Edukira joan

Balkanetako Bigarren Gerra

Wikipedia, Entziklopedia askea
Balkanetako Bigarren Gerra
Data1913ko ekainaren 16a1913ko uztailaren 18a
LekuaBalkanak
EmaitzaBulgariarren porrota
Gudulariak
 Bulgaria  Serbia
 Errumania
 Grezia
 Montenegro
Otomandar Inperioa
Buruzagiak
Mihail Savov
Vasil Kutintxev
Nikola Ivanov
Radko Dimitriev
Stilijan Kovatxev
Stefan Toshev
Radomir Putnik
Fernando I.a Errumaniakoa
Alexandru Averescu
Konstantino I.a Greziakoa
Ahmet Izzet Pasha
Indarra
 Bulgaria 500.221–576.878  Serbia 348.000[1]
 Errumania 330.000[1]
 Grezia 148.000
 Montenegro 12.802[1]
Otomandar Inperioa 255.000[2]
Guztira: 1.093.802
Galerak
 Bulgaria:
18.000 hildako
60.000 zauritu
15.000 gaixoak hil[3]

Guztira:
93.000 hildako edo zauritu
 Serbia:
9.000 hildako
36.000 zauritu
5.000 gaixoak hil[3]
 Grezia:
5.851 hildako
23.847 zauritu
580 hotzak hil
188 galduta[4]
 Montenegro:
240 hildako
961 zauritu[3]
 Errumania:
? hildako
6.000 gaixoak hil[5]
Otomandar Inperioa:
? hildako
4.000 gaixoak hil[6]

Guztira:
~91.000 hildako edo zauritu

1913ko ekainak 1ean Greziak eta Serbiak amaitutzat eman zuten ordura arte Bulgariarekin izan zuten aliantza, urte horretako ekainak 29an Balkanetako Bigarren Gerra eragin zuena.

Londresko Itunak tirabirak eragin zituen balkaniar aliatuen artean, bereziki Serbia eta Bulgariaren artean. Tirabira hauen arrazoietako bat Bulgariak bulgariar kontrolpean zeuden Mazedoniako zenbait guneren jabetzari buruzko Serbiaren aldarrikapena ez zuela errekonozitzen zen. Gainera, Serbiak mendeku hartu nahi zuen Adriatikoko kostaldean lurralderik lortu ez izanagatik.

1913ko ekainak 29an, bere gobernuaren aginduetara lan egiten ez zuen general batek serbiar posizio defentsiboak eraso zituen. Bulgariar gobernuak eraso honen berri ez zuela adierazi zuen arren, Greziak eta Serbiak Bulgariari gerra deklaratu zioten uztailak 8an.

Bi aste beranduago, beste horrenbeste egin zuten Errumaniak, Montenegrok eta Otomandar Inperioak. Uztailak 30ean, bulgariarrek, koalizio honi aurre egiteko gai ez zirenak, armistizio bat eskatu zuten, eman zitzaiena.

Negoziaketetan zehar Serbiak Albania inbaditu zuen, eta soilik austriar ultimatum baten ondoren erretiratu zen.

Honen ondorio izan zen bake hitzarmenaren arabera, Bukaresteko Hitzarmena deitua eta errumaniar hiriburuan abuztuak 10ean sinatua, Bulgariak bere lurraldearen zati handi bat galdu zuen, horien artean Errumaniari eman zitzaizkion 7.700 kilometro karratu. Beste konpentsazio batzuen artean, Mazedoniaren zatirik gehiena Serbia eta Greziaren zati izatera pasa zen. Bulgariak ere bere lurraldearen zati handi bat eman behar izan zion Otomandar Inperioari beranduago akordio batzuen arabera.

Balkanetako Gerrek eragin sakona izan zuten Europako historian zehar. Otomandar Inperioaren eta Bulgariaren desagerpenak ere, Europa hego-mendebaldean oso arriskutsuak ziren tirabirak sortu zituen.

Bake hitzarmenek Serbiar estatu indartsu eta anbiziotsu bat sortzea erraztu zuten, baina ondoko Austria-Hungariako Inperioan serbiarren aurkako gorroto eta beldurra ere sortu zuten. 1914an, Austriako artxidukea eta tronu inperialaren oinordekoa zen Franz Ferdinand Austriakoaren hilketak, Austria-Hungariari Serbia inbaditzeko aitzakia eman zion, hala, Lehen Mundu Gerra abiaraziz.

Ikus, gainera

Erreferentziak

  1. a b c Hall (2000), p. 117.
  2. Edward J. Erickson, Defeat in Detail, The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913, Westport, Praeger, 2003, p. 323.
  3. a b c Hall (2000), p. 135.
  4. (Grezieraz) Kalkulua. Greziar Armada, 12 or...
  5. Hall (2000), p. 118.
  6. Hall (2000), p. 119.

Bibliografia

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Balkanetako Bigarren Gerra
  • Erickson, Edward J.; Bush, Brighton C.. (2003). Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913. Greenwood Publishing Group ISBN 0-275-97888-5..
  • Hall, Richard C.. (2000). The Balkan Wars, 1912–1913: Prelude to the First World War. Routledge ISBN 0-415-22946-4..
  • Schurman, Jacob Gould. (2004). The Balkan Wars 1912 to 1913. Kessinger Publishing ISBN 1-4191-5345-5..