Kaledoniaj koniferaroj: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Nuna versio ekde 11:45, 31 dec. 2024

La kaledoniaj koniferaroj estas tipo de arbaro, kiu iam kovris ampleksajn areojn de Skotlando, kaj ankaŭ tersupraĵa ekoregiono el la eŭropa-siberia ekoprovinco de la palearktisa ekozono laŭ la tipologio de la Monda Natur-Fonduso (WWF). La ekoregiono kongruas kun samnoma ekologia regiono difinita de la Eŭropa Vivmedia Agentejo. Tiuj arbaroj estas hejmo de ampleksa vario de natura vivo, multe el kio ne plu troviĝas ie ajn en Brita Insularo.

La nomo de la ekoregiono baziĝas sur tiu, kiun la romianoj donis al Skotujo, "Kaledonio". Tiu ĉi nomo deriviĝas de la kelta vorto kaleto- signifanta 'malmola, fortika'. La nomo uzita por loka tribo aŭ triba konfederacio de indiĝenaj piktoj aŭ britonoj, Caledonii, unue estis registrita en panegiro fare de romia poeto Eumenius en la jaro 297.

Priskribo

La kaledoniaj koniferaroj estis formataj je la fino de la lasta glacialo. Arboj komencis rekoloniigi Britajn Insulojn per terponto kiu estas nuntempe sub Dovera Markolo. Arbaroj de tiu tipo estis trovataj en tuta la insularo dum kelkaj miloj da jaroj, antaŭ la malrapida varmiĝo dum la Atlantika Periodo, kaj la pinaroj ekretiriĝis ene de Skotajn Altaĵojn, la lasta postrestanta klimata regiono taŭga por ili en Britaj Insuloj. La indiĝenaj pinaroj kiuj konstituis tiun plej okcidentan antaŭpostenon de la tajgoj de post-glaciala Eŭropo estis kovrantaj 15 000 da kvadrataj kilometroj kiel vastan arbaron de arbara pino, betulo, birdokaptista sorbuso, tremolo, ordinara junipero, kverko kaj kelkaj aliaj fortikaj specioj. Je la okcidenta marbordo, la kverkoj kaj la betuloj superregis en la mezvarma pluvarbara ekosistemo riĉa je filikoj, muskoj kaj likenoj.

La ekoregiono kovras areon de 22 112 da kvadrataj kilometroj, estantaj arbaroj alternataj de torfejoj kaj aliaj malsekejoj. Nuntempe tamen nur 1 % de la origina arbaro postvivas, kaj kovras 180 km² en 84 izolitaj lokoj ^[1].

Faŭno

Pro unika ekosistemo en la Britaj Insuloj, la kaledoniaj koniferaroj estas hejmo de kelkaj el la plej raraj specioj de la landa naturo. Ili estas konsiderataj unu el la lastaj naturaj restaĵoj de Brita Insularo.

Reproduktantaj birdospecioj de la kaledoniaj koniferaroj kiuj ne reproduktiĝas aliloke en Brita Insularo estas la jenaj: arkta kolimbo, urogalo, orokula klangulo, tufparuo, reĝa aglo, griza tringo, orelgrebo, granda krucbekulo, ruĝgorĝa kolimbo, ruĝaksela turdo, skota krucbekulo, blankvosta kalidro, brovtringo

Reproduktantaj birdospecioj de la kaledoniaj koniferaroj kiuj estas raraj aliloke en Brita Insularo estas la jenaj: tetro, malgranda krucbekulo, granda merĝo, verda kardelo, malgranda flamkardelo, fiŝaglo, mezgranda merĝo, orelstrigo

Mamulaj specioj el la kaledoniaj koniferaroj : kastoro, sovaĝa kapro, neĝleporo, pina marteso, ruĝa cervo, ruĝa vulpo, ruĝa sciuro, kapreolo, sovaĝa kato

Mamulaj specioj formortintaj el la kaledoniaj koniferaroj : uro, bruna urso, eŭrazia linko, lupo, alko, tarpano (sovaĝa ĉevalo), apro

Legendaro

En la artura legendaro kaj frua literaturo, la arbaroj estas la ejo de unu el la Dek du Bataloj de Reĝo Arturo, laŭ la Historia Brittonum, en kiu la batalo estas nomata Cat Coit Celidon.

La lertuloj Rachel Bromwich kaj Marged Haycock sugestas ke la armeo de arboj animitaj de la sorĉistoj en la antikva kimra poemo Cad Goddeu (La Batalo de la Arboj) estus la sama ol la kaledoniaj arbaroj ^[2]. En la rilata Merlin-literaturo, la persono Myrddin Wyllt retiriĝis en tiujn arbarojn estante freneza post la batalo de Arfderydd en la jaro 573. Li forflugis la laŭdiran koleron de la reĝo de Strathclyde, Rhydderch Hael, post la murdo de Gwenddoleu ap Ceidio. Tiu estas skribita en la du merlinaj poemoj en mez-kimra lingvo Yr Oinau kaj Yr Afallenau en la Nigra Libro de Carmarthen. La arbaro ankaŭ estas la retiro de alia persono nomita Lailoken el la Vita Kentigerni, kiu ankaŭ forkuris en la arbarojn dum atako de frenezeco kaj kiu povas esti la origina modelo por Myrddin Wyllt.

En la mez-kimra rakonto Culhwch ac Olwen, la precipa persono Culhwch estas la filo de reĝo nomita Celyddon Wledig kiu eble estas relatita al la kaledoniaj arbaroj. Alia persono el la sama rakonto, Cyledyr Wyllt, signas fortan rilaton al la kaledoniaj arbaroj estantaj rifuĝejo por homoj kun speciala speco de frenezeco aŭ Gwyllt (Geilt en irlanda lingvo). En linioj 994 al 996 de la rakonto, estas mallonge klarigita, "...a Chyledyr Wyllt y uab, a llad Nwython a oruc a diot y gallon, a chymhell yssu callon y dat, ac am hynny yd aeth Kyledyr yg gwyllt" ("...kaj lia filo Kyledyr la Sovaĝo. Gwynn mortigis Nwython kaj eltranĉis lian koron, kaj devigis Kyledyr manĝi la koron de ties patro, kaj tio estas kiel Kyledyr freneziĝis"). Kvankam ne senpere nomita, la sama nomo Kyledyr Wyllt estas parenca al la du rilataj nocioj de la kaledoniaj arbaroj (Celyddon) estante kie frenezaj (Gwyllt) homoj kaŝiĝas.

Minacoj kaj konservado

Resumo de la skotaj indiĝenaj pinaroj publikigita de Dr Steven and Professor Carlisle in 1959 ^[3] emfazis la staton de la postrestantaj 35 antikvaj pinejoj, multaj el kiuj estis damaĝitaj pro hakado, fajro kaj intensa paŝtado de ŝafoj kaj cervedoj. Pli posta studo el la 1980-aj jaroj ^[4] montris ke plua damaĝo estis okazinta per plugado kaj plantado kun ne-indiĝenaj koniferoj. Posta gvidilo pri la antikvaj pinaroj rakontas la protektado-historion, klarigas la mastrumadon de ĉiuj pinejoj kaj indikas la vojojn por viziti la diferencajn arbarojn ^[5]. Multe de la postrestantaj kaledoniaj pinaroj estas tute protektataj, kaj multe de la arbaro nuntempe troviĝas en la Nacia Parko Cairngorms. La Reĝa Societo por Protekto de Birdoj (RSPB) kaj la Forestry Commission ankaŭ posedas plurajn pinejojn en siaj protektejoj. Unu el la plej vastaj postrestantaj areoj estas Arbaro Ballochbuie ĉe Kastelo Balmoral, kiu estas protektata kiel Zono de Speciala Konservado laŭ la Direktivo de Habitatoj de la Eŭropa Unio ^[6]. La organizo Arboj por la Vivo (Trees for Life) okupiĝas pri praktika laboro por junigi kaj konservi la kaledoniajn arbarojn ekde 1989. Ĝia longaperioda celo estas restarigi 1 500 km2 en naturan arbaron.

Scienca esploro pri la ekologio de la kaledoniaj arbaroj kaj ilia restarigo estas daŭranta. Populacioj de la malofta subarbaraĵo, Linnaea borealis, povas esti tro izolitaj por produkti vivkapablajn semojn . Ankaŭ la fungodiverseco estas influata de la malgrandiĝo de la vivejo . La agarika fungo Mycena purpureofusca estas komune travata en la kalidoniaj koniferaroj ^[7], kaj estas konsiderata kiel indikila specio por tiu vivejo-tipo ^[8]. Arbara incendio ŝajnas pliigi la naturan aperon de arbara pino.

La specioj en la ekoregiono estas minacataj per kombinaĵo de rekreiĝo, turismo, kaj ne-daŭropova resurco-ekspluatado kiaj senarbarigo kaj torfoforigo. Disvolviĝo kaj habitata fragmentado estas aliaj minacoj.

Referencoj

↑ Caledonian pinewood ĉe Forestry Commission konsultita la 2011-01-14. Arkivita el la originalo je 2010-12-17. Alirita 2011-04-23 .
↑ Green, Thomas (2007). Concepts of Arthur, p. 64. Stroud, Gloucestershire: Tempus. ISBN 978-0-7524-4461-1.
↑ angle Steven H.M. and Carlisle A. (1959). The Native Pinewoods of Scotland. Oliver and Boyd, Edinburgh
↑ angle Bain C.G. (1987). Native Pinewoods in Scotland: A Review 1957 -1987, Royal Society for the Protection of Birds, Sandy.
↑ angle Bain C.G. (2013) The Ancient Pinewoods of Scotland, A Travellers Guide. Sandstone Press, Dingwall
↑ angle Ballolchbuie SAC: Site Details. Joint Nature Conservation Committee. Arkivita el la originalo je 2010-10-13. Alirita 2013-12-28 .
↑ Orton PD. (1986). “Fungi of northern pine and birch woods”, Bulletin of the British Mycological Society 20 (2), p. 130–45. doi:10.1016/S0007-1528(86)80042-6.
↑ angle Tofts RJ, Orton PD. (1998). “The species accumulation curve for agarics and boleti from a Caledonian pinewood”, Mycologist 12 (3), p. 98–102. doi:10.1016/S0269-915X(98)80002-5.

Bibliografio

angle Anderson, Mark Louden 1967 : A History of Scottish Forestry, Volume 1 : From the ice age to the french revolution, ed. C.J. Taylor, Thomas Nelson and Sons LTD, London, 662 p.
angle Anderson, Mark Louden 1967 : A History of Scottish Forestry, Volume 2 : From the industrial revolution to modern times, ed. C.J. Taylor, Thomas Nelson and Sons LTD, London, 654 p.

Vidu ankaŭ

Palearktisaj mezvarmaj koniferarbaroj
PA0501 Alpaj koniferaj kaj miksaj arbaroj	Francio, Italio, Svislando
PA0502 Altajaj montarbaroj kaj arbarstepo	Ĉinio, Kazaĥio, Mongolio, Rusio
PA0503 Kaledoniaj koniferaroj	Britio
PA0504 Karpataj montarbaroj	Ĉeĥio, Pollando, Rumanio, Slovakio, Ukrainio
PA0506 Orient-afganaj montaraj koniferaroj	Afganio, Pakistano
PA0507 Elborz-montara arbarstepo	Irano
PA0508 Helanŝanaj montaraj koniferaroj	Ĉinio
PA0509 Hengduan-montaraj subalpaj koniferaroj	Ĉinio
PA0510 Hokajdaj montaraj koniferaroj	Japanio
PA0511 Honŝuaj alpaj koniferaroj	Japanio
PA0513 Mediteraneaj koniferaj kaj miksaj arbaroj	Alĝerio, Maroko, Tunizio, Hispanio
PA0514 Nordorient-himalajaj subalpaj koniferaroj	Barato, Butano, Ĉinio
PA0515 Nord-anatoliaj koniferaj kaj foliaj arbaroj	Turkio
PA0516 Kanjonaj alpaj koniferaj kaj miksaj arbaroj de Nuĵiang Langkang	Ĉinio
PA0517 Ĉilian-montaraj koniferaroj	Ĉinio
PA0518 Koniferaroj de Kjonglaj-Min	Ĉinio
PA0520 Skandinavaj marbordaj koniferaroj	Norvegio, Svedio, Finnlando
PA0521 Tjanŝanaj montaraj koniferaroj	Ĉinio, Kazaĥio, Kirgizio, Taĝikio, Uzbekio

Eksteraj ligiloj

Kategorio Kaledoniaj koniferaroj en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

	Portalo pri Eŭropo
	Portalo pri Biologio
	Portalo pri Geografio

angle Ekoregiono PA0503 : Kaledoniaj koniferaroj (WWF)
angle Kaledoniaj koniferaroj (WWF-Wildworld)
angle Kaledoniaj koniferaroj (Wildworld) - Nacia Geografia Societo
angle Kaledoniaj koniferaroj (Globalspecies) Arkivigite je 2013-12-21 per la retarkivo Wayback Machine
angle Cifereca Mapo de Eŭropaj Ekologiaj Regionoj
angle Eŭropaj selektitaj protektataj vivejoj : la kaledoniaj arbaroj. Arkivigite je 2012-10-08 per la retarkivo Wayback Machine
angle Trees for Life Site
angle Forestry Commission Site Arkivigite je 2010-10-07 per la retarkivo Wayback Machine
angle Cairngorms National Park Site
angle Highland Native Wildlife Park Site
angle Linnaea borealis.

[fc-1] Caledonian pinewood ĉe Forestry Commission konsultita la 2011-01-14. Arkivita el la originalo je 2010-12-17. Alirita 2011-04-23 .

[2] Green, Thomas (2007). Concepts of Arthur, p. 64. Stroud, Gloucestershire: Tempus. ISBN 978-0-7524-4461-1.

[3] Steven H.M. and Carlisle A. (1959). The Native Pinewoods of Scotland. Oliver and Boyd, Edinburgh

[4] Bain C.G. (1987). Native Pinewoods in Scotland: A Review 1957 -1987, Royal Society for the Protection of Birds, Sandy.

[5] Bain C.G. (2013) The Ancient Pinewoods of Scotland, A Travellers Guide. Sandstone Press, Dingwall

[6] Ballolchbuie SAC: Site Details. Joint Nature Conservation Committee. Arkivita el la originalo je 2010-10-13. Alirita 2013-12-28 .

[Orton_1986-7] Orton PD. (1986). “Fungi of northern pine and birch woods”, Bulletin of the British Mycological Society 20 (2), p. 130–45. doi:10.1016/S0007-1528(86)80042-6.

[Tofts_1998-8] Tofts RJ, Orton PD. (1998). “The species accumulation curve for agarics and boleti from a Caledonian pinewood”, Mycologist 12 (3), p. 98–102. doi:10.1016/S0269-915X(98)80002-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-[[Dosiero:Ecoregion PA0503.svg|eta|250px|Situo de la ekoregiono.]]
+[[Dosiero:Ecoregion PA0503.svg|eta|220px|Situo de la ekoregiono.]]
-[[Dosiero:Forest above the Allt Ruadh - geograph.org.uk - 318433.jpg|thumb|250px|right|Kaledonia Arbaro ĉe Allt Ruadh]]
+[[Dosiero:Forest above the Allt Ruadh - geograph.org.uk - 318433.jpg|eta|220px|Kaledonia pinaro ĉe Allt Ruadh]]
-'''Kaledonia Arbaro''' estas la nomo de tipo de [[arbaro]] kiu iam kovris ampleksajn areojn de [[Skotio]]. Nune tamen nur 1 % de la origina arbaro survivas, kaj kovras 180 km² en 84 lokoj.<ref name=fc>[http://www.forestry.gov.uk/forestry/Pinewood Caledonian pinewood ĉe ''Forestry Commission'' konsultita la 2011-01-14]</ref> Tiu arbaro estas hejmo de ampleksa vario de natura vivo, multe el kio ne troviĝas ie ajn pli en la [[Brita Insularo]].
+La '''kaledoniaj koniferaroj''' estas tipo de [[arbaro]], kiu iam kovris ampleksajn areojn de [[Skotlando]], kaj ankaŭ tersupraĵa [[ekoregiono]] el la eŭropa-siberia [[ekoprovinco]] de la [[Palearktiso|palearktisa]] [[ekozono]] laŭ la [[tipologio]] de la [[Monda Natur-Fonduso]] (WWF). La ekoregiono kongruas kun samnoma ekologia regiono difinita de la [[Eŭropa Vivmedia Agentejo]]. Tiuj arbaroj estas hejmo de ampleksa vario de natura vivo, multe el kio ne plu troviĝas ie ajn en [[Brita Insularo]].
+La nomo de la ekoregiono baziĝas sur tiu, kiun la [[Antikva Romio|romianoj]] donis al Skotujo, "[[Kaledonio]]". Tiu ĉi nomo deriviĝas de la [[Kelta lingvo|kelta]] vorto ''kaleto''- signifanta 'malmola, fortika'. La nomo uzita por loka [[tribo]] aŭ triba [[konfederacio]] de indiĝenaj [[piktoj]] aŭ [[britonoj]], ''Caledonii'', unue estis registrita en [[panegiro]] fare de romia [[poeto]] Eumenius en la jaro 297.
-==Specioj==
-[[Dosiero:Capercaillie Lomvi 2004.jpg|thumb|250px|right|[[Urogalo]] - specio kiu dependas el Kaledonia Arbaro]]
+== Priskribo ==
-Pro unika [[ekosistemo]] en la Britaj Insuloj, la Kaledonia Arbaro estas hejmo de kelkaj el la plej [[Rara specio|raraj specioj]] de la landa naturo. Ĝi estas konsiderata unu el la lastaj naturaj restaĵoj de la Brita Insularo.
+La kaledoniaj koniferaroj estis formataj je la fino de la lasta [[glacialo]]. [[Arbo]]j komencis rekoloniigi [[Britaj Insuloj|Britajn Insulojn]] per [[terponto]] kiu estas nuntempe sub Dovera Markolo. Arbaroj de tiu tipo estis trovataj en tuta la insularo dum kelkaj miloj da jaroj, antaŭ la malrapida varmiĝo dum la Atlantika Periodo, kaj la [[Pino|pinaroj]] ekretiriĝis ene de Skotajn Altaĵojn, la lasta postrestanta klimata regiono taŭga por ili en Britaj Insuloj. La indiĝenaj pinaroj kiuj konstituis tiun plej okcidentan antaŭpostenon de la [[tajgo]]j de post-glaciala Eŭropo estis kovrantaj 15 000 da kvadrataj kilometroj kiel vastan arbaron de [[arbara pino]], [[betulo]], [[birdokaptista sorbuso]], [[tremolo]], [[ordinara junipero]], [[kverko]] kaj kelkaj aliaj fortikaj specioj. Je la okcidenta marbordo, la kverkoj kaj la betuloj superregis en la mezvarma [[Pluvarbaro|pluvarbara]] [[ekosistemo]] riĉa je [[filiko]]j, [[musko]]j kaj [[likeno]]j.
+La ekoregiono kovras areon de 22 112 da kvadrataj kilometroj, estantaj arbaroj alternataj de [[torfejo]]j kaj aliaj [[malsekejo]]j. Nuntempe tamen nur 1 % de la origina arbaro postvivas, kaj kovras 180&nbsp;km² en 84 izolitaj lokoj <ref name=fc>{{Citaĵo el la reto |url=http://www.forestry.gov.uk/forestry/Pinewood |titolo=Caledonian pinewood ĉe ''Forestry Commission'' konsultita la 2011-01-14 |alirdato=2011-04-23 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20101217213231/http://www.forestry.gov.uk/forestry/Pinewood |arkivdato=2010-12-17 }}</ref>.
-Reproduktantaj birdospecioj de la Kaledonia pinarbaro kiuj ne reproduktiĝas aliloke en la Brita Insularo estas la jenaj:
-*[[Arkta kolimbo]]
-*[[Urogalo]]
-*[[Orokula klangulo]]
-*[[Tufparuo]]
-*[[Reĝa aglo]]
-*[[Griza tringo]]
-*[[Orelgrebo]]
-*[[Granda krucbekulo]]
-*[[Ruĝgorĝa kolimbo]]
-*[[Ruĝaksela turdo]]
-*[[Skota krucbekulo]]
-*[[Blankvosta kalidro]]
-*[[Brovtringo]]
+== Faŭno ==
-Reproduktantaj birdospecioj de la Kaledonia pinarbaro kiuj raras aliloke en la Brita Insularo estas la jenaj:
+[[Dosiero:Capercaillie Lomvi 2004.jpg|eta|220px|maldekstra|[[Urogalo]] - specio kiu estas subtenata de la kaledoniaj koniferaroj.]]
-*[[Tetro]]
+Pro unika [[ekosistemo]] en la Britaj Insuloj, la kaledoniaj koniferaroj estas hejmo de kelkaj el la plej [[Rara specio|raraj specioj]] de la landa naturo. Ili estas konsiderataj unu el la lastaj naturaj restaĵoj de Brita Insularo.
-*[[Malgranda krucbekulo]]
-*[[Granda merĝo]]
-*[[Verda kardelo]]
-*[[Malgranda flamkardelo]]
-*[[Fiŝaglo]]
-*[[Mezgranda merĝo]]
-*[[Orelstrigo]]
+Reproduktantaj birdospecioj de la kaledoniaj koniferaroj kiuj ne reproduktiĝas aliloke en Brita Insularo estas la jenaj:
-Mamulaj specioj de Kaledonia pinarbaroj:
+[[arkta kolimbo]], [[urogalo]], [[orokula klangulo]], [[tufparuo]], [[reĝa aglo]], [[griza tringo]], [[orelgrebo]], [[granda krucbekulo]], [[ruĝgorĝa kolimbo]], [[ruĝaksela turdo]], [[skota krucbekulo]], [[blankvosta kalidro]], [[brovtringo]]
-[[File:Deer in Pinewoods nr Invercauld House - geograph.org.uk - 138112.jpg|thumb|right|250px|[[Ruĝa cervo]] en Kaledonia pinarbaro]]
-*[[Kastoro]]<ref>[http://www.scotsbeavers.org The Scottish Beaver Network] (11a de junio  2009)</ref>
-*[[Sovaĝa kapro]]
-*[[Neĝleporo]]
-*[[Pina marteso]]
-*[[Ruĝa cervo]]
-*[[Ruĝa vulpo]]
-*[[Ruĝa sciuro]]
-*[[Kapreolo]]
-*[[Sovaĝa kato]]
+Reproduktantaj birdospecioj de la kaledoniaj koniferaroj kiuj estas raraj aliloke en Brita Insularo estas la jenaj: [[tetro]], [[malgranda krucbekulo]], [[granda merĝo]], [[verda kardelo]], [[malgranda flamkardelo]], [[fiŝaglo]], [[mezgranda merĝo]], [[orelstrigo]]
-Mamulaj specioj [[formortinta]]j el Kaledonia pinarbaroj:
-*[[Uro]]
-*[[Bruna urso]]
-*[[Eŭrazia linko]]
-*[[Lupo]]
-*[[Alko]]
-*[[Tarpano]] ([[sovaĝa ĉevalo]])
-*[[Apro]]
+Mamulaj specioj el la kaledoniaj koniferaroj : [[kastoro]]<!--<ref>[http://www.scotsbeavers.org The Scottish Beaver Network] (11a de junio  2009)</ref>-->, [[sovaĝa kapro]], [[neĝleporo]], [[pina marteso]], [[ruĝa cervo]], [[ruĝa vulpo]], [[ruĝa sciuro]], [[kapreolo]], [[sovaĝa kato]]
-==Notoj==
-<references/>
+Mamulaj specioj [[formortinta]]j el la kaledoniaj koniferaroj : [[uro]], [[bruna urso]], [[eŭrazia linko]], [[lupo]], [[alko]], [[tarpano]] ([[sovaĝa ĉevalo]]), [[apro]]
+== Legendaro ==
+[[Dosiero:Deer in Pinewoods nr Invercauld House - geograph.org.uk - 138112.jpg|eta|220px|[[Ruĝa cervo]] en kaledonia pinarbaro.]]
+En la artura legendaro kaj frua [[literaturo]], la arbaroj estas la ejo de unu el la Dek du [[Batalo]]j de [[Reĝo Arturo]], laŭ la ''Historia Brittonum'', en kiu la batalo estas nomata ''Cat Coit Celidon''.
+La lertuloj Rachel Bromwich kaj Marged Haycock sugestas ke la [[armeo]] de arboj animitaj de la [[sorĉisto]]j en la antikva [[Kimrujo|kimra]] [[poemo]] ''Cad Goddeu'' (''La Batalo de la Arboj'') estus la sama ol la kaledoniaj arbaroj <ref>Green, Thomas (2007). ''Concepts of Arthur'', p. 64. Stroud, Gloucestershire: Tempus. ISBN 978-0-7524-4461-1.</ref>. En la rilata [[Merlin (mitologio)|Merlin]]-literaturo, la persono Myrddin Wyllt retiriĝis en tiujn arbarojn estante freneza post la batalo de Arfderydd en la jaro 573. Li forflugis la laŭdiran [[kolero]]n de la reĝo de [[Strathclyde]], Rhydderch Hael, post la [[murdo]] de Gwenddoleu ap Ceidio. Tiu estas skribita en la du merlinaj poemoj en mez-kimra lingvo ''Yr Oinau'' kaj ''Yr Afallenau'' en la Nigra Libro de Carmarthen. La arbaro ankaŭ estas la retiro de alia persono nomita Lailoken el la ''Vita Kentigerni'', kiu ankaŭ forkuris en la arbarojn dum atako de frenezeco kaj kiu povas esti la origina modelo por Myrddin Wyllt.
+En la mez-kimra [[rakonto]] ''Culhwch ac Olwen'', la precipa persono Culhwch estas la filo de reĝo nomita Celyddon Wledig kiu eble estas relatita al la kaledoniaj arbaroj. Alia persono el la sama rakonto, Cyledyr Wyllt, signas fortan rilaton al la kaledoniaj arbaroj estantaj rifuĝejo por homoj kun speciala speco de frenezeco aŭ ''Gwyllt'' (''Geilt'' en [[irlanda lingvo]]). En linioj 994 al 996 de la rakonto, estas mallonge klarigita, ''"...a Chyledyr Wyllt y uab, a llad Nwython a oruc a diot y gallon, a chymhell yssu callon y dat, ac am hynny yd aeth Kyledyr yg gwyllt"'' ("...kaj lia filo Kyledyr la Sovaĝo. Gwynn mortigis Nwython kaj eltranĉis lian koron, kaj devigis Kyledyr manĝi la koron de ties patro, kaj tio estas kiel Kyledyr freneziĝis"). Kvankam ne senpere nomita, la sama nomo Kyledyr Wyllt estas parenca al la du rilataj nocioj de la kaledoniaj arbaroj (''Celyddon'') estante kie frenezaj (''Gwyllt'') homoj kaŝiĝas.
+== Minacoj kaj konservado ==
+[[Dosiero:Caledonian Pine woods near Loch an Eilein - geograph.org.uk - 88408.jpg|eta|220px|maldekstra|Kaledonia pinaro apud Loch an Eilein.]]
+Resumo de la skotaj indiĝenaj pinaroj publikigita de Dr Steven and Professor Carlisle in 1959 <ref>{{en}} Steven H.M. and Carlisle A. (1959). The Native Pinewoods of Scotland. Oliver and Boyd, Edinburgh</ref> emfazis la staton de la postrestantaj 35 antikvaj pinejoj, multaj el kiuj estis damaĝitaj pro hakado, fajro kaj intensa [[paŝtado]] de [[ŝafo]]j kaj [[cervedoj]]. Pli posta studo el la [[1980-aj jaroj]] <ref>{{en}} Bain C.G. (1987). Native Pinewoods in Scotland: A Review 1957 -1987, Royal Society for the Protection of Birds, Sandy.</ref> montris ke plua damaĝo estis okazinta per [[plugado]] kaj plantado kun ne-indiĝenaj koniferoj. Posta gvidilo pri la antikvaj pinaroj rakontas la protektado-historion, klarigas la mastrumadon de ĉiuj pinejoj kaj indikas la vojojn por viziti la diferencajn arbarojn <ref>{{en}} Bain C.G. (2013) The Ancient Pinewoods of Scotland, A Travellers Guide. Sandstone Press, Dingwall</ref>. Multe de la postrestantaj kaledoniaj pinaroj estas tute protektataj, kaj multe de la arbaro nuntempe troviĝas en la Nacia Parko Cairngorms. La [[Reĝa Societo por Protekto de Birdoj]] (RSPB) kaj la ''Forestry Commission'' ankaŭ posedas plurajn pinejojn en siaj protektejoj. Unu el la plej vastaj postrestantaj areoj estas Arbaro Ballochbuie ĉe [[Kastelo Balmoral]], kiu estas protektata kiel [[Zono de Speciala Konservado]] laŭ la [[Direktivo de Habitatoj]] de la [[Eŭropa Unio]] <ref>{{en}} {{Citaĵo el la reto|url=http://www.jncc.gov.uk/ProtectedSites/SACselection/sac.asp?EUCode=UK0030030|titolo=Ballolchbuie SAC: Site Details|eldoninto=Joint Nature Conservation Committee|alirdato=2013-12-28|arkivurl=https://web.archive.org/web/20101013172133/http://www.jncc.gov.uk/ProtectedSites/SACselection/sac.asp?EUcode=UK0030030|arkivdato=2010-10-13}}</ref>. La organizo Arboj por la Vivo (''Trees for Life'') okupiĝas pri praktika laboro por junigi kaj konservi la kaledoniajn arbarojn ekde 1989. Ĝia longaperioda celo estas restarigi 1 500 km2 en naturan arbaron.
+[[Scienca esploro]] pri la [[ekologio]] de la kaledoniaj arbaroj kaj ilia restarigo estas daŭranta. [[Populacio]]j de la malofta [[subarbaraĵo]], ''[[Linnaea borealis]]'', povas esti tro izolitaj por produkti vivkapablajn [[semo]]jn <!--<ref name=scob09/>-->. Ankaŭ la [[fungo]]diverseco estas influata de la malgrandiĝo de la vivejo <!--<ref name=newt02/>-->. La agarika fungo ''Mycena purpureofusca'' estas komune travata en la kalidoniaj koniferaroj <ref name="Orton 1986">{{Citaĵo el gazeto|titolo=Fungi of northern pine and birch woods|aŭtoro=Orton PD.|jaro=1986|gazeto=Bulletin of the British Mycological Society|volumo=20|numero=2|COI=10.1016/S0007-1528(86)80042-6|paĝoj=130–45}}</ref>, kaj estas konsiderata kiel indikila specio por tiu vivejo-tipo <ref name="Tofts 1998">{{en}} {{Citaĵo el gazeto|titolo=The species accumulation curve for agarics and boleti from a Caledonian pinewood|aŭtoro=Tofts RJ, Orton PD.|jaro=1998|gazeto=Mycologist|volumo=12|numero=3|COI=10.1016/S0269-915X(98)80002-5|paĝoj=98–102}}</ref>. [[Arbara incendio]] ŝajnas pliigi la naturan aperon de arbara pino.
+La specioj en la ekoregiono estas minacataj per kombinaĵo de rekreiĝo, [[turismo]], kaj ne-[[Daŭripovo|daŭropova]] resurco-ekspluatado kiaj [[senarbarigo]] kaj [[torfo]]forigo. Disvolviĝo kaj [[habitata fragmentado]] estas aliaj minacoj.
+== Referencoj ==
+{{Referencoj}}
+== Bibliografio ==
+* {{en}} Anderson, Mark Louden 1967 : A History of Scottish Forestry, Volume 1 : From the ice age to the french revolution, ed. C.J. Taylor, ''Thomas Nelson and Sons LTD'', London, 662 p.
+* {{en}} Anderson, Mark Louden 1967 : A History of Scottish Forestry, Volume 2 : From the industrial revolution to modern times, ed. C.J. Taylor, ''Thomas Nelson and Sons LTD'', London, 654 p.
 == Vidu ankaŭ ==
+* [[Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj]]
-{{Portalo Biologio}}
-*[[Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj]]
+* [[Konservada stato de ekoregiono]]
+<br />
-*[[Konservada stato de ekoregiono]]
-<br>
 {{Palearktisaj mezvarmaj koniferarbaroj}}
 {{Palearktisaj ekoregionoj laŭ ekoprovinco}}
 == Eksteraj ligiloj ==
-{{Portalo Eŭropo}}
+{{Projektoj}}
+{{Portalo|Eŭropo|Biologio|Geografio}}
-*{{en}}  [http://worldwildlife.org/ecoregions/pa0503 Ekoregiono PA0503 : Kaledoniaj koniferaroj (WWF)]
-*{{en}} [http://web.archive.org/web/20060615125039/http://www.worldwildlife.org/wildworld/profiles/terrestrial/pa/pa0503_full.html  Kaledoniaj koniferaroj (''WWF-Wildworld'')]
+* {{en}} [http://worldwildlife.org/ecoregions/pa0503 Ekoregiono PA0503 : Kaledoniaj koniferaroj (WWF)]
+* {{en}} [https://web.archive.org/web/20060615125039/http://www.worldwildlife.org/wildworld/profiles/terrestrial/pa/pa0503_full.html Kaledoniaj koniferaroj (''WWF-Wildworld'')]
-*{{en}} [http://web.archive.org/web/20100308064639/http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/terrestrial/pa/pa0503.html Kaledoniaj koniferaroj (''Wildworld'')] - [[Nacia Geografia Societo]]
+* {{en}} [https://web.archive.org/web/20100308064639/http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/terrestrial/pa/pa0503.html Kaledoniaj koniferaroj (''Wildworld'')] - [[Nacia Geografia Societo]]
-*{{en}} [http://globalspecies.org/ecoregions/display/PA0503 Kaledoniaj koniferaroj (''Globalspecies'')]
+* {{en}} [http://globalspecies.org/ecoregions/display/PA0503 Kaledoniaj koniferaroj (''Globalspecies'')] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20131221013258/http://globalspecies.org/ecoregions/display/PA0503 |date=2013-12-21 }}
-*{{en}} [http://www.worldwildlife.org/science/wildfinder/ Situo de la ekoregiono : tajpu ''Caledon conifer forests'']
+<!-- [http://www.worldwildlife.org/science/wildfinder/ Situo de la ekoregiono : tajpu ''Caledon conifer forests''] ne funkcias -->
-*{{en}} [http://www.eea.europa.eu/data-and-maps/figures/dmeer-digital-map-of-european-ecological-regions Diĝitala Mapo de Eŭropaj Ekologiaj Regionoj]
+* {{en}} [http://www.eea.europa.eu/data-and-maps/figures/dmeer-digital-map-of-european-ecological-regions Cifereca Mapo de Eŭropaj Ekologiaj Regionoj]
+* {{en}} [http://jncc.defra.gov.uk/ProtectedSites/SACselection/habitat.asp?FeatureIntCode=H91C0 Eŭropaj selektitaj protektataj vivejoj : la kaledoniaj arbaroj.] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20121008190627/http://jncc.defra.gov.uk/ProtectedSites/SACselection/habitat.asp?FeatureIntCode=H91C0 |date=2012-10-08 }}
-*[http://www.treesforlife.org.uk Trees for Life Site]
-*[http://www.forestry.gov.uk Forestry Commission Site]
+* {{en}} [http://www.treesforlife.org.uk Trees for Life Site]
+* {{en}} [http://www.forestry.gov.uk Forestry Commission Site] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20101007181819/http://www.forestry.gov.uk/ |date=2010-10-07 }}
-*[http://www.cairngorms.co.uk/ Cairngorms National Park Site]
-*[http://www.highlandwildlifepark.org/ Highland Native Wildlife Park Site]
+* {{en}} [http://www.cairngorms.co.uk/ Cairngorms National Park Site]
-*[http://www.rspb.org.uk/reserves/guide/a/abernethyforest/index.asp RSPB Abernethy Forest Reserve Site]
+* {{en}} [http://www.highlandwildlifepark.org/ Highland Native Wildlife Park Site]
+* {{en}} [http://aob.oxfordjournals.org/content/103/6/835.full ''Linnaea borealis''.]
-{{Portalo Geografio}}
 [[Kategorio:Palearktisaj ekoregionoj]]
@@ Linio 84: / Linio 73: @@
 [[Kategorio:Geografio de Skotlando]]
 [[Kategorio:Mediprotektado en Britio]]
+[[Kategorio:Artura literaturo]]