10:20, 4 azaroa 2021ko berrikusketa aldatu Neturam (eztabaida \| ekarpenak) 37 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko Editorea: kommutatua ← Aurreko ezberdintasuna		10:24, 4 azaroa 2021ko berrikusketa aldatu desegin Neturam (eztabaida \| ekarpenak) 37 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
97. lerroa: Ez dirudi ezaugarri batzuk moldaera direnik, egungo ingurunean eragin neutro edo deletereoa baitute fitness-ean. Geneek askotan eragin [[Pleiotropiko\|pleiotropikoak]] izaten dituztenez, ezaugarri guztiak ezin dira funtzionalak izan. [[Stephen Jay Gould]]-ek eta [[Richard Lewontin]]-ek [[arkuarte]] deitu zieten ezaugarri horiei. Ezaugarriaren eragin fenotipikoa soilik azaleratzen baita beste ezaugarri baten garapen eta elkarrekintzarekin. Arkuarte terminoaren analogia erabiltzen da funtziorik gabeko ezaugarri gisa hasi ziren moldaerak azaltzeko. Arkitekturan arkuarteak zutabe eta domoaren diseinuaren arabera sortutako egiturak baitziren, zuzenean funtzio estetikoa betetzeko eraikitako egiturak baino. <ref>{{Erreferentzia\|izena=Günter P.\|abizena=Wagner\|izenburua=The Intellectual Challenge of Morphological Evolution: A Case for Variational Structuralism\|argitaletxea=Princeton University Press\|data=2014-04-13\|url=http://dx.doi.org/10.23943/princeton/9780691156460.003.0002\|aldizkaria=Homology, Genes, and Evolutionary Innovation\|sartze-data=2021-11-01}}</ref> Beste aukera bat da organismo baten eboluzio-historiako uneren batean ezaugarri bat moldaera izan ahal izatea, baina habitaten aldaketak moldaera zena alferrikakoa edo okerra izatea eragin ahal izan zuen. Azken bi horiei [[Bestigio\|aztarna]] deritze. Organismo askok aztarna-organoak dituzte, beren arbasoetan guztiz funtzionalak ziren egituren hondarrak. Bizimoduaren aldaketen ondorioz, organoak erredundante bihurtu ziren, eta funtzionaltasun murriztukoak edo ez funtzionalak dira. Edozein egiturak gorputzaren ekonomia ~~orokorrorokorrarentzat~~orokorrentzat, kosturen bat suposatzen duenez gero, abantaila bat izan daiteke funtziorik betetzen ez duen egitura hura kentzea. Adibideak: [[Zuhurragin\|zuhurraginak]] gizakietan, pigmentuaren eta [[begi]] funtzionalen galera haitzuloetako faunan, edo [[Endoparasito\|endoparasitoen]] egitura-galera.<ref>{{Erreferentzia\|izena=Charles\|abizena=Darwin\|izenburua=Charles Darwin's notebooks, 1836-1844\|argitaletxea=Cambridge University Press\|data=1987\|url=https://www.worldcat.org/oclc/16469952\|isbn=0-521-35055-7\|pmc=16469952\|sartze-data=2021-11-01}}</ref> == Iraungitze eta koiraungitzea == Populazio bat ezin bada mugitu edo behar adina aldatu epe luzera haren bideragarritasuna bermatzeko, orduan, jakina, desagertu egingo da, toki horretan behintzat. Espezieak beste leku batzuetan biziraun ahalko du edo ez. Izan ere, espeziearen heriotza-tasa espezie osoaren jaiotza-tasa baino handiagoa denean espeziea iraungi egingo da, betiere denbora nahikoan mantentzen bada joera hori. Denbora hori, Van Valenen arabera, espezieen araberakoa izango da, bakoitzak berezko iraungitze-tasa nahiko erregularra izango baitu.<ref>{{erreferentzia\|izena=Leigh\|abizena=Van Valen\|urtea=1973\|izenburua=A New Evolutionary Law\|argitaletxea=Evolutionary Theory\|orrialdea=\|orrialdeak=1-30}}</ref> Komoldaera dagoen bezala, koiraungitzea ere badago, komoldatuta dauden espezie bikote batean bat iraungitzean, beste espeziea ere galtzea, hala nola, intsektu [[Bizkarroi\|parasito]] bat desagertzea ostalaria galdu ondoren, loredun landare batek polinizatzailea galtzen duenean edo [[Kate trofiko\|elikadura-kate]] bat eteten denean.<ref>{{Erreferentzia\|izena=Lian Pin\|abizena=Koh\|izenburua=Species Coextinctions and the Biodiversity Crisis\|orrialdeak=1632–1634\|abizena2=Dunn\|abizena3=Sodhi\|abizena4=Colwell\|abizena5=Proctor\|abizena6=Smith\|izena2=Robert R.\|izena3=Navjot S.\|izena4=Robert K.\|izena5=Heather C.\|izena6=Vincent S.\|data=2004-09-10\|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.1101101\|aldizkaria=Science\|alea=5690\|zenbakia=305\|doi=10.1126/science.1101101\|sartze-data=2021-11-01}}</ref><ref>{{erreferentzia\|izena=Charles\|abizena=Darwin\|urtea=1872\|izenburua=The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life\|argitaletxea=John Murray\|orrialdeak=57-58\|edizioa=6}}</ref> == Kontraesan filosofikoak ==

Moldaera: berrikuspenen arteko aldeak