Λίμνη Δοϊράνη
Συντεταγμένες: 41°12′N 22°45′E / 41.200°N 22.750°E
| Δοϊράνη | |
|---|---|
|
  Δοϊράνη | |
| Έκταση | 43,1 χλμ2 |
| Μέγιστο μήκος | 8,9 χλμ |
| Μέγιστο πλάτος | 7,1 χλμ |
| Υψόμετρο | 150 μ |
| Γεωγραφικά στοιχεία | |
| Χώρες |  Ελλάδα  Βόρεια Μακεδονία
|
| Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Κιλκίς |
Η Λίμνη Δοϊράνη (νοτιοσλαβικά: Дојранско Езеро) είναι διασυνοριακή, ιχθυοτρόφος λίμνη και σπουδαίος υγροβιότοπος της νοτιοανατολικής Ευρώπης στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία. Το όνομά της προέρχεται πιθανώς, από τους αρχαίους Δόβηρες, που ήταν παιονικό φύλο, εγκατεστημένο στην περιοχή. Αποτελεί κατάλοιπο της αρχαίας λίμνης Παιονίας που καταλάμβανε πολύ μεγαλύτερη έκταση.
Ο Ηρόδοτος την αναφέρει με την ονομασία Πρασιάς[1] και ως κατοίκους στα πέριξ αυτής τους Δόβηρες, τους Αγριάνες και τους Οδόμαντες.[2]
Γεωγραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της ομώνυμης κοιλάδας, που σχηματίζεται στους νότιους πρόποδες του όρους Μπέλλες και σε υψόμετρο 150 μ.. Εκτείνεται κατά διεύθυνση Β - Ν, σε σχήμα ωοειδές, διατηρώντας το μεγαλύτερο πλάτος στο βόρειο τμήμα της. Η συνολική της επιφάνεια υπολογίζεται σε 43,1 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Με δεδομένο το συνοριακό όριο που ορίστηκε σε ευθεία διόπτευση από νότιο μυχό της λίμνης σε κορυφή του Μπέλλες, τούτο χωρίζει νοητά τη λίμνη σε δυτική και ανατολική. Έτσι η μεν δυτική έκταση 27,3 τετ. χλμ. ανήκουν στη Βόρεια Μακεδονία και τα 15,8 τετ. χλμ της ανατολικής στην Ελλάδα. Το μήκος της λίμνης από Βορρά προς Νότο είναι 8,9 χλμ ενώ το πλάτος της φτάνει τα 7,1 χλμ, καθιστώντας τη την τρίτη μεγαλύτερη λίμνη της Βόρειας Μακεδονίας μετά τη λίμνη Οχρίδα και τη Μεγάλη Πρέσπα. Έχει μέγιστο βάθος 4 μέτρα. Βρίσκεται μεταξύ δύο τεκτονικών πλακών, αυτής που περιλαμβάνει τον ορεινό όγκο του Μπέλλες και αυτής που περιλαμβάνει τη λεκάνη του Αξιού. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα σεισμογενής, αποτελώντας μέρος του σεισμογενούς τόξου Δοϊράνης - Βόλβης - Άθωνος.
Η Δοϊράνη φέρεται να σχηματίστηκε κατά την Προπαγετώδη Γεωλογική Περίοδο και αρχικά η έκτασή της ήταν 130τ.χ. και το βάθος της 10 μέτρα. Στα δυτικά βρίσκεται η πόλη Δοϊράνη, στα ανατολικά το χωριό Μουριές και στα βόρεια το όρος Μπέλλες.
Μάχη της Δοϊράνης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην περιοχή διεξήχθη η ομώνυμη μάχη μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών στρατευμάτων το 1913. Η λίμνη επίσης αποτέλεσε τη νοτιότερη γραμμή του Μακεδονικού Μετώπου του Α’ παγκοσμίου πολέμου και η νότια ακτή της υπήρξε το θέατρο μιας ακόμη μάχης, αυτή τη φορά, μεταξύ των συμμαχικών ελληνικών και βρετανικών στρατευμάτων, που επιτίθονταν από το νότο και των βουλγαρικών στρατευμάτων που βρίσκονταν στα ανατολικά της λίμνης. Σήμερα, σε ένα λόφο μερικές εκατοντάδες μέτρα νότια της λίμνης, υπάρχει ένα μνημείο για τη μάχη και δύο νεκροταφεία για τους Έλληνες και Βρετανούς στρατιώτες.
Χλωρίδα και πανίδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη χλωρίδα της λίμνης περιλαμβάνονται μυριόφυλλα, ποταμογείτονες, αγριοκάλαμα και ψαθιά. Στις όχθες της συναντάμε πυκνή βλάστηση από βούρλα και θίνες. Περιβάλλεται από παρόχθια δάση, αποτελούμενα από λευκές ιτιές και πλατάνια. Χαρακτηριστικά είναι τα αναρριχητικά φυτά που αναπτύσσονται στα δέντρα. Στα βορειοανατολικά της λίμνης, στη Δημοτική Ενότητα Μουριών, βρίσκεται το δάσος των Μουριών (ή Χίλια Δέντρα), κατάλοιπο ενός αρχαίου αλλουβιακού δάσους, που σήμερα καταλαμβάνει 590 στρέμματα και αποτελεί σημαντικό σταθμό για τα μεταναστευτικά πουλιά. Το δάσος έχει χαρακτηριστεί Μνημείο της Φύσης και αποτελείται από βελανιδιές, σκλήθρα, φράξους και υπέργηρα πλατάνια.
Στη Δοϊράνη αναπτύσσεται ένας πολύ σημαντικός υγροβιότοπος που έχει περιληφθεί στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας, καθώς δίνει προσωρινό καταφύγιο σε 36 σπάνια είδη πουλιών, μεταξύ των οποίων η λαγγόνα και ο αργυροπελεκάνος. Επίσης, στα πουλιά που απαντώνται στη λίμνη, είναι ο λευκοτσικνιάς, ο κρυπτοτσικνιάς, ο αργυροτσικνιάς, ο σταχτοτσικνιάς, η χαλκόκοτα, το μπεκατσίνι και η αβοκέτα. Το οικοσύστημα ολοκληρώνεται με σφυριχτάρια, καπακλήδες, πρασινοκέφαλες πάπιες, ψαλίδες, σαρσέλες, γκισάρια, βουτηχτάρια, κορμοράνους και βουβόκυκνους. Αρπακτικά πουλιά που συχνά επισκέπτονται την περιοχή της λίμνης είναι ο καλαμόκιρκος, ο βαλτόκιρκος, το διπλοσάινο, το τσιχλογέρακο, το δεντρογέρακο και η γερακίνα.
Τα ψάρια που ζουν στα νερά της Δοϊράνης είναι το γριβάδι, ο γουλιανός, η πλατίτσα, το περκί, η τούρνα, η κοκκινοφτέρα, το γλήνι και το σίρκο. Έχουν αναφερθεί και σπανιότερα είδη, όπως το χέλι, το τυλινάρι, ο γουρουνομύτης, η μουρμουρίτσα, η βιργιάνα, η πεταλούδα, το κουνουπόψαρο, η χρυσοβελονίτσα, η φεροβελονίτσα, το γυφτόψαρο κ.ά.. Σήμερα ο πληθυσμός των ψαριών έχει ελαττωθεί, λόγω της έντονης αλιείας και της συνεχούς πτώσης της στάθμης. Στον υγροβιότοπο της Δοϊράνης διαβιούν και πολλά υδρόβια έντομα, όπως η λιβελούλα, και το μαλάκιο Dreissenia polymorpha.
Η αφθονία των ψαριών της λίμνης κατά τους ιστορικούς χρόνους, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, πρέπει να υπήρξε εκπληκτική, αν κρίνουμε από τα όσα αναφέρει για τους κατοίκους της λίμνης:
«Κατοικούσι δε ως εξής• έκαστος έχει επί των σανίδων τούτων μίαν καλύβην εντός της οποίας ζη και εν τη καλύβη ταύτη αι σανίδες είναι ανοικταί διά θύρας φερούσης κάτω εις την λίμνην, δένουσι δε τα μικρά παιδία εκ του ποδός με σχοινίον φοβούμενοι μήπως πέσωσιν εις την λίμνην. Τους ίππους και τα υποζύγια τρέφουσι με ιχθύς εκ των οποίων τοσαύτη αφθονία υπάρχει ώστε ανοίγοντες την καταπακτήν θύραν και καταβιβάζοντες εις την λίμνην σπυρίδα κενήν, δεν βραδύνουσι να την ανασύρωσι πλήρη ιχθύων. Υπάρχουσι δε δύο είδη ιχθύων, πάπρακες και τίλωνες».[2]
Οι πάπρακες του Ηροδότου είναι οι πέρκες, εκ του "περκνός" (μελανόστικτος) οι δε τίλωνες είναι γένος τελεόστεων ψαριών της οικογένειας των κυπρινιδών, που είναι γνωστά και με την κοινή ονομασία τίλονες. Η οικογένεια αυτή περιλαμβάνει ελάχιστα είδη ψαριών, με μακρουλό σώμα, που σκεπάζεται από μικρά λέπια. Από τα κυριότερα είδη είναι ο τίλων.
Προστατευόμενη τοποθεσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα μεγάλο μέρος της λίμνης, έκτασης 21,05 τ.χλμ., είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000 με κωδικό GR1230003.[3][4]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Για την ταύτισή της βλ.[1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη 1976 (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών), σ. 12. ISBN 960-7265-16-5
- ↑ 2,0 2,1 Ηροδότου Ιστορίαι, Βιβλίο Ε', Τερψιχόρη, 16. (Μετάφραση Α. Γ. Σκαλίδη)
- ↑ «N2K GR1230003 dataforms». natura2000.eea.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Limni Doirani». Protected Planet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. Θ', σελ. 470.
Ελληνική βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αναπτυξιακή Εταιρεία Κιλκίς: Μελέτη αγροτουριστικής ανάπτυξης λίµνης ∆οϊράνης" 2002.
- Γεράκης, Π.Α. και Ε.Θ. Κουτράκης (συντονιστές έκδοσης). "Ελληνικοί υγρότοποι". Έκδ Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) και Εµπορική Τράπεζα της Ελλάδος. Αθήνα 1996.
- Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος: Στατιστικά δελτία από έτους 1971 και μεταγενέστερα.
- Μουρκίδης, Γ. "Λίµνες της Βορείου Ελλάδας: Η ∆οϊράνη - η τροφική της κατάσταση 1982-1985". 1995 (Γεωργική έρευνα 9: 455-473).
- Συλλογικό (Νικολαϊδης, Ε., Χ. Αγγελόπουλος, Α. ∆ηµητρίου, Ε. ∆ουρβαδάνη, Σ. Μιζαµτσή, Ε. Μουτσιάκης, Ε. Νικολαϊδης). "Μελέτη ανάπτυξης λίμνης Δοϊράνης. Δήμος Δοϊράνης. Δήμος Μουριών 2001.
- Τοπογραφική Υπηρεσία Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κιλκίς. Δελτία καταγραφής στάθμης της λίμνης Δοϊράνης. 1984-2004.
- Χατζηγιαννάκης, Σ. "Έκθεση για τα υδρολογικά προβλήµατα της λίµνης ∆οϊράνης". - Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (EKBY). Θέρµη, Ελλάδα 1993.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
