Franca civila kodo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Luckas-bot (diskuto | kontribuoj)
e r2.5.2) (robota aldono de: bg:Code de Civil
esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj
 
(25 mezaj versioj de 14 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1:
[[ImageDosiero:Code Civil 1804.png|thumbeta|rightdekstra|200px|Unua paĝo de la originala eldonaĵo (1804).]]
La '''franca civila kodeksokodo''' aŭ '''Napoleona KodeksoKodo''' (franclingve: ''Code civil des Français'', ''Code Napoléon'') estas la teksto, kiu kodeksigiskodigis la jurnormojn de la [[Francio|franca]] [[civila juro]]. Ĝin oni promulgis la [[21-an de marto]] [[1804]] (laŭ la tiama [[franca respublika kalendaro]]: la 30-an de ventozo de la jaro 12-a).
 
== Ellaboro de la kodekso ==
 
== Ellaboro de la kodeksokodo ==
=== Genezo (1793-1800) ===
 
En la monarkia, [[Franca revolucio|antaŭrevolucia]] periodo pli kaj pli evidentiĝis la bezono de unuigo de juro, sed la [[Listo de francaj reĝoj|franciaj reĝoj]] neniam sukcesis tion.
 
En [[1793]], [[1794]] kaj [[1796]] (Revolucia periodo) [[Jean-Jacques Régis de Cambacérès|Cambacérès]] proponis tri projektojn de civila kodeksokodo unu post la alia, kiuj fiaskis antaŭ la revoluciaj parlamentaj asembleoj.
 
La reĝimo Konsulato ekde [[1799]] alportis ian politikan stabilecon, tiel ke la kondiĉoj estis adekvataj por efektiva kodeksigo de la [[civila juro]]:
Linio 19 ⟶ 17:
 
=== Redakto kaj promulgo (1801-1804) ===
 
La komisiono taskita por redakti la kodekson kunsidis ĉ. 100 fojojn, laŭdire de protokolinto Locré. Oni poste konsultis la kasacian kaj [[Apelacio|apelaciajn]] tribunalojn pri la preparita projekto. La projekton kun la tribunalaj rimarkoj ekzamenis la [[Administracia juĝistaro en Francio|Ŝtata Konsilio]] kun la ĉeesto de ĉefkonsulo [[Napoléon Bonaparte|Bonaparto]]. Sekve tiu projekto aliformiĝis en 36 leĝprojektojn, kiujn oni alprenis inter [[1803]] kaj [[1804]]. La laboro tiel daŭris preskaŭ tri jarojn, de la [[17-a de julio]] [[1801]] ĝis la [[19-a de marto]] [[1804]].
 
Linio 29 ⟶ 26:
 
Kelkajn jarojn poste promulgiĝis aliaj kodeksoj:
* civilprocedura kodeksokodo en [[1806]];
* komerca kodeksokodo en [[1807]];
* puna kodeksokodo en [[1810]], reformita en [[1992]];
* kodeksokodo pri krima enketo en [[1811]], fariĝinta punprocedura kodekso en [[1959]].
 
== Kodekso inspirinta multajn landojn ==
 
== KodeksoKodo inspirinta multajn landojn ==
Kvankam ĝin oni plurfoje adaptis pro la sociaj, ekonomiaj kaj politikaj evoluoj de la lando, la Napoleona Kodekso plu estas la fondoteksto de la [[Francio|franca]] [[civila juro]], sed ankaŭ tiu de la [[Belgio|belga]] [[civila juro]]. Ĝi forte inspiris la civilajn kodeksojn de [[Nederlando]] ([[1838]]), [[Italio]] ([[1868]]), [[Hispanio]] kaj [[Portugalio]]. La subŝtato [[Luiziano]] uzis la Napoleonan Kodekson kiel bazan fonton de sia propra kodekso.
 
La Napoleonan KodeksonKodon oni uzis ankaŭ en [[Rejnlando]] -- okupaciata de [[Francio]] de [[1800]] ĝis [[1814]] (reaneksita de [[Prusio]]) -- ĝis [[1900]]. Tiel la Napoleona Kodekso influis la [[Germanio|germanan]] civilan kodekson (''Bürgerliches Gesetzbuch''). Kreita de [[Napoléon Bonaparte|Napoleono]] en [[1807]] por redoni ŝtaton al la poloj, la [[duklando]] Varsovio konservis la Napoleonan Kodekson ĝis [[1940]].
 
Sian civilan kodeksonkodon [[Francio]] enkondukis en la plimulton de la landoj, el kiuj konsistis ĝia kolonia imperio. Tio kontribuis al influo de la kodekso super ĉiuj mondpartoj. Tiel norda [[Afriko]], la "franca nigra Afriko" kaj pluraj [[Azio|aziaj]] landoj estis submetitaj al la Napoleona KodeksoKodo kaj plu uzas ĝin. Ekzemple: [[Senegalo]] freŝtempe reformis la civilan kodekson, kaj la nova teksto grandparte kopias la francan kodekson.
 
== La franca civila kodekso nuntempe ==
 
== La franca civila kodeksokodo nuntempe ==
=== Kio ŝanĝiĝis ===
 
La plej ŝanĝitaj artikoloj estas tiuj, kiuj koncernas familion. En [[1804]], laŭ la civila kodekso, la familiestro estis la edzo. Li havis plenan potencon super la familio (li rajtis enprizonigi gefilojn por la bono de la familio). Virino estis konsiderata "jure nekapabla" kaj havis la samajn rajtojn kiel neplenaĝulo kaj frenezulo. Gefiloj naskitaj ekster geedzeco ĝuis nenian rajton.
 
Linio 57 ⟶ 51:
 
=== Kio konserviĝis ===
 
La franca civila kodekso mirige glate transvivis la mondaĝojn -- precipe ĝiaj ĝeneralaj principoj. La principoj pri la ĝeneralaj kaj specialaj kontraktoj, pri uzukapo kaj pri proprieto i.a. restis preskaŭ samaj.
 
=== Elstaraj artikoloj ===
 
'''Artikolo 544.''' -- ''"Proprieto estas la rajto ĝui kaj disponi la aĵojn laŭ la plej absoluta maniero, kondiĉe ke oni ne uzu ĝin kontraŭleĝe aŭ kontraŭreglamente."''
 
Linio 71 ⟶ 63:
 
=== Kontraŭdiskuteblaj artikoloj ===
Ekzemple pri la [[privata internacia juro]] la franca civila kodeksokodo dispozicias:
 
Ekzemple pri la [[privata internacia juro]] la franca civila kodekso dispozicias:
 
'''Artikolo 14.''' -- ''"La eksterlandano, eĉ se ne loĝanta en Francio, povos esti alvokita antaŭ la francaj tribunaloj por la plenumo de la ŝuldoj, kiujn li kontraktis en Francio kun franco; li povos esti alvokita antaŭ la tribunaloj de Francio por la ŝuldoj, kiujn li kontraktis eksterlande kun francoj."''
 
'''Artikolo 15.''' -- ''"Franco povos esti alvokita antaŭ tribunalo de Francio por la ŝuldoj, kiujn li kontraktis eksterlande, eĉ se kun eksterlando."'' -- Ekzemple: se franco aĉetos meblon al brezilano en Meksikurbo, li poste povos peti al la francaj tribunaloj la nuligon de tiu vendo.
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Civila kodo]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
 
* [http://www.legifrance.gouv.fr/WAspad/UnCode?&commun=&code=CCIVILL0.rcv La teksto de la franca civila kodekso ĉe ''Legifrance'']
 
{{Portalo Juro}}
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Franca juro|Civila kodekso]]
[[Kategorio:Historio de juro|Civila kodekso]]
 
[[Kategorio:HistorioJuro deen juroFrancio|Civila kodekso]]
[[ar:قانون نابليون]]
[[Kategorio:FrancaHistorio de juro|Civila kodekso]]
[[bg:Code de Civil]]
[[bs:Francuski građanski zakonik]]
[[ca:Codi Civil Francès]]
[[cs:Napoleonův občanský zákoník]]
[[el:Ναπολεόντειος Κώδικας]]
[[en:Napoleonic code]]
[[es:Código Civil de Francia]]
[[fa:کد ناپلئون]]
[[fi:Code Civil]]
[[fr:Code civil (France)]]
[[he:קוד נפוליאון]]
[[id:Kode Napoleon]]
[[it:Code Napoléon]]
[[ja:フランス民法典]]
[[lt:Prancūzijos civilinis kodeksas]]
[[ms:Kod Napoleon]]
[[nl:Code Napoléon]]
[[nn:Code Napoléon]]
[[no:Code civil des français]]
[[pl:Kodeks Napoleona]]
[[pt:Código Napoleônico]]
[[ru:Кодекс Наполеона]]
[[sk:Code civil (Francúzsko)]]
[[sl:Code civil]]
[[sv:Code Napoléon]]
[[uk:Кодекс Наполеона]]
[[vi:Bộ luật Dân sự Pháp]]
[[zh:法国民法典]]