Cristóbal de Morales
| Cristóbal de Morales | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 30-an de novembro 1499 en Sevilo |
| Morto | 30-an de novembro 1552 (53-jaraĝa) en Marchena |
| Lingvoj | hispana |
| Ŝtataneco | Hispanio 
|
| Okupo | |
| Okupo | verkisto komponisto
|
Cristóbal de MORALES (naskiĝis ĉirkaŭ 1500, mortis la 7-a de oktobro, 1553) estis hispana komponisto de la Renesanco. Li estas generale konsiderata esti la plej influa hispana komponisto antaŭ Tomás Luis de Victoria.
Vivo
[redakti | redakti fonton]Li naskiĝis en Sevilo, kaj post escepta frua instruado tie, kio inkluzivis rigoran trejnadon en la klasikoj kaj antaŭ muzika studado kun iom da la plej famaj komponistoj de la tempo, li tenis postenojn ĉe Avileso kaj Palencio. De 1535 li transmigris al Romo, kie li estis kantisto en la papa ĥoro. Evidente, Papo Paŭlo la 3-a estis partia al hispanaj kantistoj. Morales restis en Romo ĝis 1545, en la dungado de la Vatikano. Tiam, post periodo de malsukcese serĉanta por alia dungado en Italio (kun la imperiestro, kaj antaŭ kun Kosimo de Mediĉo) le revenis al Hispanio, kie he tenis serion de postenoj, multaj de kio difektis de financaj aŭ politikaj malfacilaĵoj. Kiam li estis fameco de ĉi tio tempo kiel unu de la pli grandaj komponistoj en Eŭropo, li ŝajnis esti nepopola kiel dungito, por li ekis havi malfacilaĵo trovanta kaj tenanta postenojn. Li mortis in Marĉeno.
Muziko kaj influo
[redakti | redakti fonton]Preskaŭ tuto de lia muziko esta sakra, kaj tuto de ĝi estas voĉa, kvankam instrumentoj eble uziĝis en akompata rolo en ludado. Li verkis multaj mesoj, iom de spektakla malfacileco, plej verŝajne verkanta por la eksperta papa ĥoro. Li verkis pli ol 100 motetoj, 18 fiksaĵojn de la Magnifikato, kaj almenaŭ kvin fiksaĵojn de la Plorkanto de Jeremia (unu da kiu travivas el sola manuskripto en Meksiko). Sole, la Magnifikatoj starigas lin krom aliaj komponistoj de la tempo, kaj ili estas la parto de lia verko pli ofte ludiĝas hodiaŭ. Stilece, lia muziko havas multon en komuno kun aliaj mezaj renesancaj verkoj de la Ibera duoninsulo. Eksemple, prefero por harmonio aŭdiĝas kial funkcia de la moderna orelo (radikaj moviĝoj de kvartoj aŭ kvinoj estanta iom pli komuna ol en, ekzemple, Gombert aŭ Palestrina), kaj libera uzado de harmonia kruca riladoj simila ol angla muziko de la tempo, eksample en Thomas Tallis. Iom unikaj karakterizaĵoj de lia stilo inkluzivas la ritman liberecon, tia kiel lia uzado de foja tri-kontraŭ-kvar poliritmoj, aj kruca-ritmoj kie voĉo kantas en ritmo sekvanta la tekston sed ignoranta la metro reganta en aliaj voĉoj. Malfrua en vivo li verkis en sobra, peze homofonia stilo, sed en la tuta de lia vivo li estis singarda metiisto kiu konsideris la esprimo kaj komprenebleco de la teksto esti la plejalta arteca celo.
Morales estis la unua hispana komponisto de internacia distingo. Liaj verkoj estis large disdonis en Eŭropo, kaj multaj faris la vojaĝo al la Nova Mondo. Multaj muzikaj skribistoj kaj teoriistoj en la centjaro post lia morto konsideris lian muzikon esti inter la plej perfekta de la tempo.
Referencoj kaj pluaj legadoj
[redakti | redakti fonton]- Artikolo "Cristóbal de Morales," en The New Grove Dictionary of Music and Musicians, ed. Stanley Sadie. 20 vol. London, Macmillan Publishers Ltd., 1980. ISBN 1561591742
- Gustave Reese, Music in the Renaissance. New York, W.W. Norton & Co., 1954. ISBN 0393095304
Sonbendoj
[redakti | redakti fonton]- Cristóbal de Morales, Missa mille regretz. Paul McCreesh, Gabrieli Consort & Players. CD Archiv 474 228-2.