Traktato de Lisbono
.jpg)
La Traktato de Lisbono, Lisbona Traktato aŭ Reforma Traktato estas traktato de Eŭropa Unio destinita por reformi la Eŭropan Union sekvante la malsukcesintan Eŭropan Konstitucion. La aktuala projekto estas titolita la «Projekta Traktato ŝanĝanta la Traktaton pri Eŭropa Unio kaj la Traktato stariganta la Eŭropan Komunumon». La interkonsento estis atingita pri la traktata fina teksto ĉe neformala pintokunveno en Lisbono la 19-an de oktobro 2007. La traktato estis fine subskribita de Eŭropaj gvidantoj la 13-an de decembro 2007. Ĉar la traktato estis subskribita en Lisbono, sekve ĝi konatiĝas kiel la Traktato de Lisbono. Esperata dato por la apliko de la traktato estus 1-a de Januaro 2009, ĝustatempe antaŭ la Eŭropaj balotoj en 2009.
La antaŭe proponita Konstitucio ne sukcesis ratifon en referendumoj en Francio nek Nederlando en 2005. Ĝi estis ratifita de 15 membroŝtatoj de la Eŭropa Unio, sed pro la postulo de unuanimeco por ŝanĝi la EU-konstitucia kadro, la francaj kaj nederlandaj voĉdonoj postulis de la EU-gvidantoj, ke ili ŝanĝu la procedojn kaj enhavon de nova EU-traktato.
En junio 2007, la Eŭropa Konsilio atingis interkonsenton pri la kadro de nova traktato, kiu estis finfarita dum interregistara Konferenco (IGC).
La 13-an de junio 2008, la irlanda popolo per referendumo rifuzis la Lisbonan Traktaton kiu, pro la nepre unuanimeca ratifo de ĉiuj membroŝtatoj de la EU, estas teorie fiaskinta. Sed la unuaj reagoj de diversaj ŝtatestroj kaj aliaj gvidaj politikistoj de la EU montras, ke ili ne pretas rezigni pri tiu traktato. Unu el la proponitaj solvoj (farita de la germana ministro pri eksterlandaj aferoj, s-ro Steinmeier) estas proponi al Irlando dum certa tempo eksiĝi el la EU, kiu per tio havus la ŝancon unuanime ratifi kaj do ekvalidigi la traktaton. Poste Irlando povus per nova voĉdonado reveni al la Unio... La definitiva sinteno de la EU koncerne la traktaton estos decidita fine de junio 2008.
La 2-an de oktobro 2009, la irlanda popolo per referendumo akceptis la Lisbonan Traktaton.
La Traktato fine validiĝis la 1-an de decembro 2009.
Enhavo
[redakti | redakti fonton]La Reforma Traktato intencas enteni kaj konservi la plimulton de la instituciaj novigoj kiuj estis konsentitaj en la Eŭropa Konstitucio: EU-prezidanto, Ministro de Eksterlandaj Aferoj (alinomata «Supera Reprezentanto de la Unio por Eksterlandaj aferoj kaj La sekurecopolitiko»), sama distribuo de parlamentaj sidejoj, redukta nombro de Komisionestroj, paragrafo pri retiriĝo el la Eŭropa Unio kaj plena jura personeco (aktuale tenata sole de la Eŭropa Komunumo) permesanta subskribon de internaciaj interkonsentoj. Aldone, multaj politikaj ŝanĝoj de la malnovaj traktatoj en la Eŭropa Konstitucio ankaŭ estas konservita en tiu nova traktato.
La sekvontaj punktoj estas la gravaj ŝanĝoj koncerne la Eŭropa Konstitucio kaj la malnovaj traktatoj: La «Traktato pri Estigo de Konstitucio por Eŭropo» estos renomata la «Traktato sur la Funkciigo de La Eŭropa Unio». Tamen, kontraste kun la Eŭropa Konstitucio, la du ĉefaj traktatoj de La Eŭropa Unio ne estos kombinitaj ene de ununura konstitucia traktato. Estis konsentite abandoni la plimulton de la «ŝtatosimilaj» aspektoj kiel la nomo «konstitucio», kaj ankaŭ la referenco al EU-simboloj (flago, nacia himno, devizo). Tamen ĉiuj simboloj estas jam uzataj, la flago estinte adoptita en la jaroj 1980. La Konstitucio nur estus doninta al ili pli formalan statuson.
Internaciaj rilatoj estas politika kampo pri kiu necesas unuanimeco inter la membroj de la EU laŭ la reforma traktato. Ĝi kombinos la postenon de Supera Reprezentanto por la Komuna politiko pri eksterlandaj rilatoj kaj sekureco kun la Eŭropa komisiito pri Eksteraj Rilatoj kaj Eŭropa Politiko pri Najbarlandoj, provante redukti la nombron de Komisionestroj en la Eŭropa Komisiono. La Supera Reprezentanto ankaŭ fariĝos vicprezidanto de la Komisiono kaj akiros diplomatian korpuson.
La potenco de la rekte elektita Eŭropa Parlamento estos pliigita en la Reforma Traktato. Aktuale politikaj decidoj plejparte subfalas kundecidan proceduron. Post ratifo de la Reforma Traktato ĉi tiu proceduro koncernos preskaŭ ĉiujn kampojn de EU-politiko, alivorte la Parlamento havigos al si kompareblan potencon kun tiu de la Konsilio.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- La Traktato de Lisbono:
bulgare • 
ĉeĥe • 
dane • 
germane • 
greke • 
angle • 
hispane • 
estone • 
finne • 
france • 
irlande • 
hungare • 
itale • 
nederlande • 
litove • 
latve • 
malte • 
pole • 
portugale • 
rumane • 
slovake • 
slovene • 
svede
| Eŭropa Unio | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1951 | 1957 | 1965 | 1986 | 1992 | 1997 | 2001 | 2007 ** |
| Eŭropa Komunumaro (EK *) | E Ŭ R O P A U N I O ( E U ) | ||||||
| Eŭropa Komunumo por Karbo kaj Ŝtalo (EKKŜ) | (valida ĝis 2002 → EK) | ||||||
| Eŭropa Ekonomia Komunumo (EEK) | Eŭropa Komunumo (EK) | ||||||
| * EK: EKKŜ, EEK (EK ekde 1993), Euratom | polica kaj jura eŭropa interŝtata kunlaboro (PJK) | civila jura kunlaboro kaj flankaj agoj por libera persona trafiko → EK) | |||||
| punleĝara polica kaj jura kunlaboro (PJK) | |||||||
| Eŭropa Politika Kunlaboro (EPK) | Komuna ekstera kaj sekureca politiko (KESP) | ||||||
| Eŭropa Komunumo pri Atomenergio | |||||||
traktato de
Lisbono (valida de la 1a de decembro 2009) | |||||||
„tri kolonoj de la EU“ – EK (EKKŜ, EEK / EK, Euratomo), KESP, PJK | |||||||