Rolling Stone

Rolling Stone musikari eta herri kulturari eskainitako aldizkari estatubatuarra da. 1967ko azaroaren 9tik aurrera argitaratzen da, eta, hamabostean behin argitaratzen den AEBetako edizioaz gain, hilero argitaratzen dira atzerriko edizioak, Europako, Latinoamerikako eta Asiako hainbat herrialdetan, musikari tokian tokiko ikuspuntua emanik.

Historia

San Frantziskon sortu zen 1967ko azaroan. Jann Wenner editoreak eta Ralph J Gleason musika kritikatiak aldizkaria kontrakultura hippyarekin identifikatu zuten: kazetaritza eredu tradizionala zuen eta politika erradikalak saihestuz urrundu zen garaiko prentsa klandestinotik. Rolling Stonek arrastoa utzi zuen erreportaje politikoengatik, 1970eko hamarkadaren hasieran Hunter S. Thompson muturreko kazetariarenak bezalakoekin. Azala eta artikulu nagusiak argazkilari ospetsuek ilustratzen dituzte, Annie Leibovitzek, esaterako.

Aldizkariaren arrakastak Shel Silversteinek idatzitako Dr. Hook & the Medicine show kantua ere ekarri zion: Cover of the Rolling Stone, arrakasta izugarria.

1967tik 1979ra: Sorrera eta lehen urteak

Rolling Stone 1967an sortu zuten San Frantziskon Jann Wennerrek eta Ralph Jk. Gleasonek. Instalazio gastuak ordaintzeko, Wennerrek 7.500 dolar mailegatu zizkien familiari eta Jane Schindelheim emazteagaiaren gurasoei. Lehen alea 1967ko azaroaren 9an jarri zuten salgai: hor, John Lennon, Gerra nola irabazi nuen filmerako mozorrotuta zegoen azalean. Egunkari formatua zuen, Monterey Pop Festivali buruzko artikulu nagusiarekin. Aldizkariaren salneurria 25 zentimokoa (2016an $2,03-ren baliokidea) eta hamabostean behin argitaratzen zen.

Lehen alean, Wennerrek izenburua "A rolling stone gathers no moss" esaera zaharretik zetorrela ("Dabilen harriari ez zaio goroldiorik lotzen", euskaraz) azaldu zuen. 1950eko "Rollin' Stone" blues abestia ere aipatu zuen, Muddy Watersek, Rolling Stones taldeak grabatutakoa, baita Bob Dylanen "Like a Rolling Stone" abesti arrakastatsua ere:

Segur aski, zer saiatzen ari garen galdetuko duzu. Zaila da esaten: aldizkari eta egunkari baten arteko zerbait. Rolling Stone du izena, eta esaera zahar batetik dator: "Harri ibiltari batek ez du goroldiorik biltzen". Muddy Watersek idatzi zuen abesti baterako erabili zuen izena. Rolling Stones taldeak Muddyren abestitik hartu zuen izena. Bob Dylanen rock-and-roll lehen diskaren izenburua Like a Rolling Stone izan zen. Gure ustez rock-and-rollaren aldaketak eta rock-and-rollarekin lotutako aldaketek islatzen dituzten argitalpen berria hasi dugu.

Autore batzuek Dylanen abesti arrakastatsuari soilik egotzi diote izena: "Wennerrek [Ralph] Gleasonen iradokizunari jarraiki, Bob Dylanen abesti baten izenarekin bataiatu zuen aldizkaria". Rolling Stone garai hartako kontrakultura hippyarekin identifikatu zen hasieran. Hala ere, garai hartako underground egunkarietatik aldendu zen, Berkeley Barb bezala, kazetaritza arau tradizionalagoak hartuz eta prentsa undergroundaren politika erradikala saihestuz. Lehen edizioan, Wennerrek idatzi zuen Rolling Stone ez zela "musikaz bakarrik ari, musikak hartzen dituen gauzez eta jarrerez baizik". Argitalpenaren 50. urteurrena ospatzen ari zen 2017ko artikulu batean, Rolling Stone's David Brownek esan zuen aldizkariaren izena Rolling Stones taldeari egindako keinua zela, "Rollin' Stone" eta "Like a Rolling Stone" aldizkariei egindako eranskin batean. Aldizkariaren eslogana, "All the news that fits" (Sartzen diren albiste guztiak), Susan Lydon lehen kolaboratzaile, zuzendari eta batzuetan editorea zenak eman zuen. Columbia Daily Spectator-eko April Fools ale batetik hartu zuen, "Sartzen diren albiste guztiak inprimatzen ditugu", The New York Times-en "Inprimatu sartzen diren albiste guztiak" esloganaren parodia bat argitaratu zuena.

1970eko hamarkadan, Rolling Stone bere estaldura politikoagatik nabarmentzen hasi zen, Gonzo eta Hunter S. Thompsonen mailako kazetariekin, aldizkariko sail politikorako idazten. Thompsonek lehen aldiz argitaratu zuen bere lanik ezagunena, Beldurra eta nazka Las Vegasen, Rolling Stoneren orrietan, eta bertan jarraitu zuen erredaktore laguntzaile gisa, 2005ean hil zen arte. 1970eko hamarkadan, aldizkariak autore ezagun askoren ibilbideak zabaltzen lagundu zuen: Cameron Crowe, Lester Bangs, Joe Klein, Joe Eszterhas, Ben Fong-Torres, Patti Smith eta P. J. O'Rourke. Orduan argitaratu zituen aldizkariak bere istorio ospetsuenetariko batzuk.

1970eko urtarrilaren 21eko zenbakiak Altamonten Doako kontzertua eta Meredith Hunterren Hunterren heriotza estali zituen, 1971ko National Magazine Awards-etan espezializatutako Kazetaritza irabazi zuena. Geroago, 1970ean, Rolling Stonek Charles Mansoni buruz David Daltonek eta David Feltonek idatzitako 30.000 hitzeko erreportajea argitaratu zuen, Mansoni Los Angeles konderriko kartzelan epaiketaren zain zegoela egindako elkarrizketa barne, eta horri esker lortu zuen Rolling Stonek bere lehen National Magazine Award saria.

Lau urte geroago, Patty Hearsten bahiketaren odisea ere estali zuten. Elkarrizketatzaile batek, kide askoren izenean hitz eginez, esan zuen aldizkariaren lehen alea erosi zuela unibertsitateko campusera iritsi bezain laster, eta "iniziazio-erritu" gisa deskribatu zuen.

1972an, Wennerrek Tom Wolferi esleitu zion NASAren Ilargiko azken misioaren (Apolo 17) jaurtiketa estaltzea. Lau zatiko serie bat argitaratu zuen 1973an, "Alhadura postorbital" izenburupean, astronauta batzuek espazioan egon ondoren jasaten zuten depresioari buruzkoa. Telesailaren ondoren, Wolfe espazio-programa osoa ikertzen hasi zen, eta zazpi urteko proiektu bilakatu zen. Handik, The Painted Word, arteari buruzko liburua idatzi zuen, eta Mauve Gloves & Madmen, Clutter & Vine osatzeko, pieza laburragoen bilduma, eta, azkenik, "Gauza zuzenak".

Rolling Stonek musika aldizkari txikiagoetako idazleak kontratatu zituen, haien artean Sing Out!-eko Paul Nelson, 1978tik 1983ra diskoen kritiken editore bihurtu zena, eta Creem'-go Dave Marsh.

1977an, aldizkariak San Frantziskotik New Yorkera aldatu zuen egoitza. Jann Wenner editoreak San Frantzisko "zurrunbilo kultural" bihurtu zela esan zuen.

1980tik 2010erako hamarkadak

1980ko hamarkadan, Lester Bangs bezalako azken bi hamarkadetako idazle klasikoek Thompsonekin batera jarraitzen bazuten ere, aldizkariak aurretik sahiesten zituen balio korporatiboak hartu zituen. Adibidez, langileei droga probak egitea. Gainera, Rolling Stoneren erredakzioa New YorkNew Yorkera pasatu zen, publizitatearen industriatik gertuago egoteko.

2000ko hamarkadaren hasieran Maxim edo FHM bezalako aldizkarien diru-sarrera eta konpetentzia dekadenteei aurre egin zien, baina Rolling Stone nazioarteko gai politikoetan posizioak hartuz berrasmatu zen —Ekialde Hurbileko egoera, berotze globala edo ekonomia— eta irakurle gazteagoak apuntatu zituen.

Iggy Popek, Bonok, Tom Wolfek eta Ken Keseyk idatzi zuten harentzat, eta inoizko zerrenda handienak argitaratzen hasi ziren.

2016-orainaldia

2016ko irailean, Advertising Agek jakinarazi zuen Wennerek aldizkariaren % 49ko parte hartzea BandLab izeneko Singapurreko konpainia bati saltzeko prozesuan zegoela. Inbertitzaile berriak ez zuen aldizkariaren edukian parte-hartze zuznik izan.

2017ko irailean, Wenner mediak Rolling Stone aldizkariaren gainerako % 51 salgai zegoela adierazi zuen. 2017ko abenduan, Penske Mediak Wenner Mediaren gainerako partaidetza eskuratu zuen. 2019ko urtarrilaren 31n, Penske-k BandLab-en % 49ko partaidetza erosi zuen Rolling Stone-n, eta aldizkariaren jabetza osoa lortu.

Kritikak

Rolling Stoneri egindako kritika garrantzitsu batek 1960ko eta 1970eko hamarkaden inguruan izan zuen belaunaldi-alborapena da. Kritikari batek Rolling Stoneren «500 abesti onenen» zerrenda aipatu zuen «fogeismo rockista inpenitentearen» adibide gisa. Arazo horri erantzunez, Jim DeRogatis rock kritikariak, Rolling Stone-ko editore ohiak, aldizkariko zerrenden kritika zorrotza argitaratu zuen Kill Your Idols: A New Generation of Rock Writers Reconsiders the Classics izeneko liburuan, eta kritikari gazteen iritzi ezberdinak aurkeztu zituen.

Rolling Stone aldizkariak kritikak jaso ditu, aurretik baztertu zituen album klasiko asko birplanteatzeagatik, eta 3.5 izarreko kalifikazioa maiz erabiltzeagatik. Adibidez, Led Zeppelin baztertu egin zuten 1970eko hamarkadan bandak izan zituen urte aktiboenetan, baina 2006an, bandaren azaleko istorio batek «inoizko bandarik pisutsuena» bezala ohoratu zituen. Slate aldizkariko kritikari batek deskribatu zuen hitzaldi batean, 1984ko The Rolling Stone Record Guide aztertu zuten. Deskribatu bezala, «gidak ia ez zituen aintzat hartu hip-hopa eta heavy metala, urte gutxiren buruan arrakasta zerrendetan nagusi izango ziren bi generoak. Musika kazetariez jositako auditoriumean, titulu antsiatsu gutxi batzuk baino gehiago antzeman zitezkeen: Gutako zenbatek nahiko dugu 20 urte barru gure disko berrikuspenak irakurri?».

Ed Needham FHMko editore ohiaren kontratazioak are gehiago haserretu zituen kritikariak, Rolling Stonek sinesgarritasuna galdu zuela argudiatuz.

2003ko «Rolling Stoneren garai guztietako 100 gitarrista onenak» artikuluak, bi emakume musikari bakarrik izendatu zituenak, Venus Zinek bere zerrenda propioarekin erantzutea ekarri zuen, «Inoizko emakumezko gitarristarik onenak» izenburupean.

Nazioarteko edizioak

Rolling Stone Alemania: 1994tik AS Young Mediahousek argitaratzen du.
Rolling Stone Argentina: 1998ko apiriletik argitaratzen da La Nación Revista taldearen eskutik. Edizio hori Uruguain, Paraguain eta Bolivian ere merkaturatzen da. 2007ko Rock Argentinarraren 100 Album Onenen zerrenda argitaratu zuen, eta MTV katearekin batera, 2002ko Rock Argentinarraren 100 Kantu Onenak.
Rolling Stone Australia: 1969tik Go-Set-en gehigarri gisa argitaratua; 1972tik bananduta Next Media Pty Ltd., Sídney-k argitaratua.
<i id="mw3Q">Rolling Stone</i> Brasil: 2006ko urritik Spring Publicações-ek argitaratua.
Rolling Stone Txile: Edu Comunicacionesek 2003ko maiatzean argitaratu zuen Txileko lehen edizioa. Aurretik, Argentinako edizioa inportatzen zen. 2006ko urtarriletik 2011ko abendura arte El Merkurio taldeko Publicaciones Lo Castillo enpresak argitaratu zuen.
Rolling Stone Txina (txineraz).
Rolling Stone Kolonbia (gaztelaniaz): tasty concepts-ek argitaratua 2013ko abendutik
Rolling Stone Espainia (gaztelaniaz): PROGRESAk argitaratua 1999tik 2015era.
Rolling Stone Frantzia (frantsesez): Laurogeiko hamarkadatik argitaratua.
Rolling Stone India (ingelesez): MW Com-ek 2008ko martxoan kaleratu zuen, eta aldi berean Man's World aldizkaria argitaratzen du.
Rolling Stone Indonesia (indonesieraz): 2005eko ekainetik a&e Mediak argitaratua.
Rolling Stone Italia (italieraz): 2003tik argitaratua, IXO Publishing-ek lehenik eta Editrice Quadratum-ek gaur egun.
Rolling Stone Japonia (japonieraz): 2007ko martxotik aurrera argitaratua.
Rolling Stone Mexiko (gaztelaniaz): 2009ko maiatzera arte PROGRESA argitaletxeak argitaratzen zuen. 2009ko abendutik aurrera salgai izan zen Punto Angular argitaletxearekin.
Rolling Stone Errusia (errusieraz): Izdataelskiy Dom SPNk argitaratua 2004tik.
Rolling Stone Turkia (turkieraz): 2006ko ekainetik GD Gazete Dergik argitaratua.

Bibliografia

Green, Robin (21 de agosto de 2018). The Only Girl: My Life and Times on the Masthead of Rolling Stone (ingelesez). Little, Brown. ISBN 978-0-316-44005-9. The Only Girl (liburua)
Hagan, Joe (24 de octubre de 2017). Sticky Fingers: The Life and Times of Jann Wenner and Rolling Stone Magazine (ingelesez). Knopf Doubleday. ISBN 978-1-101-87438-7.
Macadams, Lewis (October 2007). Jann Wenner and His Times (ingelesez). ISBN 978-0-224-07349-3.
Ragen, Brian Abel (2002). Tom Wolfe: A Critical Companion. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN 0-313-31383-0.
Wenner, Jann S. (13 de septiembre de 2022). Like a Rolling Stone: A Memoir (ingelesez). Little, Brown. ISBN 978-0-316-41539-2.

Rolling Stone Estatu Batuak (Ingelesez)
Rolling Stone Argentina (Gaztelaniaz)
Rolling Stone Espainia (Gaztelaniaz)
Rolling Stone Frantzia (frantzesez)
Rolling Stone Italia (Italieraz)
Rolling Stone Latinoamerika (Gaztelaniaz)
Rolling Stone Mexiko (Gaztelaniaz)
Rolling Stone Txile (Gaztelaniaz)
Rolling Stone Kolonbia (Gaztelaniaz)