अन्त: difference between revisions

Browse history interactively

← Go to previous edit

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

Latest revision as of 08:21, 26 June 2024

See also: अनंत

Hindi

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /ənt̪/, [ɐ̃n̪t̪]

Noun

अन्त • (ant) m

Alternative spelling of अंत (ant)

Declension

Declension of अन्त (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	अन्त ant	अन्त ant
oblique	अन्त ant	अन्तों antõ
vocative	अन्त ant	अन्तो anto

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

anta (Latin script)
𑀅𑀦𑁆𑀢 (Brahmi script)
অন্ত (Bengali script)
අන‍්ත (Sinhalese script)
အန္တ or ဢၼ္တ or ဢၼ်တ (Burmese script)
อนฺต or อันตะ (Thai script)
ᩋᨶ᩠ᨲ (Tai Tham script)
ອນ຺ຕ or ອັນຕະ (Lao script)
អន្ត (Khmer script)
𑄃𑄚𑄴𑄖 (Chakma script)

Noun

अन्त m or n

Devanagari script form of anta (“end”)
- c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar]‎^[1] (overall work in Pali), page 2; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:
  तत्थ अक्खरेसु अकारादीसु ओदन्ता अत्थ सरा नाम होन्ति।
  Tattha akkharesu akārādīsu odantā aṭṭha sarā nāma honti.
  There amongst the letters are eight vowels, namely starting with 'a' and ending with 'o'

Declension

Declension table of "अन्त" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	अन्तो (anto)	अन्ता (antā)
Accusative (second)	अन्तं (antaṃ)	अन्ते (ante)
Instrumental (third)	अन्तेन (antena)	अन्तेहि (antehi) or अन्तेभि (antebhi)
Dative (fourth)	अन्तस्स (antassa) or अन्ताय (antāya) or अन्तत्थं (antatthaṃ)	अन्तानं (antānaṃ)
Ablative (fifth)	अन्तस्मा (antasmā) or अन्तम्हा (antamhā) or अन्ता (antā)	अन्तेहि (antehi) or अन्तेभि (antebhi)
Genitive (sixth)	अन्तस्स (antassa)	अन्तानं (antānaṃ)
Locative (seventh)	अन्तस्मिं (antasmiṃ) or अन्तम्हि (antamhi) or अन्ते (ante)	अन्तेसु (antesu)
Vocative (calling)	अन्त (anta)	अन्ता (antā)

Declension table of "अन्त" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	अन्तं (antaṃ)	अन्तानि (antāni)
Accusative (second)	अन्तं (antaṃ)	अन्तानि (antāni)
Instrumental (third)	अन्तेन (antena)	अन्तेहि (antehi) or अन्तेभि (antebhi)
Dative (fourth)	अन्तस्स (antassa) or अन्ताय (antāya) or अन्तत्थं (antatthaṃ)	अन्तानं (antānaṃ)
Ablative (fifth)	अन्तस्मा (antasmā) or अन्तम्हा (antamhā) or अन्ता (antā)	अन्तेहि (antehi) or अन्तेभि (antebhi)
Genitive (sixth)	अन्तस्स (antassa)	अन्तानं (antānaṃ)
Locative (seventh)	अन्तस्मिं (antasmiṃ) or अन्तम्हि (antamhi) or अन्ते (ante)	अन्तेसु (antesu)
Vocative (calling)	अन्त (anta)	अन्तानि (antāni)

Noun

अन्त n

Devanagari script form of anta (“intestine”)

Declension

Declension table of "अन्त" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	अन्तं (antaṃ)	अन्तानि (antāni)
Accusative (second)	अन्तं (antaṃ)	अन्तानि (antāni)
Instrumental (third)	अन्तेन (antena)	अन्तेहि (antehi) or अन्तेभि (antebhi)
Dative (fourth)	अन्तस्स (antassa) or अन्ताय (antāya) or अन्तत्थं (antatthaṃ)	अन्तानं (antānaṃ)
Ablative (fifth)	अन्तस्मा (antasmā) or अन्तम्हा (antamhā) or अन्ता (antā)	अन्तेहि (antehi) or अन्तेभि (antebhi)
Genitive (sixth)	अन्तस्स (antassa)	अन्तानं (antānaṃ)
Locative (seventh)	अन्तस्मिं (antasmiṃ) or अन्तम्हि (antamhi) or अन्ते (ante)	अन्तेसु (antesu)
Vocative (calling)	अन्त (anta)	अन्तानि (antāni)

Sanskrit

Alternative scripts

অন্ত (Assamese script)
ᬅᬦ᭄ᬢ (Balinese script)
অন্ত (Bengali script)
𑰀𑰡𑰿𑰝 (Bhaiksuki script)
𑀅𑀦𑁆𑀢 (Brahmi script)
အန္တ (Burmese script)
અન્ત (Gujarati script)
ਅਨ੍ਤ (Gurmukhi script)
𑌅𑌨𑍍𑌤 (Grantha script)
ꦄꦤ꧀ꦠ (Javanese script)
𑂃𑂢𑂹𑂞 (Kaithi script)
ಅನ್ತ (Kannada script)
អន្ត (Khmer script)
ອນ຺ຕ (Lao script)
അന്ത (Malayalam script)
ᠠᠨᢠᠠ (Manchu script)
𑘀𑘡𑘿𑘝 (Modi script)
ᠠᠨᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦠𑧁𑧠𑦽 (Nandinagari script)
𑐀𑐣𑑂𑐟 (Newa script)
ଅନ୍ତ (Odia script)
ꢂꢥ꣄ꢡ (Saurashtra script)
𑆃𑆤𑇀𑆠 (Sharada script)
𑖀𑖡𑖿𑖝 (Siddham script)
අන‍්ත (Sinhalese script)
𑩐𑩯 𑪙𑩫 (Soyombo script)
𑚀𑚝𑚶𑚙 (Takri script)
அந்த (Tamil script)
అన్త (Telugu script)
อนฺต (Thai script)
ཨ་ནྟ (Tibetan script)
𑒁𑒢𑓂𑒞 (Tirhuta script)
𑨀𑨝𑩇𑨙 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-European *h₂ent- (“forehead; front; edge”). Cognate with English end.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɐn.tɐ/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɐn̪.t̪ɐ/

Adjective

अन्त • (antá) stem

Declension

Masculine a-stem declension of अन्त (antá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तः antáḥ	अन्तौ / अन्ता¹ antaú / antā́¹	अन्ताः / अन्तासः¹ antā́ḥ / antā́saḥ¹
Vocative	अन्त ánta	अन्तौ / अन्ता¹ ántau / ántā¹	अन्ताः / अन्तासः¹ ántāḥ / ántāsaḥ¹
Accusative	अन्तम् antám	अन्तौ / अन्ता¹ antaú / antā́¹	अन्तान् antā́n
Instrumental	अन्तेन anténa	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तैः / अन्तेभिः¹ antaíḥ / antébhiḥ¹
Dative	अन्ताय antā́ya	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तेभ्यः antébhyaḥ
Ablative	अन्तात् antā́t	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तेभ्यः antébhyaḥ
Genitive	अन्तस्य antásya	अन्तयोः antáyoḥ	अन्तानाम् antā́nām
Locative	अन्ते anté	अन्तयोः antáyoḥ	अन्तेषु antéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine i-stem declension of अन्ति (antí)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तिः antíḥ	अन्ती antī́	अन्तयः antáyaḥ
Vocative	अन्ते ánte	अन्ती ántī	अन्तयः ántayaḥ
Accusative	अन्तिम् antím	अन्ती antī́	अन्तीः antī́ḥ
Instrumental	अन्त्या / अन्ती¹ antyā́ / antī́¹	अन्तिभ्याम् antíbhyām	अन्तिभिः antíbhiḥ
Dative	अन्तये / अन्त्यै² / अन्ती¹ antáye / antyaí² / antī́¹	अन्तिभ्याम् antíbhyām	अन्तिभ्यः antíbhyaḥ
Ablative	अन्तेः / अन्त्याः² / अन्त्यै³ antéḥ / antyā́ḥ² / antyaí³	अन्तिभ्याम् antíbhyām	अन्तिभ्यः antíbhyaḥ
Genitive	अन्तेः / अन्त्याः² / अन्त्यै³ antéḥ / antyā́ḥ² / antyaí³	अन्त्योः antyóḥ	अन्तीनाम् antīnā́m
Locative	अन्तौ / अन्त्याम्² / अन्ता¹ antaú / antyā́m² / antā́¹	अन्त्योः antyóḥ	अन्तिषु antíṣu
Notes	¹Vedic ²Later Sanskrit ³Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of अन्त (antá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तम् antám	अन्ते anté	अन्तानि / अन्ता¹ antā́ni / antā́¹
Vocative	अन्त ánta	अन्ते ánte	अन्तानि / अन्ता¹ ántāni / ántā¹
Accusative	अन्तम् antám	अन्ते anté	अन्तानि / अन्ता¹ antā́ni / antā́¹
Instrumental	अन्तेन anténa	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तैः / अन्तेभिः¹ antaíḥ / antébhiḥ¹
Dative	अन्ताय antā́ya	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तेभ्यः antébhyaḥ
Ablative	अन्तात् antā́t	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तेभ्यः antébhyaḥ
Genitive	अन्तस्य antásya	अन्तयोः antáyoḥ	अन्तानाम् antā́nām
Locative	अन्ते anté	अन्तयोः antáyoḥ	अन्तेषु antéṣu
Notes	¹Vedic

Noun

अन्त • (antá) stem, m

end, conclusion, termination
limit, boundary
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.108.5:
  इ॒मा गाव॑: सरमे॒ या ऐच्छ॒: परि॑ दि॒वो अन्ता॑न्त्सुभगे॒ पत॑न्ती।
  कस्त॑ एना॒ अव॑ सृजा॒दयु॑ध्व्यु॒तास्माक॒मायु॑धा सन्ति ति॒ग्मा॥
  imā́ gā́va: sarame yā́ aíccha: pári divó ántāntsubhage pátantī.
  kásta enā áva sṛjādáyudhvyutā́smā́kamā́yudhā santi tigmā́.
  These are the kine which, Saramā, thou seekest, flying, O Blest One, to the ends of heaven.
  Who will loose these for thee without a battle? Yea, and sharp-pointed are our war-like weapons.
border, edge, precinct

Declension

Masculine a-stem declension of अन्त (antá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तः antáḥ	अन्तौ / अन्ता¹ antaú / antā́¹	अन्ताः / अन्तासः¹ antā́ḥ / antā́saḥ¹
Vocative	अन्त ánta	अन्तौ / अन्ता¹ ántau / ántā¹	अन्ताः / अन्तासः¹ ántāḥ / ántāsaḥ¹
Accusative	अन्तम् antám	अन्तौ / अन्ता¹ antaú / antā́¹	अन्तान् antā́n
Instrumental	अन्तेन anténa	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तैः / अन्तेभिः¹ antaíḥ / antébhiḥ¹
Dative	अन्ताय antā́ya	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तेभ्यः antébhyaḥ
Ablative	अन्तात् antā́t	अन्ताभ्याम् antā́bhyām	अन्तेभ्यः antébhyaḥ
Genitive	अन्तस्य antásya	अन्तयोः antáyoḥ	अन्तानाम् antā́nām
Locative	अन्ते anté	अन्तयोः antáyoḥ	अन्तेषु antéṣu
Notes	¹Vedic

Antonyms

अनन्त (ananta)

Descendants

Assamese: আঁত (ãt), অন্ত (onto)
→ Bengali: অন্ত (onto)
→ Hindi: अंत (ant)
→ Kannada: ಅಂತ್ಯ (antya)
→ Malayalam: അന്തം (antaṁ)
→ Marathi: अंत (anta)
→ Nepali: अन्त (anta)
→ Odia: ଅନ୍ତ (anta)
→ Old Gujarati: अंत (aṃta)
Pali: anta
- Khmer: អន្តៈ (ʼɑntaʼ)
→ Punjabi: ਅੰਤ (anta)
→ Sindhi: اَنتِ
→ Tamil: அந்தம் (antam)
→ Telugu: అంతము (antamu)

References

Apte, Vaman Shivram (1890) “अन्त”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
Monier Williams (1899) “अन्त”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 42/3.
Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[2] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 75

@@ Line 42: / Line 42: @@
 ===Etymology===
-Ultimately from {{der|sa|ine-pro|*h₂ent-||forehead; front; edge}}. Cognate with {{cog|en|end}}.
+From {{inh|sa|ine-pro|*h₂ent-||forehead; front; edge}}. Cognate with {{cog|en|end}}.
 ===Pronunciation===
@@ Line 48: / Line 48: @@
 ===Adjective===
-{{head|sa|adjective|tr=antá}}
+{{sa-adj|tr=antá}}
-# [[near]] (see {{m|sa|अन्ति}})
+# [[near]]
 # [[last]]
 # [[handsome]], [[lovely]]
 # [[lowest]], [[worst]]
 # [[youngest]]
+====Declension====
+{{sa-decl-adj-mfn|antá|antí|antá}}
 ===Noun===
 {{sa-noun|tr=antá|g=m}}
-# [[end]], [[conclusion]], [[termination]] (''ant.'' {{m|sa|आरम्भ}} or {{m|sa|आदि}})
+# [[end]], [[conclusion]], [[termination]]
-# [[limit]], [[boundary]] (in time or space); final limit, last or extreme point
+# [[limit]], [[boundary]]
+#* {{Q|sa||RV|10|108|5|quote=इ॒मा गाव॑: सरमे॒ या ऐच्छ॒: परि॑ दि॒वो '''अन्ता॑न्'''त्सुभगे॒ पत॑न्ती।<br> कस्त॑ एना॒ अव॑ सृजा॒दयु॑ध्व्यु॒तास्माक॒मायु॑धा सन्ति ति॒ग्मा॥|t=These are the kine which, Saramā, thou seekest, flying, O Blest One, to the '''ends''' of heaven.<br>Who will loose these for thee without a battle? Yea, and sharp-pointed are our war-like weapons.}}
-#* {{Q|sa||RV|10|108|05}}
+# [[border]], [[edge]], [[precinct]]
-#*: {{quote|sa|imā́ gā́vaḥ sarame yā́ áichaḥ pári divó '''ántān''' subhage pátantī<br>kás ta enā áva sṛjād áyudhvy utā́smā́kam ā́yudhā santi tigmā́
-|These are the kine which, [[Saramā]], thou seekest, flying, O Blest One, to the '''ends''' of heaven.<br>Who will loose these for thee without a battle? Yea, and sharp-pointed are our war-like weapons. }}
-# [[border]], [[edge]], [[precinct]]; a place or ground in general
-# end of a texture, edge, skirt, fringe or hem of a garment
-# [[vicinity]], [[proximity]], [[neighbourhood]], [[presence]] (see {{m|sa|अन्ति}})
-# [[death]], [[destruction]]; end or close of life
-# {{lb|sa|grammar}} A final syllable or letter of a word
-# the last word in a compound
-# ascertainment, or settlement (of a question); definite or final settlement; pause, final determination
-# the last portion or the remainder
-# [[underneath]] or [[inside]] surface, inner part
-# total amount, whole number or quantity
-# large number
-# [[nature]], [[condition]], [[sort]], [[species]]
-# [[disposition]], [[essence]] (as in {{m|sa|शुद्धान्तः}})
-# [[division]] (''more common'' {{m|sa|विभाग}})
 ====Declension====
@@ Line 103: / Line 91: @@
 ====References====
+* {{R:sa:Apte}}
-* {{cite-web|title=The Practical Sanskrit-English Dictionary|author=Vaman Shivaram Apte|accessdate=08-09-2012|url=http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.0:1:2314.apte}}
+* {{R:MW|42/3}}
+* {{R:sa:EWAia|vol=1|page=75}}