Alemania: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
tNo edit summary
 
(4 erabiltzailek tartean egindako 4 berrikusketa ez dira erakusten)
5. lerroa:
|ohiko_izen = Alemania
|nongo = Alemaniako
|mapa_irudi = {{Switcher|[[FileFitxategi:EU-Germany.svg|285px]]|Kokapena Europan|[[FileFitxategi:Germany map.gif|285px]]|Mapa politikoa|default=1}}
}}
'''We are the world, we are the childrenAlemania'''<ref name="izena">{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2020-8-29}}</ref> ({{lang-de|Deutschland}}), izen ofiziala '''Alemaniako Errepublika Federala'''<ref name="izena"/> ({{lang-de|Bundesrepublik Deutschland}}), [[Erdialdeko Europa|Erdialdeko]] eta [[Mendebaldeko Europa]]ko [[estatu burujabe]]a da, [[Europar Batasuna|Europar Batasuneko]] kidea. Iparraldean [[Ipar itsasoa]], [[Danimarka]] eta [[Baltikoa]] ditu, ekialdean [[Polonia]] eta [[Txekiar Errepublika]], iparraldean [[Suitza]] eta [[Austria]], eta mendebaldean [[Herbehereak]], [[Belgika]], [[Luxenburgo]] eta [[Frantzia]]. 357.022 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta 83,1 milioi biztanle zituen [[2019]]an.<ref name="zenbatespen">{{erreferentzia |izenburua = Bevölkerung nach Geschlecht und Staats­angehörig­keit |argitaletxea = destatis.de |url = https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Bevoelkerungsstand/Tabellen/zensus-geschlecht-staatsangehoerigkeit-2019.html |sartze-data = 2020-8-29}}</ref> Hiriburua [[Berlin]] da.
 
Ia bere historia guztian zehar, Alemania termino geografikoa izan da politikoa baino gehiago, [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]] osatzen zuten estatu anitzei izena emateko erabiltzen baitzen. [[1871]]-[[1945]] bitartean estatu batua izan zen ([[Alemaniar Inperioa]], [[Weimarko Errepublika]] eta [[Hirugarren Reicha]]) baina, [[Bigarren Mundu Gerra]] amaitu eta gero, bitan zatitu zuten: [[Alemaniako Errepublika Federala]] (AEF) edo ''Mendebaldeko Alemania'' eta [[Alemaniako Errepublika Demokratikoa]] (AED) edo ''Ekialdeko Alemania''. [[1990]]eko urriaren 3an, [[1990eko Alemaniaren bateratzea|AEF eta AED batu ziren]].
21. lerroa:
Erliebeari dagokionez, lau eskualde bereizi ohi dira:<ref name="countrystudies">{{erreferentzia|izena =Eric |abizena =Solsten|izenburua=Geography |url=http://countrystudies.us/germany/74.htm |argitaletxea=''Germany: A Country Study''. Washington: GPO for the Library of Congress, 1995, countrystudies.us|sartze-data = 2020-8-30}}</ref>
[[Fitxategi:Nebelostfriesland.jpg|thumb|220px|eskuinera|Iparraldeko Alemaniako ordokia: [[Ekialdeko Frisia]]]]
* Iparraldeko Alemaniako ordokia [[Europako Ordoki Handia]]ren parte da. Osorik hartzen ditu [[Schleswig-Holstein]], [[Hamburgo]], [[Bremen (estatua)|Bremen]], [[Mecklenburg-Aurrepomerania]], [[Brandeburgo]] eta [[Berlin]] estatuak, eta baita [[Saxonia Beherea|Saxonia Behereko]], [[Saxonia-Anhalt]]eko, [[Saxonia]]ko eta [[Ipar Renania-Westfalia]]ko zati batzuk. Gehiena 100 metroko garaieratik behera dago, eta muinoak ere gutxitan iristen dira 200 metrora. Ipar itsasoko kostaldea laua, hareatsua eta zingiratsua da; itsasertzetik hurbil, [[Frisiako uharteak|Ekialdeko Frisiako]] uharteak daude. Baltikoko itsasbazterra labartsua da Schleswig-Holsteinen, eta laua iparralderago; [[Stralsund]]en aurrean dago [[Rügen]], Alemaniako uharteetan handiena. Iparraldeko ordokian daude herrialdeko nekazaritzako lurrik hoberenak ([[chernozemtxernozem]], alemanez: ''{{lang-de|börden''}}).<ref name="countrystudies">{{erreferentzia|izena =Eric |abizena =Solsten|izenburua=Geography |url=http://countrystudies.us/germany/74.htm |argitaletxea=''Germany: A Country Study''. Washington: GPO for the Library of Congress, 1995, countrystudies.us|sartze-data = 2020-8-30}}</ref>
[[Fitxategi:WAK ECKHARDSHSN 4.jpg|thumb|220px|eskuinera|Erdialdeko Alemaniako mendiguneak: [[Turingiako oihana]]]]
* Erdialdeko Alemaniako mendiguneak [[Sarre]] eta [[Turingia]] osoak, [[Hessen]]go eta [[Renania-Palatinatua|Renania-Palatinatuko]] iparraldea, Ipar Renania-Westfaliako, Saxonia Behereko eta Saxonia-Anhalteko hegoaldea, eta Saxoniako mendebaldea hartzen ditu. Garaiera apaleko mendiguneak dira, gutxitan 1.100 metrotik gorakoak. Mendebaldetik ekialdera, hauek dira garrantzitsuenak:<ref name="countrystudies"/>