Moldaera: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
30. lerroa:
Moldapenean ez da beti ingurune jakin baterako fenotipo ideala garatzen. Ez da hain sinplea. Organismoak bideragarria izan behar du bere garapeneko eta eboluzio-lerroko fase guztietan. Horregatik, eboluzioan gertatzen diren aldaketa [[Genetika|genetiko]] eta [[Fenotipo|fenotipikoek]] erlatiboki txikiak izan behar dutela uste da, garapen sistemak oso konplexuak eta direnez, horietan ematen diren aldaketa sakonek organismoaren integritatea konprometi dezaketelako.
Hala ere, ez dago argi zer den aldaketa erlatiboki txiki bat. Adibidez, landareetan agertu den poliploidia aldaketa genetiko handi eta hedatua da.<ref>{{Erreferentzia|izena=G. Ledyard|abizena=Stebbins|izenburua=Variation and Evolution in Plants|data=1950-12-31|url=http://dx.doi.org/10.7312/steb94536|doi=10.7312/steb94536|sartze-data=2021-11-01}}</ref> Margulysek prooposatutako eukariotoen endosimbiosi bidezko sorreraren adibidea muturrekoagoa da.<ref>{{Erreferentzia|izena=Alfred|abizena=Böge|izenburua=Bewegungen fester Körper|argitaletxea=Vieweg+Teubner Verlag|orrialdeak=9–66|data=1991|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-322-86077-4_2|aldizkaria=Physik|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
Moldaera guztiek [[Txoko ekologiko|nitxo ekologikoetan]] bizitzen laguntzen diete organismoei. Moldaerak egiturazkoak, jokabidezkoak edo [[Fisiologia|fisiologikoak]] izan daitezke. Egiturazkoak organismo baten ezaugarri fisikoak dira, hala nola, forma, gorputz-estaldura, defentsa, eta [[barne-antolamendua]]. [[Etologia|Jokabidezko]] moldaerak heredatutako portaera-sistemak dira, bai zuzenean [[Sen|instintu]] gisa, edo [[Ikaskuntza|ikasteko]] ahalmen [[Neuropsikologia|neuropsikologiko]] gisa jasotakoak. Adibidez, elikagaien bilaketa, [[Estaltze|estaltzea]] eta bokalizazioak. Moldaera fisiologikoek funtzio bereziak egiteko aukera ematen diete organismoei, hala nola, [[Pozoi|pozoia]] ekoiztea, adurra jariatzea eta [[Fototropismo|fototropismoa]]. Hala ere, funtzio orokorragoetan ere eragiten dute: hazkuntza eta [[garapen]], [[Termoerregulazioa|termoerregulazio]], [[ioi-balantze]] eta [[Homeostasi|homeostasiaren]] beste alderdi batzuetan. Beraz, organismo baten bizitzako alderdi guztiei eragiten die moldapenak. [24]▼
▲Moldaera guztiek [[Txoko ekologiko|nitxo ekologikoetan]] bizitzen laguntzen diete organismoei. Moldaerak egiturazkoak, jokabidezkoak edo [[Fisiologia|fisiologikoak]] izan daitezke. Egiturazkoak organismo baten ezaugarri fisikoak dira, hala nola, forma, gorputz-estaldura, defentsa, eta [[barne-antolamendua]]. [[Etologia|Jokabidezko]] moldaerak heredatutako portaera-sistemak dira, bai zuzenean [[Sen|instintu]] gisa, edo [[Ikaskuntza|ikasteko]] ahalmen [[Neuropsikologia|neuropsikologiko]] gisa jasotakoak. Adibidez, elikagaien bilaketa, [[Estaltze|estaltzea]] eta bokalizazioak. Moldaera fisiologikoek funtzio bereziak egiteko aukera ematen diete organismoei, hala nola, [[Pozoi|pozoia]] ekoiztea, adurra jariatzea eta [[Fototropismo|fototropismoa]]. Hala ere, funtzio orokorragoetan ere eragiten dute: hazkuntza eta [[garapen]], [[Termoerregulazioa|termoerregulazio]], [[ioi-balantze]] eta [[Homeostasi|homeostasiaren]] beste alderdi batzuetan. Beraz, organismo baten bizitzako alderdi guztiei eragiten die moldapenak.<ref>{{Erreferentzia|izena=Eric|abizena=Post|izenburua=The
[[Theodosius Dobzhansky]] biologo eboluzionistak definizio hauek ematen ditu:
# Organismo bat bere [[Habitat|habitatean]] edo habitatetan hobeto bizitzeko eboluzio-prozesua da moldapena.<ref>{{Erreferentzia|izena=Theodosius|abizena=Dobzhansky|izenburua=On Some Fundamental Concepts of Darwinian Biology|argitaletxea=Springer US|orrialdeak=1–34|data=1968|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4684-8094-8_1|aldizkaria=Evolutionary Biology|sartze-data=2021-11-01}}</ref> <ref>{{Erreferentzia|izena=Guanyu|abizena=Wang|izenburua=Analysis of complex diseases : a mathematical perspective|data=2014|url=https://www.worldcat.org/oclc/868928102|isbn=978-1-4665-7223-2|pmc=868928102|sartze-data=2021-11-01}}</ref> <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Climate change impact on livestock : adaptation and mitigation|data=2015|url=https://www.worldcat.org/oclc/906025831|isbn=978-81-322-2265-1|pmc=906025831|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
# Moldagarritasuna da organismo batek habitat-multzo jakin batean bizi eta ugaltzeko duen gaitasunaren adierazgarri den moldapen-maila.<ref>{{Erreferentzia|izena=Howard|abizena=Levene|izenburua=Theodosius
# Moldaera organismoaren garapen-ereduaren alderdi bat da, organismo baten biziraupena eta ugaltzeko aukera bermatzen edo handitzen dituena.<ref>{{Erreferentzia|izena=Theodosius|abizena=Dobzhansky|izenburua=Genetics
=== Zer ez da moldaera bat ===
| |||