Mapuche (Alfabeto Unificado)

editar

Parte de la Lista Swadesh.

rakiduamün
pronunciación (AFI) [ɹa.ki.θwaˈmɨn]
grafías alternativas rakizuamvn[1]rakizuamün[2]

Etimología

editar

De rakiduam y el sufijo -ün

1
Pensar.
2
Reflexionar.

Conjugación

editar
Raíz: rakiduam-
Formas no finitas
-n -lu -am
rakiduamün rakiduamlu rakiduamam
-n con negación -lu con negación -am con negación
rakiduamnun rakiduamnulu rakiduamnuam
-wma -el -yüm
rakiduamuma rakiduamel rakiduamyüm
-wma con negación -el con negación -yüm con negación
rakiduamnuwma rakiduamnuel rakiduamnuyüm
Formas finitas
número singular dual plural
persona primera segunda tercera primera segunda tercera primera segunda tercera
Modo real iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo rakiduamün rakiduamimi rakiduami rakiduamiyu rakiduamimu rakiduami engu, rakiduamingu rakiduamiñ rakiduamimün rakiduami engün, rakiduamingün
Negativo rakiduamlan rakiduamlaymi rakiduamlay rakiduamlayu rakiduamlaymu rakiduamlay engu, rakiduamlayngu rakiduamlaiñ rakiduamlaymün rakiduamlay engün, rakiduamlayngün
Futuro Afirmativo rakiduaman rakiduamaymi rakiduamay rakiduamayu rakiduamaymu rakiduamay engu, rakiduamayngu rakiduamaiñ rakiduamaymün rakiduamay engün, rakiduamayngün
Negativo rakiduamlayan rakiduamlayaymi rakiduamlayay rakiduamlayayu rakiduamlayaymu rakiduamlayay engu, rakiduamlayayngu rakiduamlayaiñ rakiduamlayaymün rakiduamlayay engün, rakiduamlayayngün
Modo hipotético iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo rakiduamli rakiduamülmi rakiduamle rakiduamliyu rakiduamülmu rakiduamle engu, rakiduamleyengu rakiduamliyiñ rakiduamülmün rakiduamle engün, rakiduamleyengün
Negativo rakiduamnuli rakiduamnulmi rakiduamnule rakiduamnuliyu rakiduamnulmu rakiduamnule engu, rakiduamnuleyengu rakiduamnuliyiñ rakiduamnulmün rakiduamnule engün, rakiduamnuleyengün
Futuro Afirmativo rakiduamali rakiduamalmi rakiduamale rakiduamaliyu rakiduamalmu rakiduamale engu, rakiduamaleyengu rakiduamaliyiñ rakiduamalmün rakiduamale engün, rakiduamaleyengün
Negativo rakiduamnuali rakiduamnualmi rakiduamnuale rakiduamnualiyu rakiduamnualmu rakiduamnuale engu, rakiduamnualeyengu rakiduamnualiñ rakiduamnualmün rakiduamnuale engün, rakiduamnualeyengün
Modo volitivo iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Afirmativo rakiduamchi rakiduamnge rakiduampe rakiduamayu rakiduammu rakiduampe engu, rakiduampeyengu rakiduamaiñ rakiduammün rakiduampe engün, rakiduampeyengün
Negativo rakiduamkilchi, rakiduamkinulchi, rakiduamkili rakiduamkilnge, rakiduamkinulnge, rakiduamkilmi rakiduamkilpe, rakiduamkinulpe, rakiduamkile rakiduamkiliyu, rakiduamkinuliyu, rakiduamlayayu rakiduamkilmu, rakiduamkinulmu rakiduamkilpe engu, rakiduamkilpeyengu, rakiduamkinulpe engu, rakiduamkinulpey rakiduamkiliyiñ, rakiduamkinuliyiñ, rakiduamlayaiñ rakiduamkilmün, rakiduamkinulmün rakiduamkilpe engün, rakiduamkilpeyengün, rakiduamkinulpe engün, rakiduamkinulpeyengün
* También se usan fey y sus conjugaciones


Véase también

editar

Referencias y notas

editar
  1. grafemario Raguileo
  2. grafemario Azümchefe