Moldaera: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 212.231.112.5 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Dušan Kreheľ (bot) wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. Etiketa: lehengoratzea |
|||
| (6 erabiltzailek tartean egindako 13 berrikusketa ez dira erakusten) | |||
1. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Biologia eta geologia}}
[[Biologia]]n, '''moldaera''' edo '''adaptazioa''' [[organismo]] baten ezaugarria da, [[hautespen natural]]az sortu eta garatu dena. Moldaeraz garaturiko ezaugarri horiek dagokion [[ekosistema]]n bizirauteko aukera handiagoak eskaintzen dizkiote organismoari. Adibidez, [[mimetismo]]a
== Sarrera ==
[[Biologia|Biologian]] '''moldaerak''' hiru esanahi
Historikoki moldaera terminoa antzinako greziar filosofoen garaitik erabili eta deskribatu izan da, zehazki [[Enpedokles|Empedocles]] eta [[Aristoteles|Aristotelesen]] garaitik. XVIII. eta XIX. mendeetako natur teologian moldaera jainko baten ebidentziatzat hartu zen. Horren ordez, [[Charles Darwin|Charles Darwinek]] proposatu zuen hautespen naturalaz azaltzea.
Moldaerak lotura du eraginkortasun biologikoarekin. Horrek [[alelo]]-maiztasunaren aldakortasunaz neurtzen den eboluzio-tasa mugatzen du. Sarritan bi [[espezie]] edo gehiago batera moldatu eta eboluzionatzen dute, beste espezie batzuen moldaerekin loturak dituzten beste batzuk garatuz, hala nola [[Landare loredun|landare loredunak]] eta [[intsektu]] [[Polinizazio|polinizatzaileak]]. [[Mimetismo|Mimetismoan]],
Moldaera gai garrantzitsua da [[Biologiaren filosofia|biologiaren filosofian]], eta funtzioaren eta helburuaren ([[teleologia]]) barruan kokatzen da. Moldaerari dagozkion deskribapenak jorratzerako orduan, eztabaida sortu izan da terminoen erabileran, moldaerek norabide zehaztu edo helburu bat jarraitzen dutela iradokitzen dutelako.
15. lerroa:
Jean-Baptiste Lamarckek plazaratutako bi faktoreetatik bigarrena (lehenengoa indar konplexua izan) moldapen-indarra izan zen. Moldapen-indarrak gorputz-egitura jakineko animaliak jasotako ezaugarrien herentziaz moldatzea bermatzen du, espezie eta genero ugari sortuta.
[[Fitxategi:Lamarck's Two-Factor Theory eu.
[[Teologia natural]]<nowiki/>ean moldapena jainko baten lan gisa eta Jainkoaren existentziaren froga gisa interpretatu zen.<ref>{{Erreferentzia|izena=Kevin|abizena=Desmond|izenburua=Henry David Thoreau|argitaletxea=Greenleaf Publishing Limited|orrialdeak=31–32|url=http://dx.doi.org/10.9774/gleaf.978-1-909493-73-5_22|aldizkaria=Planet Savers: 301 Extraordinary Environmentalists|sartze-data=2021-11-01}}</ref> [[William Paley]]<nowiki/>k uste zuen organismoak oso ondo moldatuta zeudela zituzten bizitzetara. Bizitza zehatzetara moldatutako organismoen argumentuak [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] eklipsatu zuen, eta argudiatu zuen Jainkoak "[[mundu posible guztien onena]]" ekarri zuela. [[Voltaire]]<nowiki/>ren satira, [[Dr. Pangloss]]<ref>{{Erreferentzia|izena=Jean|abizena=Sareil|izenburua=Le portrait de Frédéric II dans Candide et les Mémoires de Voltaire|argitaletxea=J.B. Metzler|orrialdeak=183–189|data=1979|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-476-03103-7_15|aldizkaria=Voltaire und Deutschland|sartze-data=2021-11-01}}</ref>, ideia baikor horren parodia da, eta [[David Hume]]<nowiki/>k ere diseinuaren aurka argudiatu zuen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Dr. Arthur J. Sober|orrialdeak=167–168|data=1993|url=http://dx.doi.org/10.2336/nishinihonhifu.55.167|aldizkaria=Nishi Nihon Hifuka|alea=1|zenbakia=55|issn=1880-4047|doi=10.2336/nishinihonhifu.55.167|sartze-data=2021-11-01}}</ref> [[Bridgewater-en Tratatuak]] teologia naturalaren ondorio dira, nahiz eta autore batzuek beren lana nahiko modu neutralean aurkeztea lortu zuten. [[Robert Knox]]<nowiki/>ek parodikoki kritikatu zuen seriea. [[Charles Darwin]]<nowiki/>ek tradizioarekin hautsi zuen, animalien eta landareen munduan gertatu ziren akatsak eta mugak nabarmentzean<ref>{{Erreferentzia|izena=Charles|abizena=Darwin|izenburua=Mutual Affinities of Organic Beings: Morphology: Embryology: Rudimentary Organs|argitaletxea=Oxford University Press|data=2008-11-13|url=http://dx.doi.org/10.1093/owc/9780199219223.003.0015|aldizkaria=On the Origin of Species|sartze-data=2021-11-01}}</ref>. [[Jean-Baptiste Lamarck]]<nowiki/>ek proposatu zuen organismoek konplexuago bihurtzeko joera dutela, inguruneko baldintzek bultzaturik (gehienbat erabilerak eta erabilera ezak), garapen-eskala batean goranzko pausuak emanez. Ingurunearen araberako azken ezaugarri honi [[Lamarckismo|Lamarkismo]] deritzo: hartutako ezaugarrien herentziaren hipotesi protoebolutiboa, eta hori moldaerak inguruneko baldintzen arabera azaltzen saiatzen da.<ref>{{Erreferentzia|izena=Peter J.|abizena=Bowler|izenburua=Evolution : the history of an idea|argitaletxea=University of California Press|data=1989|url=https://www.worldcat.org/oclc/17841313|edizioa=Rev. ed|isbn=0-520-06385-6|pmc=17841313|sartze-data=2021-11-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Ian Case|abizena=Punnett|izenburua=Conclusion and Discussion|argitaletxea=Routledge|orrialdeak=95–121|data=2018-02-01|url=http://dx.doi.org/10.4324/9781351180481-4|aldizkaria=Toward a Theory of True Crime Narratives|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
Beste historialari natural batzuek, hala nola [[Georges-Louis Leclerc|Buffon]]<nowiki/>ek, moldapena onartu zuten, eta batzuek eboluzioa ere onartu zuten, mekanismoari buruzko iritzirik eman gabe. Horrek Darwin eta [[Alfred Russel Wallace]]<nowiki/>ren benetako meritua erakusten du, baita
== Orokortasunak ==
Moldaera baten garrantzia espeziearen biologia osoa aztertuz soilik uler daiteke — [[Julian Huxley]], [[Eboluzio]]: Sintesi modernoa<ref name="#1">{{Erreferentzia|izena=Margaret M.|abizena=Nice|izenburua=Man Stands Alone|orrialdeak=133|abizena2=Huxley|izena2=Julian|data=1942|url=http://dx.doi.org/10.2307/4509750|aldizkaria=Bird-Banding|alea=3|zenbakia=13|issn=0006-3630|doi=10.2307/4509750|sartze-data=2021-11-01}}</ref>.
=== Zer da moldapena ===
Moldapena (ingelesezko adaptation) [[prozesu ebolutibo]] gisa ulertu behar da, eta ez espezie batek lortu duen gorputz-egitura edo forma fisiko gisa. Moldaera (ingelesezko adaptive trait) terminoa erabili ohi da moldapen-prozesuan eratutako produktua izendatzeko.<ref
Moldaera espezieen [[dibertsitatea]] azaltzen duen bi prozesu nagusietako bat da. Beste prozesua [[Espeziazio|espeziazioa]] da, normalean ugal-isolamenduaren bidez espezie berriak sortzen dituena.<ref>{{Erreferentzia|izena=Ernst|abizena=Mayr|izenburua=Animal Species and Evolution|data=1963-12-31|url=http://dx.doi.org/10.4159/harvard.9780674865327|doi=10.4159/harvard.9780674865327|sartze-data=2021-11-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Claude|abizena=Mazauric|izenburua=Albert Soboul, quatre mois après|orrialdeak=562–566|data=1982|url=http://dx.doi.org/10.3406/ahrf.1982.4426|aldizkaria=Annales historiques de la Révolution française|alea=1|zenbakia=250|issn=0003-4436|doi=10.3406/ahrf.1982.4426|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
32. lerroa:
Hala ere, ez dago argi zer den aldaketa erlatiboki txiki bat. Adibidez, landareetan agertu den poliploidia aldaketa genetiko handi eta hedatua da.<ref>{{Erreferentzia|izena=G. Ledyard|abizena=Stebbins|izenburua=Variation and Evolution in Plants|data=1950-12-31|url=http://dx.doi.org/10.7312/steb94536|doi=10.7312/steb94536|sartze-data=2021-11-01}}</ref> Margulysek prooposatutako eukariotoen endosimbiosi bidezko sorreraren adibidea muturrekoagoa da.<ref>{{Erreferentzia|izena=Alfred|abizena=Böge|izenburua=Bewegungen fester Körper|argitaletxea=Vieweg+Teubner Verlag|orrialdeak=9–66|data=1991|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-322-86077-4_2|aldizkaria=Physik|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
Moldaera guztiek [[Txoko ekologiko|nitxo ekologikoetan]] bizitzen laguntzen diete organismoei. Moldaerak egiturazkoak, jokabidezkoak edo [[Fisiologia|fisiologikoak]] izan daitezke. Egiturazkoak organismo baten ezaugarri fisikoak dira, hala nola
[[Theodosius Dobzhansky]] biologo eboluzionistak definizio hauek ematen ditu:
# Organismo bat bere [[Habitat|habitatean]] edo habitatetan hobeto bizitzeko eboluzio-prozesua da moldapena.<ref name="#2">{{Erreferentzia|izena=Theodosius|abizena=Dobzhansky|izenburua=On Some Fundamental Concepts of Darwinian Biology|argitaletxea=Springer US|orrialdeak=1–34|data=1968|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4684-8094-8_1|aldizkaria=Evolutionary Biology|sartze-data=2021-11-01}}</ref> <ref>{{Erreferentzia|izena=Guanyu|abizena=Wang|izenburua=Analysis of complex diseases : a mathematical perspective|data=2014|url=https://www.worldcat.org/oclc/868928102|isbn=978-1-4665-7223-2|pmc=868928102|sartze-data=2021-11-01}}</ref> <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Climate change impact on livestock : adaptation and mitigation|data=2015|url=https://www.worldcat.org/oclc/906025831|isbn=978-81-322-2265-1|pmc=906025831|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
# Moldagarritasuna da organismo batek habitat-multzo jakin batean bizi eta ugaltzeko duen gaitasunaren adierazgarri den moldapen-maila.<ref>{{Erreferentzia|izena=Howard|abizena=Levene|izenburua=Theodosius Dobzhansky Up to Now|argitaletxea=Springer US|orrialdeak=1–41|abizena2=Ehrman|abizena3=Richmond|izena2=Lee|izena3=Rollin|data=1970|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4615-9585-4_1|aldizkaria=Essays in Evolution and Genetics in Honor of Theodosius Dobzhansky|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
# Moldaera organismoaren garapen-ereduaren alderdi bat da, organismo baten biziraupena eta ugaltzeko aukera bermatzen edo handitzen dituena.<ref>{{Erreferentzia|izena=Theodosius|abizena=Dobzhansky|izenburua=Genetics of Natural Populations. XXV. Genetic Changes in Populations of Drosophila pseudoobscura and Drosophila persimilis in Some Localities in California|orrialdeak=82|data=1956-03|url=http://dx.doi.org/10.2307/2406099|aldizkaria=Evolution|alea=1|zenbakia=10|issn=0014-3820|doi=10.2307/2406099|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
43. lerroa:
Organismo generalista batzuek, [[Hegazti|hegaztiek]] esaterako, hiriguneetara moldatzeko malgutasuna agertzen dute. Moldapena ez dator bat [[MALGUTASUNA|malgutasunarekin]], [[Aklimatazio|aklimatazioarekin]] eta ikaskuntzarekin; horiek guztiak bizitzan zehar gertatzen diren aldaketak dira, eta ez dira heredatzen. Malgutasuna da organismo batek hainbat habitatetan irauteko duen gaitasun erlatiboa: [[Espezializazio (argipena)|espezializazio]]-maila. Aklimatazioak bizitzako doikuntza fisiologiko automatikoak deskribatzen ditu.<ref>{{Erreferentzia|izena=Tasmin|abizena=Rymer|izenburua=Extinction or Survival? Behavioral Flexibility in Response to Environmental Change in the African Striped Mouse Rhabdomys|orrialdeak=163–186|hizkuntza=en|abizena2=Pillay|abizena3=Schradin|izena2=Neville|izena3=Carsten|data=2013-01-14|url=http://www.mdpi.com/2071-1050/5/1/163|aldizkaria=Sustainability|alea=1|zenbakia=5|issn=2071-1050|doi=10.3390/su5010163|sartze-data=2021-11-01}}</ref> Ikaskuntzak bizitzan zehar jokabidean izandako hobekuntza adierazten du.<ref>{{Erreferentzia|izena=Richard G. M.|abizena=Morris|izenburua=The Imaginary Mind of a Mouse|orrialdeak=1455–1456|abizena2=Takeuchi|izena2=Tomonori|data=2012-03-23|url=http://dx.doi.org/10.1126/science.1220824|aldizkaria=Science|alea=6075|zenbakia=335|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.1220824|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
Malgutasuna [[plastikotasun fenotipikoaren]] ondorio da, hots, [[genotipo]] jakin bat (genetikoa) duen organismo batek bere [[Habitat|habitatean]] gertatzen diren aldaketei erantzuteko edo beste habitat batera mugitzeko duen ahalmenaren ondorio.<ref>{{Erreferentzia|izena=Trevor D.|abizena=Price|izenburua=The role of phenotypic plasticity in driving genetic evolution|orrialdeak=1433–1440|abizena2=Qvarnström|abizena3=Irwin|izena2=Anna|izena3=Darren E.|data=2003-07-22|url=http://dx.doi.org/10.1098/rspb.2003.2372|aldizkaria=Proceedings of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences|alea=1523|zenbakia=270|issn=0962-8452|doi=10.1098/rspb.2003.2372|sartze-data=2021-11-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Trevor D.|abizena=Price|izenburua=Phenotypic plasticity, sexual selection and the evolution of colour patterns|orrialdeak=2368–2376|hizkuntza=en|data=2006-06-15|url=https://journals.biologists.com/jeb/article/209/12/2368/9396/Phenotypic-plasticity-sexual-selection-and-the|aldizkaria=Journal of Experimental Biology|alea=12|zenbakia=209|issn=1477-9145|doi=10.1242/jeb.02183|sartze-data=2021-11-01}}</ref> Malgutasun-maila heredatu egiten da eta aldatu egiten da banakoen artean. [[Animalia]] edo [[landare]] oso espezializatu bat ongi definitutako habitat batean bizi da, elikagai-mota jakin bat jaten du, eta ezin du bizirik iraun haren beharrak asetzen ez badira. [[Belarjale]] asko horrelakoak dira; muturreko adibideak [[Eukalipto|eukaliptoaren]] menpe dauden [[Koala|koalak]] dira, eta [[Banbu|banbua]] behar duten [[Panda handi|panda hartzak]]. Generalista batek, bestalde, elikagaien aukera zabala jaten du, eta baldintza ezberdin askotan iraun
Gizakiak altitude altuago batera mugitzen badira, arnasketa eta esfortzu fisikoa arazo bihurtzen dira, baina, altueran denbora igaro ondoren, oxigenoaren presio partzial murriztura moldatzen dira, [[globulu gorri]] gehiago ekoiztuz adibidez. Aklimatazioa bera moldaera bat ez den arren, aklimatatzeko gaitasuna heredatzen den ezaugarria da, hots, moldaera bat. Ugalketa-tasa jaitsi egiten da, baina denbora luzeagoan, pertsona batzuk beste batzuk baino hobeto ugaltzen dira. Azken horiek ondorengo belaunaldiei gehiago eragiten diete, haien geneak maiztasun handiagoz igaroko baitira hurrengo
=== Moldagarritasuna eta eraginkortasun biologikoa (''fitness''a) ===
[[Fitxategi:Fitness-landscape-cartoon.png|thumb|Fitness-paisaiaren irudikapen grafikoa. Populazio batek gezien norantzan eboluziona dezake B moldapen-gailur optimora, baina lehenago moldapen okerreko haran batetik igaro beharko luke. A eta C gailurretan harrapatuta gera daiteke populazioa, moldapen optimotik kanpo.|211x211px]]
Moldagarritasunaren eta [[populazioaren genetika]]<nowiki/>n erabiltzen den fitness kontzeptuaren artean erlazioa dago. [[Genotipo]]<nowiki/>en arteko [[Eraginkortasun biologiko|fitness]] ezberdintasunek hautespen naturalaren araberako eboluzio-tasa iragartzen dute. Hautespen naturalak [[fenotipo]] alternatiboen maiztasun erlatiboak aldatzen ditu, [[Herentzia genetiko|herentzia]]<nowiki/>zkoak diren heinean.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=F.|abizena=Endler|izenburua=Langzeitresultate der valgisierenden Entspannungsosteotomie nach Pauwels (P II)|argitaletxea=Springer Berlin Heidelberg|orrialdeak=407–422|data=1986|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-642-71028-5_67|aldizkaria=Spätergebnisse in der Orthopädie|sartze-data=2021-11-01}}</ref> Hala ere, baliteke moldagarritasun handiko fenotipo batek fitness onik ez izatea. Dobzhanskyk Kaliforniako [[sekuoia]]<nowiki/>ren adibidea aipatu zuen, oso moldatua, baina desagertzeko zorian dagoen [[erlikia]] moduko bat izanik.<ref
# '''Fitness erlatiboa'''. Genotipo mota batek hurrengo [[belaunaldi]]<nowiki/>ari egiten dion batez besteko ekarpena, beste genotipo batzuek biztanlerian egiten dituzten ekarpenekiko erlatiboki adierazita.<ref>{{Erreferentzia|izena=Douglas J.|abizena=Futuyma|izenburua=ECOLOGICAL ENTOMOLOGY|orrialdeak=1104–1105|data=1986-09|url=http://dx.doi.org/10.1111/j.1558-5646.1986.tb00581.x|aldizkaria=Evolution|alea=5|zenbakia=40|issn=0014-3820|doi=10.1111/j.1558-5646.1986.tb00581.x|sartze-data=2021-11-01}}</ref> Horri Darwinen gaitasuna, edo [[hautespen-koefiziente]]<nowiki/>a e<nowiki/>re deritzo.
61. lerroa:
=== Habitataren aldaketak ===
Klima aldatzearekin batera, habitatak ere aldatu egiten dira. Habitat horretan bizi diren espezie populazioentzat, hiru izango dira
=== Aldaketa genetikoak ===
97. lerroa:
Ez dirudi ezaugarri batzuk moldaera direnik, egungo ingurunean eragin neutro edo deletereoa baitute fitness-ean. Geneek askotan eragin [[Pleiotropiko|pleiotropikoak]] izaten dituztenez, ezaugarri guztiak ezin dira funtzionalak izan. [[Stephen Jay Gould]]-ek eta [[Richard Lewontin]]-ek [[arkuarte]] deitu zieten ezaugarri horiei. Ezaugarriaren eragin fenotipikoa soilik azaleratzen baita beste ezaugarri baten garapen eta elkarrekintzarekin. Arkuarte terminoaren analogia erabiltzen da funtziorik gabeko ezaugarri gisa hasi ziren moldaerak azaltzeko. Arkitekturan arkuarteak zutabe eta domoaren diseinuaren arabera sortutako egiturak baitziren, zuzenean funtzio estetikoa betetzeko eraikitako egiturak baino. <ref>{{Erreferentzia|izena=Günter P.|abizena=Wagner|izenburua=The Intellectual Challenge of Morphological Evolution: A Case for Variational Structuralism|argitaletxea=Princeton University Press|data=2014-04-13|url=http://dx.doi.org/10.23943/princeton/9780691156460.003.0002|aldizkaria=Homology, Genes, and Evolutionary Innovation|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
Beste aukera bat da organismo baten eboluzio-historiako uneren batean ezaugarri bat moldaera izan ahal izatea, baina habitaten aldaketak moldaera zena alferrikakoa edo okerra izatea eragin ahal izan zuen. Azken bi horiei [[Bestigio|aztarna]] deritze. Organismo askok aztarna-organoak dituzte, beren arbasoetan guztiz funtzionalak ziren egituren hondarrak. Bizimoduaren aldaketen ondorioz, organoak erredundante bihurtu ziren, eta funtzionaltasun murriztukoak edo ez funtzionalak dira. Edozein egiturak gorputzaren ekonomia
== Iraungitze eta koiraungitzea ==
Populazio bat ezin bada mugitu edo behar adina aldatu epe luzera haren bideragarritasuna bermatzeko, orduan, jakina, desagertu egingo da, toki horretan behintzat. Espezieak beste leku batzuetan biziraun ahalko du edo ez. Izan ere, espeziearen heriotza-tasa espezie osoaren jaiotza-tasa baino handiagoa denean espeziea iraungi egingo da, betiere denbora nahikoan mantentzen bada joera hori. Denbora hori, Van Valenen arabera, espezieen araberakoa izango da, bakoitzak berezko iraungitze-tasa nahiko erregularra izango baitu.<ref>{{erreferentzia|izena=Leigh|abizena=Van Valen|urtea=1973|izenburua=A New Evolutionary Law|argitaletxea=Evolutionary Theory|orrialdea=|orrialdeak=1-30}}</ref>
Komoldaera dagoen bezala, koiraungitzea ere badago, komoldatuta dauden espezie bikote batean bat iraungitzean, beste espeziea ere galtzea, hala nola
== Kontraesan filosofikoak ==
[[Fitxategi:Springbok pronk.jpg|thumb|184x184px|"Helburua duen portaera": ''[[Springbok]]'' gaztea. Biologo batek esan lezake horrek [[Harraparitza|harrapariak]] seinalatzeko funtzioa duela, bizirauten eta [[Ugalketa|ugaltzen]] laguntzen baitio.<ref>{{Erreferentzia|izena=T.M.|abizena=Caro|izenburua=The functions of stotting in Thomson's gazelles: some tests of the predictions|orrialdeak=663–684|data=1986-06|url=http://dx.doi.org/10.1016/s0003-3472(86)80052-5|aldizkaria=Animal Behaviour|alea=3|zenbakia=34|issn=0003-3472|doi=10.1016/s0003-3472(86)80052-5|sartze-data=2021-11-02}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=William|abizena=Poole|izenburua=Haak, Theodore|argitaletxea=Springer International Publishing|orrialdeak=1–2|data=2016|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-319-02848-4_497-1|aldizkaria=Encyclopedia of Renaissance Philosophy|sartze-data=2021-11-02}}</ref>]]
Moldapenak [[Biologiaren filosofia|arazo filosofikoak]] eragiten ditu biologoek funtzio eta helburuari buruz hitz egiteko duten moduari dagokionez. Izan ere, horrek inplikazioak dakartza eboluzio-teoriaren eta naturaz gaindiko esku-hartzearen arteko eztabaidan. Lehenengoak ezaugarriak zoriz eta hautespen naturalaren bidez agertu direla defendatzen duen bitartean, bigarrenak dio ezaugarri berak jainko baten intentzionalitatez agertu direla. Zoriz ala intentzioz agertu dira moldaerak?<ref>{{Erreferentzia|izena=Elliott|abizena=Sober|izenburua=Philosophy of biology|argitaletxea=Westview Press|data=1993|url=https://www.worldcat.org/oclc/26974492|isbn=0-8133-0785-6|pmc=26974492|sartze-data=2021-11-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=George C.|abizena=Williams|izenburua=Adaptation and natural selection : a critique of some current evolutionary thought|argitaletxea=Princeton University Press|orrialdeak=8-10|data=1996|url=https://www.worldcat.org/oclc/35230452|edizioa=Princeton science library ed|isbn=0-691-02615-7|pmc=35230452|sartze-data=2021-11-01}}</ref>
{{clear}}
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda|
== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}
[[Kategoria:Biologia]]
| |||