Saskibaloi

Saskibaloiaren piktograma olinpikoa

Saskibaloia jokaleku angeluzuzen batean bosna jokalariko bi taldek jokatutako kirola da, hamar minutuko lau zatitan zehar – hamabi minutu laurden bakoitza NBAn –. Taldearen helburua saskitik baloi bat sartuz puntuak sartzea da. Saskia joko-pistaren gainazaletik 3,05 metrora dagoen eta 46 zentimetroko diametroa duen uztai batetik zintzilik dagoen sare bat da. Saskiratze edo saski bakoitzeko puntuazioa bi edo hiru puntukoa da, jaurtiketaren posizioaren arabera, edo bakarrekoa, aurkako jokalari baten faltagatik jaurtiketa librea bada. Talde irabazlea partida amaieran puntu gehien dituena da.

Eskuek pilotarekin duten kontaktua jarraitua eta segidakoa izan behar da. Jokalariak ezin dira batetik bestera mugitu pilotari eutsiz, baizik eta hau lurrera botaz. Baloiaren jabe den taldea jaurtiketen, saskirako sarreren edo mateen bidez saiatzen da puntuak saskiratzen, eta defentsa-taldeak, berriz, pilota lapurtuz edo tapoiak eginez saskiratzeak eragozten. Saskiratze batek porrot egiten duenean, bi taldeetako jokalariak errebotea harrapatzen saiatzen dira.

James Naismithek, heziketa fisikoko irakasle kanadarrak, 1891n asmatu zuen saskibaloia Springfieldeko YMCAn (Massachusetts, Estatu Batuak). Kirolak berehala lortu zuen ospea, eta XX. mendearen hasieran hedatu zen AEBetako unibertsitate eta ikastetxeetan.

Nazioarteko Saskibaloi Federazioa (FIBA) 1932an sortu zen eta kirolak 1936an egin zuen debuta udako Olinpiar Jokoetan. 1946an Estatu Batuetako liga profesional nagusia sortu zen, National Basketball Association (NBA), non saskibaloiaren ospea handitzen lagundu zuten jokalari handiak sortu ziren: Wilt Chamberlain eta Bill Russell 1960ko hamarkadan eta, ondoren, Kareem Abdul-Jabbar, Moses Malone, Larry Bird, Magic Johnson, Kobe Bryant, Stephen Curry, Michael Jordan eta LeBron James, azken bi hauek, askoren ustez, historiako bi jokalaririk onenak.

Saskibaloia munduan gehien praktikatzen den kiroletako bat da, 2013an 450 milioi jokalari baino gehiagorekin. Liga eta txapelketa ugari jokatzen dira mundu osoan, batez ere Europan eta oraintsuago Asian, non kirola nabarmendu den XXI. mendean. Emakumezkoek praktikatzaileen zati handi bat ordezkatzen dute, nahiz eta emakumezkoen saskibaloiaren esposizio mediatikoa txikiagoa izan. Aldaera batzuk garatu dira, hala nola gurpil-aulkiko saskibaloia kirolari ezinduentzat, streetball-a eta 3x3 saskibaloia.

Historia

Sorrera

Saskibaloiko lehen kantxa: Springfield College

1891n, James Naismithek bere ikasleek teilatupean egin zezaketen kirol bat asmatu nahi zuen, Ingalaterra Berriko negu gogorrek zaildu egiten baitzuten aire zabaleko ariketa egitea. Garai hartan egiten ziren gorputz-hezkuntzako jarduerak metodo alemaniarretan, monotonoetan eta energiaz betetako gazte talde batentzat oso egokiak ez zirenetan oinarritzen ziren. Naismithek pilota joko baten alde egiten zuen, bere ikasleak hobeto motibatzeko, baina garai hartan herri kirolen ezaugarri nagusia indarra edo kontaktu fisikoa erabiltzea zen, eta ez ziren egokiak gimnasio batean egiteko.

Naismithek 50 cm inguruko kaxak enkargatu zituen zuritzat erabiltzeko, baina eskolako bedelak melokotoizko saski batzuk baino ez zizkion lortu, eta gimnasioa inguratzen zuen goiko galeriako barandetan zintzilikatzeko agindu zuen, altuera jakin batean. Naismithek 18 ikasle zituenez, taldeak bederatzi jokalariz osatzea erabaki zuen eta 13 arau ezarri zituen. Laster, jokalarien kopurua zazpira murriztu zen, eta 1896an, gaur egungo bost jokalarietara.

Taula ere sartu zuen, saskiak zintzilik zeuden galerian kokatutako jarraitzaileek baloiaren sarrera oztopa ez zezaten. Taula sartzeak, errebotea izeneko jokaldia ekarri zuen, jokoan funtsezkoa izatera pasa dena.

James Naismithek ezarritako arauak

Hasierako arau asko gaur egun arte mantentzen dira, baina jokoaren alderdi batzuk aldatu egin behar izan ziren jokalarien teknikaren garapenei eta jokoaren garapenean aurreikusi gabeko alderdiei erantzuteko.

James Naismith, saski eta baloi batekin.

1. Pilota norabide guztietara bota dezakezu esku batekin edo bi eskuekin.
2. Pilota esku batekin edo bi eskuekin kolpekatu dezakezu norabide guztietara, baina ez ukabilekin.
3. Jokalariak ezin du lasterketarik egin baloia eskuetan helduta duela. Jokalariak pilota eskuan hartu duen lekutik bota behar du.
4. Pilota eskuekin maneiatu behar da. Besoak edo gorputza ezin dira erabili pilota heltzeko.
5. Ez da onartzen aurkariaren aurka besaburuarekin talka egitea, oratzea, bultzatzea, kolpekatzea edo zangotrabatzea. Arau hori lehenengoz haustea faltatzat hartuko da; bigarrengoz deskalifikatu egingo da jokalari hori hurrengo saskiratzeraino, edo aurkaria lesionatzeko asmo nabaria izan badu, partida osorako. Ez da jokalari hori ordeztea onartuko.
6. Faltatzat hartzen da pilota ukabilekin kolpekatzea, hirugarren eta laugarren arauak haustea, eta baita bosgarren arauan deskribatutakoa ere.
7. Talde batek hiru falta segidan egiten baditu (hau da, aurkariek bitartean falta bat ere egin gabe), aurkarientzako puntu bat zenbatuko da.
8. Pilota joko zelaitik jaurti, saskian sartu eta bertan geratzen bada edo baloia ertzean gelditzen bada eta aurkari batek saskia mugitzen badu, puntu bat kontatuko zaio aurkariari.
9. Pilota bandatik ateratzen denean, zelaiaren barrura jaurtiko da eta lehenengo ukitzen duenak jokatuko du. Zalantzarik badago, jokozainak pilota botako du lerro zuzenean zelai aldera. Ateratzen duenak bost segundo ditu. Gehiago luzatzen bada aurkariak aterako du.
10. Jokozain laguntzaileak jokalariak zigortuko ditu eta faltak idatziko ditu. Haiek izango dira talde batek hiru falta jarraian egiten dituenean ohartaraziko dutenak. Berak botako ditu kalera jokalariak ados bosgarren arauarekin.
11. Jokozain nagusiak baloia jokatuko du eta erabaki noiz dagoen jokoan, zelaiaren barruan edo kanpoan, nori dagokion, eta denbora eramango du. Berak erabakiko du noiz lortzen den puntu bat, markagailua eramango du eta jokozain batek egiten duen beste edozein gauza.
12. Denbora hamabost minutuko bi zati eta bost minutuko atsedenaldia izango da bi zati horien artean.
13. Puntu gehiago lortzen duen taldeak irabaziko du.

Garapena

YMCAk zeregin garrantzitsua izan zuen Estatu Batuetako eta Kanadako saskibaloiaren hedapenean, baita munduko gainerako herrialdeetan ere. Europako lehen partida Parisen izan zen 1893an. Garai berean, elkarteak partidak antolatu zituen Tianjinen (Txina), Indian, Japonian eta Pertsian.

XX. mendearen hasieran, saskibaloia ohiko jarduera bihurtu zen AEBetako hainbat unibertsitatetan, James Naismithi esker. Unibertsitateen arteko lehen partida 1895eko otsailaren 9an izan zen, Hamline Unibertsitatearen eta Minnesotako Unibertsitateko Nekazaritza eskolaren artean. 1897an, Amateur Athletic Unionek saskibaloiaren kudeaketaren kontrola hartu zuen YMCAren eskutik. 1901ean, unibertsitate asko hasi ziren partidak finantzatzen, eta 1905ean, hamabost unibertsitatetako ordezkariek Lehiaren Araudiaren Batzordea sortu zuten. Urte berean, Theodore Roosevelt presidenteak iradokita, Intercollegiate Athletic Association sortu zen, 1910ean NCAA Estatu Batuetako unibertsitate kiroleko federazio nagusia, bihurtu zena.

Lehen Mundu Gerra hasi baino lehentxeago, NCAAk eta Amateur Athletic Unionek araudiaren kontrola zuten jokoan. Estatu Batuak gatazkan sartu zirenetik, 1917an, AEBetako indar armatuek saskibaloia Europako lurretan hedatzen lagundu zuten, tropekin batera kirol horretako entrenatzaile ugari zeudelako. Naismithek berak bi urte eman zituen Frantzian garai honetan YMCArekin.

Kantxa, saskia eta baloiaren ezaugarriak

Kantxa

Saskibaloi kantxa, bere ezaugarriekin

Saskibaloia normalean kantxa estali batean jokatzen da, baina aire zabalean ere egiten da, jolas-jarduera gisa. Gainazalak laua, angeluzuzena eta oztoporik gabea izan behar du. Neurriak aldatu egiten dira herrialdearen edo arauen arabera. FIBAren arauzko neurriak 28 metroko luzera eta 15 metroko zabalera dira eta perimetroan oztoporik gabeko bi metro egon behar dira. Estatu Batuetan, liga profesionalak 28,65 m luze eta 15,24 m zabal diren pistetan jokatzen dira, baina eskoletan kantxaren luzera txikiagoa da, 25,60 m.

Estalitako kantxak hegal-lerroek eta atzeko lerroek estaltzen dituzte, eta joko-azalerako lerro guztiek bezala, 5 cm-ko zabalera dute. Zelai-erdiko lerroak bi zatitan banatzen du kantxa, eta 3,6 metroko diametroa duen erdiko zirkulu bat zatitzen du. Talde bakoitzerako, defendatzen den saskia duen zelai-erdiari defentsa-eremu erdi esaten zaio, eta saskia duen zelai-erdiari, berriz, eraso-eremu erdi. Pistaren muturretan uztaiak daude.

Saskiaren ezaugarriak

Jaurtiketa libreko lerroa hondoko lerroekiko paraleloan marratzen da, hortik 5,80 metrora eta saskitik 4,60 metrora. 3,6 metroko diametroa duen zirkulu batek inguratzen du tiro libreko lerroa. Eremu mugatuak 4,9 metroko zabalera hartzen du hondoko eta tiro libreko lerroen artean. 2010eko urritik indarrean dagoen FIBAren araudiaren arabera, hiru puntuko marra saskitik 6,75 metrora dago, NBAn (7,24 m) eta Europan (6,25 m) erabiltzen denaren bitarteko balioa. Arau berriek, halaber, 1,25 metroko erradioko zirkuluerdia zehazten dute saskipean, eta erasoko karga ez da faltatzat hartzen.

Saskia

Saskiak kantxaren bi muturretan daude. Saskiari eusten dion taula 1,05 × 1,8 m-ko laukizuzena da, 30 mm-tik beherako lodiera du eta lurrean oinarri babestu batek ainguratzen du. Saskiaren uztaia 3,05 m-ko altueran dago, eta 45 cm-ko diametroa izan behar du; uztaiaren hamabi begiztek eusten diote, eta sarearen diametroa pixkanaka txikitzen ari da. Sare hori saskipeko baten ondoren baloia abiadura handian irten ez dadin erabiltzen da. Saskiaren gainetik, taularen behealdean, 59 cm x 45 cm-ko laukizuzen margotu bat dago, tiroa kalkulatzeko balio duena.

FIBAren baloi ofizialak, 2004-2005 denboraldian.

Baloia

Saskibaloiko baloia esferikoa da. Normalean, baloiak larruz, kautxuz edo material sintetikoz egiten dira. Izerditutako eskuetatik irrist egin ez dezaten, gainazaletik irteten diren puntuak izaten dituzte. Baloi tradizionalak laranja kolorekoak dira, lerro beltzekin, baina beste kolore batzuetakoak izan daitezke, jokalariek zein ikusleek pilota hobeto ikus dezaten.

Hiru izaerako baloiak erabiltzen dira, kategorien arabera hiru tamaina eta pisu desberdinetakoak: 7 A zenbakia (74-76 cm; 610-567 g), gizonezkoen saskibaloirako erabilia; 6 A zenbakia (73-72 cm; 567-510 g), emakumezkoen saskibaloirako; eta 5 A zenbakia (70-69 cm; 510-470 g), junior mailetarako. Gainera, baloiak 1,80 metroko altueratik askatutako presioa izan behar du, 1,20 eta 1,40 metroko botea.

Saskibaloi-talde baten posizioak

Saskibaloi taktika bat, jokalarien posizioekin eta zehaztutako mugimenduekin.

Saskibaloiko jokalariek, beraien garaiera eta trebetasunaren arabera, posizio desberdinetan jokatzen dute. Posizio horiekin, taktika izeneko ekintzak osatzen dira, partida irabazteko helburuarekin. Saskibaloiko jokoaren barruan, jokalariak kokatzeko posizio hauek daude:

• Oinarria: Normalean jokalari horiek ez dira altuera handikoak, benetan garrantzitsuena jokoa antolatzeko eta zuzentzeko gaitasuna baita. Erasoan pilota kontrako zelaira igotzen du eta bere taldearen erasoko jokoa zuzentzen du, joko sistema zehaztuz. Bere ezaugarri gomendagarriak dira baloia ondo erabiltzea, jokoa ikustea, pase onak emateko gaitasuna, abiadura ona eta kanpoko jaurtiketa egokia. Defentsan, kontrako antolatzailearen baloiaren igoera zaildu behar dute, pase-lerroak estali eta errebote luzeak jasotzera adi egon. Entrenatzaileek erabilitako terminologian 1 izenaz ezagutzen dira.

• Eskolta: Gainerako jokalariak baino jokalari baxuagoa, azkarragoa eta arinagoa izan ohi da, oinarria izan ezik. Puntuak eman behar dizkio taldeari, jaurtiketa on batekin (hiru puntuko jaurtiketa barne), baloia ondo menderatuta eta saskira sartzeko gaitasun handiarekin. Entrenatzaileek erabilitako terminologian 2 izenaz ezagutzen dira.

• Hegalekoa: Normalean barruko eta kanpoko jokalarien arteko tarteko altuera du. Bere jokoa orekatuta dago indarraren eta tiroaren artean. Postu garrantzitsua da, altuera eta abiadura konbinatzeko gaitasuna duelako. Erasoan hiru puntuko tiratzaile ona izan behar du eta sarrera bat kontrako taularen azpiraino amaitzen jakin behar du, pibota pilotaz hornitzeko. Kontraerasoa hasten duten oinarrizko piezak dira eta horietako gehienak burutzen dituzte. Entrenatzaileek erabilitako terminologian 3 izenaz ezagutzen dira.

• Hegal-pibota: Altuera handiko jokalari hauek hegalekoa baino rol fisikoagoa dute, askotan pibotaren oso antzeko jokoarekin. Beheko zutoinean lortzen ditu puntu gehienak, nahiz eta batzuk oso tiratzaile eraginkorrak ere izan daitezkeen. Pibotari laguntzen diote kontrako taldearen barneko jokoa eragozteko, eta errebotea ixten dute. Entrenatzaileek erabilitako terminologian 4 izenaz ezagutzen dira.
• Pibota: Taldeko jokalari altuenak izan ohi dira, eta indartsuenak giharretan. Normalean, pibotak bere altuera eta potentzia erabili behar ditu uztaitik gertu jokatuz. Europan pibot ertainak bilakaera handiagoa izan du eta kanporantz irekitzeko gai da. Defentsan errebote laburra jaso nahi dute, kontrako taldearen barneko jokoa eragotzi eta kanpoko jokalarien sarrerak itxi. Entrenatzaileek erabiltzen duten terminologian 5 izenaz ezagutzen dira.

Araudia

Saskibaloiko nazioarteko arauak FIBAko batzorde nagusiak egiten ditu eta bi urtean behin berrikusten dira. Herrialdeen arteko nazioarteko lehiaketa guztietan aplikatuko dira, eta federazio nazional gehienek onartzen dituzte. Estatu Batuetan NBAk FIBAk ezarritakoaz bestelako araudi bat erabiltzen du. Gaur egun, pixkanaka hurbiltzen ari dira basketbolaren bi arau-korronte handi horiek. 1971n emakumezkoen saskibaloiaren arauak aldatu egin ziren eta gizonezkoen partiden antzekoagoak bihurtu ziren.

Arauzko denboraren amaiera, kronometroan markatuta eta taulako argi gorriarekin

Iraupena

Saskibaloiko partida bat lau denboralditan edo hamar minutuko laurdenetan banatzen da, FIBAren arauen arabera, edo hamabi minututan NBAn. Denbora erdian, hamabost minutuko etenaldia egiten da eta taldeek saskipea aldatzen dute.

Talde bakoitza gehienez hamabi jokalarik osatzen dute. Horietako bostek jokatzen dute, eta besteak ordezkoak dira. Entrenatzaileak jokalariak nahi beste aldiz alda ditzake, jokoan etenaldiak aprobetxatuz. Partida hastean, talde bakoitzeko jokalari bat erdiko zirkuluaren barruan kokatzen da, bakoitza joko-zelaia bi zatitan banatzen duen lerroaren alde batean. Gainerako jokalariek zirkulutik kanpo egon behar dute. Epaileak pilota gorantz botatzen du zirkuluaren erditik, eta bi jokalariek jauzi bertikala egin dute, hartu gabe bere taldeko kideren batengana desbideratzen saiatzeko.

Kronometroa arbitroak txilibitua jotzen duen bakoitzean gelditzen da, adibidez, baloia falta bada edo irteten bada. Beraz, partidaren benetako iraupena arauzko joko-denbora baino luzeagoa izan daiteke, futbolean ez bezala. Denbora-amaierako seinalearen ondoren saskiratutako saskiak kontatzen dira baldin eta tiroa arauzko denboran hasi ezkero («bozina gaineko saskia»).

Partida amaieran puntu gehien lortu dituen taldea da irabazlea. Berdinketa gertatuz gero, bost minutuko luzapena jokatuko da; hau amaitzean markagailua oraindik berdinduta badago, beste luzapen bat hasiko da berdinketa hautsi arte.

Puntuazioa

Jokalari bat hirukoa botatzen.

Saskibaloiaren helburua talde aurkariak baino puntu gehiago sartzea da, baloia kontrako saskian sartuz eta aurkariei norbere saskian sartzea eragotziz. Saskiratze esaten zaio baloia aurkariaren uztaian sartzen denean eta honela puntuatzen direnean:

• Jaurtiketa libretik jaurtitako saskiratze batek puntu 1 balio du.
• 2 puntuko jaurtiketa-eremutik jaurtitako saskiratze batek 2 puntu balio du.
• 3 puntuko jaurtiketa-eremutik jaurtitako saskiratze batek 3 puntu balio ditu eta hirukoa deritzaio (uztai erditik 6,75 metrora, edo 7,24 metrora NBAn).

Puntuazioa bi sistemaren bidez egiten da: lehenengoa partidaren akta ofiziala da, non ohargileak jokalari bakoitzeko saskiratze eta puntu guztiak markatzen dituen; bigarrena taula elektronikoa da, non, gainera, kronometroa, jokalari eta talde bakoitzaren falten zenbaketa eta jokatzen ari den laurdena adierazten diren.

Arbitrajea

Partida bat hiru arbitrok zuzendu behar dute, bat nagusia eta bi laguntzaile. Mahaiko ofizialek lagunduko diete: ohargilea, ohargilearen laguntzailea, kronometratzailea, 24 segundoko erregelaren operadorea eta, halakorik balego, komisarioa. Hauen eginkizuna partidako gorabehera guztiak kontrolatzea eta partidaren akta egitea dira.

Arbitroek eta haien laguntzaileek arau eta interpretazio ofizialen arabera zuzenduko dute jokoa. Hala ere, arbitro nagusiak erabakiko du arbitro laguntzaileen arteko edozein desadostasun-egoera eta saskiratzeetako baliozkotasun-zalantzetan. Gainera, aktari onespena emango dio, elementu tekniko guztiak egiaztatu, ikuskatu eta onesteko ardura izango du, eta arautu eta arautu gabeko egoerei buruzko erabakiak hartu ahal izango ditu. Arbitroak idazpen-mahaiarekin eta gainerako arbitroekin komunikatu daitezke keinuen bidez, eta aurrez ezarritako seinaleekin seinaleztatu behar dituzte gorabeherak.

Arau-hausteak

Jokoan talde batek ondorengo hutsegite hauetakoren bat egiten badu, beste taldeak aterako du baloia, hutsegitea egin den lekutik hurbilen dagoen joko eremuaren mugatik, hau da, alboko marratik edo hondoko marratik:

• Urratsak: jokalariak baloiari botea eragin gabe bi urrats baino gehiago egitea. Urratsak egiten dira, era berean, baloia kontrolatuta duzula pibotatzeko oina lurretik altxatzen duzunean.

• Bikoitzak: Baloia bi eskuetan izan eta gero, berriz botea eragitea.

• Oina: Jokalari batek ez du baloia oinarekin ukitu behar. Ekintza hori bortxaketatzat hartzen da, baita asmorik gabekoa bada ere.
• 3 segundu zonan: Ezin da 3 segundo baino gehiago egon kontrako taldearen eremu mugatuan erasotzen ari garenean. Hau da FIBA eta NBAren arteko ezberdintasunik handienetako bat. Estatu Batuetako ligan, defentsako jokalariari ez zaio uzten pintatutako eremuan egoten, non eta ez den erasotzaile bat markatzen ari.
• Hegal-sakea: 5 segundo baino lehen atera behar da.
• 24 segundu: Baloiaren kontrol berria lortzen duen talde batek saskira jaurti behar du 24 segundo baino lehen. 24 segundo igaro ondoren baloiak jaurtitzailearen eskuetan jarraitzen badu edo uztairik ukitu ez badu eta haren jabetza argia ez bada arau-haustea izango da. 24 segundoak berriz hasten dira baloiak uztaia ukitzen duen bakoitzean. Defentsan falta egiten bada gainerako 14 segundotik beherako jabetzarekin, 24 segundoko gailua 14 segundorekin berrabiaraziko da.
• Atzealdera itzultzea: talde batek aurreko pistan baloiaren kontrola duenean eta bere jokalarietako batek aurreko pistatik atzeko pistan dagoen bere taldekide bati pasea egitean gertatzen da, baldin eta bi hankak bertan baditu.
• 8 segundu aldez aldatzeko: taldeek denbora hau daukate baloia beraien aldetik erasoko aldera eramateko.

Faltak

Falta aurkari batekin kontaktu pertsonala edo kiroltasunaren aurkako jokabidea dakarren arau-haustea da. Jaurtiketa libreak egingo dira jokalari batek falta bat jasotzen duenean jaurtiketan ari den bitartean, eta dagokion puntuazio-eremuaren arabera zehaztuko da horien kopurua (2 edo 3 puntu). Gainera, talde batek laurden batean lau falta egiten baditu, laurden horretan egiten dituen defentsa-falta pertsonal guztiei bi jaurtiketa libre ezarriko zaizkie bere eremuko jaurtiketa libreen lerrotik.

Arbitro bat falta erasoan seinaleztatzen

Falta egiten den bitartean jokalaria jaurtitzen ari bada eta saskia lortzen badu, saskia baliozkoa da eta beste jaurtiketa bat ematen da. Jaurtiketa librean, jaurtitzen ari den jokalariak ezin izango du lerroa zapaldu; horrek esan nahiko luke, saskia sartuko balitz ere, jaurtiketa ez litzatekeela baliozkoa izango, bere taldekideetako batek baloia jaurtitzailearen eskuetatik atera aurretik eremua inbadituko balu bezala; bestalde, aurkari bat eremuan sartzen bada jokalariak baloia askatu baino lehen, jaurtiketa errepikatu egingo da, baldin eta sartu ez bada.

• Falta pertsonala: Legez kanpoko kontaktutzat hartzen da jokalarietako batek beste jokalariaren zilindroa errespetatzen ez duenean, baita aurkariari gorputzeko edozein atalekin heldu, bultzatu edo aurrera egitea eragozten zaionean. Joko zakarra edo bortitza egiten denean ere falta pertsonala adierazi daiteke. Falta pertsonal baterako zigorra sakea da, atzeko edo alboko lerroko punturik hurbilenetik kontrako taldearentzat. Bosgarren faltan — edo seigarrenean NBAn —, jokalaria kanporatu egingo da.
• Erasoan falta: Baloi-kontrola duen jokalari batek legezko defentsa-posizioan dagoen jokalari bati falta pertsonal bat egiten dionean gertatzen da. Honi gehiegi bultzatzean edo jotzean adierazten da, kontaktu horrek defendatzaileari desabantaila eragiten badio.
• Kirol-legearen kontrakoa: Kontaktua zakarra eskatzen duen jokalari-falta da, arbitroaren ustez ez dena bidezkoa baloia jokatzeko ahaleginean, kirol espiritua oinarri hartuta. Bi jaurtiketa librerekin eta aurkako taldearentzat jabetzarekin zigortzen da. Horrelako bi falta egiteak falta deskalifikatzaile bat bihurtzen dute bigarrena.
• Teknika: Jokalari baten edo aulkiko kide baten falta da, kontakturik gabea. Hain zuzen, lankidetza falta edo arauen espirituari nahita edo behin eta berriz desobeditzea da zigortzen dena, gehienetan arbitroari kexu egitea. Tiro libre batekin zigortzen da. Jokalari berari egiten zaion bigarren teknika deskalifikatzailea izango da eta, gainera, falta pertsonal gisa zenbatuko da, hau da, jokalariari zein taldeari falta bat gehituko zaio.
• Falta deskalifikatzailea: saskibaloi taldea osatzen duen edonoren kiroltasunaren aurkako arau-hauste handia da eta berehala kantxa utzi beharko du. Falta deskalifikatzaile baten ondoren, bi jaurtiketa libre eta sakea ematen dira. Aipatu behar da hutsegite deskalifikatzaile batek partida bat edo gehiagotako zigorra ekar dezakeela, lehiaketaren antolakuntzak erabakitzen duenaren arabera.

Jantziak

Saskibaloiko jokalari baten jantziak arina izan behar du eta mugimendua ahalbidetu behar du. Jantziak kamiseta handi eta luzea du; hasieran kamisetak kotoiz eginak zeuden, baina gero zuntz sintetikoak nagusitu ziren. Aurrealdean taldearen logoa agertzen da eta, baimentzen den ligetan, publizitatea. Atzealdean jokalariaren zenbakia eta izena daude. Praken luzera aldatu egiten da eta belauneraino irits daitezke. Galtzerdiak laburrak eta kirol estilokoak izaten dira.

Oinetakoak erosoak izan behar dira, eta, aldi berean, zaintiratuen eta bestelako lesioen aurka babestu behar dute. Saskibaloiko zapatilak kanabera handikoak dira, orkatilari euskarri ona emateko, eta zola aire-kamerekin bigunduta egoten da oinplanoa zaintzeko. Zolek frenatzea erraztu behar dute.

Malcolm Thomas mate bat egiten.

Oinarri teknikoak

Saskibaloiko jokalari baten mugimendu batzuei "funtsezko" izena ematen zaie.Kontzeptu zorrotz baten arabera, funtsezko hauek lau baino ez dira: botea, pasea, jaurtiketa eta defentsa-mugimenduak.

Zerrenda horretan ez dira sartzen hertsiki funtsezkotzat jotzen ez diren beste mugimendu batzuk, hala nola errebotea edo blokeoa, kirol honen alderdi oso esanguratsuak.

• Boteak: Kontrolekoak, aurrerapenekoak, babesekoak, abiaduran, trebetasunezkoak, bi eskuetara, albozka, etab.

• Paseak: Bularrekoa, pikatzea, bizkarraren atzetik, buruaren gainetik, alley-oop, ukondoarekin (Jason Williams-ek ospetsu egina), eskuz-esku, beisbol modura, etab.
• Jaurtiketak: jauzi-gailurrekoa, tiro librea, ahur-pala edo urrats bikoitza, matea, kakoa, etab.
• Defentsa: Banakakoa, zonakoa, mistoa, presioa, etab.

Txapelketa nagusiak

Liga nagusiak

• NBA (ingelesez: National Basketball Association) AEBetako liga profesionala da, munduko onena.
• Espainiako ACB Liga (gaztelaniaz: Asociación de Clubes de Baloncesto)
• Italiako Liga (italieraz: Lega Basket Serie A)

Europako txapelketak

• Euroliga, Europako taldeen txapelketa gorena.
• Eurocup, Europako bigarren txapelketa nagusia, Korać Kopak eta Errekopak bat egitean sortua.
• Basketball Champions League, 2016an sortutako Europako beste txapelketa bat, FIBA-k kudeatuta.

Selekzioen arteko txapelketak

• Munduko Saskibaloi Txapelketa
• Olinpiar Jokoetako Saskibaloi Txapelketa
• EuroBasket, Europako selekzioen txapelketa.

Ikus, gainera

• Emakumezkoen saskibaloi
• Gurpil-aulkiko saskibaloi

Kanpo estekak

• (Ingelesez) FIBAren webgunea
• (Ingelesez) NBAren webgunea
• Saskibaloi hiztegia, euskeraz

• Datuak: Q5372
• Multimedia: Basketball / Q5372