Κολομάν της Ουγγαρίας

Ο Κολομάν ο βιβιλόφιλος, ουγγρ. Kálmán Könyves (π. 1070 - 3 Φεβρουαρίου 1116) από τον Οίκο των Αρπάντ ήταν βασιλιάς της Ουγγαρίας (1095-1116) και της Κροατίας (1097-1116).

Βιογραφία

Ήταν ο πρωτότοκος γιος τού Γκέζα Α΄ της Ουγγαρίας και της Σοφίας (ή της Συναδηνής, ανιψιάς τού Νικηφόρου Γ΄ Βοτανειάτη Αυτοκράτορα των Ρωμαίων).

Ο πατέρας του απεβίωσε το 1077 και ο Γκέζα Α΄ με τον αδελφό του Άλμος ήταν 7 και 2 ετών αντίστοιχα. Έτσι βασιλιάς έγινε ο θείος τους Λαδίσλαος Α΄, που ετοίμασε τον Κολομάν -ημίτφλο και κυφό, κατά τα χρονικά- για εκκλησιαστική σταδιοδρομία. Πράγματι ο Κολομάν διορίστηκε επίσκοπος Έγκερ ή Βάραντ (νυν Οράντεα Ρουμανίας) στις αρχές της δεκαετίας τού 1090. Στις αρχές τού 1095 ο Λαδίσλαος Α΄ ήταν στα τελευταία του και όρισε διάδοχο τον Άλμος. Τότε ο Κολομάν έφυγε από την Ουγγαρία και επέστρεψε, όταν απεβίωσε ο θείος του τον Ιούλιο τού 1095· στέφθηκε βασιλιάς στις αρχές τού 1096. Οι συνθήκες της στέψης του μας είναι άγνωστες. Χορήγησε το 1/3 της Ουγγαρίας ως δουκάτο στον Άλμος.

Κατά το έτος στέψης τού Κολομάν, τουλάχιστον πέντε ομάδες Σταυροφόρων πέρασαν από την Ουγγαρία προς την Παλαιστίνη. Τις ομάδες που εισέβαλαν χωρίς την άδειά του ή λεηλατούσαν την ύπαιθρο, τις εξόντωσε, πάντως ο κύριος στρατός όμως διέσχισε τη χώρα χωρίς περιστατικά. Εισέβαλε στην Κροατία το 1097 και νίκησε τον βασιλιά της Πετάρ Σβάτσικ. Στη συνέχεια στέφθηκε βασιλιάς της· σύμφωνα με το Pacta Conventa (Συμφωνηθέν Συμβόλαιο) τού Κολομάν με τους ευγενείς της Κροατίας, τού οποίου η αυθεντία δεν είναι αποδεκτή από όλους τους μελετητές, ο Κολομάν στέφθηκε μόνο μετά από την επικύρωση συνθήκης με τους ευγενείς της Κροατίας. Από τότε και για τους επόμενους αιώνες οι Ούγγροι βασιλείς ήταν επίσης ηγεμόνες της Κροατίας.

Σε όλη του τη ζωή είχε τον αδελφό του να προσπαθεί να τον εκθρονίσει. Ο Αλμος μηχανεύτηκε τουλάχιστον πέντε σχέδια για να τον εκτοπίσει. Σε αντίποινα ο Κολομάν κατέλαβε το δουκάτο το 1107/08 και τύφλωσε τον Άλμος με τον γιο εκείνου Μπέλα το 1114. Τα Ουγγρικά χρονικά που προέρχονται από τον Άλμος και τον Μπέλα, περιγράφουν τον Κολομάν ως αιμοδιψή και ατυχή. Αντίθετα, ο χρονικογράφος Γάλλος ο Ανώνυμος από την άλλη μεριά τον απεικονίζει ως "τον πιο καλό στην επιστολογραφία όλων των εποχών". Τα διατάγματά του αναφέρονται σε πολλές πτυχές της ζωής, όπως φορολογία, εμπόριο και σχέσεις μεταξύ Χριστιανών και μη υποτελών, έμεινα αναλλοίωτα για περισσότερο από έναν αιώνα. Ήταν ο πρώτος Ούγγρος μονάρχης, που αποκήρυξε τον έλεγχο διορισμού των αρχιερέων στην επικράτειά του.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε πρώτα το 1097 την Φελίσια (η Μπουσίλλα σε μερικές ιστοριογραφίες) των Ωτβίλ, κόρη τού Ρογήρου Α΄ κόμη της Σικελίας και είχε τέκνα:

• Σοφία γενν. 1098/99-πριν το 1112.
• Στέφανος Β΄ 1101-1131, βασιλιάς της Ουγγαρίας & Κροατίας.
• Λαδίσλαος απεβ. 1112.

Το 1112 ο Κολομάν έκανε δεύτερο γάμο με την Ευφημία, κόρη τού Βλαντίμιρ Β΄ Μονομάχου μεγάλου πρίγκιπα τού Κιέβου. Ο Κολομάν την κατηγόρησε για μοιχεία και την επέπεμψε. Αυτή επέστρεψε στο Κίεβο, όπου γεννήθηκε ο:

• Μπόρις Καλαμάνος π. 1114-π. 1154, διεκδικητής της Ουγγαρίας. Δεν αναγνωρίστηκε ως γνήσιος από τους Αρπάντ.

Πηγές

• Albert of Aachen: Historia Ierosolimitana—History of the Journey to Jerusalem (Edited and translated by Susan B. Edgington) (2007). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-920486-1.
• Anna Comnena: The Alexiad (Translated by E. R. A. Sewter) (1969). Penguin Books. ISBN 978-0-14-044958-7.
• Archdeacon Thomas of Split: History of the Bishops of Salona and Split (Latin text by Olga Perić; edited, translated and annotated by Damir Karbić, Mirjana Matijević Sokol, and James Ross Sweeney) (2006). CEU Press. ISBN 963-7326-59-6.
• Cosmas of Prague: The Chronicle of the Czechs (Translated with an introduction and notes by Lisa Wolverton) (2009). The Catholic University of America Press. ISBN 978-0-8132-1570-9.
• Master Roger's Epistle to the Sorrowful Lament upon the Destruction of the Kingdom of Hungary by the Tatars (Translated and Annotated by János M. Bak and Martyn Rady) (2010). In: Rady, Martyn; Veszprémy, László; Bak, János M. (2010); Anonymus and Master Roger; CEU Press; ISBN 978-963-9776-95-1.