Eszipion Emiliano: berrikuspenen arteko aldeak

Eszipion Emiliano
	; Irudi gehiago
Antzinako Erromako senataria
Tribuno militar
; Erromako kontsula
Afrika Prokontsularrako Prokontsul
Erromatar zentsore
; Erromako kontsula
Hispania Citeriorko Prokontsul
Bizitza
Jaiotza	Antzinako Erroma, K.a. 185
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Erroma, K.a. 129 (55/56 urte)
Familia
Aita	Publius Cornelius Scipio Africanus, Luzio Emilio Paulo Mazedoniko
Ama	Papiria
Ezkontidea(k)	Senpronia
Haurrideak	ikusi Kinto Fabio Maximo Emiliano; Aemilia (en) ; Aemilia (en) ; Aemilia (en) ;
Familia	ikusi Publius Cornelius Scipio Africanus (adoptive father (en) );
Leinua	Cornelius Scipio
Hezkuntza
Hizkuntzak	latina
Jarduerak
Jarduerak	Antzinako Erromako politikaria eta Antzinako Erromako militarra
Jasotako sariak	ikusi Roman triumph ;
Gradua	legatus (en)

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

23:05, 9 uztaila 2019ko berrikusketa

Publio Kornelio Eszipion Emiliano Afrikarra (latinez: Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus Minor; K.a. 185 - K.a. 129) jeneral eta politikari erromatarra izan zen. Luzio Emilio Paulo Mazedonikoren (Mazedoniako konkistatzaile) seme naturala izan zen. Publio Kornelio Eszipionek, Eszipion Afrikarraren seme zaharrenak, semetzat hartuta, Afrikarra abizena jaso zuen Eszipion Emilianok.

K.a. 151ean, Hispanian, Erromako armadek deskalabruak baino ez zituzten ezagutzen. Eszipion Emilianok, boluntario joanda, tribuen gainean bere aitonaordeak, Eszipion Afrikanok lortutako entzutea berreskuratu zuen. Hurrengo urtean, Kartagokoek, Masinisa Numidiako printzearekin hitz egiteko bitarteko hautatu zuten. Masinisak, halere, Erromako sustapena izanda, gerra piztu zen berriro Kartago eta Erroma artean.

Lehen borroketan, Eszipion Emiliano nabarmendu zen, manuko ofiziala izan arren. K.a. 147an, kontsul izendatu zuten, zilegizko adina ez bazuen ere. Honela, armadaren burua bihurtu zen. Kartagotarrak heroikoki borrokatuta ere, Erromako Senatuak hiria birrindu zuen.

K.a. 142an, zentsore izendatuta, garaikideen luxuari eta inmoralitateari aurre egiten saiatu zen. K.a. 134an kontsulatuan berriro, beste gerra batean aritu zen. Hispaniako Numantzia hiriak behin eta berriro menderatzen zituen Erromako armadak. Eszipion Emilianoren lehen ardura soldaduen morala eta diziplina igotzea izan zen. Hori lorturik, Numantzia setiatu zuen. K.a. 133an biztanleek hiria errenditu zuten. Horri esker, Numantino izengoitia ere jaso zuen Eszipionek.

Grakiarren erreformen garaian, Senatuko alderdi atzerakoien alde jo zuen Eszipion Emilianok, bere emaztea Tiberio eta Gaioren arreba bazen ere. Tiberioren hilketaren berri izanda, hala esan zuen: "Honela hil daitezela honela jokatzen dutenak". K.a. 129an, laborantza-erreformei buruzko hitzaldia eman behar zuen eguenean, ohean hilik aurkitu zuten. Hilotza honen misterioa ez zen inoiz argitu. Urte batzuk geroago, Zizeronek Grakiarren aldeko Karbori leporatu zion hilketa.

Eszipion Emiliano kulturazalea izan zen. Bere ondoan garaiko kultura-pertsonaia garrantzitsuenak bildu zituen: Polibio historialari greziarra, Panezio filosofoa, Luzilio poeta eta Terentzio antzerkigilea. Aldi berean, Erromako ohitura zaharrak ere oso gustukoak zituen, Polibio eta Zizeronen arabera. Grakiarren aurkaria izan arren, ez zegoen jende xumeen interesen kontra. Gizon moderatua garai zail batean izan zen. Hori zela eta, bi alderdikoek gorroto zioten.

Datuak: Q2307
Multimedia: Publius Cornelius Scipio Aemilianus / Q2307

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Biografia_infotaula_automatikoa}}
-'''Publio Kornelio Eszipion Emiliano Afrikarra''' ({{lang-la|Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus Minor}}; [[K. a. 185]] - [[K. a. 129]]) jeneral eta politikari erromatarra izan zen. [[Luzio Emilio Paulo Mazedoniko]]ren ([[Mazedonia (argipena)|Mazedoniako]] konkistatzaile) seme naturala izan zen. [[Publio Kornelio Eszipion]]ek, [[Eszipion Afrikarra]]ren seme zaharrenak, semetzat hartuta, ''Afrikarra'' abizena jaso zuen Eszipion Emilianok.
+'''Publio Kornelio Eszipion Emiliano Afrikarra''' ({{lang-la|Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus Minor}}; [[K.a. 185]] - [[K.a. 129]]) jeneral eta politikari erromatarra izan zen. [[Luzio Emilio Paulo Mazedoniko]]ren ([[Mazedonia (argipena)|Mazedoniako]] konkistatzaile) seme naturala izan zen. [[Publio Kornelio Eszipion]]ek, [[Eszipion Afrikarra]]ren seme zaharrenak, semetzat hartuta, ''Afrikarra'' abizena jaso zuen Eszipion Emilianok.
-[[K. a. 151]]ean, [[Hispania]]n, [[Erroma]]ko armadek deskalabruak baino ez zituzten ezagutzen. Eszipion Emilianok, boluntario joanda, tribuen gainean bere aitonaordeak, [[Eszipion Afrikarra|Eszipion Afrikanok]] lortutako entzutea berreskuratu zuen. Hurrengo urtean, [[Kartago]]koek, [[Masinisa]] [[Numidia]]ko printzearekin hitz egiteko bitarteko hautatu zuten. [[Masinisa]]k, halere, [[Erroma]]ko sustapena izanda, [[hirugarren Gerra Punikoa|gerra]] piztu zen berriro [[Kartago]] eta [[Erroma]] artean.
+[[K.a. 151]]ean, [[Hispania]]n, [[Erroma]]ko armadek deskalabruak baino ez zituzten ezagutzen. Eszipion Emilianok, boluntario joanda, tribuen gainean bere aitonaordeak, [[Eszipion Afrikarra|Eszipion Afrikanok]] lortutako entzutea berreskuratu zuen. Hurrengo urtean, [[Kartago]]koek, [[Masinisa]] [[Numidia]]ko printzearekin hitz egiteko bitarteko hautatu zuten. [[Masinisa]]k, halere, [[Erroma]]ko sustapena izanda, [[hirugarren Gerra Punikoa|gerra]] piztu zen berriro [[Kartago]] eta [[Erroma]] artean.
-Lehen borroketan, Eszipion Emiliano nabarmendu zen, manuko ofiziala izan arren. [[K. a. 147]]an, [[Erromako kontsul|kontsul]] izendatu zuten, zilegizko adina ez bazuen ere. Honela, armadaren burua bihurtu zen. [[Kartago]]tarrak heroikoki borrokatuta ere, [[Erromako Senatua]]k hiria birrindu zuen.
+Lehen borroketan, Eszipion Emiliano nabarmendu zen, manuko ofiziala izan arren. [[K.a. 147]]an, [[Erromako kontsul|kontsul]] izendatu zuten, zilegizko adina ez bazuen ere. Honela, armadaren burua bihurtu zen. [[Kartago]]tarrak heroikoki borrokatuta ere, [[Erromako Senatua]]k hiria birrindu zuen.
-[[K. a. 142]]an, zentsore izendatuta, garaikideen luxuari eta inmoralitateari aurre egiten saiatu zen. [[K. a. 134]]an kontsulatuan berriro, beste gerra batean aritu zen. [[Hispania]]ko [[Numantzia]] hiriak behin eta berriro menderatzen zituen [[Erroma]]ko armadak. Eszipion Emilianoren lehen ardura soldaduen morala eta diziplina igotzea izan zen. Hori lorturik, [[Numantzia]] setiatu zuen. [[K. a. 133]]an biztanleek hiria errenditu zuten. Horri esker, ''Numantino'' izengoitia ere jaso zuen Eszipionek.
+[[K.a. 142]]an, zentsore izendatuta, garaikideen luxuari eta inmoralitateari aurre egiten saiatu zen. [[K.a. 134]]an kontsulatuan berriro, beste gerra batean aritu zen. [[Hispania]]ko [[Numantzia]] hiriak behin eta berriro menderatzen zituen [[Erroma]]ko armadak. Eszipion Emilianoren lehen ardura soldaduen morala eta diziplina igotzea izan zen. Hori lorturik, [[Numantzia]] setiatu zuen. [[K.a. 133]]an biztanleek hiria errenditu zuten. Horri esker, ''Numantino'' izengoitia ere jaso zuen Eszipionek.
-Grakiarren erreformen garaian, Senatuko alderdi atzerakoien alde jo zuen Eszipion Emilianok, bere emaztea [[Tiberio Grako|Tiberio]] eta [[Gaio Grako|Gaioren]] arreba bazen ere. [[Tiberio Grako|Tiberioren]] hilketaren berri izanda, hala esan zuen: "Honela hil daitezela honela jokatzen dutenak". [[K. a. 129]]an, laborantza-erreformei buruzko hitzaldia eman behar zuen eguenean, ohean hilik aurkitu zuten. Hilotza honen misterioa ez zen inoiz argitu. Urte batzuk geroago, [[Zizeron]]ek Grakiarren aldeko Karbori leporatu zion hilketa.
+Grakiarren erreformen garaian, Senatuko alderdi atzerakoien alde jo zuen Eszipion Emilianok, bere emaztea [[Tiberio Grako|Tiberio]] eta [[Gaio Grako|Gaioren]] arreba bazen ere. [[Tiberio Grako|Tiberioren]] hilketaren berri izanda, hala esan zuen: "Honela hil daitezela honela jokatzen dutenak". [[K.a. 129]]an, laborantza-erreformei buruzko hitzaldia eman behar zuen eguenean, ohean hilik aurkitu zuten. Hilotza honen misterioa ez zen inoiz argitu. Urte batzuk geroago, [[Zizeron]]ek Grakiarren aldeko Karbori leporatu zion hilketa.
 Eszipion Emiliano kulturazalea izan zen. Bere ondoan garaiko kultura-pertsonaia garrantzitsuenak bildu zituen: [[Polibio]] historialari greziarra, [[Panezio]] filosofoa, [[Luzilio]] poeta eta [[Terentzio]] antzerkigilea. Aldi berean, Erromako ohitura zaharrak ere oso gustukoak zituen, [[Polibio]] eta [[Zizeron]]en arabera. Grakiarren aurkaria izan arren, ez zegoen jende xumeen interesen kontra. Gizon moderatua garai zail batean izan zen. Hori zela eta, bi alderdikoek gorroto zioten.
-{{bizialdia|K. a. II. mendeko|K. a. II. mendeko|}}
+{{bizialdia|K.a. II. mendeko|K.a. II. mendeko|}}
 [[Kategoria:Antzinako Erromako politikariak]]
 [[Kategoria:Antzinako Erromako militarrak]]