Λακρός
Αγώνας λακρός μεταξύ των ομάδων UNC και Duke | |
Ύψιστη διοικητική αρχή | Federation of International Lacrosse |
---|---|
Πρώτο παιχνίδι | Από τον 17ο αιώνα |
Χαρακτηριστικά | |
Εξοπλισμός | Μπαστούνι, μπάλα και προστατευτικός εξοπλισμός. |
Χώρος διεξαγωγής | Υπαίθριο γήπεδο ή εσωτερική πίστα |
Παρουσία | |
Ολυμπιακό άθλημα | Ολυμπιακό άθλημα τα έτη 1904 και 1908. Άθλημα επίδειξης τα έτη 1928, 1932 και 1948. |
Το Λακρός είναι ομαδικό άθλημα που παίζεται με ένα μπαστούνι και μπάλα. Η κάθε ομάδα αποτελείται από 10 παίκτες (έναν τερματοφύλακα, τρεις αμυντικούς, τρεις μέσους και τρεις επιθετικούς), ο καθένας από τους οποίους είναι εφοδιασμένος με ένα μπαστούνι που μοιάζει με απόχη και μ’ αυτό χειρίζεται την μπάλα επιδιώκοντας να σκοράρει γκολ στο αντίπαλο τέρμα.
Το άθλημα ρυθμίζεται από την Διεθνή Ομοσπονδία του Λακρός· οι ομάδες διαγωνίζονται στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Λακρός.
Υπάρχουν τέσσερις εκδοχές του αθλήματος που διαφέρουν στα μπαστούνια, την αθλητική εγκατάσταση, τους κανονισμούς και τον εξοπλισμό: λακρός γήπεδου, λακρός γυναικών, λακρός μπόξ και ιντερκρός. Οι αγώνες αντρών, γηπέδου και μποξ, είναι αθλήματα επαφής και οι παίκτες φορούν προστατευτικό εξοπλισμό: κράνος, γάντια, προστατευτικά ώμων και επιγονατίδες. Στους αγώνες γυναικών δεν επιτρέπεται η σωματική επαφή, μόνο η επαφή μπαστούνι με μπαστούνι. Οι παίκτριες φορούν γυαλιά προστασίας και οι τερματοφύλακες φορούν κράνη και προστατευτικά μαξιλάρια. Το ιντερκρός άθλημα άνευ επαφής. για άντρες και γυναίκες, που παίζεται με πλαστικό μπαστούνι και πιο μαλακή μπάλα.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Λακρός είναι μέρος της πολιτιστικής παράδοσης των Ιροκουά που ζουν στη σύγχρονη Νέα Υόρκη και την Πενσυλβάνια. Εφευρέθηκε περί το 1100 CE από τους Βορειοαμερικάνους ιθαγενείς.[1] Τον 17ο αιώνα τεκμηριώθηκε και καθιερώθηκε από Ιησουίτες ιεραπόστολους ιερείς σε περιοχές του σύγχρονου Καναδά.[2]
Το Λακρός ήταν μέρος της κοινότητας και θρησκευτικής ζωής των φυλών της ηπείρου για πολλά χρόνια. Αρχικά χαρακτηριζόταν από μεγάλη πνευματικότητα και μαχητικό πνεύμα. Οι παίκτες ήταν σαν πολεμιστές που ζητούσαν δόξα και τιμή για τους ίδιους και τις φυλές τους. [3]
Ο γάλλος Ιησουίτης ιεραπόστολος Jean de Brébeuf είδε Χιουρονίτες να παίζουν περί το 1637 στο σημερινό Οντάριο. Ονόμασε το παιχνίδι la crosse, που σημαίνει "το μπαστούνι" στα γαλλικά. Η ονομασία προέρχεται από το γαλλικό όρο για το χόκεϊ επί χόρτου, le jeu de la crosse.[4]
Ο Τζέιμς Σμιθ περιέγραψε λεπτομερώς έναν αγώνα όπως παίχτηκε το 1757 από Mohawk, "έπαιξαν με ξύλινη μπάλα, διαμέτρου περί τα 7,6 εκ., και δυνατό ραβδί μήκους περί το 1,5 μ., που καταλήγει σε απόχη, αρκετά μεγάλη ώστε να χωρέσει την μπάλα."[5]
Αγγλόφωνες από το Μόντρεαλ πρόσεξαν το παιχνίδι που έπαιζαν οι Mohawk και περί το 1830 άρχισαν να παίζουν και οι ίδιοι. Το 1856 ο William George Μπύρς, ένας Καναδός οδοντίατρος, ίδρυσε τη Λέσχη Λακρός του Μόντρεαλ.[6] Το 1860 ο Μπύρς κωδικοποίησε το παιχνίδι, περιορίζοντας τη χρονική διάρκεια του αγώνα και μειώνοντας τον αριθμό των παικτών σε 12 ανά ομάδα.[7]
Το νέο άθλημα αποδείχθηκε δημοφιλές και εξαπλώθηκε σε όλο τον αγγλόφωνο κόσμο, από το 1900 υπήρχαν δεκάδες αντρικές ομάδες στον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αγγλία, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Το λακρός γυναικών εισήχθη από τη σκωτσέζα Λουίζα Lumsden το 1890. Το 1926 ιδρύθηκε η πρώτη γυναικεία λέσχη στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Ρόζαμπελ Σινκλέρ στη Σχολή Bryn Mawr .[8]
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το λακρός περί το 1900 επικεντρώθηκε στις περιφέρειες των μεσοατλαντικών κρατών, όπως τη Νέα Υόρκη και το Μέριλαντ. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα το άθλημα διαδόθηκε στις περισσότερες αμερικάνικες πολιτείες. Βάσει έρευνας του ΗΠΑ Λακρός το 2016, υπάρχουν περισσότεροι από 825,000 παίκτες λακρός στις ΗΠΑ και είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο ομαδικό άθλημα στα σχολεία μέλη του NFHS.[9]
Τύποι Λακρός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λακρός Γήπεδου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το λακρός γήπεδου είναι αντρική υπαίθρια εκδοχή του αθλήματος. Υπάρχουν δέκα παίκτες σε κάθε ομάδα: τρεις επιθετικοί, τρεις μέσους, τρεις αμυντικοί και ένας τερματοφύλακας. Κάθε παίκτης είναι εφοδιασμένος με ένα μπαστούνι λακρός. Το κοντό μπαστούνι μήκους 1 μ. χρησιμοποιείται από επιθετικούς και μέσους. Έως και τέσσερις παίκτες ανά ομάδα χρησιμοποιούν μακρύ μπαστούνι, διαστάσεων 1,3 έως 1,8 μ., συνήθως οι τρεις αμυντικοί και ο ένας μέσος. Ο τερματοφύλακας χρησιμοποιεί ένα μπαστούνι με ευρεία κεφαλή πλάτους 30 εκ. και μήκους 1 έως 1,8 μ..[10]
Το γήπεδο έχει διαστάσεις 100μ. x 55μ. Τα τέρματα έχουν διαστάσεις 1,8μ. x 1,8μ. και απέχουν μεταξύ τους κατά 73μ. Κάθε τέρμα βρίσκεται μέσα σε κυκλική περιοχή διαμέτρου 5,5μ,[11] μέσα στην οποία ο τερματοφύλακας έχει προνομιακά δικαιώματα. Οι επιθετικοί παίκτες και τα μπαστούνια τους απαγορεύεται να εισέλθουν στην περιοχή του τέρματος. Η γραμμή στη μέση του γηπέδου χωρίζει το γήπεδο σε μία επιθετική και μία αμυντική ζώνη για κάθε ομάδα. Κάθε ομάδα πρέπει να διατηρεί τέσσερις παίκτες στην αμυντική ζώνη και τρεις παίκτες στην επιθετική ζώνη. Για την ικανοποίηση της απαίτησης δεν έχει σημασία η λειτουργική θέση του παίκτη, μολονότι συνήθως οι τρεις επιθετικοί μένουν στην επιθετική ζώνη, οι τρεις αμυντικοί και ο τερματοφύλακας μένουν στην αμυντική ζώνη, και οι τρεις μέσοι παίζουν και στις δύο ζώνες. Παραβίαση του κανόνα είναι οφσάιντ και η ομάδα χάνει την κατοχή της μπάλας ή δέχεται ποινή.[12]
Η διάρκεια του αγώνα είναι 60 λεπτά, χωρισμένα σε τέσσερις περιόδους των 15 λεπτών. Έναρξη του παιχνιδιού γίνεται στην αρχή κάθε τέταρτου και μετά από κάθε γκολ με ένα φεης-οφ. Στο φεης-οφ δύο παίκτες κρατούν τα μπαστούνια παράλληλα προς τη μεσογηπέδια γραμμή με τις απόχες να βλέπουν προς την μπάλα. Με το σφύριγμα, οι παίκτες προσπαθούν να πάρουν την κατοχή της μπάλας και να την περάσουν στους συμπαίκτες τους. Στη συνέχεια επιδιώκουν να φέρουν την μπάλα στην επιθετική τους ζώνη και να σκοράρουν ένα γκολ. Λόγω του κανόνα οφσάιντ, το κανονισμένο παιχνίδι παίζεται με έξι επιθετικούς παίκτες έναντια σε έξι αμυντικούς παίκτες και έναν τερματοφύλακα.[13]
Έστω ότι η μπάλα βγήκε εκτός ορίων, τότε η μπάλα δίνεται στην ομάδα που δεν την άγγιξε τελευταία. Με εξαίρεση την περίπτωση που η μπάλα ήταν βολή προς το τέρμα. Οι χαμένες βολές που βγήκαν εκτός ορίων κερδίζονται από την ομάδα του παίκτη που ήταν πλησιέστερα στην μπάλα όταν βγήκε εκτός. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, οι ομάδες μπορούν να αντικαταστήσουν παίκτες από το γήπεδο μέσω της περιοχής αντικατάστασης, επιλογή που ονομάζεται "on the fly". Μετά από πέναλτι και γκολ, οι παίκτες μπορούν να αντικαθίστανται ελεύθερα άνευ υποχρέωσης για διέλευση από την περιοχή αντικατάστασης.[14]
Τα πέναλτι είναι τεχνικά ή προσωπικά φάουλ. Τα προσωπικά φάουλ όπως το κροστσέκ και το παράνομο σωματικό τσέκ ή σλας, σχετίζονται με την ασφάλεια των παικτών. Αυτά τα φάουλ δίνουν πέναλτι 1 λεπτό ή περισσότερο * ο επιθετικός παίκτης πρέπει να απομακρυνθεί από το γήπεδο και να παραμείνει στον χώρο αναπληρωτών για την διάρκεια της ποινής. Τα πέναλτι μπορεί να είναι απολύσιμα ή όχι; απολύσιμο σημαίνει ότι αν μπει γκολ την ώρα του πέναλτι τότε ο τιμωρημένος παίκτης μπορεί να επανέλθει στο παιχνίδι. Μη απολύσιμο σημαίνει ότι ο παίκτης πρέπει να εκτίσει όλον τον χρόνο της ποινής, ανεξάρτητα από τα γκολ, και άρα η ομάδα του θα παίζει με εννιά παίκτες. Λόγω του κανόνα οφσάιντ, αυτό σημαίνει ότι ο αντίπαλος παίζει με έξι επιτιθετικούς εναντίον πέντε αμυντικών συν τον τερματοφύλακα.
Λακρός μποξ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το λακρός μποξ παίζεται με ομάδες πέντε παικτών συν ενός τερματοφύλακα σε πίστα χόκεϊ ή σε κλειστό γήπεδο ποδοσφαίρου που ονομάζεται μπόξ.[15] Πρόκειται για Καναδέζικο τρόπο παιχνιδιού που εισήχθη περί το 1930 για την αξιοποίηση πιστών χόκει.[16](p157) (p120)
Τα τέρματα έχουν διαστάσεις 1,2μ.πλάτος και 1,2μ. ύψος. Ο τερματοφύλακας φοράει περισσότερο εξοπλισμό προστασίας, έναν τεράστιο προστάτη στήθους και περιβραχιόνια που αποτελούν "το πάνω μέρος", μεγάλες επικνημίδες (που πληρούν αυστηρές προδιαγραφές) και ειδικές μάσκες τερματοφύλακα.[17]
Το στυλ του παιχνιδιού είναι γρήγορο, και επιταχύνεται από τις περιορισμένες διαστάσεις του αγωνιστικού χώρου και χρονόμετρο βολής. Ο κανονισμός του χρονόμετρου ορίζει ότι η επιτιθέμενη ομάδα πρέπει να επιχειρήσει γκόλ εντός χρονικού διαστήματος 30 δευτερόλεπτων από την κατοχή της μπάλας.
Στα πέναλτι, ο παίχτης αποστέλλεται στο πέναλτι μποξ και η ομάδα του πρέπει να παίξει χωρίς αυτόν, με έναν άνθρωπο λιγότερο για όλη τη διάρκεια της ποινής. Τα περισσότερα φάουλ δίνουν πέναλτι τουλάχιστο δύο λεπτά, τα μεγάλα πέναλτι φτάνουν τα πέντε λεπτά. Το λακρός διαφέρει από τα άλλα αθλήματα στο ότι η διαπλοκή δεν θα επιφέρει αποβολή, αλλά πέντε λεπτά ποινής είναι δεδομένα.
Γυναικείο λακρός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι κανόνες του γυναικείου λακρός διαφέρουν σημαντικά από το αντρικό, κυρίως στον εξοπλισμό και την επιτρεπόμενη φυσική επαφή.[18] Στο γυναικείο λακρός δεν επιτρέπεται σωματική επαφή και ο μόνος προστατευτικό εξοπλισμό που φορούν οι παίκτριες είναι γυαλιά προστασίας και στόματος.
Ο πρώτος σύγχρονος αγώνας λακρός γυναικών πραγματοποιήθηκε στο Σκωτσέζικο σχολείο St Leonards το 1890, από τη διευθύντρια Λουίζα Lumsden που κατόπιν επίσκεψης στο Κεμπέκ είδε πώς παίζεται.[19] Η πρώτη αμερικάνικη γυναικεία ομάδα λακρός ιδρύθηκε στο Σχολείο Bryn Mawr στη Βαλτιμόρη Μέριλαντ το 1926.
Το παιχνίδι παίζεται με 12 παίκτες ανά ομάδα και περιλαμβάνει τρία ειδικά όρια που δεν υπάρχουν στο αντρικό λακρός: η 8μ. "βεντάλια" μπροστά από το τέρμα (11 μ. διεθνώς), το 12 μ. (15 μ διεθνώς) ημικύκλιο που περιβάλλει τον 8μ. ανεμιστήρα, και τον κύκλο στο κέντρο του γηπέδου, από όπου γίνεται η έναρξη του παιχνιδιού μετά από κάθε γκόλ και στην αρχή του τέταρτου.
Οι αμυντικοί απαγορεύεται να σταθούν μέσα στην 8μ. περιοχή για περισσότερο από 3 δευτερόλεπτα χωρίς να απέχουν κατά απόσταση ίση με το μήκος μπαστουνιού από τον επιθετικό που φυλάνε. Όπως ισχύει στο δεύτερο κανόνα του μπάσκετ. Η παραβίαση του κανόνα δίνει σε έναν παίκτη από την αντίπαλη ομάδα ελεύθερη βολή κατά του τερματοφύλακα. Έστω επιθετικός που προσπαθεί να σκοράρει, δεν πρέπει να το επιχειρήσει όσο βρίσκεται ένας αμυντικός στο χώρο βολής.[20]
Ιντερκρός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το ιντερκρός είναι άθλημα άνευ επαφής με κανονισμούς και τροποποιημένεο εξοπλισμό. Το μπαστούνι είναι πλαστικό και η μπάλα είναι πιο μαλακή.
Παίζεται με ομάδες των πέντε παικτών, σε αγωνιστικό χώρο διαστάσεων 20 μ.επί 40 m. Τα τέρματα έχουν 1,2μ. ύψος και πλάτος. Το Fédération Internationale d'Inter-Crosse διοργανώνει Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ανά διετία.[21]
Το λακρός διεθνώς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ολυμπιακοί Αγώνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το λακρός γήπεδου ήταν ολυμπιακό άθλημα στους Θερινούς Ολυμπιακούς του 1904 και του 1908 . Το 1904, διαγωνίστηκαν τρεις ομάδες στους αγώνες που πραγματοποιήθηκαν στο St. Louis. Το χρυσό μετάλλιο κέρδισε η καναδέζικη ομάδα Winnipeg Shamrocks.[22][23] Στους αγώνες του 1908 στο Λονδίνο Αγγλίας διαγωνίστηκαν δύο ομάδες, η Καναδική και η Αγγλική, και κέρδισε η καναδική με σκορ 14-10.[24]
Στους Ολυμπιακούς αγώνες των 1928, 1932, και 1948 το λακρός ήταν άθλημα επίδειξης. Το 1928 στο Άμστερνταμ διαγωνίστηκαν τρεις ομάδες,[25] Το 1932 η αμερικάνικη ομάδα[26] αντιπροσωπεύθηκε από τον Johns Hopkins. [27] και το 1948 ο αγώνας Αμερικής-Αγγλίας έληξε με ισοπαλία 5-5.[28]
Έγιναν προσπάθειες να περιληφθεί το λακρός ως άθλημα επίδειξης στους θερινούς Ολυμπιακοί αγώνες 1996 στην Ατλάντα και το 2000 στους Ολυμπιακούς αγώνες στο Σίδνεϊ Αυστραλίας, αλλά δεν ήταν επιτυχείς.[29]
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Liss, Howard (1970). Lacrosse. Funk & Wagnalls. σελ. 13.
- ↑ Vennum, Thomas (2002). American Indian Lacrosse: Little Brother of War. Smithsonian Institution. ISBN 978-1560983026.[Χρειάζεται σελίδα]
- ↑ Rock, Tom (Νοέμβριος–Δεκέμβριος 2002). «More Than a Game». Lacrosse Magazine (US Lacrosse). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-08-22. https://web.archive.org/web/20070822224214/http://www.redhawkslax.com/news.lacrossemag.html. Ανακτήθηκε στις 2007-03-18.
- ↑ «Lacrosse: E-Lacrosse Lacrosse History, Links and Sources». E-lacrosse.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 1999. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «An account of the remarkable occurrences in the life and travels of Colonel James Smith». Internet Archive. σελίδες 77–78. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Claydon, Jane (επιμ.). «Origin & History». Federation of International Lacrosse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Adamski, Barbara K. «Lacrosse». The Canadian Encyclopedia.
- ↑ «History». Bryn Mawr School. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ «2016 Participation Survey» (PDF). US Lacrosse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Equipment for Boys' and Men's Lacrosse». US Lacrosse.
- ↑ «Field Diagrams». US Lacrosse.
- ↑ «Men's Rules». US Lacrosse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Getting started: Beginners Lacrosse 101». Lacrosse.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Boys' Rules». US Lacrosse.
- ↑ «Box Lax 101». National Lacrosse League. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Fisher, Donald M. (2002). Lacrosse: A History of the Game. Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-6938-2.
- ↑ «Box Lacrosse Equipment Guideline». Zone4Laxx.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2008.
- ↑ «2015–2018 Women's Official Rules» (PDF). Federation of International Lacrosse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «History of Lacrosse at St Leonards». STLeonards-Fife.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2008.
- ↑ «2016 Women's Rulebook» (PDF). US Lacrosse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «World Cup / World Championship». Fédération Internationale d’Inter-Crosse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «1904 Winnipeg Shamrocks». The Manitoba Sports Hall of Fame & Museum. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Brownell, Susan (2008). The 1904 Anthropology Days and Olympic Games. University of Nebraska Press. σελ. 229. ISBN 0-8032-1098-1. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2009.
- ↑ Owen, David (25 Απριλίου 2008). «David Owen on the 1908 Olympic celebration». Inside the Games. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2008.
- ↑ «Amsterdam Games Olympic Official Report part two» (PDF). LA84 Foundation. 1928. σελίδες 907–911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Official Report of the Xth Olympiade Committee in Los Angeles 1932» (PDF). LA84 Foundation. 1932. σελίδες 763–766. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «Lacrosse on the Olympic Stage». Lacrosse Magazine. US Lacrosse. Σεπτέμβριος–Οκτώβριος 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2008.
- ↑ «Official Report of the 1948 London Olympics» (PDF). LA84 Foundation. 532–533.
- ↑ «International Lacrosse History». US Lacrosse. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2008.