Retroflekso: Malsamoj inter versioj

	Lokoj de artikulacio
	Labialo
	Bilabialo
	Labial-velaro
	Labial-alveolaro
	Labial-dentalo
	Koronalo
	Lango-labialo
	Interdentalo
	Dentalo
	Alveolaro
	Apeksa konsonanto
	Laminalo
	Postalveolaro
	Alveolo-palatalo
	Retroflekso
	Dorsalo
	Palatalo
	Labial-palatalo
	Velsono
	Uvularo
	Uvular-epiglotalo
	Radikalo
	Faringalo
	Epigloto-faringalo
	Epiglotalo
	Glotalo
	Ĉi tiu paĝo entenas fonetikan informon en la IFA, kiu povas ne ĝuste montriĝi per iuj retumiloj.
	[Helpon!]
	v • d • r

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Nuna versio ekde 04:36, 4 jun. 2024

En fonetiko, retrofleksoj (retrofleksaj konsonantoj) estas konsonantaj sonoj uzataj en iuj lingvoj. (Ili fojfoje nomiĝas cerebralaj konsonantoj, precipe en hindologio.) La langon oni metas malantaŭ la alveolara kresto, kaj eĉ eble kurbigas ĝin por tuŝi la palaton: tio estas, oni artikulacias la retrofleksojn en la postalveolara al palatala regiono de la buŝo.

La konsonantoj komune nomataj "postalveolaroj", aŭ pli precize "palato-alveolaroj", aldone al la "alveolo-palataloj", ankaŭ estas prononcataj en la postalveolara regiono. Tamen, ili havas aldonan duan artikulacion, palataligon. La konsonantoj komune nomataj "palataloj" ankaŭ estas prononcataj en la palatala regiono, sed ili pli precize estas "dorso-palatalaj", kio signifas ke ili estas dorsaloj (artikulaciataj per la dorso aŭ malantoro de la lango), anstataŭ koronaloj kiel estas la retrofleksaj konsonantoj.

Alivorte, retrofleksaj konsonantoj estas koronalaj konsonantoj artikulaciataj malantaŭ la alveolara kresto, kiuj ne havas la duan artikulacion, palataligon.

Subspecoj de retrofleksoj

Retrofleksaj konsonantoj, kiel aliaj koronaloj, povas engaĝi kelkajn formojn de la lango.

La lango povas esti plata, kun la klingo de la lango (la supra surfaco de la lango proksime al la pinto) tuŝanta la plafonon de la buŝo, kiel en la polaj cz, sz, ż (rz), dż kaj la normĉinaj (mkajarinaj) ch, zh, sh, r. Tio nomiĝas laminala retroflekso.
aŭ ilin oni povas prononci per la pinto de la lango, kiel en la hinda. Tio nomiĝas apikala retroflekso.
Fine, la lango povas esti tiel kurbita retroen ke ĝia suba flanko tuŝas la alveolaran aŭ pre-palatalan regionon, kiel en multaj dravidaj lingvoj. Tio nomiĝas subapikala retroflekso^[1].

Troviĝado en diversaj lingvoj

Kvankam datumoj ne precizas, po ĉirkaŭ 20 elcento de la lingvoj de la mondo havas retrofleksajn konsonantojn iajn aŭ aliecajn^[2]. Ĉirkaŭ duono el tiuj posedas nur retrofleksajn kontinuaĵojn, kun la plejo de la resto havanta, kaj haltojn, kaj kontinuaĵojn.

En Eŭropo. Retrofleksaj konsonantoj estas maloftaj inter eŭropaj lingvoj, troviĝante nur en la sveda, la norvega (kie ne-retrofleksa konsonanto kaj tuj apuda r povas iĝi anstatorigitaj per la retrofleksa ekvivalento de tiu konsonanto, t.e. la nomo Martin prononcatas Maṭin), la pola, la rusa, kaj iuj indiĝenaj lingvoj de Siberio.
En Ameriko. Ili mankas en la indiĝenaj lingvoj de la Amerikoj kun la escepto de la ekstrema sudo de Sud-Ameriko kaj ia areo en sudokcidenta Usono, kiel en la Hopia (hop)^[3] kaj la papaga (ood).
En Afriko. En afrikaj lingvoj retrofleksaj konsonantoj tre maloftas, troviĝante nur en kelkaj Nilo-Saharaj lingvoj.
En Azio. Retrofleksaj konsonantoj troviĝas plejparte en la hind-arjaj lingvoj kaj en la dravidaj lingvoj de la hinda subkontinento. Ili ankaŭ troviĝas en kelkaj najbaraj lingvoj kiaj la normĉina (mandarina), la java (jav) kaj la vjetnama.
En Aŭstralio kaj Oceanio. La alia ĉefa koncentraĵo troviĝas en la indiĝenaj lingvoj de Aŭstralio kaj la okcidenta Pacifiko (notinde Nov-Kaledonio). Ĉi tie, plejmultaj lingvoj havas retrofleksajn plozivojn, nazalojn kaj alproksimantojn.

Transskribado kaj la IFA

Ekzistas kelkaj retrofleksaj konsonantoj ankoraŭ ne agnoskitaj de la IFA. Ekzemple, la Iwaidja lingvo de nordokcidenta Aŭstralio havas retrofleksan lateralan frapeton [ɺ̢] aldone al retrofleksan bateton [ɽ] kaj retrofleksan lateralan alproximanton [ɭ]; kaj la dravida lingvo la Toda (tcx) havas sub-apikalan retrofleksan lateralan frikativon [ɬ̢] kaj retrofleksan trilon [ɽ͡r]. Pro la reguleco en la derivado de retrofleksaj simboloj de iliaj alveolaraj respektivaĵoj, homoj fojfoje uzas tipar-redaktilon por krei la konvenajn simbolojn por tiaj sonoj. (Ĉi-artikole ili estas skribitaj per diakritoj.) La Ngad'a lingvo de Floreso estas raportita havi retrofleksan injektivon [ᶑ ], sed en ĉi tiu kazo la atendata simbolo hazarde estas provizita de Unikodo.

Retrofleksaj konsonantoj identigitaj de la Internacia Fonetika Alfabeto estas:

IFA	Priskribo	Ekzemplo
IFA	Priskribo	Lingvo	Ortografio	IFA	Signifo
	retrofleksa nazalo	Sveda	Vänern	[vɛː.neɳ]	Vänern
	senvoĉa retrofleksa plozivo	Hinda	टापू (ṭāpū)	[ʈɑpu]	insulo
	voĉa retrofleksa plozivo	Sveda	nord	[nuːɖ]	nordo
	senvoĉa retrofleksa frikativo	Normĉina (Mandarina)	上海 (Shànghǎi)	[ʂɑ̂ŋ.xàɪ]	Ŝanhajo
	voĉa retrofleksa frikativo	Rusa Pola	жаба żaba	[ʐaˑba]	bufo
	retrofleksa alproximanto	Tamila	தமிழ் (Tamil)	[t̪ɐmɨɻ]	Tamila
	laterala retrofleksa alproximanto	Sveda	Karlstad	[kʰɑːɭ.sta]	Karlstad
	retrofleksa frapeto	Haŭsa	shaara	[ʃáːɽa]	balaa
ɺ̢	retrofleksa laterala frapeto	Paŝtua	ﻛړو	[kɺ̢o]	fari

Noto: En la Internacia Fonetika Alfabeto, la simboloj por retrofleksaj konsonantoj tipe estas la samaj kiel por la alveolaroj, sed kun la aldono de dekstrenfronta hoko al la subo de la symbol. Iuj lingvistoj limigas tiujn simbolojn por la "veraj" retrofleksaj konsonantoj kun sub-apikala palatala artikulacio, kaj uzas la alveolarajn simbolojn kun la arĥaika subpunkta simbolo de la IFA por apikala post-alveolara artikulacio: [ṭ, ḍ, ṇ, ṣ, ẓ, ḷ, ɾ̣, ɹ̣]. Alia solvo, pli kongrua al la oficiala IFA, estus uzi la rhotika diakrito por la apikalaj retrofleksoj: [t˞, d˞, n˞, s˞, z˞, l˞, ɾ˞, ɹ˞]. Laminalaj retrofleksoj, kiel en la pola kaj la rusa, ofte transskribatas per diakrito de retroigo, kia [s̱], k.t.p. Alie ili tipe sed neĝuste transskribatas kvazaŭ ili estus palato-alveolaroj, kiel *[ʃ], k.t.p.

Vidu ankaŭ

Piednotoj

↑ Peter Ladefoged kaj Ian Maddieson, la Sounds of la World's Languages. Blackwell Publishers, 1996. ISBN 0-631-19815-6
↑ Ian Maddieson (kun ĉapitro kontribuita de Skajra Ferrari Disner); Patterns of sounds; Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-26536-3
↑ ISO 639-3

[1] Peter Ladefoged kaj Ian Maddieson, la Sounds of la World's Languages. Blackwell Publishers, 1996. ISBN 0-631-19815-6

[2] Ian Maddieson (kun ĉapitro kontribuita de Skajra Ferrari Disner); Patterns of sounds; Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-26536-3

[3] ISO 639-3

[1]

[2]

[3]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 {{Lokoj de artikulacio}}
-[[image:retroflex.png|thumb|Sub-apikala retrofleksa plozivo]]
+[[Dosiero:retroflex.png|eta|Sub-apikala retrofleksa plozivo]]
-En [[fonetiko]], '''retrofleksoj''' ('''retrofleksaj konsonantoj''') estas [[konsonanto|konsonantaj]] sonoj uzataj en iuj [[lingvo]]j. (Ili fojfoje nomiĝas '''''cerebralaj''' konsonantoj'', precipe en [[hindologio]].)  La [[lango]]n oni metas malantaŭ la [[alveolara kresto]], kaj eĉ eble kurbigas ĝin por tuŝi la [[palato]]n: tio estas, oni [[artikulacio|artikulacias]] la retrofleksojn en la [[postalveolaro|postalveolara]] al [[palatalo|palatala]] regiono de la buŝo.
+En [[fonetiko]], '''retrofleksoj''' ('''retrofleksaj konsonantoj''') estas [[konsonanto|konsonantaj]] sonoj uzataj en iuj [[lingvo]]j. (Ili fojfoje nomiĝas '''''cerebralaj''' konsonantoj'', precipe en [[hindologio]].) La [[lango]]n oni metas malantaŭ la [[alveolara kresto]], kaj eĉ eble kurbigas ĝin por tuŝi la [[palato]]n: tio estas, oni [[artikulacio|artikulacias]] la retrofleksojn en la [[postalveolaro|postalveolara]] al [[palatalo|palatala]] regiono de la buŝo.
-La konsonantoj komune nomataj "[[postalveolaro]]j", aŭ pli precize "palato-alveolaroj", aldone al la "[[alveolo-palatalo]]j", ankaŭ estas prononcataj en la postalveolara regiono.  Tamen, ili havas aldonan duan artikulacion, [[palataligo]]n.  La konsonantoj komune nomataj "[[palatalo]]j" ankaŭ estas prononcataj en la palatala regiono, sed ili pli precize estas "dorso-palatalaj", kio signifas ke ili estas [[dorsalo]]j (artikulaciataj per la ''dorso'' aŭ malantoro de la lango), anstataŭ [[koronalo]]j kiel estas la retrofleksaj konsonantoj.
+La konsonantoj komune nomataj "[[postalveolaro]]j", aŭ pli precize "palato-alveolaroj", aldone al la "[[alveolo-palatalo]]j", ankaŭ estas prononcataj en la postalveolara regiono. Tamen, ili havas aldonan duan artikulacion, [[palataligo]]n. La konsonantoj komune nomataj "[[palatalo]]j" ankaŭ estas prononcataj en la palatala regiono, sed ili pli precize estas "dorso-palatalaj", kio signifas ke ili estas [[dorsalo]]j (artikulaciataj per la ''dorso'' aŭ malantoro de la lango), anstataŭ [[koronalo]]j kiel estas la retrofleksaj konsonantoj.
 Alivorte, '''retrofleksaj konsonantoj''' estas koronalaj konsonantoj artikulaciataj malantaŭ la alveolara kresto, kiuj ne havas la duan artikulacion, palataligon.
 == Subspecoj de retrofleksoj ==
 Retrofleksaj konsonantoj, kiel aliaj koronaloj, povas engaĝi kelkajn formojn de la lango.
-* La lango povas esti plata, kun la ''klingo'' de la lango (la supra surfaco de la lango proksime al la pinto) tuŝanta la plafonon de la buŝo, kiel en la [[Pola lingvo|polaj]] ''cz, sz, ż (rz), dż'' kaj la [[Normĉina lingvo|normĉinaj (mkajarinaj)]] ''ch, zh, sh, r''.  Tio nomiĝas ''[[laminalo|laminala]]'' retroflekso.
+* La lango povas esti plata, kun la ''klingo'' de la lango (la supra surfaco de la lango proksime al la pinto) tuŝanta la plafonon de la buŝo, kiel en la [[Pola lingvo|polaj]] ''cz, sz, ż (rz), dż'' kaj la [[Normĉina lingvo|normĉinaj (mkajarinaj)]] ''ch, zh, sh, r''. Tio nomiĝas ''[[laminalo|laminala]]'' retroflekso.
 * aŭ ilin oni povas prononci per la pinto de la lango, kiel en la [[Hinda lingvo|hinda]]. Tio nomiĝas ''[[apikalo|apikala]]'' retroflekso.
-* Fine, la lango povas esti tiel kurbita retroen ke ĝia suba flanko tuŝas la alveolaran aŭ pre-palatalan regionon, kiel en multaj [[dravidaj lingvoj]].  Tio nomiĝas ''[[Subapikalo|subapikala]]'' retroflekso<ref>Peter Ladefoged kaj Ian Maddieson, ''la Sounds of la World's Languages.'' Blackwell Publishers, 1996. ISBN 0-631-19815-6</ref>.
+* Fine, la lango povas esti tiel kurbita retroen ke ĝia suba flanko tuŝas la alveolaran aŭ pre-palatalan regionon, kiel en multaj [[dravidaj lingvoj]]. Tio nomiĝas ''[[Subapikalo|subapikala]]'' retroflekso<ref>Peter Ladefoged kaj Ian Maddieson, ''la Sounds of la World's Languages.'' Blackwell Publishers, 1996. ISBN 0-631-19815-6</ref>.
 == Troviĝado en diversaj lingvoj ==
-Kvankam datumoj ne precizas, po ĉirkaŭ 20 elcento de la lingvoj de la mondo havas retrofleksajn konsonantojn iajn aŭ aliecajn<ref>Ian Maddieson (kun ĉapitro kontribita de Skajra Ferrari Disner); ''Patterns of sounds''; Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-26536-3 </ref>. Ĉirkaŭ duono el tiuj posedas nur retrofleksajn [[kontinuaĵo]]jn, kun la plejo de la resto havanta, kaj haltojn, kaj kontinuaĵojn.
+Kvankam datumoj ne precizas, po ĉirkaŭ 20 elcento de la lingvoj de la mondo havas retrofleksajn konsonantojn iajn aŭ aliecajn<ref>Ian Maddieson (kun ĉapitro kontribuita de Skajra Ferrari Disner); ''Patterns of sounds''; Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-26536-3 </ref>. Ĉirkaŭ duono el tiuj posedas nur retrofleksajn [[kontinuaĵo]]jn, kun la plejo de la resto havanta, kaj haltojn, kaj kontinuaĵojn.
-* En '''[[Eŭropo]]'''.  Retrofleksaj konsonantoj estas maloftaj inter eŭropaj lingvoj, troviĝante nur en la [[Sveda lingvo|sveda]], la [[Norvega lingvo|norvega]] (kie ne-retrofleksa konsonanto kaj tuj apuda ''r'' povas iĝi anstatorigitaj per la retrofleksa ekvivalento de tiu konsonanto, t.e. la nomo ''Martin'' prononcatas ''Maṭin''), la [[Pola lingvo|pola]], la [[Rusa lingvo|rusa]], kaj iuj indiĝenaj lingvoj de [[Siberio]].
+* En '''[[Eŭropo]]'''. Retrofleksaj konsonantoj estas maloftaj inter eŭropaj lingvoj, troviĝante nur en la [[Sveda lingvo|sveda]], la [[Norvega lingvo|norvega]] (kie ne-retrofleksa konsonanto kaj tuj apuda ''r'' povas iĝi anstatorigitaj per la retrofleksa ekvivalento de tiu konsonanto, t.e. la nomo ''Martin'' prononcatas ''Maṭin''), la [[Pola lingvo|pola]], la [[Rusa lingvo|rusa]], kaj iuj indiĝenaj lingvoj de [[Siberio]].
-* En '''[[Ameriko]]'''.  Ili mankas en la indiĝenaj lingvoj de la Amerikoj kun la escepto de la ekstrema sudo de [[Sud-Ameriko]] kaj ia areo en [[sudokcidenta Usono]], kiel en la [[Hopia lingvo|Hopia]] (hop)<ref>ISO 639-3</ref> kaj la [[Papaga llingvo|papaga]] (ood).
+* En '''[[Ameriko]]'''. Ili mankas en la indiĝenaj lingvoj de la Amerikoj kun la escepto de la ekstrema sudo de [[Sud-Ameriko]] kaj ia areo en [[sudokcidenta Usono]], kiel en la [[Hopia lingvo|Hopia]] (hop)<ref>ISO 639-3</ref> kaj la [[Papaga llingvo|papaga]] (ood).
-* En '''[[Afriko]]'''.  En afrikaj lingvoj retrofleksaj konsonantoj tre maloftas, troviĝante nur en kelkaj [[Nilo-Saharaj lingvoj]].
+* En '''[[Afriko]]'''. En afrikaj lingvoj retrofleksaj konsonantoj tre maloftas, troviĝante nur en kelkaj [[Nilo-Saharaj lingvoj]].
-* En '''[[Azio]]'''.  Retrofleksaj konsonantoj troviĝas plejparte en la [[hind-arjaj lingvoj]] kaj en la [[dravidaj lingvoj]] de la [[hinda subkontinento]].  Ili ankaŭ troviĝas en kelkaj najbaraj lingvoj kiaj la [[Normĉina|normĉina (mandarina)]], la [[Java lingvo|java]] (jav) kaj la [[Vjetnama lingvo|vjetnama]].
+* En '''[[Azio]]'''. Retrofleksaj konsonantoj troviĝas plejparte en la [[hind-arjaj lingvoj]] kaj en la [[dravidaj lingvoj]] de la [[hinda subkontinento]]. Ili ankaŭ troviĝas en kelkaj najbaraj lingvoj kiaj la [[Normĉina|normĉina (mandarina)]], la [[Java lingvo|java]] (jav) kaj la [[Vjetnama lingvo|vjetnama]].
-* En '''[[Aŭstralio]]''' kaj '''[[Oceanio]]'''.  La alia ĉefa koncentraĵo troviĝas en la [[aŭstraliaj lingvoj|indiĝenaj lingvoj de Aŭstralio]] kaj la okcidenta [[Pacifiko]] (notinde [[Nov-Kaledonio]]). Ĉi tie, plejmultaj lingvoj havas retrofleksajn [[plozivo]]jn, [[Nazala konsonanto|nazalo]]jn kaj [[alproksimanto]]jn.
+* En '''[[Aŭstralio]]''' kaj '''[[Oceanio]]'''. La alia ĉefa koncentraĵo troviĝas en la [[aŭstraliaj lingvoj|indiĝenaj lingvoj de Aŭstralio]] kaj la okcidenta [[Pacifiko]] (notinde [[Nov-Kaledonio]]). Ĉi tie, plejmultaj lingvoj havas retrofleksajn [[plozivo]]jn, [[Nazala konsonanto|nazalojn]] kaj [[alproksimanto]]jn.
-== Transkribado kaj la IFA ==
+== Transskribado kaj la IFA ==
-Ekzistas kelkaj retrofleksaj konsonantoj ankoraŭ ne agnoskitaj de la IFA. Ekzemple, la [[Iwaidja lingvo]] de nordokcidenta Aŭstralio havas [[retrofleksa laterala frapeto|retrofleksan lateralan frapeton]] {{IFA|[ɺ̢]}} aldone al retrofleksan [[Bateto (fonetiko)|bateton]] {{IPA|[ɽ]}} kaj retrofleksan lateralan [[alproximanto]]n {{IPA|[ɭ]}}; kaj la [[Dravida lingvaro|dravida lingvo]] la [[Toda lingvo|Toda]] (tcx) havas [[Senvoĉa retrofleksa laterala frikativo|sub-apikalan retrofleksan lateralan frikativon]] {{IPA|[ɬ̢]}} kaj [[Retrofleksa trilo|retrofleksan trilon]] {{IPA|[ɽ͡r]}}.  Pro la reguleco en la derivado de retrofleksaj simboloj de iliaj alveolaraj respektivaĵoj, homoj fojfoje uzas [[font editor|tipar-redaktilon]] por krei la konvenajn simbolojn por tiaj sonoj. (Ĉi-artikole ili estas skribitaj per diakritoj.)  La [[Ngad'a lingvo]] de [[Floreso (Indonezio)|Floreso]] estas raportita havi [[Voĉa retrofleksa injektivo|retrofleksan injektivon]] {{Unikodo|[ᶑ&nbsp;]}}, sed en ĉi tiu kazo la atendata simbolo hazarde estas provizita de Unikodo.
+Ekzistas kelkaj retrofleksaj konsonantoj ankoraŭ ne agnoskitaj de la IFA. Ekzemple, la [[Iwaidja lingvo]] de nordokcidenta Aŭstralio havas [[retrofleksa laterala frapeto|retrofleksan lateralan frapeton]] {{IFA|[ɺ̢]}} aldone al retrofleksan [[Bateto (fonetiko)|bateton]] {{IPA|[ɽ]}} kaj retrofleksan lateralan [[alproximanto]]n {{IPA|[ɭ]}}; kaj la [[Dravida lingvaro|dravida lingvo]] la [[Toda lingvo|Toda]] (tcx) havas [[Senvoĉa retrofleksa laterala frikativo|sub-apikalan retrofleksan lateralan frikativon]] {{IPA|[ɬ̢]}} kaj [[Retrofleksa trilo|retrofleksan trilon]] {{IPA|[ɽ͡r]}}. Pro la reguleco en la derivado de retrofleksaj simboloj de iliaj alveolaraj respektivaĵoj, homoj fojfoje uzas [[font editor|tipar-redaktilon]] por krei la konvenajn simbolojn por tiaj sonoj. (Ĉi-artikole ili estas skribitaj per diakritoj.) La [[Ngad'a lingvo]] de [[Floreso (Indonezio)|Floreso]] estas raportita havi [[Voĉa retrofleksa injektivo|retrofleksan injektivon]] {{Unikodo|[ᶑ&nbsp;]}}, sed en ĉi tiu kazo la atendata simbolo hazarde estas provizita de Unikodo.
 Retrofleksaj konsonantoj identigitaj de la [[Internacia Fonetika Alfabeto]] estas:
-<br><center>
+<br /><center>
 {| cellspacing="0" cellpadding="4" style="border-collapse:collapse"
 |-
 ! rowspan="2" style="border:1px solid black; background: gray; color: white"| IFA
 ! rowspan="2" style="border:1px solid black; background: gray; color: white"| Priskribo&nbsp;&nbsp;&nbsp;
 ! style="border:1px solid black; background: gray; color: white" colspan="4"| Ekzemplo
 |-
 ! style="border:1px solid black; background: gray; color: white"|Lingvo
@@ Linio 38: / Linio 38: @@
 ! style="border:1px solid black; background: gray; color: white"|Signifo&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-n'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-n'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[retrofleksa nazalo]]
 | style="border:1px solid black"|[[Sveda lingvo|Sveda]]
@@ Linio 45: / Linio 45: @@
 | style="border:1px solid black"|[[Vänern]]
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-t'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-t'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[senvoĉa retrofleksa plozivo]]
 | style="border:1px solid black"|[[Hinda lingvo|Hinda]]
@@ Linio 52: / Linio 52: @@
 | style="border:1px solid black"|[[insulo]]
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-d'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-d'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[voĉa retrofleksa plozivo]]
 | style="border:1px solid black"|[[Sveda lingvo|Sveda]]
@@ Linio 59: / Linio 59: @@
 | style="border:1px solid black"|[[nordo]]
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-s'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-s'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[senvoĉa retrofleksa frikativo]]
-| style="border:1px solid black"|[[Normĉina lingvo|Normĉina<br>(Mandarina)]]
+| style="border:1px solid black"|[[Normĉina lingvo|Normĉina<br />(Mandarina)]]
 | style="border:1px solid black"|上海 (<span style="color:#700000; font-weight:bold">Sh</span>ànghǎi)
 | style="border:1px solid black"|[<span style="color:#700000; font-weight:bold">{{IPA|ʂ}}</span>{{IPA|ɑ̂ŋ.xàɪ}}]
-| style="border:1px solid black"|[[Shanghai]]
+| style="border:1px solid black"|[[Ŝanhajo]]
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-z'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-z'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[voĉa retrofleksa frikativo]]
-| style="border:1px solid black"|[[Rusa lingvo|Rusa]]<br>[[Pola lingvo|Pola]]
+| style="border:1px solid black"|[[Rusa lingvo|Rusa]]<br />[[Pola lingvo|Pola]]
-| style="border:1px solid black"|<span style="color:#700000; font-weight:bold">ж</span>аба<br><span style="color:#700000; font-weight:bold">ż</span>aba
+| style="border:1px solid black"|<span style="color:#700000; font-weight:bold">ж</span>аба<br /><span style="color:#700000; font-weight:bold">ż</span>aba
 | style="border:1px solid black"|[<span style="color:#700000; font-weight:bold">{{IPA|ʐ}}</span>{{IPA|aˑba}}]
 | style="border:1px solid black"|[[bufo]]
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-rslash'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-rslash'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[retrofleksa alproximanto]]
 | style="border:1px solid black"|[[Tamila lingvo|Tamila]]
@@ Linio 80: / Linio 80: @@
 | style="border:1px solid black"|[[Tamila lingvo|Tamila]]
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-l'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-l'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[laterala retrofleksa alproximanto]]
 | style="border:1px solid black"|[[Sveda lingvo|Sveda]]
@@ Linio 87: / Linio 87: @@
 | style="border:1px solid black"|[[Karlstad]]
 |- style="height:4em"
-! style="border:1px solid black"|[[Image:Xsampa-r'.png]]
+! style="border:1px solid black"|[[Dosiero:Xsampa-r'.png]]
 | style="border:1px solid black"|[[retrofleksa frapeto]]
 | style="border:1px solid black"|[[Haŭsa lingvo|Haŭsa]]
@@ Linio 101: / Linio 101: @@
 | style="border:1px solid black"|[[vikivortaro:fari|fari]]
 |}
-</center><br>
+</center><br />
+''Noto:'' En la [[Internacia Fonetika Alfabeto]], la simboloj por retrofleksaj konsonantoj tipe estas la samaj kiel por la [[alveolaro]]j, sed kun la aldono de dekstrenfronta hoko al la subo de la symbol. Iuj lingvistoj limigas tiujn simbolojn por la "veraj" retrofleksaj konsonantoj kun sub-apikala palatala artikulacio, kaj uzas la alveolarajn simbolojn kun la arĥaika subpunkta simbolo de la IFA por apikala post-alveolara artikulacio: {{IPA|[ṭ, ḍ, ṇ, ṣ, ẓ, ḷ, ɾ̣, ɹ̣]}}. Alia solvo, pli kongrua al la oficiala IFA, estus uzi la [[rhotiko|rhotika]] diakrito por la apikalaj retrofleksoj: {{IPA|[t˞, d˞, n˞, s˞, z˞, l˞, ɾ˞, ɹ˞]}}. Laminalaj retrofleksoj, kiel en la pola kaj la rusa, ofte transskribatas per diakrito de retroigo, kia {{IPA|[s̱]}}, ''k.t.p.'' Alie ili tipe sed neĝuste transskribatas kvazaŭ ili estus palato-alveolaroj, kiel *{{IPA|[ʃ]}}, ''k.t.p.''
-''Noto:'' En la [[Internacia Fonetika Alfabeto]], la simboloj por retrofleksaj konsonantoj tipe estas la samaj kiel por la [[alveolaro]]j, sed kun la aldono de dekstrenfronta hoko al la subo de la symbol.  Iuj lingvistoj limigas tiujn simbolojn por la "veraj" retrofleksaj konsonantoj kun sub-apikala palatala artikulacio, kaj uzas la alveolarajn simbolojn kun la arĥaika subpunkta simbolo de la IFA por apikala post-alveolara artikulacio: {{IPA|[ṭ, ḍ, ṇ, ṣ, ẓ, ḷ, ɾ̣, ɹ̣]}}.  Alia solvo, pli kongrua al la oficiala IFA, estus uzi la [[rhotiko|rhotika]] diakrito por la apikalaj retrofleksoj: {{IPA|[t˞, d˞, n˞, s˞, z˞, l˞, ɾ˞, ɹ˞]}}. Laminalaj retrofleksoj, kiel en la pola kaj la rusa, ofte transkribatas per diakrito de retroigo, kia {{IPA|[s̱]}}, ''k.t.p.'' Alie ili tipe sed neĝuste transkribatas kvazaŭ ili estus palato-alveolaroj, kiel *{{IPA|[ʃ]}}, ''k.t.p.''
 == Vidu ankaŭ ==
 * [[Loko de artikulacio]]
@@ Linio 112: / Linio 113: @@
 == Piednotoj ==
+{{Referencoj}}
-<references/>
 <!--{{Konsonantoj}}-->
 [[Kategorio:Konsonantoj]]
-[[ar:صوت ارتدادي]]
-[[bar:Retroflex]]
-[[bn:মূর্ধন্য ব্যঞ্জনধ্বনি]]
-[[br:Kensonenn tro-gil]]
-[[cs:Retroflexní souhláska]]
-[[de:Retroflex]]
-[[en:Retroflex consonant]]
-[[es:Consonante retrofleja]]
-[[fr:Consonne rétroflexe]]
-[[gv:Corockle cooyl-chroymmit]]
-[[he:עיצורים מהופכים]]
-[[id:Konsonan tarik-belakang]]
-[[it:Consonante retroflessa]]
-[[ja:そり舌音]]
-[[ko:권설음]]
-[[lv:Retroflekss līdzskanis]]
-[[ms:Konsonan gelungan]]
-[[nl:Retroflex]]
-[[no:Retrofleks]]
-[[pl:Retrofleksja (fonetyka)]]
-[[pt:Consoante retroflexa]]
-[[ru:Ретрофлексные согласные]]
-[[sv:Retroflex konsonant]]
-[[zh:捲舌音]]