Galba: berrikuspenen arteko aldeak

Galba
	; Irudi gehiago
; 6. Erromatar enperadorea
Erromatar gobernadorea
Antzinako Erromako senataria
; Erromako kontsula
Bizitza
Jaiotza	Terracina, K.a. 3ko abenduaren 24a
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Erroma, 69ko urtarrilaren 15a (70 urte)
Hobiratze lekua	Erroma
Heriotza modua	giza hilketa
Hiltzailea	Camurius (en)
Familia
Aita	Gaius Sulpicius Galba
Ama	Mummia Achaica, Livia Ocellina
Ezkontidea(k)	Aemilia Lepida (en)
Seme-alabak	ikusi ezezaguna; ezezaguna; Lucius Calpurnius Piso Frugi Licinianus (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Gaius Sulpicius Galba (en) ;
Leinua	Sulpicii Galbae (en) ; Livii Ocellae (en) ; Julio-Klaudiar leinu
Jarduerak
Jarduerak	politikaria eta militarra
Gradua	legatus (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Antzinako Erromako erlijioa

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 00:10, 12 martxoa 2021 data duena

Galba (latinez: Servius Sulpicius Galba; K.a. 3ko abenduaren 24a - K. o. 69ko urtarrilaren 15a) Lau enperadoretako urtean lehen enperadorea izan zen, 68ko ekainetik hil zen arte.

Botererako bidea

Familia noble zein aberats batean jaioa, ez zuen inolako harremanik lehen bost enperadoreekin. 20an pretore eta 33an kontsul izendaturik, eta Galia, Germania, Afrika eta Hispaniako probintzien buruan, eskarmentu handia eskuratu zuen. Kaligularen heriotzan, boterea bereganatzeko proposamenei muzin egin zien eta leial zerbitzatu zuen Klaudio. Neronen lehenengo urteetan, erretiroa hartu zuen, baina enperadoreak Hispania Tarraconensisen gobernua eman zion.

68ko udaberrian, Galba jabetu zen Neronek erailtzeko asmoa zuela. Julio Vindex Galian matxinatu zenean, haren alde egin nahi zuen, baina Vindexen porrotak Galbaren ezbaiak areagotu zituen. Pretoriarren prefektua matxinatu zen orduan. Galbaren aginduetara zegoela adierazitakoan, Galbak Senatu eta erromatarren legatua izendatu zuen bere burua. Neronen heriotzarekin, Zesar titulua hartu zuen eta Erromara abiatu zen.

Agintean

Galbaren kezka nagusia estatuaren ahalmen ekonomikoa berreskuratzea izan zen. Horretarako, gogokoak ez ziren neurriak hartu zituen. Arriskutsuena Pretoriar Guardiari haren izenean agindutako ordainsaria ez ematea izan zen. Ez zuen uste soldaduen leialtasuna erosi behar zela. Haren zuhurtziak eta arrandi ezak ere herritar xumeen kontrako iritzia areagotu zuten. Halaber, jendeak uste zuen adinak lehengo kemena agortu ziola, eta laguntzaileen menpe zegoela Galba.

69ko urtarrilaren 1ean, Germania Superiorko bi legioek ez zioten Galbari zin egin. Haren estatuak lurrera botata, enperadore berri bat eskatu zuten. Hurrengo egunean Germania Inferiorko soldaduak ere matxinatu ziren, eta enperadorea haiek hautatuko zutela erabaki zuten: Vitelio, probintziako gobernaria. Ekaitza atertu nahian, Luzio Kalpurnio Pison oinordekotzat hartu zuen Galbak. Pretoriar Guardia sutan jarri zen, ohiko ordainketa eman ez zitzaiolako.

Oton Lusitaniako gobernaria ere haserretu zen Galbaren hautaketarengatik. Galbaren hasierako babesle sutsua izan arren, Pretoriar Guardiaren borondatea erosi zuen, bera enperadore izenda dezaten. Galba, ohatze batean eramana, hain zegoen ahulduta, matxinoen kontrako bataila batean hil zuten.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Galba

Datuak: Q1414
Multimedia: Galba / Q1414

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+{{Biografia_infotaula_automatikoa|jaiotza data=[[K.a. 3]]ko [[abenduaren 24]]a}}
-[[File:Stockholm - Antikengalerie 4 - Büste Kaiser Galba.jpg|thumb|right|Galba]]
-'''Galba''' ([[latin]]ez ''Servius Sulpicius Galba'') (K. a. 3ko [[abenduaren 24]]a - K. o. [[69]]ko [[urtarrilaren 15]]a) [[Lau enperadoretako urtea]]n lehen enperadorea izan zen, 68ko ekainetik hil zen arte.
+'''Galba''' ({{lang-la|Servius Sulpicius Galba}}; [[K.a. 3]]ko [[abenduaren 24]]a - K. o. [[69]]ko [[urtarrilaren 15]]a) [[Lau enperadoreen urtea|Lau enperadoretako urtean]] lehen enperadorea izan zen, 68ko ekainetik hil zen arte.
-= Botererako bidea =
+== Botererako bidea ==
-Familia noble zein aberats batean jaioa, ez zuen inolako harremanik lehen bost enperadoreekin. 20an pretor eta 33an kontsul izendaturik, eta [[Galia]], [[Germania]], [[Afrika]] eta [[Hispania]]ko probintzien buruan, eskarmentu handia eskuratu zuen. [[Kaligula]]ren heriotzean, boterea bereganatzeko proposamenei muzin egin zien eta leial zerbitzatu zuen [[Klaudio]]. [[Neron]]en lehenengo urteetan, erretiroa hartu zuen, baina enperadoreak Hispania Tarraconensisen gobernua eman zion.
+Familia noble zein aberats batean jaioa, ez zuen inolako harremanik lehen bost enperadoreekin. 20an pretore eta 33an kontsul izendaturik, eta [[Galia]], [[Germania]], [[Afrika]] eta [[Hispania]]ko probintzien buruan, eskarmentu handia eskuratu zuen. [[Kaligula]]ren heriotzan, boterea bereganatzeko proposamenei muzin egin zien eta leial zerbitzatu zuen [[Klaudio]]. [[Neron]]en lehenengo urteetan, erretiroa hartu zuen, baina enperadoreak [[Hispania Tarraconensis]]en gobernua eman zion.
-ko udaberrian, Galba jabetu zen [[Neron]]ek erahiltzeko asmoa zuela. Julio Vindex [[Galia]]n matxinatu zenean, haren alde egin nahi zuen, baina Vindexen porrotak Galbaren ezbaiak areagotu zituen. Pretoriarren prefektua matxinatu zen orduan. Galbaren aginduetara zegoela adierazitakoan, Galbak Senatu eta erromataren legatua izendatu zuen bere burua. [[Neron]]en heriotzarekin, Zesar titulua hartu zuen eta [[Erroma]]ra abiatu zen.
+ko udaberrian, Galba jabetu zen [[Neron]]ek erailtzeko asmoa zuela. Julio Vindex [[Galia]]n matxinatu zenean, haren alde egin nahi zuen, baina Vindexen porrotak Galbaren ezbaiak areagotu zituen. Pretoriarren prefektua matxinatu zen orduan. Galbaren aginduetara zegoela adierazitakoan, Galbak Senatu eta erromatarren legatua izendatu zuen bere burua. [[Neron]]en heriotzarekin, Zesar titulua hartu zuen eta [[Erroma]]ra abiatu zen.
-= Agintean =
+== Agintean ==
-Galbaren kezka nagusia estatuaren ahalmen ekonomikoa berreskuratzea izan zen. Horretarako, gogokoak ez ziren neurriak hartu zituen. Arriskutsuena [[Pretoriar Goardia]]ri haren izenean agindutako ordainsaria ez ematea izan zen. Ez zuen uste soldaduen leialtasuna erosi behar zela. Haren zuhurtziak eta arrandi ezak ere herritar xumeen kontrako iritzia areagotu zuten. Halaber, jendeak uste zuen adinak lehengo kemena agortu ziola, eta laguntzaileen menpe zegoela Galba.
+Galbaren kezka nagusia estatuaren ahalmen ekonomikoa berreskuratzea izan zen. Horretarako, gogokoak ez ziren neurriak hartu zituen. Arriskutsuena [[Pretoriar Guardia]]ri haren izenean agindutako ordainsaria ez ematea izan zen. Ez zuen uste soldaduen leialtasuna erosi behar zela. Haren zuhurtziak eta arrandi ezak ere herritar xumeen kontrako iritzia areagotu zuten. Halaber, jendeak uste zuen adinak lehengo kemena agortu ziola, eta laguntzaileen menpe zegoela Galba.
-ko urtarrilaren 1ean, Germania Superiorko bi legioek ez zioten Galbari zin egin. Haren estatuak lurrera botata, enperadore berri bat eskatu zuten. Hurrengo egunean Germania Inferiorko soldaduak ere matxinotu ziren, eta enperadorea haiek hautatuko zutela erabaki zuten: [[Vitelio]], probintziako gobernaria. Ekaitza atertu nahian, Luzio Kalpurnio Pison oinordekotzat hartu zuen Galbak. Pretoriar Goardia sutan jarri zen, ohiko ordainketa eman ez zitzaiolako.
+ko urtarrilaren 1ean, [[Germania Superior]]ko bi legioek ez zioten Galbari zin egin. Haren estatuak lurrera botata, enperadore berri bat eskatu zuten. Hurrengo egunean [[Germania Inferior]]ko soldaduak ere matxinatu ziren, eta enperadorea haiek hautatuko zutela erabaki zuten: [[Vitelio]], probintziako gobernaria. Ekaitza atertu nahian, Luzio Kalpurnio Pison oinordekotzat hartu zuen Galbak. Pretoriar Guardia sutan jarri zen, ohiko ordainketa eman ez zitzaiolako.
-[[Oton]] Lusitaniako gobernaria ere haserretu zen Galbaren hautaketarengatik. Galbaren hasierako babesle sutsua izan arren, [[Pretoriar Goardia]]ren borondatea erosi zuen, bera enperadore izenda dezaten. Galba, ohatze batean eramana, hain zegoen ahulduta, matxinoen kontrako bataila batean hil zuten.
+[[Oton]] [[Lusitania]]ko gobernaria ere haserretu zen Galbaren hautaketarengatik. Galbaren hasierako babesle sutsua izan arren, Pretoriar Guardiaren borondatea erosi zuen, bera enperadore izenda dezaten. Galba, ohatze batean eramana, hain zegoen ahulduta, matxinoen kontrako bataila batean hil zuten.
+{{Commonskat}}
-{{Commons|Galba}}
 {{Erromatar enperadore aurkibidea}}
+{{bizialdia|K.a. 0ko hamarkadako|69ko|Galba}}
 [[Kategoria:Erromatar enperadoreak]]
-[[Kategoria:K. a. 0ko hamarkadako jaiotzak]]
+[[Kategoria:Erromatar Inperioko kontsulak]]
-[[Kategoria:69ko heriotzak]]
+[[Kategoria:Erroman hildakoak]]
-[[an:Sulpicio Galba]]
-[[az:Qalba]]
-[[be:Гальба]]
-[[bg:Галба]]
-[[ca:Galba]]
-[[cs:Galba]]
-[[cy:Galba]]
-[[da:Galba]]
-[[de:Galba]]
-[[diq:Galba]]
-[[en:Galba]]
-[[eo:Galbo]]
-[[es:Galba]]
-[[et:Galba]]
-[[fa:گالبا]]
-[[fi:Galba]]
-[[fr:Galba]]
-[[gl:Servio Sulpicio Galba, emperador]]
-[[he:גלבה]]
-[[hr:Galba]]
-[[hu:Servius Sulpicius Galba római császár]]
-[[hy:Գալբա]]
-[[is:Galba]]
-[[it:Servio Sulpicio Galba (imperatore romano)]]
-[[ja:ガルバ]]
-[[ka:გალბა]]
-[[ko:갈바]]
-[[la:Servius Sulpicius Galba]]
-[[lmo:Servi Sulpici Galba]]
-[[lt:Servijus Sulpicijus Galba]]
-[[mk:Галба]]
-[[mr:गॅल्बा]]
-[[nl:Galba (keizer)]]
-[[nn:Galba av Romarriket]]
-[[no:Galba]]
-[[pl:Galba]]
-[[pt:Galba]]
-[[ro:Galba]]
-[[ru:Гальба]]
-[[sh:Galba]]
-[[simple:Galba]]
-[[sk:Galba]]
-[[sl:Galba]]
-[[sr:Галба]]
-[[sv:Galba]]
-[[sw:Galba]]
-[[th:จักรพรรดิกาลบา]]
-[[tl:Galba]]
-[[tr:Servius Sulpicius Galba]]
-[[uk:Ґальба]]
-[[vi:Galba]]
-[[yo:Galba]]
-[[zh:塞尔维乌斯·苏尔皮基乌斯·加尔巴]]

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.