Wikipedia

Gambia: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasuna
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-[[File: +[[Fitxategi:)
 
(14 erabiltzailek tartean egindako 32 berrikusketa ez dira erakusten)
1. lerroa:
{{Herrialde infotaula
| estatuaren_izenaohiko_izen = Gambia
| ohiko_izen_luze= Gambiako Errepublika
| bertako_izen = Republic of The Gambia
| nongo = gambiako
| lema_nazional = Progress, Peace, Prosperity <br/>("Aurrerapena, Bakea, Aurrerakuntza")
| berezko_izena = Gambiako Errepublika
| mapa_irudi = {{Switcher|[[Fitxategi:Gambia_(orthographic_projection_with_inset).svg|285px]]|Kokapena munduan|[[Fitxategi:Ga-map.png|285px]]|Mapa politikoa|default=1}}
| berezko_izena_hizkuntza_ofizialean = Republic of The Gambia
| bandera_irudia = Flag of The Gambia.svg
| armarri_irudia =Coat_of_arms_of_The_Gambia.svg
| lema_nazionala ="Progress, Peace, Prosperity" <small>([[Ingeles]]ez: Aurrerapena, Bakea, Aurrerakuntza)</small>
| ereserkia =[[For The Gambia Our Homeland]]
| estatuaren_mapa = LocationGambia.svg
| hiriburua = [[Banjul]]
| hiriburuaren_koordenatuak = 13°28' N 16° 36' O
| hiri_handienaren_izena = Serekunda
| hizkuntzak = [[Ingeles]]a <br />
| gobernu_mota = [[Errepublika]]
| tituluak = [[Presidente]]a
| izenak = [[Yahya Jammeh]]
| subiranotasun_mota = Independentzia
| subiranotasunaren_gertaerak = [[Erresuma Batu]]tik
| subiranotasun_urtea = [[1965]]ko [[otsailaren 18]]
| azalera_zerrendan_kokapena = 164
| azalera_zenbakia = 10.380
| ur_portzentaia = 11,5
| biztanleria = 1.882.450
| estimaketa_urtea = 2013
| biztanleria_zerrendan_kokapena = 150
| erroldatutako_biztanleria =
| errolda_urtea =
| dentsitatea = 153,5
| dentsitate_zerrendan_kokapena = 74
| txanpona = [[Dalasi]] = 100 butut
| txanpon_kodea = GMD
| ordu_eremua = UTC
| utc_zenbakia = 0
| DST_ordu_eremua = Ez
| utc_DST_bariazioa = 0
| domeinua = gm
| aurrizki_zenbakia = 220
| gentilizioa = gambiar
| oharrak = [[Commonwealth]], [[Afrikar Batasuna|UA]] eta [[Nazio Batuen Erakundea|NBE]] erakundeetako kidea.
}}
'''Gambia''' ({{lang-en|The Gambia}}), izen ofiziala '''Gambiako Errepublika'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref> ({{lang-en|Republic of The Gambia}}), [[mendebaldeko Afrika]]ko [[estatu burujabe]]a da. Iparraldean, ekialdean eta hegoaldean [[Senegal]] dauka, eta mendebaldean [[Ozeano Atlantiko]]a. 10.689 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta 2,2 milioi biztanle zituen [[2020]]an.<ref name="cit">{{erreferentzia|url=https://www.citypopulation.de/en/gambia/cities/| izenburua=Gambia| argitaletxea= citypopulation.de| sartze-data=2020-12-6}}</ref> Hiriburua [[Banjul]] da, baina [[Serekunda]] da hiririk jendetsuena.
'''Gambia''' (izen ofiziala, ''Republic of The Gambia'') [[Afrika]]ko mendebaldeko estatu txiki bat da. 2013an 1.882.450 biztanle zituen. Hiriburua [[Banjul]] da (34,828 biztanle 2003an), baina hiri zabalena eta jendetsuena [[Serekunda]] da (2006an, 335.733 biztanle). Diru ofiziala [[dalasi]]a da.
 
== Geografia ==
[[Afrika]]ko estatu txikienetako bat da Gambia. Iparrraldean, ekialdean eta hegoaldean [[Senegal]]ekin du muga, eta mendebaldean [[Ozeano Atlantikoa]] dauka. [[Gambia (ibaia)|Gambia]] ibaiaren harana hartzen du osorik, eta ontziz ibiltzeko modukoa da luzera eta ibilbide osoan (320 kilometro). [[Klima tropikal]]a du, eta landaredia oihana da ibai-ertzean, eta sabana oihanaz harago. Baso-eremu handiak soildu dira [[kakahuete]]a hazteko lursail gehiago lortzeko eta [[egur]]ra ateratzeko.
=== Ingurune naturala eta klima ===
[[Afrika]]ko estatu txikienetako bat da Gambia. [[Gambia (ibaia)|Izen bereko ibaiaren]] ibarra hartzen du osorik, eta ontziz ibiltzeko modukoa da luzera eta ibilbide osoan (320 kilometro). [[Klima tropikal]]a du, eta landaredia oihana da ibai-ertzean, eta sabana oihanaz harago. Baso-eremu handiak soildu dira [[kakahuete]]a hazteko lursail gehiago lortzeko eta erregai gisa [[zur]]a ateratzeko.
 
=== Mugak ===
Mugakideak haue
k ditu: ipar, eki eta hegoaldean [[Senegal]] eta mendebaldean [[Ozeano Atlantikoa]].
 
== Historia ==
[[Wolof]], malinke eta [[fulani]] herriak [[XIII. mendemendea]]ann jarri ziren bizitzen gaur egun Gambia den lurraldeetan. [[1455]]. urtean, [[portugal]]darrek [[Gambia ibaia]] aurkitu zuten, eta [[1588]]an britainiar merkatariei saldu zizkieten ibai haren gaineko eskubideak, baina, artean, ez zuten europarrek bizileku egonkorrik antolatu bertan. 1663an[[1663]]an, britainiarrek ibaian dagoen uharte bat erosi zioten britainiarrek bertako buruzagi bati, eta Fort James gotorlekua eraiki zuten. 1681ean[[1681]]ean, frantsesak heldu ziren, eta bizileku hartu zuten Albredan, Fort James gotorlekuaren aurrez aurreko ibai-ertzean;. 1807an,Ondorengo Forturteetan Jamesliskarrak hartugertatu etaziren eraitsibi zutenherrialdeen frantsesekartean.
 
Lau[[1783]]ko urte[[Versaillesko geroago,Ituna Versallesko(1783)|Versaillesko HitzarmeneanItunean]], Britainia Handiak Gambia ibaiaren gainean zituen eskubideak onartu ziren eta baita Frantziak Albredan zituenak ere. Britainiarrek [[1807]]an esklabotasuna[[esklabotasun]]a debekatu zutenean, Bathurst gotorlekua eraiki zuten Gambia ibaiaren bokalean esklaboen salerosketa hari amaiera emateko. 1857an[[1857]]an, frantsesek Albredaren gaineko eskubideak britainiarrei saldu zizkieten britainiarrei, eta [[1889]]an Gambiako mugak zedarritu zituzten Frantziak eta Britainia Handiak, biak elkar hartuta. Britainiarrek beren babespeko lurraldetzat hartu zuten lurraldeGambia osoa 1894an[[1894]]an.
 
1965ean[[1965]]ean lortu zuen independentzia Gambiak, eta [[1970]]. urtean errepublika bihurtu zen; Sir [[Dawda Kairaba Jawara]] izan zen lehendabizikolehenbiziko lehendakaria. 1980[[1970eko inguruko urteetanhamarkada]]n, turismoarekin batera, prostituzioa eta droga trafikoa zabaltzen hasi ziren Gambian, eta oposizio musulman antolatua sortu zen orduan. 1981ean[[1981]]ean, ahalegina egin zuten musulman batzuek Jawara lehendakaria kargutik kentzeko, haren ordez islamiar erregimen iraultzailea ezartzeko eta horrekin ustelkeria ofiziala amaitzeko ahalegina egin zuten musulman batzuek. Senegalgo[[Senegal]]go gudarosteak esku hartu zuen, eta matxinada zapaldu zuen. Izan ere, Gambiaren eta Senegalen artean konfederazio bat ([[Senegambia]]) eratzeko asmoa zegoen lehenagotik, eta estatu-kolpeak asmo hori lehenago gauzatzea eragin zuen.
 
[[Fitxategi:Yahya_Jammeh_with_Obamas_2014.jpg|thumb|eskuinera|260px|[[Yahya Jammeh]] [[Barack Obama|Barack]] eta [[Michelle Obama]]rekin [[Etxe Zuria]]n.]]
Senegambia 1982ko otsailean sortu zen ofizialki. Konfederazioaren buru Abdou Diouf jarri zuten, Senegalgoa bera, eta, hari laguntzeko, ministro-kontseilu konfederatu bat eta bi nazioetako kideez osatutako legebiltzarra eratu ziren. Herrialde bakoitzak bere ezaugarriak eta barne-antolaketa gorde zituen, hala ere. 1985. urteaz gero, Gambia bi herrialdeen arteko loturak sendotzeko eta elkar babesteko hitzarmenak ez sinatzen eta ez betetzen hasi zen. Aitzitik, 1989an elkar babesteko hitzarmen bat egin zuen Nigeriarekin, herrialdearen defentsa ziurtatzeko eta aldi berean Senegaletik aldentzeko. Hitzarmen horrek, berez, Senegambiari uko egitea esan nahi zuen. 1991ko maiatzean Gambiak eta Senegalek beren arteko harremanak oneratzeko lehen urratsak egin zituzten, elkarren laguntzarako hitzarmen bat sinatuz. 1993an gobernuak nazioa adiskidetzeko neurriak hartu zituen; besteak beste, [[amnistia]] ematea onartu zuen erregimena erorarazten saiatu zirenentzat.
Senegambia [[1982]]ko otsailean sortu zen ofizialki. Konfederazioaren buru [[Abdou Diouf]] jarri zuten, Senegalgoa bera, eta, hari laguntzeko, ministro-kontseilu konfederatu bat eta bi nazioetako kideez osatutako legebiltzarra eratu ziren. Herrialde bakoitzak bere ezaugarriak eta barne-antolaketa gorde zituen; hala ere. [[1985]]. urteaz gero, bi herrialdeen arteko loturak sendotzeko eta elkar babesteko hitzarmenak ez sinatzen eta ez betetzen hasi zen Gambia. Aitzitik, [[1989]]an elkar babesteko hitzarmen bat egin zuen [[Nigeria]]rekin, herrialdearen defentsa ziurtatzeko eta, aldi berean, Senegaletik aldentzeko. Hitzarmen horrek, berez, Senegambiari uko egitea esan nahi zuen. [[1991]]ko maiatzean, Gambiak eta Senegalek beren arteko harremanak oneratzeko lehen urratsak egin zituzten, elkarren laguntzarako hitzarmen bat sinatuz. [[1993]]an, gobernuak nazioa adiskidetzeko neurriak hartu zituen; besteak beste, [[amnistia]] ematea onartu zuen erregimena erorarazten saiatu zirenentzat.
 
1994ko[[1994]]ko uztailean, militarrek estatu-kolpea jo zuten., eta [[Yahya Jammeh]] tenientea bilakatu zen estatuburu; Dawda Jawara lehendakaria Senegalera erbesteratu zen. 1996an,[[1996]]ko abuztuan, konstituzio berria onartu zen. Gobernua bere gain hartu zuen militarren kontseiluko lehendakariak, Yahya Jammeh tenienteakJammehk, estatuaren politika onbideratzeko lehen urrastzat hartu zuen konstituzio hura. 1998an[[1998]]an, buruzagi musulman ugari atxilotu zituzten, eta 1999an[[1999]]an oposizioaren buru [[Ousainou DarboekDarboe]]k adierazi zuen gobernuak bere alderdiko kideak atxilotu zituela eta demokrazia hura lege gezurtietan oinarritua zela.
 
2001eko[[2001]]eko hauteskundeetarako lehendakariak alderdi politikoen debekua kentzea erabaki zuen, baina Jammehk irabazi zituen berriro ere hauteskundeak, nazioarteko behatzaileek onartuta. Hala ere, oposizioak iruzurra salatu zuen. 2002an[[2002]]an, Parlamentuak komunikabideei buruzko lege berri bat onartu zuen, 1997ko1996ko Konstituzioarenkonstituzioaren guztiz kontrakoa. Lege haren arabera, erakunde berri bat sortuko zen, besteak beste, honako ahalmen hauek zituena: kazetari guztiak erregistratzekoa, beren iturriak azaltzera behartzekoa, baimenik gabeko oharrak argitaratzeagatiko isunak ematekoa eta egunkariak ixtekoa.
 
[[Fitxategi:52nd Independence Anniversary Celebrations and Inauguration of His Excellency Mr. Adama Barrow President of the Republic of The Gambia Saturday 18th February 2017.jpg|thumb|eskuinera|260px|[[Adama Barrow]] presidentea 2017ko Independentziaren Egunaren ospakizunean.]]
2006an hainbat militar eta zibil atxilotu zituzten estatu-kolpe bat prestatzearen salaketapean; gobernuaren arabera, gudarosteko buru Mbure Cham, Inteligentziako buru Abdulaye Kujaby eta Alieu Jobe (Altxor Publikoaren zuzendari ohia) izan ziren estatu-kolpe haren bultzatzaile.
[[2006]]an, hainbat militar eta zibil atxilotu zituzten estatu-kolpe bat prestatzearen salaketapean; gobernuaren arabera, gudarosteko buru [[Mbure Cham]], Inteligentziako buru [[Abdulaye Kujaby]] eta [[Alieu Jobe]], Altxor Publikoaren zuzendari ohia, izan ziren estatu-kolpe haren bultzatzaile. [[2014]]ko [[abenduaren 30]]ean, Gambiako Gobernuak ukatu egin zuen [[estatu-kolpe]] saiakera egon zela. Izan ere, goizaldean presidentearen jauregiari eraso zioten; hala ere, [[Yahya Jammeh]] presidentea atzerrian zegoen.<ref>{{erreferentzia|izena=Mikel |abizena=Rodriguez |url=https://www.berria.eus/albisteak/106733/gambiako-gobernuak-ukatu-egin-du-estatu-kolpe-ahalegin-bat-gertatu-dela.htm| izenburua=Gambiako Gobernuak ukatu egin du estatu-kolpe saio bat gertatu dela| argitaletxea= ''Berria'', 2014ko abenduak 30, CC BY-SA 4.0, berria.eus| sartze-data=2020-12-6}}</ref> [[2016]]ko hauteskundeetan, oposizioaren hautagaia, [[Adama Barrow]], nagusitu zitzaion Yahya Jammehi, botoen %43,9 eskuratuta.<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url=https://www.berria.eus/paperekoa/1825/018/001/2016-12-03/gambian-aro-berri-bat-hasi-da-oposizioak-bozak-irabazi-ostean.htm| izenburua=Gambian aro berri bat hasi da oposizioak bozak irabazi ostean| argitaletxea= ''Berria'', 2016ko abenduak 3, CC BY-SA 4.0, berria.eus| sartze-data=2020-12-8}}</ref> Ondorioz, 22 urteren ondoren, Jammehek boterea utzi eta herrialdetik alde egin zuen.<ref>{{erreferentzia|izena=Ander |abizena=Perez Zala |url=https://www.berria.eus/paperekoa/1736/019/001/2017-01-21/jammehek-amore-eman-du-eta-gambian-aro-politiko-berri-bat-hasi-da.htm | izenburua=Jammehek amore eman du, eta Gambian aro politiko berri bat hasi da| argitaletxea= ''Berria'', 2017ko urtarrilak 21, CC BY-SA 4.0, berria.eus| sartze-data=2020-12-8}}</ref>
 
== Gobernua eta administrazioa ==
[[2014]]ko [[abenduaren 30]]ean, Gambiako Gobernuak ukatu egin zuen [[estatu-kolpe]] saiakera egon zela. Izan ere, goizaldean presidentearen jauregiari eraso zioten, hala ere, [[Yahya Jammeh]] presidentea atzerrian zegoen<ref>Mikel Rodriguez, [http://www.berria.eus/albisteak/106733/gambiako_gobernuak_ukatu_egin_du_estatu_kolpe_saio_bat_gertatu_dela.htm «Gambiako Gobernuak ukatu egin du estatu-kolpe saio bat gertatu dela»], ''Berria'', 2014-12-30</ref>.
=== Politika ===
Gambia errepublika presidentzialista da. Errepublikako presidentea da estatuburu eta gobernuburu, eta berak aukeratzen du gobernua. Parlamentuak ganbera bakarra du, Nazio Biltzarra, 58 kidez osaturik dagoena.<ref name="cia">{{erreferentzia|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ga.html | izenburua=The Gambia| argitaletxea= CIA - World Factbook, cia.gov| sartze-data=2020-12-8}}</ref>
 
=== Banaketa administratiboa ===
Toki-gobernuko zortzi eskualdetan dago banatua herrialdea.
[[Fitxategi:Gambia-LGAmap.png|thumb|erdian|500px|Gambiako toki-gobernuko eskualdeak]]
{| class="sortable wikitable plainrowheaders"
|+Toki-gobernuko eskualdeak<ref name="cit"/>
!scope="col"| Izena !!scope="col"| Eremua<br>(km<sup>2</sup>) !!scope="col"| 2003ko<br>errolda !!scope="col"| 2013ko<br>errolda !!scope="col"| Hiriburua !!scope="col"| Barrutiak
|-
!scope="row"| [[Banjul]]
|align="right"| 12,2||align="right"| 35.061||align="right"| 31.054|| [[Banjul]] ||align="right"| 3
|-
!scope="row"| [[Kanifing]]
|align="right"| 75,6||align="right"| 322.735||align="right"|377.134|| [[Kanifing (hiria)|Kanifing]] ||align="right"| 1
|-
!scope="row"| [[Brikama]]
|align="right"| 1.764,3||align="right"| 389.594||align="right"| 688.744|| [[Brikama (hiria)|Brikama]] ||align="right"| 9
|-
!scope="row"| [[Mansa Konko]]
|align="right"| 1.628,0||align="right"| 72.167||align="right"| 81.042|| [[Mansa Konko (hiria)|Mansa Konko]] ||align="right"| 6
|-
!scope="row"| [[Kerewan]]
|align="right"| 2.255,5||align="right"| 172.835||align="right"| 220.080|| [[Kerewan (hiria)|Kerewan]] ||align="right"| 7
|-
!scope="row"| [[Kuntaur]]
|align="right"| 1.466,5||align="right"| 78.491||align="right"| 96.703|| [[Kuntaur (hiria)|Kuntaur]] ||align="right"| 5
|-
!scope="row"| [[Janjanbureh]]
|align="right"| 1.427,8||align="right"| 107.212||align="right"| 125.204|| [[Janjanbureh (hiria)|Janjanbureh]] ||align="right"| 5
|-
!scope="row"| [[Basse]]
|align="right"| 2.069,5||align="right"| 182.586||align="right"| 237.220|| [[Basse Santa Su]] ||align="right"| 7
|-
!scope="row"| '''Gambia'''
|align="right"| '''10.689'''||align="right"|'''1.360.681'''||align="right"|'''1.857.181'''|| '''[[Banjul]]''' ||align="right"| '''43'''
|}
 
== Demografia ==
=== Biztanleria ===
Afrikako herrialdeen artean biztanle-dentsitate handienetako bat du Gambiak, eta biztanle kopurua %3,6 handitzen ari da urtero. Bizi-itxaropena 46 urtekoa da, alfabetizazio maila % 39koa, eta bi sendagile daude 100.000 pertsonako; jaioberrien heriotza-tasa munduko handienetakoa da: 1.000 jaioberritik 80 bat hiltzen dira. Datu horiek argi erakusten dute herrialdearen aurrerabide eskasa. Hiru etnia nagusi daude, mandingoak, wolofak eta fulak, baina erlijio-batasunak arintzen ditu haien arteko desberdintasunak; erlijioz musulmanak dira gambiar gehienak. Biztanleen laurden bat bizi da hirietan, [[Banjul]]en, [[Serekunda]]n eta [[Brikama]]n. Hizkuntza ofiziala ingelesa da, baina leinu bakoitzak berea du.
[[Fitxategi:Bevölkerungspyramide Gambia 2016.png|thumb|eskuinera|260px|[[2016]]ko [[biztanleria-piramide]]a.]]
Gambiak 2,2 milioi biztanle inguru zituen [[2020]]an,<ref name="cit"/> eta [[biztanleriaren dentsitate]] handienetako bat Afrikako herrialdeen artean: 208,5 biztanle kilometro koadroko. Adinari dagokionez, biztanleria honela dago banaturik: 0-14 urte bitartekoak, %&nbsp;36; 15-24 urte bitartekoak, %&nbsp;20,1; 25-54 urte bitartekoak, %&nbsp;35,8; 55-64 urte bitartekoak, %&nbsp;4,4; eta 65 urtetik gorakoak, %&nbsp;3,7. Bizi itxaropena 65,8 urtekoa da: 63,5 urtekoa gizonezkoena eta 68,3 urtekoa emakumezkoena (2020ko zenbatespenak).<ref name="cia"/> Alfabetizazio maila %&nbsp;50,8koa da, eta 50 sendagile daude 100.000 pertsonako; jaioberrien heriotza-tasa munduko handienetakoa da: 1.000 [[haur jaioberri|jaioberritik]] 55 hiltzen dira (2020ko zenbatespena).<ref name="cia"/> Datu horiek argi erakusten dute herrialdearen aurrerabide eskasa.
 
=== Banaketa etnikoa ===
Etniak: mandingoak edo malinkeak (% 40), fulaniak (% 19), wolofak (% 15), jolak (% 7), soninkeak (% 8). Erlijioa: musulmanak (% 85); animismoa (% 11), kristauak (% 3).
Hiru etnia nagusi daude: [[mandinga]]k %&nbsp;42 dira, [[fula (etnia)|fulak]] %&nbsp;18 eta [[wolof (herria)|wolofak]] %&nbsp;16.<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url=https://www.berria.eus/estiloliburua/mundua/G#87 |izenburua=Berriaren Estilo Liburua: Gambia| argitaletxea= berria.eus | sartze-data=2020-12-9}}</ref> [[Diola]]k, [[soninke]] edo serahuliak, [[serer]]eak, [[manjak]]ak eta [[banbara]]k ere daude.<ref name="cia"/>
 
=== EkonomiaHizkuntzak ===
Ekonomiaren oinarri nagusia [[kakahuete]]aren produkzioa da. Horretarako erabiltzen da lantzeko dagoen lurraren (eremu osoaren % 14) parterik handiena. Nolanahi ere, azkeneko urteotan lur gehiago prestatzen ari dira, bestelako gai batzuk ere landu ahal izateko, eta estatuaren ekonomia produktu bakar baten morrontzatik ateratzeko. Dagoen industria-apurretik kakahuetea eraldatzeko industria da nagusia. Turismoak ere pisu handia du ekonomian, gero eta handiagoa.
 
== Hizkuntzak ==
[[Ingeles]]a da mintzaira ofizial bakarra; [[fula]] eta [[wolofera]] dira bertako hizkuntza nagusiak.
 
=== Erlijioa ===
[[Musulman]]ak dira gambiar gehienak (%&nbsp;95,7); %&nbsp;4,2 [[kristau]]ak dira, eta %&nbsp;1 baino gutxiago [[Afrikako erlijio tradizionalak|erlijio tradizionalen]] jarraitzaileak.<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url=https://www.state.gov/reports/2019-report-on-international-religious-freedom/the-gambia/ |izenburua=2019 Report on International Religious Freedom: The Gambia | argitaletxea= state.gov| sartze-data=2020-12-9}}</ref>
 
=== Hiri nagusiak ===
[[Fitxategi:Serekunda_market.jpg|thumb|eskuinera|260px|[[Serekunda]]ko merkatua.]]
[[Brikama (hiria)|Brikama]] (81.007 biztanle 2013an), [[Bundunka Kunda]] (55.360 biztanle), [[Sukuta]] (47.048 biztanle) eta [[Talinding]] (40.562 biztanle) dira nerrialdeko hiri nagusiak.<ref name="cit"/> Beti ere, bederatzi udalerriz osaturik dagoen [[Serekunda]] da hirigunerik jendetsuena.
 
== Ekonomia ==
Ekonomiaren oinarri nagusia [[kakahuete]]aren produkzioa da. Horretarako erabiltzen da lantzeko dagoen lurraren parterik handiena. Nolanahi ere, azkeneko urteotan lur gehiago prestatzen ari dira, bestelako gai batzuk ere landu ahal izateko, eta estatuaren ekonomia produktu bakar baten morrontzatik ateratzeko. Dagoen industria-apurretik kakahuetea eraldatzekoa da nagusia. Turismoak ere pisu handia du ekonomian, gero eta handiagoa.
 
== Gambiar ezagunak ==
* [[Lenrie Peters]] ([[1932]]-), idazlea.
 
== Kanpo-loturak ==
* {{en}} [http://www.statehouse.gm/ Gambiako gobernuaren webgune ofiziala]
{{commonskat}}
 
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}
{{erreferentzia_zerrenda|30em}}
 
== Kanpo estekak ==
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20091229013144/http://www.statehouse.gm/ Gambiako gobernuaren webgune ofiziala], statehouse.gm
* [https://www.argia.eus/multimedia/dokumentalak/born-in-gambia "Born in Gambia" dokumentala], argia.eus
{{autoritate kontrola}}
 
{{Commonwealth aurkibidea}}
{{Afrikako herrialde eta lurralde aurkibidea}}
 
[[Kategoria:Gambia| ]]
[[Kategoria:Nazio Batuen Erakundeko kideak]]
 
{{NA lotura|ru}}
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Gambia"(e)tik eskuratuta