Tajo

Tajo
Tajo (gaztelaniaz), Tejo (portugesez)
Tajo; Tajo (gaztelaniaz), Tejo (portugesez)
Datu orokorrak
Mota	ibai, gold river (en) eta Ibai nagusi
Luzera	1.007 km
Geografia
Koordenatuak	40°19′11″N 1°41′51″W / 40.3197°N 1.6975°W
Leku geografikoa	Iberiar penintsula; Tagus River Valley (en)
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Almonte (en) ; Alberche; Alagón (ibaia); Jarama; Guadarrama River (en) ; Rio Ocreza (en) ; River Ponsul (en) ; Tiétar; Trancão River (en) ; Zêzere ibaia; Algés River (en) ; Cedena River (en) ; Algodor River (en) ; Alviela River (en) ; Arroyo Cedrón (en) ; Arroyo de Guajaraz (en) ; Gévalo River (en) ; Arlas Stream (en) ; Cifuentes River (en) ; Hoz Seca River (en) ; Ibor River (en) ; La Portiña (en) ; Alcântara River (en) ; Ribeira de Barcarena (en) ; Ribeira de Nisa (en) ; Alenquer River (en) ; Rio Almonda (en) ; Alpiarça (en) ; Coina River (en) ; Rio Grande da Pipa (en) ; Rio Jamor (en) ; Rio Judeu (en) ; Rio Maior (en) ; Rio Ota (en) ; Pusa River (en) ; Rivera de Fresnedosa (en) ; Arroyo del Torcón (en) ; Arroyo Guatén (en) ; Arroyo de Valdecava (en) ; Arroyo de Tamujoso (en) ; Arroyo Sangrera (en) ; Arroyo del Piojo (en) ; Gualija River (en) ; Arroyo Alpuébrega (en) ; Arroyo de Viloria (en) ; Ompolveda (en) ; Huso River (en) ; Sorraia River (en) ; River Sever (en) ; River Erges (en) ; Río Gallo (en) ; Guadiela (en) ; Salor River (en) ; Ablanquejo (en) ;
Arroaren azalera	80.602 km²
Arro hidrografikoa	Tagus Basin (en)
Ur-emaria	500 m³/s (bokale)
Lakuak	Alcántara Reservoir (en) , Bolarque Reservoir (en) , Castrejón Reservoir (en) , Entrepeñas Reservoir (en) , Valdecañas urtegia, Cedillo Dam (en) , Faltos (en) , Azután Reservoir (en) eta Q81420663
Iturburua	Fuente García (en) ; (1.593 m)
Bokalea; ()	Ozeano Atlantikoa ; (0 m)

Tajo^[1] (gaztelaniaz: Tajo; portugesez: Tejo) Iberiar penintsulako ibairik luzeena da. 1.120 kilometro luze da eta 80.600 kilometro koadroko arroa hartzen du. 910 kilometro egiten ditu Espainiako lurretan, eta 210 kilometro Portugalen. Penintsulako ibairik emaritsuena, bestela, Ebro da.

Espainiako Aragoiko Mendi Unibertsaletan jaio eta Portugalgo Lisboa hirian itsasoratzen da, Ozeano Atlantikoan. Honako hiri hauetatik pasatzen da: Aranjuez, Toledo, Talavera de la Reina eta Alcántara Espainian; eta Santarém eta Lisboa Portugalen.

Geografia

Teruelgo probintziako Albarracín mendilerroan du iturburua, eta arroila estu eta sakonen artean hego-mendebalera egiten du. Entrepeñas, Buendia eta Bolarqueko urtegiek eten egiten dute ibaiaren ibilgua Gaztelako itsasoa izenaz ezagutzen den eremu zabalean. Aranjuezen, Jarama ibaiaren urak biltzen ditu, eta mendebalerantz hartzen du. Toledoko hiria inguratu ondoren Talavera de la Reinara iristen da; han Alberche ibaia batzen zaio. Extremaduran barneratzen da ondoren, eta Monfragueko natura parkea igarotzen du. Arroila sakonak zeharkatzen ditu gero. Ibar estu horietan urtegiak eta indarretxe handiak daude.

44 km-tan zehar Espainiaren eta Portugalen arteko muga egin ondoren, Portugalen barneratzen da eta Zézere ibaiaren urak biltzen ditu. 178 kilometroren buruan, Lisboako hiriaren parean Paja itsasoa edo estuario zabala eratzen du, eta Ozeano Atlantikoan isurtzen du ura.

Espainian, lau autonomia erkidego (Aragoi, Gaztela-Mantxa, Madril eta Extremadura) eta sei probintzia (Teruel, Guadalajara, Cuenca, Madrid, Toledo eta Cáceres) zeharkatzen ditu.

Portugalen, Beira Baixa, Alto Alentejo, Lezíria do Tejo eta Lisboako Metropoli Eremua azpieskualdeetan eta Castelo Branco, Portalegre, Santarém eta Lisboa barrutietan zehar igarotzen da.

Ibaiadarrak

Espainian, eskuinaldetik Jarama, Guadarrama, Alberche, Tiétar eta Alagón eta ezkerraldetik Guadiela, Algodor, Almonte eta Salor ibaiadar nagusiak ditu.

Portugalen, berriz, Zêzere.

Hidrometria

Tajoren emaria 1915-1995 bitartean neurtu zen Alcántarako estazioan (Cáceresko probintzia).^[2] Ibaiak 51.958 kilometro koadroko eremua drainatua du gune horretan, arro osoaren % 64. Batez besteko emaria 236 m³/s da. Emari handiena otsailean du (489,3 m³/s), eta txikiena abuztuan (56 m³/s).

Tajoren batez besteko emariak (m³/s) Alcántara neurtuak
Datuak:1915-1995 bitartean

Ingurumena

Guadalajara eta Cuencako probintzien artean Alto Tajoko natura parkea, Cáceresekoan Monfragüekoa eta Lisboa aldean Estuário do Tejoko natura erreserba. Ibaiaren ibilbidean zehar, desagertzeko arriskuan dauden lau animalia-espezie bizi dira: Iberiar katamotza, iberiar eguzki-arranoa, zikoina beltza eta sai motza.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ 159. araua. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-10-19).
↑ Tejo Basin: Alcantara, grdc.sr.unh.edu

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz)Confederación Hidrográfica del Tajo webgunea.

Datuak: Q14294
Multimedia: Tagus River / Q14294

[1] 159. araua. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-10-19).

[2] Tejo Basin: Alcantara, grdc.sr.unh.edu

[1]

[2]

Tajo Tajo (gaztelaniaz), Tejo (portugesez)

Datu orokorrak
Mota	ibai, gold river ^(en) eta Ibai nagusi
Luzera	1.007 km
Geografia

Koordenatuak	40°19′11″N 1°41′51″W / 40.3197°N 1.6975°W / 40.3197; -1.6975
Leku geografikoa	Iberiar penintsula Tagus River Valley ^(en)
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Almonte ^(en) Alberche Alagón (ibaia) Jarama Guadarrama River ^(en) Rio Ocreza ^(en) River Ponsul ^(en) Tiétar Trancão River ^(en) Zêzere ibaia Algés River ^(en) Cedena River ^(en) Algodor River ^(en) Alviela River ^(en) Arroyo Cedrón ^(en) Arroyo de Guajaraz ^(en) Gévalo River ^(en) Arlas Stream ^(en) Cifuentes River ^(en) Hoz Seca River ^(en) Ibor River ^(en) La Portiña ^(en) Alcântara River ^(en) Ribeira de Barcarena ^(en) Ribeira de Nisa ^(en) Alenquer River ^(en) Rio Almonda ^(en) Alpiarça ^(en) Coina River ^(en) Rio Grande da Pipa ^(en) Rio Jamor ^(en) Rio Judeu ^(en) Rio Maior ^(en) Rio Ota ^(en) Pusa River ^(en) Rivera de Fresnedosa ^(en) Arroyo del Torcón ^(en) Arroyo Guatén ^(en) Arroyo de Valdecava ^(en) Arroyo de Tamujoso ^(en) Arroyo Sangrera ^(en) Arroyo del Piojo ^(en) Gualija River ^(en) Arroyo Alpuébrega ^(en) Arroyo de Viloria ^(en) Ompolveda ^(en) Huso River ^(en) Sorraia River ^(en) River Sever ^(en) River Erges ^(en) Río Gallo ^(en) Guadiela ^(en) Salor River ^(en) Ablanquejo ^(en)
Arroaren azalera	80.602 km²
Arro hidrografikoa	Tagus Basin ^(en)
Ur-emaria	500 m³/s (bokale)
Lakuak	Alcántara Reservoir ^(en) , Bolarque Reservoir ^(en) , Castrejón Reservoir ^(en) , Entrepeñas Reservoir ^(en) , Valdecañas urtegia, Cedillo Dam ^(en) , Faltos ^(en) , Azután Reservoir ^(en) eta Q81420663
Iturburua	Fuente García ^(en) (1.593 m)
Bokalea ()	Ozeano Atlantikoa (0 m)