Vai al contenuto

Piemuntais

Da Wikipedia.

Artéccol in dialàtt bulgnaiṡ

Al langui dal Piemånt

Al piemuntais l'é na langua rumanza, ch'la s pré dîr derivè dal latén. L'è la langua naturèl dal Piemånt e la s dscurêva sanza distinziån ed totti äl categorî socièli. L'à na leteratûra di mondi récca, con tott i gèner leterèri pusébbil: romanz, teâter, povesî, giurnèl, documént uffizièl e vî acsé. Al só vocabulèri l'arà 40.000 parôl e sblisga. Al cunselli d'Euròpa e l'UNESCO i l'an arcgnossò cme langua ufiièl è l'é såtta a la proteziån d'la lèz regiunèl piemuntaisa 26/1990 e 37/1997.

A s pänsa ch'i sien bón ed dscårrer o capîr al piemuntais anch in 2,5 miglión ed cristiàn, mänter che almanch 500 - 600.000 i srénn bón ed lèzerl e d scrîverl.

Paîs indóvv ch'as dscårr piemuntais

Al piemuntais as dscårr, col so dialétt luchèl:

La pruvénzia dal Verbàn-Cusio-Òssola e in di mondi d'la pruvénzia 'd Nuvèra as drôva un dialatt dal lunbèrd, mänter ch'int äl cmónni d'la pruvénzia 'd Cónni a la cunfénna con la Ligûria as dscårr al lîgur. E pô int'äl vâl däl pruvénzi ed Turén e d Cónni al piemuntais l'è druvè insamm al frànc-pruvenzèl (ed såura).

Insåmma, an s è brîsa bån ed dîr indovv la finéss la langua piemuntaisa e indovv al tâca al lunbèrd o al lîgur.

I dialétt

Anch's l'è bèli na langua unitèria, al piemuntais l'à di mondi ed fåurm divêrsi o 'd dialétt, a secånd ed cme al s ciâm. La bacajèda ed riferimänt l'è ciamè piemontèis comun (piemuntais ed tott), ch'al s bèsa såura al dialatt ed Turén e dî dintûren; l'è al pió druvè int'la leteratûra e l'è capé e bän druvè da tott quî ch'i dscårren in piemuntais. Par esänpi ónn ch'l à un banchatt a Verzèl al dscårr in verzlais con i cliént d'la so zitè mo al druvarà al piemontèis comun con ónn ed Cónni. As dîs in tott al Piemånt ch'al piemuntais genuén al sia stra sé e nå quall ch'as dscårr stra Susa, Turén (mo fagand atenziån parché ai én dî sît indovv al dialatt l'è contaminè da l itagliàn, cme Cher, Pinerôl e Salózz.

Una divisiån dal piemuntais la pré èser quassta qué:

Clasificaziån

La clasificaziån dal piemuntais la pré èser acsé:BR>

  • languv indoeuropee
    • languv rumànz
      • languv rumànz ed sîra
        • languv gâl-rumànz
          • languv cisalpénni

Côdiz ISO

  • Côdiz ISO 639-3: PMS

Ligâm estêren

Riferimént