مقاله نشریه
تعیین خلا عملکرد تولیدی سویا در منطقه علی آباد کتول با استفاده از آنالیز مقایسه کارکرد و خط مرزی
کاهش فاصله بین عملکرد واقعی و عملکرد پتانسیل (خلا عملکرد) یکی از راه های مهم افزایش عملکرد در واحد سطح است. به منظور افزایش عملکرد، میزان خلا عملکرد در هر منطقه مشخص و عوامل سهیم در خلا عملکرد در تولید گیاهان زراعی شناسایی شود. این پژوهش به منظور تعیین خلا عملکرد و تعیین عامل های محدود کننده عملکرد و سهم هر یک از آن ها در ایجاد خلا عملکرد سویا در منطقه علی آباد کتول با استفاده از روش CPA و آنالیز خط مرزی در انجام شد.
برای اجرای این مطالعه، اطلاعات مربوط به مدیریت تولید 120 مزرعه سویا در شهرستان علی آباد کتول استان گلستان در سال های 1395 جمع آوری و بررسی شد. عوامل مدیریتی مورد بررسی شامل مشخصات مزرعه (مساحت، محصول قبلی، علف کش های مصرفی کشت قبلی، موقعیت مزرعه)، تهیه بستر بذر (نوع، تعداد و زمان شخم)، کاشت (میزان بذر مصرفی، نوع رقم، منبع تهیه بذر، تاریخ کاشت، تراکم بوته)، کودهای شیمیایی و ریزمغذی ها (نوع کود، میزان و زمان مصرف کود)، سموم (نوع و مقدار علف کش و آفت کش)، استفاده از مبارزه بیولوژیک (زنبورهای تریکوگراما و براکون)، برداشت (عملکرد دانه و تاریخ برداشت) بود. خلا عملکرد با استفاده از روش CPA و آنالیز خط مرزی تعیین شد.
نتایج نشان داد که پتانسیل عملکرد سویا در این منطقه 3921 کیلوگرم در هکتار بوده و خلا عملکرد تولید سویا در منطقه علی آباد 30 درصد تخمین زده شد. تاخیر در کاشت در این منطقه 4/8 درصد از خلا عملکرد و تراکم مناسب بوته 5/15 درصدی، روش کاشت و بذر مصرفی نیز به ترتیب 3/6 و 5/8 درصد از خلا عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. همچنین مشخص شد عدم استفاده از علف کش در قبل از کاشت موجب کاهش 45/17 درصدی عملکرد دانه می شود. با توجه به نتایج، آبیاری با 4/28 درصد، بالاترین سهم را در تعیین پتانسیل تولید سویا در منطقه مورد مطالعه رو به خود اختصاص داد. واکنش بالاترین عملکرد دانه به مصرف کود اوره و آبیاری به صورت دو تکیه ای بود؛ افزایش مصرف نیتروژن تا 65 کیلوگرم اوره در هکتار و 3 بار آبیاری موجب افزایش عملکرد دانه می شود و مصرف مقادیر بیشتر از 65 کیلوگرم در هکتار و بیشتر از 3 بار آبیاری موجب عدم تغییر عملکرد دانه در هکتار شد. رابطه بین تاخیر در کاشت و تراکم بوته با عملکرد دانه به صورت دندانه ای شکل بود. تاخیر 10 روزه در کاشت افزایش عملکرد را به همراه دارد، ولی در مزارعی که 22 روز از تاریخ کشته بهینه گذشته باشد افت حداکثر عملکرد دانه را به همراه دارد.
به طورکلی می توان گفت خلا عملکرد سویا در این منطقه مربوط به محدودیت در منابع بوده و مدیریت زراعی در مرحله دوم اهمیت قرار دارد که می توان با آبیاری و مصرف نیتروژن مناسب میزان تولید سویا را در این منطقه 30 درصد افزایش داد. که 22 روز از تاریخ کشته بهینه گذشته باشد افت حداکثر عملکرد دانه را به همراه دارد.
به طورکلی می توان گفت خلا عملکرد سویا در این منطقه مربوط به محدودیت در منابع بوده و مدیریت زراعی در مرحله دوم اهمیت قرار دارد که می توان با آبیاری و مصر
