Bled

Bled; Bled; Bled
	hiria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Eslovenia
Eskualdea	Karniola Garaia
Alkatea	Janez Fajfar
Izen ofiziala	Bled
Jatorrizko izena	Bled
Posta kodea	4260
Geografia
Koordenatuak	46°22′N 14°07′E / 46.37°N 14.12°E
Azalera	72,3 km²
Altuera	507.7
Demografia
Biztanleria	4.929 (2019); 4.969 (2020ko urtarrilaren 1a); Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaAdierazpen errorea: Hitz ezezaguna "br" (2019)
Dentsitatea	26 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	4
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Brixen eta Velden am Wörther See (en)
	http://www.bled.si www.bled.si

Bled (ˈbleːt ahoskatua), (alemanez: Veldes), Esloveniako hiria da, Karniola Garaian dagoena. 2014ko erroldaren arabera 8.192 biztanle ditu. Esloveniako hiri turistikoenetakoa da.

Geografia

Karavanke mendilerroaren hegoaldean kokaturik dago eta Austriarekiko muga 50 kilometrotara dauka. Bled aintziraren ertzean kokatzen da, Pokljuka lautadan. Biak ala biak ere Triglav Parke Nazionalaren barnean daude.

Historia

Bledeko lurraldea Mesolito garaitik izan da populatua baina gaur egungo herriguneak k.o. 600 urtearen inguruko asentamendu eslaviarrean dauka jatorria. 788an Carantania printzerria frankoek konkistatu zuten eta bavariarren esku gelditu zen Bled.

Brixengo apezpikua

Lehenengo aipamena ordea Karniolako markako agiri batean agertzen da, 1004an Ueldes izenarekin. 1011ean gaztelua aipatzen da. Bi agirietan Henrike II.a enperadoreak lurraldea Brixengo printze-apezpikuari ematen dio eta bere menpe jarraitu zuen hurrengo 800 urtetan. Dena den, apezpikuak 300 kilometrotara zuen egoitza eta oso gutxitan bisitatu izan zuen Beld. Kontrol gutxi honen ondorioz XVI mendean protestantismoa nagusitu zen Bleden denbora luzez izan ez zen arren.

Aro modernoa

1808an Brixengo apezpikuaren menpe izatetik Austria-Hungariako Inperioaren parte izatera pasa zen, baina urte berean Napoleondar Gerretan Iliriar probintzietan sartu zuten. 1813an Austriak berreskuratu zuen eta 1838an berriz ere Brixengo apezpikuari eman zion. 1848an sistema feudala bertan behera utzi zen eta industrializazioa iritsi zen Bledera. Arnold Rikli (1823–1906) naturopata suitzarrak Bledeko klima epela osasunerako egokia zela aldarrikatu zuen eta bainuetxe turismoa bultzatu zuen nabarmen. Mundu guztiko aristokratak etorri ziren denboraldiak bertan igarotzera.

1918an Austria-Hungariako inperioa desegin zen eta Jugoslaviaren parte bihurtu zen. 1947an Josip Broz Titok bertan eraiki zuen bere egoitza.

Kirolak

2011 urtean Munduko arraunketa txapelketak antolatu ziren Bled aintziran, aurrez 1966, 1979 eta 1989an ere bertan jokatu ziren. Xake txapelketa garrantzitsuak ere izan dira bertan, 1961 eta 2002an kasu.

Ondasun nabarmenak

Bledeko gaztelua
Bled aintzira
Jasokundeko Amabirjinaren eliza: aintzirako uhartean dagoena.
San Martin eliza: Bledeko eliza nagusia da, XX mende hasierako eraikin neogotikoa.
Stol mendia (2.236m): Bled inguruko mendi altuena.
Vintgar arroila