Ενδοκρινικό σύστημα
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Ενδοκρινικό σύστημα | |
|---|---|
 Οι κύριοι αδένες του ενδοκρινικού συστήματος: 1 επίφυση 2 υπόφυση, 3 θυρεοειδής αδένας, 4. Θύμος, 5. επινεφρίδια, 6. πάγκρεας, 7 ωοθήκες, 8. γονάδες | |
| Αναγνωριστικά | |
| MeSH | D004703 |
| FMA | 9668 |
| Ορολογία ανατομίας | |
Το ενδοκρινικό σύστημα είναι το σύστημα οργάνων ενός οργανισμού που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο μίας πληθώρας λειτουργιών του οργανισμού, όπως είναι ο έλεγχος της αναπαραγωγής, του μεταβολισμού, της σύστασης των εξωκυτταρικών υγρών κλπ. Γενικά το ενδοκρινές σύστημα παίζει κυρίαρχο ρόλο στη διατήρηση της ομοιόστασης του οργανισμού, δηλαδή στη διατήρηση της σταθερότητας του εσωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού. Ο έλεγχος των διαφόρων λειτουργιών πραγματοποιείται με έκκριση κατάλληλων ορμονών από ειδικά όργανα που λέγονται ενδοκρινείς αδένες. Οι κύριοι ενδοκρινείς αδένες του σώματος είναι η υπόφυση, ο θυρεοειδής, οι παραθυρεοειδείς, το πάγκρεας, τα επινεφρίδια και οι γονάδες (Όρχεις (στο γεννητικό σύστημα των αντρών) και Ωοθήκες ή Ωαγωγοί (στο γεννητικό σύστημα των γυναικών).
Για την έκκριση των ορμονών το ενδοκρινές σύστημα συνεργάζεται με το νευρικό σύστημα. Με την εμφάνιση κατάλληλου ερεθίσματος, το νευρικό σύστημα δίνει εντολή στο ενδοκρινές να εκκρίνει την κατάλληλη ορμόνη. Η απελευθέρωση των ορμονών μπορεί να είναι συνεχής, περιοδική ή κατά κύματα. Περίπτωση περιοδικής έκκρισης ορμονών είναι οι ορμόνες του αναπαραγωγικού συστήματος.
Ο έλεγχος του ενδοκρινούς συστήματος πραγματοποιείται με τον μηχανισμό της αρνητικής ανάδρασης. Με αυτό τον μηχανισμό η αύξηση της συγκέντρωσης της εκκρινόμενης ορμόνης αναστέλλει την περαιτέρω έκκρισή της. Ο μηχανισμός αυτός διακρίνεται σε σύστημα άμεσης ρύθμισης, και σε σύστημα έμμεσης ρύθμισης.
Ορμόνες του ενδοκρινούς συστήματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ορμόνες της υπόφυσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η υπόφυση είναι ένας ενδοκρινής αδένας που βρίσκεται στον εγκέφαλο και εκκρίνει εννέα διαφορετικές ορμόνες. Η υπόφυση χωρίζεται σε νευροϋπόφυση και αδενοϋπόφυση. Συνήθως υπάρχει και μία ενδιάμεση περιοχή που λέγεται διάμεσος λοβός ή διάμεση μοίρα. Από την αδενοϋπόφυση εκκρίνονται οι ορμόνες: θυρεοτρόπος ορμόνη που ελέγχει τον θυρεοειδή αδένα, καρτικοτρόπος ορμόνη που ελέγχει τα επινεφρίδια, αυξητική ορμόνη που ελέγχει τα οστά, γαναδοτροπίνες που ελέγχουν τους όρχεις και τις ωοθήκες και προλακτίνη που ελέγχει τους γυναικείους μαστικούς αδένες. Από τη νευροϋπόφυση εκκρίνονται οι ορμόνες ωκυτοκίνη, που ελέγχει τη μήτρα, και αντιδιουριτική, που ελέγχει τα νεφρά.
Ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο θυρεοειδής αδένας είναι ενδοκρινής αδένας που στα θηλαστικά βρίσκεται στον λαιμό. Εκκρίνει τις ορμόνες θυροξίνη και τριωδοθυρονίνη. Αυτές οι ορμόνες επηρεάζουν πολλές λειτουργίες του σώματος και είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία άλλων ορμονών. Μία από τις κυριότερες φυσιολογικές επιδράσεις των θυρεοειδών ορμονών είναι η αύξηση του μεταβολισμού και της θερμογένεσης.
Ορμόνες του παραθυρεοειδούς αδένα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο παραθυρεοειδής αδένας βρίσκεται στην οπίσθια πλευρά του θυρεοειδή. Εκκρίνει τις ορμόνες παραθορμόνη, που ελέγχει τη συγκέντρωση ασβεστίου στο πλάσμα του αίματος και όταν δρα αυξάνει τις συγκεντρώσεις του με τρείς τρόπους
*Απελευθερώνει ασβέστιο από τα οστά(απαραίτητη η παρουσία βιταμίνης D).
*Ευνοεί την απορρόφηση ασβεστίου από το λεπτό έντερο.
*Ευνοεί την επαναρρόφηση ασβεστίου από τα ουροφόρα σωληνάρια[1].
, και καλσιτονίνη που είναι ανταγωνιστική της παραθορμόνης και μειώνει τη συγκέντρωση του ασβεστίου στο πλάσμα.
Ορμόνες των επινεφριδίων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα επινεφρίδια είναι ενδοκρινείς αδένες που βρίσκονται πάνω από τα νεφρά. Τα επινεφρίδια παράγουν γλυκοκορτικοστεροειδείς ορμόνες και τις κατεχολαμίνες αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη. Κυριότερη γλυκοκορτικοστεροειδής ορμόνη είναι η κορτιζόλη που ενισχύει τη διαδικασία της γλυκονεογένεσης. Η αδρεναλίνη παίζει ρόλο στη γρήγορη κινητοποίηση των αποθεμάτων ενέργειας του οργανισμού.
Ορμόνες του παγκρέατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το πάγκρεας είναι ενδοκρινής αδένας που παράγει τις ορμόνες ινσουλίνη και την ανταγωνιστική της ορμόνη γλουκαγόνο. Η ινσουλίνη εκκρίνεται όταν υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση γλυκόζης στον οργανισμό και βοηθάει στον μεταβολισμό της. Αντίθετα, το γλουκαγόνο εκκρίνεται όταν η συγκέντρωση της γλυκόζης είναι χαμηλή και ο ρόλος του είναι να διεγείρει την αποικοδόμηση του γλυκογόνου στο ήπαρ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ασπιώτης, Νικόλαος (1976). Φυσιολογία του ανθρώπου. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. σελ. 211.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Moffett - Schauf, Human Physiology, 1993
- Berne - Levy, Physiology, 1993