Aurizko zaldi

Aurizko zaldia
	Zaldi arraza
Espeziea	Equus ferus caballus
Jatorria	Euskal Herria
Sinonimoak	Burgetekoa. Burgete zaldia

Aurizko zaldia izen bereko herrian, Auritzen, jatorri daukan Euskal Herriko bertako zaldi arraza baten izena da^[1]. Mendiko zaldiak dira, eta azken hamarkadetan beraien erabilera bereziki haragitarako izan da, nahiz eta garai batean baserri lanerako oso estimatuak izan ziren ere. Oro har Auritzeko zaldia ospe handikoa da bertako baserritarren artean, baita basoan lor-zaldiaren lanetan ere. Hala ere, azken urtetan arrazaren haragitarako ezaugarriak hobetzuz joan dira lanerako egokieraren kaltetan.

Zaldi hauek bereziki Nafarroa Garaiako Erronkari, Aezkoa eta Artzibarren aurkitu daitezke^[2], nahiz eta Euskal Herriko beste zenbait eskualdetara zabaldu diren ere lehen aipatutako ospea dela medio.

Arrazaren jatorria

Auritzeko zaldiaren jatorria ez dago oso urruna denboran. Nafar behoka izeneko arraza tamainaz handitzeko kanpoko zaldiekin nahastean dauka jatorri. Nahasketa hau lortzeko tamaina handiko arrazak erabili ziren hala nola; Trait, Bretainako postier, Pertxeroia, Cherona, Ardenetako zaldia eta Contois.

Banaketa

Auritzeko zaldiak, behorra

Esan bezala, arraza Auritz inguruetan dauka jatorria eta bereziki Erronkari, Aezkoa eta Artzibar ibarretan zabaltzen da. Baina baita ugaria da mendebalerago, Urbasa eta Andimendi mendilerroetan. Auritzeko zaldia azken hamarkadetan Euskal Herriko beste herrialdetara zabaldu da baita ere.