Jim Henson: Malsamoj inter versioj

Kreinto de ''{{lang|en|The Muppets}}'' (la[[La Mupetoj]]), li estis iu el la plej gravaj marionetistoj de televida historio. Ankaŭ li estis film- kaj televido-produktisto, kaj fondinto de ''[[The Jim Henson Company'']] ([[La Jim Henson Kompanio]]) kaj ''{{lang|en|The Jim Henson Foundation}}'' (Jim -Henson -Fondaĵo).

== Fruaj jaroj ==

Henson naskiĝis en [[Greenville (Misisipio)|Greenville]], [[Misisipio]] kaj tranloĝiĝistransloĝiĝis kun sia familio al [[Hyattsville (Marilando)|Hyattsville]], [[Marilando]] apud [[Vaŝingtono]] dum la malfruaj 1940-oj. En [[1954]], ankoraŭ gimnazia studento, li komencis labori por WTOP-TV, farante marionetojn por infana televida programo. La sekvantan jaron, studento ĉe Universitato Marilando, li kreis ''{{lang|en|Sam and Friends}}'' (Sam kaj amikoj), 5-minutan pupteatran programon, por WRC-TV. La marionetoj jam estis rekoneblaj kiel pra-Mupetoj. Li uzis novajn teknikojn kiuj ŝanĝos la filmadon de marionetoj por televido, ĉefe uzante la kameraframon por kapabligi la marionetiston labori for-kamerao.

== 1960-oj ==

La sukceso de ''{{lang|en|Sam and Friends}}'' kondukis al multaj gastaperoj de Henson kaj/aŭ siaj Mupetoj en televidĉenaj parolo- kaj varieteo-programoj. En [[1963]] Henson kaj sia edzino Jane (ankaŭ marionetisto), traloĝiĝistranslokiĝis al [[Nov-Jorko]], kie li inventis ''Rowlf'' [raŭlf], pianoludantan homoforman hundon. Tiu estis la unua Mupeto kiu regule aperis en ĉenprogramo, ''{{lang|en|The Jimmy Dean Show}}''. Tiutempe, lia longtempa kunlaboranto [[Frank OZ]] aliĝis al lia nova kompanio ''Muppets, Inc''.

De [[1964]] ĝis [[1968]], Henson esploris film-fabrikadon, kaj produktis serion de eksperimentaj filmoj. En [[1966]] lian mallongan eksperimentan filmon ''{{lang|en|Time Piece}}'' nomumis la usona Akademio de Filmaj Artoj kaj Sciencoj por [[Oskar-premio]] en la kategorio ''{{lang|en|Live Action Short Film}}'' (Tuja agita mallonga filmo).

En [[1968]], [[Joan Ganz Cooney]] kaj ''{{lang|en|Children's Television Workshop}}'' (Infantelevida Metiejo) kreis [[Sesame Street]]-on (Sesame Strato), novan infanprogramon por publika televido, kies celo estis instrui infanojn pri legado kaj skribado. Tiu ĉi programo presentisprezentis Henson-ajn karakterojn kiel ''Big Bird'' (Granda Birdo), ''{{lang|en|Cookie Monster}}'' ([[Kekso-Monstro]]), [[Bert kaj Ernie]] kaj ''{{lang|en|Kermit the Frog}}'' ([[Kermit la rano]]).

== 1970-oj ==

Henson, Oz, kaj lia teamo alcelis plenaĝan aŭdantaron kun serio de skizoj en ''{{lang|en|Saturday Night Live}}'', sed ili ne estis tre sukcesaj. Kvankam, en [[1976]], Henson komencis ''[[The Muppet Show'']]-programon en [[Britio]]. [[Kermit la rano|Kermit]] estis gastiganto de vodevila programo, kune kun aliaj Mupetoj kiel ''{{lang|en|Miss Piggy}}'' (Sinjorino Porkinjo) kaj ''{{lang|en|Fozzie Bear}}'' (Fozzie Urso). La programo iĝis sensacia en Britio, kaj baldaŭ tutmonde.

== Filmoj ==

''{{lang|en|The Muppet Show}}'' finiĝis post kelkaj sezonoj, sed la karakteroj aperadis en longa serio de filmoj, unue en ''{{lang|en|The Muppet Movie}}'' ([[1979]]). Li ankaŭ direktis 2 filmojn sen Mupetoj, la fantaziojn ''{{lang|en|The Dark Crystal}}'' ([[1982]]) kaj ''{{lang|en|Labyrinth}}'' ([[1986]]), kunlaborado kun [[George Lucas]] (pli fama por la [[Star Wars]] serio). La produktado kompanio de Henson ankaŭ laboris kun Lucas por krei la karakteron ''Yoda'' (Joda) en la [[Star Wars]] sagao, al kiu Frank Oz donis voĉon.

== Diversaĵoj ==

Henson ankaŭ kreis infanprogramojn kiel ''{{lang|en|Fraggle Rock}}'', ''{{lang|en|Muppet Babies}}'' kaj ''{{lang|en|The Storyteller}}''. Lia kompanio kontinuas produkti novajn seriojn kaj specialajn programojn.

== Morto ==

Jim Henson havis [[Aidoso]]n kaj mortis pro bakteria pneŭmonio la [[16-a de majo|16-an de majo]] [[1990]], aĝa 53 jaroj. Memordiservo en lia honoro estis dissendita per la PBS publika televidĉeno, kaj altiris milionojn da spektantoj, kaj dekduojn da famuloj honorante liajn vivon kaj verkojn.

== Plua legado ==

* FINCH, Christopher, Charles S. FINCH kaj Jim HENSON. ''Jim Henson: The Works: The Art, the Magic, the Imagination''. David McKAY, 1993, 251 pagoj, ISBN 06794120340-679-41203-4.

== Eksteraj ligojligiloj (anglalingvaj) ==

* [http://www.jimhensonlegacy.org/ The Jim Henson Legacy]

* [http://www.imdb.com/name/nm0001345/ Jim Henson ĉe la ''Internet Movie Database''] (Interreta Filmdatenbazo IMDb)