Asto: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

20:47, 7 iraila 2020ko berrikusketa aldatu Gartxoak (eztabaida \| ekarpenak) 107.045 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		Hauxe da oraingo bertsioa, 17:28, 14 urria 2024 data duena aldatu desegin Theklan (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 433.711 edits Mugitzen Category:Lineok deskribatutako taxoiak hona Category:Lineok deskribatutako taxonak using Cat-a-lot
(4 erabiltzailek tartean egindako 8 berrikusketa ez dira erakusten)
6. lerroa: \|synonyms = ''Equus asinus asinus''}} [[Fitxategi:SanPrudentzioAstoak.jpg\|thumb\|224px\|Astoak [[San Prudentzio (Getaria)\|San Prudentzio]] inguruan.]] [[Fitxategi:Donkiekar by Uitspan Village Mahlakung, Limpopo, a.jpg\|thumb\|224px\|Astoak aspaldidanik erabili dira [[Nekazaritzaren historia\|nekazaritza]]n laguntzaile gisa.]] '''~~Astoa~~Asto'''a (''Equus africanus asinus'') etxekotutako [[ugaztun]] [[perisodaktilo]]a da, ''[[Equidae]]'' familiakoa, [[zaldi]]aren antzekoa dena baina txikiagoa, belarri-luzea eta larru-latza. Haren antzinako arbaso basatia [[Afrikako basa asto]]a (''Equus africanus'') da. Lehen ''Equus asinus asinus'' izena ematen zitzaion, baina [[2003]]an Nomenklatura Zoologikoko Nazioarteko Batzordeak erabaki zuen etxekotutako espezieen izenak espezie basatiaren izenarekin bat egin behar duela. Asto arrari '''astar''' deritzo; emeari, '''asteme''' edo '''astaña''' (bigarren hori emakumezkoak iraintzeko ere erabiltzen da); asto txikiari, '''astakilo''' (pertsonak iraintzeko ere erabilia); astoaren umeari, '''astakume'''; eta astoak zaintzen dituen pertsonari, '''astazain'''.<ref>[https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?def=asto&antzekoak=ez&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&layout=aurreratua&Itemid=410&lang=eu-ES&bila=bai ''Euskaltzaindiaren Hiztegia'']</ref> == Deskribapena == 12 ⟶ 15 lerroa: == Historia == Gizakiak asko erabili izan du, eta [[K. a. 3. milurtekoa]]n etxekoturik zegoela dokumentatua dago. Munduko leku ~~ezberdinetara~~anitzetara zabalduz joan zen, esate baterako [[Amerika\|Ameriketara]], bereziki zama-abere gisa erabilia izan zenean. Horren ondorioz, eta hainbat abere bertan abandonatuak izan zirelako, basastoen populazioak sortu ziren, adibidez [[Ipar Amerika]]n. == Euskal Herriko bertoko astoak == {{Sakontzeko\|Enkarterriko astoa\|Piriniar astoa}} * Euskal Herrian Enkarterriko astoa izeneko bertoko asto [[Arraza (biologia)\|arraza]] dago. Garai batean Euskal Herri guztian [[Enkarterri]]ko arrazaren antzeko astoak zeuden. Asto hauek inguruko astoak baino askoz txikiagoak dira tamainaz eta muturra eta sabelaldea zuri kolorekoak dauzkate. Egun beste arraza eta mota ezberdinetako astoak daude euskal landa eremuan, nahiz eta bertoko arraza berreskuratzeko hainbat ekimen dauden. Esate baterako, [[Lazkao]]ko "[[Astotxo eguna\|astotxo egunean]]" ~~burutzen~~egiten den bertoko arrazako astoen txapelketa. * [[Ipar Euskal Herria]]n [[Piriniar astoa]] delako arraza hedatua zegoen, Enkarterriko astoa motatik oso gertukoa. Galzorian dago egun. 24 ⟶ 27 lerroa: * [[Onagro]] * [[Astoa euskal mitologian]] * [[Zerrenda:Animalien hotsak]] == Erreferentziak == {{ lur \| data=2011/12/27}} {{erreferentzia_zerrenda}} {{autoritate kontrola}} 32 ⟶ 38 lerroa: [[Kategoria:Animalia etxekotuak]] [[Kategoria:Astoak]] [[Kategoria:Lineok deskribatutako ~~taxoiak~~taxonak]]