Wikipedia

Lergako hilarria: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasuna
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Treuiller (eztabaida | ekarpenak)
10.497 edits
No edit summary
Treuiller (eztabaida | ekarpenak)
10.497 edits
 
1. lerroa:
{{Lan infotaula}}
 
'''Lergako hilarri'''a'''hilarria, Lergako hileta-estela, Lergako estela, Lergako idazkunidazkuna'''a, '''Lergako inskripzioinskripzioa'''a edo '''Narhungesen epitafioepitafioa'''a, [[Antzinako Erroma|erromatarren garaiko]] [[hilarri]] bat da, 1960an [[Lerga]]n ([[Nafarroa Garaia]]n) aurkitutakoa, euskal itxurako aztarna epigrafikoak dituelako nabaria; izan ere, '''''Umme Sahar''''' izen itxura argiki euskaldunekoa irakurtzen da. Egun, [[Nafarroako Museoa]]n dago<ref>{{Erreferentzia |izena=Iñaki |abizena= Etxeleku |izenburua= Artxiboak euskaraz mintzo |url=https://iparraldekohitza.eus/2019/05/31/artxiboak-euskaraz-mintzo/ |argitaletxea =Iparraldeko Hitza, 2019-5-31, iparraldekohitza.eus |sartze-data=2022-11-26}}</ref>.
 
Idazkunean agertzen diren beste bi pertsona izenizan ([[Antroponimia|antroponimo]]) euskararekin lotutaerlazionatuta daudela uste da: ''Abisunhar'' eta ''Narhunges'', H (asperena) baitute, eta letra hori ez baitada agertzen ez iberiar testuetan ez eta zeltiberiarren artean ere. H ahoskatua euskalki guztietan zabalduta zegoen duela zenbait mende arte.
 
== Aurkikuntza ==
1960an aurkitu zuten<ref name=":0">{{Cite aldizkari|hizkuntza=es|izenburua=Una nueva estela funeraria hispanorromana procedente de Lerga (Navarra)|urtea=1960|abizena=Marcos Pous|izena=A.|orrialdeak=319-333|orrialdea=|argitaletxea=|ISBN=|aldizkaria=Principe de Viana|alea=21}}</ref>, Lergako [[Santa Barbara baseliza (Lerga)|Santa Barbara baseliza]] zaharraren hormetan sartutasartua zegoelarik<ref>[[Koldo Mitxelena]]. ''[[Textos arcaicos vascos]]''. '''§ 1.12.'''</ref>. Lerga Eslabatik 5 km. exkaxera dago, eta [[Santakrizko aztarnategia|Eslaban Santakriz]] erromatar garaiko hiriaren aztarnategia, eta Burdin Aroko herrixka (oraindik induskatu ez denada induskatu).
 
Hareharriz egina da<ref>{{erreferentzia|izena=Francisco|abizena=Marco Simón|urtea=1979|izenburua=Las estelas decoradas de época romana en Navarra|argitaletxea=Zaragozako unibertsitatea|orrialdea=|orrialdeak=205-250|ISBN=|hizkuntza=es|aldizkaria=Trabajos de arqueología Navarra|zenbakia=1}}</ref> 125 zentimetro garai da, eta II. eta III. mendeen artekotzat jotzen da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Universitarios en prácticas guiarán visitas en el Museo de Navarra hasta el próximo mes de abril |url=https://www.navarra.es/home_es/Actualidad/Sala+de+prensa/Noticias/2017/01/13/visitas+guiadas+Museo+Navarra+estudiantes+en+practicas.htm |aldizkaria=www.navarra.es |sartze-data=2019-10-05}}</ref>.
17. lerroa:
"Bajo la línea primera del epígrafe, entre dos crecientes lunares (quizá mejor que «guirnaldas»), hay un marco arquitectónico como los de la Sierra de Codés, sólo que columnado; en él aparecen dos figuras en plena danza fúnebre, levantando sus manos, que se unen a través del objeto rectangular que entre ambas sostienen. Como aquí sí parece tratarse de soldados, quizá de commilitones, y el de la derecha sujeta, esta vez claramente, una lanza, quizá en este caso sí pueda decirse que muestran la urna cineraria del difunto (así pensó Marco Simón, 1978: n° N 29, y véase también la de Narvaja, Álava), o danzan con ella, aunque el objeto, con sus laterales elevados, no se preste a encontrarle paralelos arqueológicos."<ref>{{Erreferentzia|izena=Alicia M.|abizena=Canto|izenburua=La tierra del toro: ensayo de identificación de ciudades vasconas|orrialdeak=31–70|data=1997|url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=29530|aldizkaria=Archivo español de arqueología|alea=175|zenbakia=70|issn=0066-6742|sartze-data=2024-10-01}}</ref>
 
Historialari horren ustetanhorrentzat, bestalde, hildakohildakoaren, Narhungesen jatorria baskoien lurraldearen mendebaldean egon litekelegoke, eskualde indoeuroparreanindoeuroparra, alegia:eta beraz, bere jaioterritik urrun lurperatu zuten, Lerga, euskaleusko-akitaniar aldeko hiriahiri bideizan zelakobaitzitekeen.
 
== Irakurketa ==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Lergako_hilarria"(e)tik eskuratuta