Πύλη Μπελέ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Δημιουργήθηκε από μετάφραση της σελίδας "Beulé Gate" |
||
Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
{{πηγές|12|04|2024}} |
|||
{{πληροφορίες κτιρίου}} |
|||
{{Multiple image|align=right}} |
|||
[[File:The Beulé Gate on May 19, 2020.jpg|μικρογραφία|300εσ|Η Πύλη Beulé.]] |
|||
Η '''πύλη Μπελέ, γαλλ.: Beulé''' είναι μια [[Στερωμένη πύλη|οχυρωμένη πύλη]], που κτίστηκε κατά τη [[Ρωμαϊκή Ελλάδα|Ρωμαϊκή περίοδο]], η οποία οδηγεί στα Προπύλαια της [[Ακρόπολη Αθηνών|Ακρόπολης της Αθήνας]]. Κατασκευάστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από αναπροσαρμοσμένα υλικά (spolia), που προέρχονται από το Χορηγικό Μνημείο του Νικία, ένα μνημείο που είχε κτιστεί τον 4ο αι. π.Χ. και κατεδαφίστηκε μεταξύ τού 2ου μ.Χ. και τού 4ου αι..Η αφιέρωση του μνημείου του Νικία είναι ακόμη ορατή στο υπέρθυρο της Πύλης Μπελέ. |
|||
Η '''Πύλη Beulé''' βρίσκεται δυτικά της [[Ακρόπολη Αθηνών|Ακρόπολης των Αθηνών]], πριν από τα [[Προπύλαια]] και είναι σήμερα η κύρια είσοδος του αρχαιολογικού χώρου. Για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκε υλικό από το χορηγικό μνημείο του Νικία. Οικοδομήθηκε στα μέσα του 3ου αι. πιθανότατα μετά την επιδρομή των Ερούλων. Το 1852 έκανε έρευνες στον χώρο ο [[Σαρλ-Ερνές Μπελέ]], Γάλλος αρχαιολόγος και πολιτικός από τον οποίο η πύλη πήρε το όνομά της. |
|||
Η πύλη ενσωματώθηκε στο τείχος, που κατασκευάστηκε μετά την επιδρομή των Ερούλων, ένα ύστερο ρωμαϊκό οχυρό που κτίστηκε γύρω από την Ακρόπολη κατά τα χρόνια μετά τη λεηλασία της πόλης από τους Ερούλους Γερμανούς το 267 ή στις αρχές του 268. Η κατασκευή της σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας φάσης στη χρήση της Ακρόπολης, στην οποία ο βράχος θεωρείται περισσότερο ως μια αμυντική θέση, παρά ένας θρησκευτικός χώρος, όπως ήταν η χρήση του στην [[Κλασική εποχή|κλασική περίοδο]]. Κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου, η πύλη ενισχύθηκε περαιτέρω και έκλεισε, πριν ξανακτιστεί με έναν προμαχώνα κατά την [[ιστορία της Αθήνας|Οθωμανική]] εποχή. |
|||
Επάνω στο επιστύλιο της πύλης υπάρχει εντοιχισμένη η αναθηματική επιγραφή, που αναφέρεται στη χορηγική νίκη του Νικία: |
|||
Το μνημείο ανακαλύφθηκε από τον Γάλλο αρχαιολόγο [[Σαρλ Ερνέστ Μπελέ|Charles-Ernest Beul]][[:en:Charles_Ernest_Beulé|é]] το 1852, και ανασκάφτηκε μεταξύ 1852 και 1853. Η ανακάλυψή της χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό στη Γαλλία από την επιστημονική κοινότητα και τον Τύπο, αν και οι αρχαιολόγοι και οι Έλληνες σχολιαστές επέκριναν τα επιθετικά μέσα, ιδιαίτερα τη χρήση εκρηκτικών, με τα οποία ο Μπελέ είχε πραγματοποιήσει την ανασκαφή. Στη σύγχρονη εποχή η πύλη χρησιμεύει κυρίως ως έξοδος για τους τουρίστες από την Ακρόπολη. |
|||
"Νικίας Νικοδήμου Ξυπεταιών ανέθηκε / νικήσας χορηγών Κεκροπίδι παίδων. / Πανταλέων Σικυώνιος ηύλει αίσμα / Ελπήνωρ Τιμοθέου. Νέαιχμος ήρχε." Δηλ. Ο Νικίας γιος του Νικοδήμου, από τον δήμο της Ξυπαίτης έστησε αυτό, έχοντας νικήσει ως χορηγός για τη χορωδία παιδιών της Κεκροπίδας φυλής. Ο Πανταλαίων από τη Σικυώνα έπαιζε αυλό, για το άσμα ''Ελπήνωρ'' του Τιμοθέου. Αυτό έγινε το έτος που ήταν άρχων ο Νέαιχμος (το 320 π.Χ.). |
|||
== Περιγραφή == |
|||
[[File:Propylaea and Temple of Athena Nike at the Acropolis (Pierer).jpg|μικρογραφία|200εσ|Αναπαράσταση την Πύλης Μπελέ. Από την Εγκυκλοπαίδεια του καθηγητή Joseph Kürschner, Στουτγάρδη 1891.]] |
|||
Η πύλη του Μπελέ βρίσκεται στο κάτω μέρος μιας μνημειώδους κλίμακας, η οποία οδηγούσε στα [[Προπύλαια (Ακρόπολη Αθηνών)|Προπύλαια]], τα οποία είναι περίπου 37 μ. πιο ανατολικά. Η κλίμακα κατασκευάστηκε στα τέλη του 1ου αι. μ.Χ., πιθανότατα με εντολή τού Αυτοκράτορα [[Κλαύδιος|Κλαύδιου]] (β. 41-54 μ.Χ.). Η πύλη περιλαμβάνει δύο πύργους, που εξέχουν περίπου 5 μ. από τη δομή. {{Sfn|Haussoullier|1888|p=41}}. Αυτοί οι πύργοι συνδέονται με τοίχους με τα πιο πάνω επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου του ναού της Αθηνάς Νίκης.{{Sfn|Rous|2019|p=60}} Η πύλη βρίσκεται σε έναν μαρμάρινο τοίχο, και ευθυγραμμίζεται με την κύρια διαδρομή μέσω των Προπυλαίων. {{Sfn|Lyons|2005|p=131}} |
|||
Η πύλη είναι σχεδόν 23 μ. πλάτους, με κεντρικό τμήμα γύρω στα 7 μ. τόσο στο ύψος όσο και στο πλάτος. {{Sfn|Beulé|1862|p=53}} Η περιοχή επάνω από την κεντρική πύλη είναι διακοσμημένη με τον τρόπο τού [[Δωρικός ρυθμός|δωρικού ρυθμού]]. Αποτελείται από επιστύλιο από πεντελικό μάρμαρο, με πιο επάνω μαρμάρινες [[Μετόπη|μετόπες]] και τρίγλυφα που κατασκευάστηκαν από μια ποικιλία ασβεστόλιθου, γνωστή ως [[Λίθος πόρων|πορόλιθος]]. Επάνω από τις μετόπες και τα τρίγλυφα είναι ένα γείσο με σταγόνες κάτω του, και πιο επάνω ένα αετωματικό τρίγωνο. [8] Η ίδια η πύλη είναι ύψους 3,87 μ., πλάτους στη βάση 1,89 μ. και πλάτους στην κορυφή 1,73 μ.[7] Μέσα στην πύλη υπάρχει ένα υπέρθυρο, που προστέθηκε τον 6ο αι. {{Sfn|Tanoulas|1997b|p=307}} |
|||
⚫ | |||
<references /> |
|||
=== Η επιγραφή του θριγκού === |
|||
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι == |
|||
{{text and translation|{{lang|grc|Νι[κ]ίας Νικοδήμου Ξυ[π]εταιὼν ἀνέθηκε νικήσας χορηγῶν Κεκροπίδι παίδων. Πανταλέων Σικυώνιο[ς] ηὔλει. ἆισμα· Ἐλπήνωρ Τιμοθέου· Νέ[αι]χμ[ο]ς ἦρχε.}}{{refn|1=''[[Inscriptiones Graecae|IG]]'' II<sup>2</sup> [https://epigraphy.packhum.org/text/5318 3055]= ''IG'' II<sup>3</sup>.4 [http://pom.bbaw.de/ig/digitale-edition/inschrift/IG%20II_III%C2%B3%204,%20467 467].}}|Nikias, son of Nikodemos, of the [[deme]] of [[Xypete]], set this up having won as {{transl|grc|italic=no|choregos}} of the boys' chorus for [[Kekropis]]. {{lang|grc|italic=no|Pantaleon}} of [[Sicyon]] played the {{transl|grc|italic=no|[[aulos]]}}. The song performed was the ''[[Elpenor]]'' of {{lang|grc|italic=no|[[Timotheus of Miletus|Timotheos]]}}. {{transl|grc|italic=no|Neaechmos}} was {{transl|grc|italic=no|[[Eponymous archon|archon]]}}.{{sfn|Camp|2001|p=162}}}}Η επιγραφή που φαίνεται στον θρογκό ήταν αρχικά η αφιέρωση του μνημείου του Νικία, μιας δομής που κτίστηκε λίγο μετά το 320 π.Χ. για να τιμήσει τον Αθηναίο χορηγό Νικία και τη νίκη του στους χορηγικούς αγώνες του έτους αυτού. {{Sfn|Dinsmoor|1910|p=479}} Όπως είναι η διάταξή της στο μνημείο του Νίκια, έχει ως εξής:<div class="reflist reflist-lower-alpha"> |
|||
* {{commonscat2}} |
|||
<references group="lower-alpha" responsive="1"></references> |
|||
</div>Το μνημείο του Νικία κτίστηκε με τη μορφή ενός ελληνικού ναού του δωρικού ρυθμού, που αποτελείται από τετράγωνο ναό με πρόστυλο, το οποίο έχει τη μορφή εξάστυλου πρόναου (δηλαδή, μια εμπρός στοά με αέτωμα και έξι κίονες). {{Sfn|Anderson|Spiers|p=149|Dinsmoor|1927}} Η επιγραφή αρχικά θα είχε τοποθετηθεί πάνω από το επιστύλιο του μνημείου του Νικία, και αντιπροσωπεύει μία από τις τελευταίες τέτοιες επιγραφές από την [[Ελληνιστική περίοδος|Ελληνιστική]] Αθήνα. Υπό τον [[Δημήτριος ο Φαληρεύς|Δημήτριο τον Φαληρέα]], ο οποίος κυβερνούσε την Αθήνα μεταξύ του 317 και του 307 π.Χ., οι νόμοι ελέγχου της πολυτέλειας για τον έλεγχο των αυστηρών δαπανών των αριστοκρατών έκαναν να σταματήσει η κατασκευή των χορηγικών μνημείων.{{Sfn|Camp|2001|p=161}} Κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης Ελληνιστικής περιόδου, ο συρμός στη δημόσια τέχνη άλλαξε: ευνοήθηκαν οι αδριάντες των ηγεμόνων, και τα μνημειακά κτίρια που κατασκευάστηκαν από τους ίδιους τους ηγεμόνες.{{Sfn|Manakidou|2018}} |
|||
== Ημερομηνία == |
|||
Αυτός που ανακάλυψε την πύλη, ο Σάρλ-Ερνέστ Μπελέ, πίστευε λανθασμένα ότι η πύλη ήταν η αρχική είσοδος στην Ακρόπολη. {{Sfn|Hoppin|1897|p=95}} Η μεταγενέστερη έρευνα, που ξεκίνησε με αυτή του Πωλ Γκρέιντορ το 1914, καθιέρωσε ότι ανήκε στην ύστερη ρωμαϊκή περίοδο (π.284 μ.Χ. - π.476), και πιθανότατα στα τέλη του 3ου ή στις αρχές του 4ου αι. Η επιστημονική άποψη παραμένει διχασμένη ως προς το πότε ακριβώς κτίστηκε εκείνη την περίοδο. {{Refn|{{harvnb|Graindor|1914}}; {{harvnb|Frantz|1982|pages=35–36}}; {{harvnb|Sironen|1994|pages=28–29}}; {{harvnb|Camp|2001|pages=224–226}}; {{harvnb|Rous|2019|p=58}}. For the dates of the late Roman period, see {{harvnb|Cameron|1993|pages=1–2}}.}} |
|||
Η πύλη Μπελέ είναι κατασκευασμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου από μαρμάρινα κομμάτια ({{Lang|la|[[spolia]]}}) βγαλμένο από το Χορηγικό Μνημείο του Νικία. {{Sfn|Dinsmoor|1973|p=286}} Το μνημείο του Νικία κατεδαφίστηκε σε αβέβαιη ημερομηνία. Στη δεκαετία του 1880, [[Βίλελμ Ντέρπφελντ|ο Βίλχελμ Ντέρπφελντ]] πρότεινε το 161 μ.Χ., με βάση την πεποίθησή του, ότι ένα θεμέλιο που ανακαλύφθηκε κάτω από το [[Ωδείο Ηρώδου του Αττικού]] που κατασκευάστηκε εκείνη τη χρονιά, ανήκε αρχικά στο μνημείο. {{Sfn|Dinsmoor|1910|p=481}} Το 1910 ο Γουίλιαμ Μπελ Ντίνσμουρ διέψευσε την υπόθεση του Ντέρπφελντ, δείχνοντας ότι το μνημείο του Νικία βρισκόταν αρχικά στο ανατολικό άκρο της [[Στοά Ευμένους|Στοάς του Ευμένη]]. {{Refn|{{harvnb|Dinsmoor|1910|p=482}}: for the early acceptance of Dinsmoor's work, see {{harvnb|Chase|1911|pages=114–115}}, {{harnvb|Weller|1913|pages=215–216}}, and later {{harvnb|Hill|1953|p=110}}.}} Ο Ντίνσμουρ πρότεινε εναλλακτικά ότι η κατεδάφιση μπορεί να χρονολογείται στα τέλη του 3ου ή στις αρχές του 4ου αι., {{Sfn|Dinsmoor|1910|p=482}} μια άποψη που καθιερώθηκε από τότε ως η επιστημονική συναίνεση. {{Refn|{{harvnb|Rous|2019|p=58}}; see e.g. {{harvnb|Wycherley|1978|p=184}}, {{harvnb|Camp|2001|pages=224–226}}.}} Οι ακριβέστερες προτεινόμενες ημερομηνίες για την κατασκευή της πύλης περιλαμβάνουν τη βασιλεία του Ρωμαίου Αυτοκράτορα [[Βαλεριανός|Βαλεριανού]] (β. 253–260) {{Sfn|Haussoullier|1888|p=42}} και η περίοδος γύρω από τη λεηλασία της Αθήνας από τους [[Έρουλοι|Ερούλους]] το 267 ή στις αρχές του 268: είτε λίγο πριν τη λεηλασία είτε περίπου δέκα χρόνια μετά. {{Refn|{{harvnb|Rous|2019|pages=57–61}}. For the sack and its date, see {{harvnb|Chioti|2021|location=esp. p. 319}}.}} |
|||
⚫ | |||
[[Αρχείο:Plan_Acropolis_of_Athens_colored.svg|εναλλ.=Plan of the Acropolis, showing the Beulé Gate at the far southwest edge.|μικρογραφία|Διαχρονικό σχέδιο της Ακρόπολης των Αθηνών, που δείχνει την Πύλη του Μπελέ (19). Το Ωδείο του Ηρώδη Αττικού έχει τον αριθμό 20 και η Στοά του Ευμένη 21. Η αρχική θέση του Μνημείου του Νικία έχει τον αριθμό 26.]] |
|||
Η Πύλη Μπελέ παρουσιάζει αρχιτεκτονικές ομοιότητες με το μετα-Ερούλιο Τείχος, όπως η χρήση εναλλασσόμενων στρωμάτων από μάρμαρο διαφορετικού χρώματος. {{Sfn|Rous|2019|p=58}} Το μετα-Ερούλιο Τείχος κτίστηκε γύρω από την Ακρόπολη περίπου δύο δεκαετίες μετά την λεηλασία του 267 ή του 268. Αν και η χρονολογία της πύλης δεν είναι απολύτως βέβαιη, είναι γενικά αποδεκτό ότι η κατεδάφιση του Χορηγικού Μνημείου του Νικία, η κατασκευή του μετα-Ερουλείου Τείχους και το κτίσμα της Πύλης Μπελέ ήταν περίπου σύγχρονα. {{Sfn|Rous|2019|p=60}} Οι περισσότεροι σύγχρονοι μελετητές θεωρούν ότι η πύλη κτίστηκε στον απόηχο της λεηλασίας. [27] Η Τζούντιθ Μπάιντερ έχει προτείνει, ότι η πύλη μπορεί να κατασκευάστηκε από τον [[Δέξιππος|Δέξιππο]], {{Sfn|Rous|2019|p=60}} τον Αθηναίο στρατηγό που υπερασπίστηκε με επιτυχία την Ακρόπολη κατά των Ερούλων κατά την εισβολή τους. {{Sfn|Mallan|Davenport|p=210|2015}} |
|||
Μια πέτρα που επαναχρησιμοποιήθηκε στις οθωμανικές οχυρώσεις της Ακρόπολης, διατηρεί μια επιγραφή που μνημονεύει τον Φλάβιο Σεπτίμιο Μαρκελλίνο, επειδή κατασκεύασε «την πύλη προς την Ακρόπολη από δικούς του πόρους». {{Refn|1={{harvnb|Sironen|1994|p=28}}; ''[[Inscriptiones Graecae|IG]]'' II<sup>2</sup> [https://epigraphy.packhum.org/text/7520 5206] = ''IG'' II<sup>2</sup> [https://epigraphy.packhum.org/text/345520 13291]}} Η επιγραφή δίνει τον βαθμό του Μαρκελλίνου ως ''λαμπρότατου'', τίτλος ισοδύναμος με το λατινικό {{Lang|la|[[clarissimus]]}} και συνήθως χρησιμοποιείται, μετά τις αρχές του 2ου αι., για να αναφερθούμε σε άνδρες [[Ρωμαϊκή σύγκλητος|συγκλητικού]] βαθμού{{Sfn|Millar|2002|p=362}}. Τον προσδιορίζει επίσης ως πρώην ''αγωνοθέτη'', ένας τίτλος που δινόταν στη Ρωμαϊκή Αθήνα στους υπεύθυνους για τη χρηματοδότηση και τη διοργάνωση θρησκευτικών εορτών, συμπεριλαμβανομένων των [[Παναθήναια|Παναθηναίων]], των Διονυσίων και των αγώνων προς τιμήν της αυτοκρατορικής οικογένειας. {{Refn|{{harvnb|Geagan|1967|pages=132–135}}. For the use of the {{transl|grc|agonothetes}} title for the Dionysia, see also {{harvnb|Wilson|1999|p=324}}.}} Η επιγραφή χρονολογείται στα μέσα του 4ου αι., μετά το 325· Γενικά, αν και όχι καθολικά, θεωρείται ότι σχετίζεται με την κατασκευή της Πύλης Μπελέ. {{Sfn|Sironen|1994}} |
|||
== Ιστορία == |
|||
Ο αρχαιολόγος και φιλόλογος Βάλτερ Μίλερ πρότεινε το 1893, ότι η πύλη μπορεί να είχε κατασκευαστεί για να αντικαταστήσει μία παλαιότερη, πλέον χαμένη πύλη, η οποία υπέθεσε ότι θα ήταν λιγότερο ισχυρά οχυρωμένη. {{Sfn|Miller|1893|p=539}} Η Πύλη Μπελέ πιστεύεται ότι προοριζόταν να προστατεύσει την οδό που οδηγεί στην Κλεψύδρα, μια πηγή στην Ακρόπολη που της παρείχε ασφαλή παροχή νερού σε περίπτωση πολιορκίας. [35] |
|||
[[Αρχείο:Propylaea_and_Temple_of_Athena_Nike_at_the_Acropolis_(Pierer).jpg|εναλλ.=Drawing showing the Beulé Gate in the foreground, with a staircase rising steeply behind to a temple-like structure (the Propylaia)|αριστερά|μικρογραφία|Αναπαράσταση της Ακρόπολης τον 3ο αι., που δείχνει την Πύλη του Μπελέ (εμπρός, στο κέντρο) με τα Πρωπύλαια πίσω.]] |
|||
Κατά την κατεδάφιση του Χορηγικού Μνημείου του Νικία, ορισμένα τμήματα της κατασκευής -τα γείσα- ήταν αριθμημένα ενώ ήταν ακόμα {{Lang|la|[[in situ]]}}, επιτρέποντάς τους να επανασυναρμολογηθούν σωστά μέσα στην πύλη. [36] Η δωρική [[ζωφόρος]] του Χορηγικού Μνημείου, κτισμένη από ασβεστόλιθο και μάρμαρο, ανακατασκευάστηκε κατά μήκος τής κορυφής τής πύλης Μπελέ, αν και το επιστύλιο του Χορηγικού Μνημείου, το οποίο αρχικά αποτελούσε ένα ενιαίο οριζόντιο δοκάρι, χωρίστηκε σε δύο μέρη, ένα επάνω και ένα κάτω από τη ζωφόρο της πύλης. {{Sfn|Rous|2019|p=58}} Ο Τζέφρυ Μ. Χέρουιτ έχει περιγράψει την επαναχρησιμοποίηση του Χορηγικού Μνημείου ως έναν «διπλό [[Κλασικισμός|κλασικισμό]]», καθώς το αρχικό μνημείο ήταν το ίδιο το πρότυπο των Προπυλαίων, και έτσι η επαναχρησιμοποίησή του δημιούργησε αρχιτεκτονική αρμονία μεταξύ της Πύλης Μπελέ και των Προπυλαίων, στα οποία οδηγούσε. {{Sfn|Hurwit|1999|p=284}} |
|||
Ο Χέρουιτ χαρακτήρισε την κατασκευή της πύλης «σημείο καμπής» στην ιστορία της Ακρόπολης, υποδηλώνοντας ότι αντιπροσώπευε μια ανανεωμένη έμφαση στον ρόλο της Ακρόπολης ως στρατηγικής οχύρωσης, και όχι ως θρησκευτικού ιερού, κάνοντας την τοποθεσία τώρα «ένα φρούριο με ναούς». {{Sfn|Hurwit|1999}} Κατά τον 3ο ή 4ο αι., μια ξύλινη στέγη κατασκευάστηκε κατά μήκος της εσωτερικής όψης της πύλης. υπό τον αυτοκράτορα [[Ιουστινιανός Α´|Ιουστινιανό]] (β. 527–565 ), ένα άλλο υπέρθυρο τοποθετήθηκε στο κατώφλι της πύλης, μειώνοντας το ύψος της. {{Sfn|Tanoulas|1997b|p=307}} Η πύλη παρέμεινε η κύρια είσοδος στην Ακρόπολη κατά τη Μεσοβυζαντινή περίοδο (π.843 - π.1261):κ ατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου προστέθηκε σε όλο το κτίσμα άλλος ένας όροφος με ξύλινη στέγη, και κατασκευάστηκε καμάρα, που εκτείνεται από βορρά προς νότο, στην εσωτερική (ανατολική) πλευρά των πύργων και στον τοίχο της πύλης [39]. Ο Τάσος Τανουλάς έχει προτείνει, ότι το έργο αυτό μπορεί να έγινε από τον [[Κατάλογος Επισκόπων, Μητροπολιτών και Αρχιεπισκόπων Αθηνών|Λέοντα Β']], τον [[Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών|μητροπολίτη Αθηνών]] μεταξύ 1060 και 1069. {{Sfn|Tanoulas|1997b}} |
|||
Το 1204, μετά την [[Δ΄ Σταυροφορία]], η Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) Αυτοκρατορία [[Partitio Terrarum Imperii Romaniae|μοιράστηκε]] μεταξύ της [[Βενετική Δημοκρατία|Βενετίας]] και των ηγετών τής σταυροφορίας. Η Αθήνα έγινε το κέντρο του [[Δουκάτο των Αθηνών|Δουκάτου των Αθηνών]], μια κυριότητα που αρχικά κατείχε ο Βουργουνδός αριστοκράτης [[Όθων ντε Λα Ρος]]. [42] Μεταξύ του 13ου και του 15ου αι. οι [[Λατινοκρατία|Φράγκοι]] ηγεμόνες της πόλης οχύρωσαν σταδιακά την Ακρόπολη. {{Sfn|Mark|1993|p=7}} Η πύλη Μπελέ έκλεισε κατά τη διάρκεια τής βασιλείας των απογόνων τού Όθωνα, της [[Οίκος ντε Λα Ρος|οικογένειας ντε Λα Ρος]], η οποία διήρκεσε μέχρι το 1308. Στον βόρειο πύργο της πύλης κτίστηκε επίσης μια θολωτή κατασκευή, για να την ενισχύει, την ίδια περίοδο. {{Refn|{{harvnb|Tanoulas|1997b|p=311}}. For the dates of the de la Roche dynasty, see {{harvnb|Setton|1975|p=211}}.}} Η μεσαιωνική περίοδος είδε επίσης το κλείσιμο των Προπυλαίων, {{Sfn|Mark|1993|p=7}} που ενισχύθηκε περαιτέρω με τον [[Φραγκικός Πύργος (Ακρόπολη Αθηνών)|Φράγκικο Πύργο]] σε αβέβαιη ημερομηνία. {{Sfn|Lock|1986|p=133}} |
|||
Τον προηγούμενο ρόλο της πύλης ως εισόδου στην Ακρόπολη ανέλαβε η πύλη, που βρισκόταν στους δυτικούς πρόποδες του μεγάλου κλασικού προμαχώνα, στον οποίο κτίστηκε ο Ναός της Αθηνάς Νίκης. {{Sfn|Makri|Tsakos|p=330|Vavylopoulou-Charitonidou|1989}} Ο μεσαιωνικός συμβολαιογράφος Νικολό ντα Μαρτόνι, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1395, έγραψε μια αφήγηση, που υποδηλώνει ότι η Πύλη Μπελέ ήταν ακόμα ορατή, αν και δεν χρησιμοποιείτο πλέον. {{Refn|{{harvnb|Tanoulas|1997b|p=286}}. On Niccolò da Martoni, see {{harvnb|Agrigoroaei |
|||
|2020}}, particularly pp. 324–326.}} Κάποια στιγμή στην Οθωμανική περίοδο (1458–1827), οι πύργοι της πύλης υψώθηκαν, και κατασκευάστηκε ένας προμαχώνας στην κορυφή της: {{Refn|{{harvnb|Haussoullier|1888|p=41}}; {{harvnb|Tanoulas|1997b|pages=293–294}}. For the dates of the Ottoman period, see {{harvnb|Kolovos|2021|p=254}}.}} αυτός ο προμαχώνας ήταν ορατός σε σχέδια, που έκανε ο Βρετανός αρχαιολόγος [[Γουίλλιαμ Τζελλ|Γουίλιαμ Τζελ]] το 1801– 1806. {{Sfn|Tanoulas|1997b}} Όταν ο Μπελέ ανέσκαψε τον προμαχώνα, ανέφερε ότι βρήκε στοιχεία ότι η πύλη είχε υποστεί ζημιά από πυρίτιδα πριν από την κατασκευή του προμαχώνα. [51] Μέχρι τον 19ο αι. η γνώση τής ύπαρξης τής πύλης είχε χαθεί. {{Sfn|St Clair|2022}} |
|||
== Ανασκαφές == |
|||
[[Αρχείο:Plan_of_the_entrance_to_the_Athenian_acropolis_in_1853_(Beulé,_L'Acropole_d'Athènes,_pl._2).jpg|εναλλ.=Architectural plan of the Beulé Gate, the staircase running through it, and the Propylaia to its north.|μικρογραφία|Το σχέδιο του Μπελέ για την είσοδο της Ακρόπολης των Αθηνών. Η πύλη Μπελέ βρίσκεται στο κάτω μέρος της εικόνας (δυτικά). {{Sfn|Beulé|1862}}]] |
|||
Η πύλη πήρε το όνομά της από τον Σάρλ-Ερνέστ Μπελέ, μέλος της [[Γαλλική Σχολή Αθηνών|Γαλλικής Σχολής στην Αθήνα]], ο οποίος ανακάλυψε την πύλη το 1852. {{Sfn|St Clair|2022}} Η πρώτη από τις ξένες αρχαιολογικές σχολές της Αθήνας, η Γαλλική Σχολή ιδρύθηκε το 1846 με σκοπό τη διεξαγωγή ανασκαφών και την κλασική παιδεία, καθώς και την ενίσχυση του γαλλικού κύρους, ιδιαίτερα {{Lang|fr|vis-à-vis}} με την Βρετανική αρχαιολογία. {{Sfn|Whitling|2019}} Ο Μπελέ είχε ενταχθεί στη Γαλλική Σχολή το 1849, {{Sfn|Baelen|1958|p=92}} και ανακάλυψε την πύλη κατά την ανασκαφή τής οδού προς τα Προπύλαια υπό τη διεύθυνση του [[Κυριακός Πιττάκης|Κυριάκου Πιττάκη]], του Έλληνα [[Έφορος (αρχαιολογία)|Εφόρου Αρχαιοτήτων]]. {{Sfn|St Clair|2022}} Ο ιστορικός Ζαν-Μισέλ Λενιώ αποκάλεσε την ανασκαφή «την πρώτη από τις μεγάλες αρχαιολογικές μεταμορφώσεις» που πραγματοποιήθηκε στην Ακρόπολη. {{Sfn|Leniaud|2002|p=58}} Ο Τανουλάς την περιγράφει ως το σημαντικότερο αρχαιολογικό έργο των μέσων του 19ου αι. στην τοποθεσία. {{Sfn|Tanoulas|1997b|p=293}} |
|||
Η ύπαρξη κατώτερης διαδρομής προς τα Προπύλαια είχε γίνει εμφανής κατά τις επιχειρήσεις εκκαθάρισης και επισκευής των μνημείων της Ακρόπολης μετά το τέλος της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης]] το 1829 {{Sfn|Baelen|1958|p=95}}. Το 1846 ο αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος Ωγκύστ Τιτέ άρχισε να αποκαλύπτει τη σκάλα που οδηγούσε στα Προπύλαια, αλλά οι αρχαιολόγοι δεν θεώρησαν γενικά ότι υπήρχε μια δεύτερη πύλη κάτω από αυτήν. {{Sfn|Baelen|1958|p=95}} Ο Τιτέ απεβίωσε το 1846 με το έργο του στη σκάλα ημιτελές: {{Sfn|Baelen|1958|p=95}} το 1850 ο Πιττάκης ολοκλήρωσε το έργο τού καθαρισμού της {{Sfn|Dickins|2014|p=1}} και της μερικής ανακατασκευής των σκαλοπατιών. {{Sfn|Mallouchou-Tufano|2007|p=44}} |
|||
Ο Πιττάκης στρατολόγησε τον Μπελέ για να βοηθήσει στην απομάκρυνση μεσαιωνικών και σύγχρονων κατασκευών από την υπόλοιπη περιοχή των Προπυλαίων το 1852. {{Sfn|St Clair|2022}} Ο Μπελέ, ενάντια στην επικρατούσα επιστημονική άποψη τής εποχής του, πίστευε ότι [[Μνησικλής ο Αθηναίος|ο Mνησικλής]], ο αρχιτέκτονας των Προπυλαίων, είχε αρχικά κατασκευάσει μια δεύτερη πύλη και εξασφάλισε την κατάφαση του Πιττάκη, καθώς και την υποστήριξη από τον Aλεξάντρ ντε Φορ-Ρουέν, τον Γάλλο πρεσβευτή στην Ελλάδα, για να διερευνήσει την υπόθεσή του. {{Sfn|Baelen|1958|p=95}} Στις 16 Mαΐου [Π.Η. 4 Μαΐου] οι ανασκαφείς ανακάλυψαν περισσότερα σκαλοπάτια που οδηγούσαν προς την πύλη, και στις 29 Mαΐου [Π.Η. 17 Μαΐου] είχε γίνει σαφές, ότι είχαν βρει την άκρη ενός οχυρωματικού τείχους γύρω από την Ακρόπολη, και μέσα σε αυτό μια πύλη. {{Sfn|Baelen|1958|p=97}} Την τοποθεσία επισκέφθηκαν ο βασιλιάς [[Όθων Α΄ της Ελλάδας|Όθωνας]] και η βασίλισσα [[Αμαλία της Ελλάδας|Αμαλία]] της Ελλάδας, και η ανακάλυψη έκανε διάσημο τον Μπελέ. {{Sfn|Baelen|1958|p=97}} |
|||
Ο Μπελέ έφυγε από την Αθήνα για τη Γαλλία στις αρχές Ιουνίου, επιστρέφοντας τον Δεκέμβριο για να διευθύνει ανανεωμένες ανασκαφές, πλέον εστιασμένες στην πύλη. {{Sfn|Baelen|1958|p=97}} Στις 5 Ιανουαρίου 1853 [Π/Η/ 24 Δεκεμβρίου 1852] οι εργασίες σταμάτησαν προσωρινά, όταν ο Έλληνας Υπουργός Πολέμου διέταξε τους ανασκαφείς να φύγουν, ανησυχώντας ότι η ανασκαφή θα κατέστρεφε την αμυντική αξία της Ακρόπολης σε περίπτωση μελλοντικής εισβολής. Ο Μπελέ, με την υποστήριξη της γαλλικής πρεσβείας, κατάφερε να πείσει τις ελληνικές αρχές ότι η Ακρόπολη είχε ούτως ή άλλως μικρή στρατιωτική αξία, και «δεν θα άντεχε για 24 ώρες ενάντια σε μια επίθεση». {{Sfn|Baelen|1958|p=98}} |
|||
Όταν οι εργασίες μπόρεσαν να ξαναρχίσουν το 1853, οι ανασκαφείς συνάντησαν ένα ιδιαίτερα επίμονο κομμάτι [[Κονίαμα|κονιάματος]], μέσα από το οποίο δεν μπορούσαν να διεισδύσουν τα εργαλεία τους. Ο Μπελέ εξασφάλισε μια παρτίδα εκρηκτικών από ναύτες του {{Lang|fr|Station du Levant}}, {{Sfn|Baelen|1958|p=98}} ενός στόλου του [[Εθνικό Ναυτικό (Γαλλία)|Γαλλικού Ναυτικού]] επιφορτισμένου με την περιπολία στο [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίο]], {{Sfn|Delis|2016|p=41}} και χρησιμοποίησε 68 κιλά πυρίτιδας για να εκραγεί το κομμάτι κονιάματος. Οι σύγχρονοι αρχαιολόγοι επέκριναν τις ενέργειές του, όπως και οι ελληνικές εφημερίδες, μία από τις οποίες είχε κατηγορήσει προηγουμένως τον Μπελέ ότι ήθελε να ανατινάξει τα πάντα στην Ακρόπολη. {{Refn|{{harvnb|Baelen|1958|p=98}}. For the quantity of explosives, see {{harvnb|Beulé|1854|p=291}}.}} Ο Πιττάκης, ο οποίος παρακολουθούσε την επιχείρηση, παραλίγο να χτυπηθεί από ένα θραύσμα από τα συντρίμμια, που τρύπησαν το καπέλο του: {{Sfn|St Clair|2022|p=491}} κυκλοφόρησαν αναφορές στη συνέχεια ότι είχε σκοτωθεί. {{Sfn|Baelen|1958|p=98}} |
|||
[[Αρχείο:2489_-_Athens_-_Acropolis_-_Plaque_for_Charles_Beul‚_at_the_Beulé_Gate_-_Photo_by_Giovanni_Dall'Orto,_Nov_09_2009.jpg|εναλλ.=Colour photograph of a marble stone, inscribed in Ancient Greek|μικρογραφία|Η αναμνηστική επιγραφή που έστησε ο Μπελέ το 1853 {{Sfn|Baelen|1958}}.]] |
|||
Μέχρι τις 12 Απριλίου [Π.Η. 31 Μαρτίου] 1853, οι δύο πύργοι είχαν αποκαλυφθεί πλήρως, ακολουθούμενοι από την ίδια την πύλη στις 13 Aπριλίου [Π.Η. 1 Απριλίου]. {{Sfn|Baelen|1958|p=98}} Οι ανασκαφές τελείωσαν αυτόν τον μήνα, και το μνημείο άνοιξε επίσημα σε μια τελετή στις 11 Mαΐου [Π.Η. 28 Απριλίου]. Ο Μπελέ τοποθέτησε μια αναμνηστική πέτρα, που ανακτήθηκε κατά τις ανασκαφές, στα δεξιά τής εισόδου τής πύλης. Τη επιγραφή έγραψε στα αρχαία ελληνικά: [68] |
|||
⚫ | |||
Ο Μπελέ ανέφερε επίσης ότι είχε αναγράψει μία γαλλική μετάφραση τής ίδιας επιγραφής κάτω από το ελληνικό κείμενο. {{Sfn|Beulé|1862|p=61}} Η ανακάλυψη τής πύλης προκάλεσε ακαδημαϊκούς εορτασμούς στη Γαλλία, και αναφέρθηκε με ενθουσιασμό στον γαλλικό Τύπο. Ο διπλωμάτης και [[Φιλέλληνες|φιλέλληνας]] Ζαν Μπαιλάν έχει γράψει, ότι η ανασκαφή μετέτρεψε τον Μπελέ σε «σημαιοφόρο για την εθνική τιμή στον τομέα της αρχαιολογίας». {{Sfn|Baelen|1958|p=99}} Σε αναγνώριση της ανακάλυψης του Μπελέ, η Ακαδημία της Γαλλίας έκανε την Ακρόπολη των Αθηνών θέμα για το Μεγάλο Βραβείο Ποίησής της το 1853, το οποίο κέρδισε η Λουίζ Κολέ. {{Sfn|Baelen|1958|p=100}} Ο Βρετανός ιστορικός Tόμας-Χένρυ Ντάιερ εξήρε την ανακάλυψη του Μπελέ, αλλά σωστά αμφισβήτησε τον ισχυρισμό του ότι η πύλη είχε κτιστεί από τον Mνησικλή, και επέκρινε την αναμνηστική επιγραφή του Μπελέ, αποκαλώντας την "κάπως ματαιόδοξη". {{Sfn|Dyer|1873}} Ο [[Λουδοβίκος Ρος|Λούντβιχ Ρος]], ο οποίος είχε προηγηθεί του Πιττάκη ως Γενικός Έφορος, περιέγραψε την επιγραφή ως «παράδειγμα μικρής, εθνικής και προσωπικής, ματαιοδοξίας» και προέβλεψε ότι ήταν πιθανό να κλαπεί ή να αφαιρεθεί από τους Έλληνες. {{Sfn|Ross|1861}} |
|||
Μετά την ανασκαφή της, η Πύλη Μπελέ επανέλαβε την αρχική της λειτουργία ως μνημειακή πύλη για την Ακρόπολη. {{Sfn|Leniaud|2002|p=58}} Στη δεκαετία του 1960 η κύρια είσοδος μεταφέρθηκε στη νοτιοανατολική πλευρά, αφήνοντας την Πύλη Μπελέ ως κύρια έξοδο. {{Sfn|Lyons|2005|p=131}} |
|||
== Εικόνες == |
|||
<gallery mode="packed"> |
|||
Αρχείο:Gezicht_op_de_Propyleeën_van_de_Akropolis_van_Athene_Propylées_prises_de_face._(titel_op_object),_RP-F-F01148-BU.jpg|εναλλ.=Black-and-white photograph of the gate, from a distance, showing the Temple of Athena Nike above| Φωτογραφία μεταξύ 1875 και 1893 |
|||
Αρχείο:Sideview_of_Beule_Gate_on_March_10,_2022.jpg|εναλλ.=Colour photograph of the gate, showing its construction from large marble blocks.| Άποψη της πύλης από τα βορειοδυτικά |
|||
Αρχείο:Acropolis_of_Athens_in_2020.05.jpg|εναλλ.=View downhill: the remains of the gate, partially ruined, can be seen below a low retaining wall.| Το πίσω μέρος της πύλης, όπως φαίνεται από τα βορειοανατολικά |
|||
Αρχείο:Acropole_-_L'occupation_française_à_Athènes_(16-27_juin_1917)_-_Athènes_-_Médiathèque_de_l'architecture_et_du_patrimoine_-_APOR104697.jpg|εναλλ.=Black and white photograph showing men in military uniform, posing in the gateway.| Γαλλικά στρατεύματα κατά την κατάληψη της Αθήνας το 1917 |
|||
Αρχείο:2491_-_Athens_-_Acropolis_-_Spolia_at_the_Beulé_Gate_-_Photo_by_Giovanni_Dall'Orto,_Nov_09_2009.jpg|εναλλ.=A large marble block with a small inscription in Greek capital letters.| Μια πέτρα της πύλης, που έχει επανασχεδιαστεί από ένα παλαιότερο μνημείο: μια επιγραφή, τώρα ανάποδη, είναι ορατή |
|||
</gallery> |
|||
== Σημείωση == |
|||
=== Εξηγήσεις === |
|||
{{Notelist}} |
|||
=== Αναφορές === |
|||
{{Παραπομπές|20em}} |
|||
== Βιβλιογραφία == |
|||
[[Κατηγορία:Πύλες στην Ελλάδα]] |
|||
⚫ | |||
[[Κατηγορία:Σελίδες με πηγές CS1 στα Γερμανικά (de)]] |
|||
[[Κατηγορία:Σελίδες με πηγές CS1 στα Γαλλικά (fr)]] |
|||
[[Κατηγορία:Λήμματα που περιέχουν κείμενο στα γαλλικά]] |
|||
[[Κατηγορία:Σελίδες με μη επιθεωρημένες μεταφράσεις]] |
Έκδοση από την 12:02, 9 Δεκεμβρίου 2024
Η πύλη Μπελέ, γαλλ.: Beulé είναι μια οχυρωμένη πύλη, που κτίστηκε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, η οποία οδηγεί στα Προπύλαια της Ακρόπολης της Αθήνας. Κατασκευάστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από αναπροσαρμοσμένα υλικά (spolia), που προέρχονται από το Χορηγικό Μνημείο του Νικία, ένα μνημείο που είχε κτιστεί τον 4ο αι. π.Χ. και κατεδαφίστηκε μεταξύ τού 2ου μ.Χ. και τού 4ου αι..Η αφιέρωση του μνημείου του Νικία είναι ακόμη ορατή στο υπέρθυρο της Πύλης Μπελέ.
Η πύλη ενσωματώθηκε στο τείχος, που κατασκευάστηκε μετά την επιδρομή των Ερούλων, ένα ύστερο ρωμαϊκό οχυρό που κτίστηκε γύρω από την Ακρόπολη κατά τα χρόνια μετά τη λεηλασία της πόλης από τους Ερούλους Γερμανούς το 267 ή στις αρχές του 268. Η κατασκευή της σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας φάσης στη χρήση της Ακρόπολης, στην οποία ο βράχος θεωρείται περισσότερο ως μια αμυντική θέση, παρά ένας θρησκευτικός χώρος, όπως ήταν η χρήση του στην κλασική περίοδο. Κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου, η πύλη ενισχύθηκε περαιτέρω και έκλεισε, πριν ξανακτιστεί με έναν προμαχώνα κατά την Οθωμανική εποχή.
Το μνημείο ανακαλύφθηκε από τον Γάλλο αρχαιολόγο Charles-Ernest Beulé το 1852, και ανασκάφτηκε μεταξύ 1852 και 1853. Η ανακάλυψή της χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό στη Γαλλία από την επιστημονική κοινότητα και τον Τύπο, αν και οι αρχαιολόγοι και οι Έλληνες σχολιαστές επέκριναν τα επιθετικά μέσα, ιδιαίτερα τη χρήση εκρηκτικών, με τα οποία ο Μπελέ είχε πραγματοποιήσει την ανασκαφή. Στη σύγχρονη εποχή η πύλη χρησιμεύει κυρίως ως έξοδος για τους τουρίστες από την Ακρόπολη.
Περιγραφή
Η πύλη του Μπελέ βρίσκεται στο κάτω μέρος μιας μνημειώδους κλίμακας, η οποία οδηγούσε στα Προπύλαια, τα οποία είναι περίπου 37 μ. πιο ανατολικά. Η κλίμακα κατασκευάστηκε στα τέλη του 1ου αι. μ.Χ., πιθανότατα με εντολή τού Αυτοκράτορα Κλαύδιου (β. 41-54 μ.Χ.). Η πύλη περιλαμβάνει δύο πύργους, που εξέχουν περίπου 5 μ. από τη δομή. [1]. Αυτοί οι πύργοι συνδέονται με τοίχους με τα πιο πάνω επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου του ναού της Αθηνάς Νίκης.[2] Η πύλη βρίσκεται σε έναν μαρμάρινο τοίχο, και ευθυγραμμίζεται με την κύρια διαδρομή μέσω των Προπυλαίων. [3]
Η πύλη είναι σχεδόν 23 μ. πλάτους, με κεντρικό τμήμα γύρω στα 7 μ. τόσο στο ύψος όσο και στο πλάτος. [4] Η περιοχή επάνω από την κεντρική πύλη είναι διακοσμημένη με τον τρόπο τού δωρικού ρυθμού. Αποτελείται από επιστύλιο από πεντελικό μάρμαρο, με πιο επάνω μαρμάρινες μετόπες και τρίγλυφα που κατασκευάστηκαν από μια ποικιλία ασβεστόλιθου, γνωστή ως πορόλιθος. Επάνω από τις μετόπες και τα τρίγλυφα είναι ένα γείσο με σταγόνες κάτω του, και πιο επάνω ένα αετωματικό τρίγωνο. [8] Η ίδια η πύλη είναι ύψους 3,87 μ., πλάτους στη βάση 1,89 μ. και πλάτους στην κορυφή 1,73 μ.[7] Μέσα στην πύλη υπάρχει ένα υπέρθυρο, που προστέθηκε τον 6ο αι. [5]
Η επιγραφή του θριγκού
Πρότυπο:Text and translationΗ επιγραφή που φαίνεται στον θρογκό ήταν αρχικά η αφιέρωση του μνημείου του Νικία, μιας δομής που κτίστηκε λίγο μετά το 320 π.Χ. για να τιμήσει τον Αθηναίο χορηγό Νικία και τη νίκη του στους χορηγικούς αγώνες του έτους αυτού. [6] Όπως είναι η διάταξή της στο μνημείο του Νίκια, έχει ως εξής:
Το μνημείο του Νικία κτίστηκε με τη μορφή ενός ελληνικού ναού του δωρικού ρυθμού, που αποτελείται από τετράγωνο ναό με πρόστυλο, το οποίο έχει τη μορφή εξάστυλου πρόναου (δηλαδή, μια εμπρός στοά με αέτωμα και έξι κίονες). [7] Η επιγραφή αρχικά θα είχε τοποθετηθεί πάνω από το επιστύλιο του μνημείου του Νικία, και αντιπροσωπεύει μία από τις τελευταίες τέτοιες επιγραφές από την Ελληνιστική Αθήνα. Υπό τον Δημήτριο τον Φαληρέα, ο οποίος κυβερνούσε την Αθήνα μεταξύ του 317 και του 307 π.Χ., οι νόμοι ελέγχου της πολυτέλειας για τον έλεγχο των αυστηρών δαπανών των αριστοκρατών έκαναν να σταματήσει η κατασκευή των χορηγικών μνημείων.[8] Κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης Ελληνιστικής περιόδου, ο συρμός στη δημόσια τέχνη άλλαξε: ευνοήθηκαν οι αδριάντες των ηγεμόνων, και τα μνημειακά κτίρια που κατασκευάστηκαν από τους ίδιους τους ηγεμόνες.[9]
Ημερομηνία
Αυτός που ανακάλυψε την πύλη, ο Σάρλ-Ερνέστ Μπελέ, πίστευε λανθασμένα ότι η πύλη ήταν η αρχική είσοδος στην Ακρόπολη. [10] Η μεταγενέστερη έρευνα, που ξεκίνησε με αυτή του Πωλ Γκρέιντορ το 1914, καθιέρωσε ότι ανήκε στην ύστερη ρωμαϊκή περίοδο (π.284 μ.Χ. - π.476), και πιθανότατα στα τέλη του 3ου ή στις αρχές του 4ου αι. Η επιστημονική άποψη παραμένει διχασμένη ως προς το πότε ακριβώς κτίστηκε εκείνη την περίοδο. [11]
Η πύλη Μπελέ είναι κατασκευασμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου από μαρμάρινα κομμάτια (spolia) βγαλμένο από το Χορηγικό Μνημείο του Νικία. [12] Το μνημείο του Νικία κατεδαφίστηκε σε αβέβαιη ημερομηνία. Στη δεκαετία του 1880, ο Βίλχελμ Ντέρπφελντ πρότεινε το 161 μ.Χ., με βάση την πεποίθησή του, ότι ένα θεμέλιο που ανακαλύφθηκε κάτω από το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού που κατασκευάστηκε εκείνη τη χρονιά, ανήκε αρχικά στο μνημείο. [13] Το 1910 ο Γουίλιαμ Μπελ Ντίνσμουρ διέψευσε την υπόθεση του Ντέρπφελντ, δείχνοντας ότι το μνημείο του Νικία βρισκόταν αρχικά στο ανατολικό άκρο της Στοάς του Ευμένη. [14] Ο Ντίνσμουρ πρότεινε εναλλακτικά ότι η κατεδάφιση μπορεί να χρονολογείται στα τέλη του 3ου ή στις αρχές του 4ου αι., [15] μια άποψη που καθιερώθηκε από τότε ως η επιστημονική συναίνεση. [16] Οι ακριβέστερες προτεινόμενες ημερομηνίες για την κατασκευή της πύλης περιλαμβάνουν τη βασιλεία του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Βαλεριανού (β. 253–260) [17] και η περίοδος γύρω από τη λεηλασία της Αθήνας από τους Ερούλους το 267 ή στις αρχές του 268: είτε λίγο πριν τη λεηλασία είτε περίπου δέκα χρόνια μετά. [18]
Η Πύλη Μπελέ παρουσιάζει αρχιτεκτονικές ομοιότητες με το μετα-Ερούλιο Τείχος, όπως η χρήση εναλλασσόμενων στρωμάτων από μάρμαρο διαφορετικού χρώματος. [19] Το μετα-Ερούλιο Τείχος κτίστηκε γύρω από την Ακρόπολη περίπου δύο δεκαετίες μετά την λεηλασία του 267 ή του 268. Αν και η χρονολογία της πύλης δεν είναι απολύτως βέβαιη, είναι γενικά αποδεκτό ότι η κατεδάφιση του Χορηγικού Μνημείου του Νικία, η κατασκευή του μετα-Ερουλείου Τείχους και το κτίσμα της Πύλης Μπελέ ήταν περίπου σύγχρονα. [2] Οι περισσότεροι σύγχρονοι μελετητές θεωρούν ότι η πύλη κτίστηκε στον απόηχο της λεηλασίας. [27] Η Τζούντιθ Μπάιντερ έχει προτείνει, ότι η πύλη μπορεί να κατασκευάστηκε από τον Δέξιππο, [2] τον Αθηναίο στρατηγό που υπερασπίστηκε με επιτυχία την Ακρόπολη κατά των Ερούλων κατά την εισβολή τους. [20]
Μια πέτρα που επαναχρησιμοποιήθηκε στις οθωμανικές οχυρώσεις της Ακρόπολης, διατηρεί μια επιγραφή που μνημονεύει τον Φλάβιο Σεπτίμιο Μαρκελλίνο, επειδή κατασκεύασε «την πύλη προς την Ακρόπολη από δικούς του πόρους». [21] Η επιγραφή δίνει τον βαθμό του Μαρκελλίνου ως λαμπρότατου, τίτλος ισοδύναμος με το λατινικό clarissimus και συνήθως χρησιμοποιείται, μετά τις αρχές του 2ου αι., για να αναφερθούμε σε άνδρες συγκλητικού βαθμού[22]. Τον προσδιορίζει επίσης ως πρώην αγωνοθέτη, ένας τίτλος που δινόταν στη Ρωμαϊκή Αθήνα στους υπεύθυνους για τη χρηματοδότηση και τη διοργάνωση θρησκευτικών εορτών, συμπεριλαμβανομένων των Παναθηναίων, των Διονυσίων και των αγώνων προς τιμήν της αυτοκρατορικής οικογένειας. [23] Η επιγραφή χρονολογείται στα μέσα του 4ου αι., μετά το 325· Γενικά, αν και όχι καθολικά, θεωρείται ότι σχετίζεται με την κατασκευή της Πύλης Μπελέ. [24]
Ιστορία
Ο αρχαιολόγος και φιλόλογος Βάλτερ Μίλερ πρότεινε το 1893, ότι η πύλη μπορεί να είχε κατασκευαστεί για να αντικαταστήσει μία παλαιότερη, πλέον χαμένη πύλη, η οποία υπέθεσε ότι θα ήταν λιγότερο ισχυρά οχυρωμένη. [25] Η Πύλη Μπελέ πιστεύεται ότι προοριζόταν να προστατεύσει την οδό που οδηγεί στην Κλεψύδρα, μια πηγή στην Ακρόπολη που της παρείχε ασφαλή παροχή νερού σε περίπτωση πολιορκίας. [35]
Κατά την κατεδάφιση του Χορηγικού Μνημείου του Νικία, ορισμένα τμήματα της κατασκευής -τα γείσα- ήταν αριθμημένα ενώ ήταν ακόμα in situ, επιτρέποντάς τους να επανασυναρμολογηθούν σωστά μέσα στην πύλη. [36] Η δωρική ζωφόρος του Χορηγικού Μνημείου, κτισμένη από ασβεστόλιθο και μάρμαρο, ανακατασκευάστηκε κατά μήκος τής κορυφής τής πύλης Μπελέ, αν και το επιστύλιο του Χορηγικού Μνημείου, το οποίο αρχικά αποτελούσε ένα ενιαίο οριζόντιο δοκάρι, χωρίστηκε σε δύο μέρη, ένα επάνω και ένα κάτω από τη ζωφόρο της πύλης. [19] Ο Τζέφρυ Μ. Χέρουιτ έχει περιγράψει την επαναχρησιμοποίηση του Χορηγικού Μνημείου ως έναν «διπλό κλασικισμό», καθώς το αρχικό μνημείο ήταν το ίδιο το πρότυπο των Προπυλαίων, και έτσι η επαναχρησιμοποίησή του δημιούργησε αρχιτεκτονική αρμονία μεταξύ της Πύλης Μπελέ και των Προπυλαίων, στα οποία οδηγούσε. [26]
Ο Χέρουιτ χαρακτήρισε την κατασκευή της πύλης «σημείο καμπής» στην ιστορία της Ακρόπολης, υποδηλώνοντας ότι αντιπροσώπευε μια ανανεωμένη έμφαση στον ρόλο της Ακρόπολης ως στρατηγικής οχύρωσης, και όχι ως θρησκευτικού ιερού, κάνοντας την τοποθεσία τώρα «ένα φρούριο με ναούς». [27] Κατά τον 3ο ή 4ο αι., μια ξύλινη στέγη κατασκευάστηκε κατά μήκος της εσωτερικής όψης της πύλης. υπό τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό (β. 527–565 ), ένα άλλο υπέρθυρο τοποθετήθηκε στο κατώφλι της πύλης, μειώνοντας το ύψος της. [5] Η πύλη παρέμεινε η κύρια είσοδος στην Ακρόπολη κατά τη Μεσοβυζαντινή περίοδο (π.843 - π.1261):κ ατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου προστέθηκε σε όλο το κτίσμα άλλος ένας όροφος με ξύλινη στέγη, και κατασκευάστηκε καμάρα, που εκτείνεται από βορρά προς νότο, στην εσωτερική (ανατολική) πλευρά των πύργων και στον τοίχο της πύλης [39]. Ο Τάσος Τανουλάς έχει προτείνει, ότι το έργο αυτό μπορεί να έγινε από τον Λέοντα Β', τον μητροπολίτη Αθηνών μεταξύ 1060 και 1069. [28]
Το 1204, μετά την Δ΄ Σταυροφορία, η Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) Αυτοκρατορία μοιράστηκε μεταξύ της Βενετίας και των ηγετών τής σταυροφορίας. Η Αθήνα έγινε το κέντρο του Δουκάτου των Αθηνών, μια κυριότητα που αρχικά κατείχε ο Βουργουνδός αριστοκράτης Όθων ντε Λα Ρος. [42] Μεταξύ του 13ου και του 15ου αι. οι Φράγκοι ηγεμόνες της πόλης οχύρωσαν σταδιακά την Ακρόπολη. [29] Η πύλη Μπελέ έκλεισε κατά τη διάρκεια τής βασιλείας των απογόνων τού Όθωνα, της οικογένειας ντε Λα Ρος, η οποία διήρκεσε μέχρι το 1308. Στον βόρειο πύργο της πύλης κτίστηκε επίσης μια θολωτή κατασκευή, για να την ενισχύει, την ίδια περίοδο. [30] Η μεσαιωνική περίοδος είδε επίσης το κλείσιμο των Προπυλαίων, [29] που ενισχύθηκε περαιτέρω με τον Φράγκικο Πύργο σε αβέβαιη ημερομηνία. [31]
Τον προηγούμενο ρόλο της πύλης ως εισόδου στην Ακρόπολη ανέλαβε η πύλη, που βρισκόταν στους δυτικούς πρόποδες του μεγάλου κλασικού προμαχώνα, στον οποίο κτίστηκε ο Ναός της Αθηνάς Νίκης. [32] Ο μεσαιωνικός συμβολαιογράφος Νικολό ντα Μαρτόνι, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1395, έγραψε μια αφήγηση, που υποδηλώνει ότι η Πύλη Μπελέ ήταν ακόμα ορατή, αν και δεν χρησιμοποιείτο πλέον. [33] Κάποια στιγμή στην Οθωμανική περίοδο (1458–1827), οι πύργοι της πύλης υψώθηκαν, και κατασκευάστηκε ένας προμαχώνας στην κορυφή της: [34] αυτός ο προμαχώνας ήταν ορατός σε σχέδια, που έκανε ο Βρετανός αρχαιολόγος Γουίλιαμ Τζελ το 1801– 1806. [28] Όταν ο Μπελέ ανέσκαψε τον προμαχώνα, ανέφερε ότι βρήκε στοιχεία ότι η πύλη είχε υποστεί ζημιά από πυρίτιδα πριν από την κατασκευή του προμαχώνα. [51] Μέχρι τον 19ο αι. η γνώση τής ύπαρξης τής πύλης είχε χαθεί. [35]
Ανασκαφές
Η πύλη πήρε το όνομά της από τον Σάρλ-Ερνέστ Μπελέ, μέλος της Γαλλικής Σχολής στην Αθήνα, ο οποίος ανακάλυψε την πύλη το 1852. [35] Η πρώτη από τις ξένες αρχαιολογικές σχολές της Αθήνας, η Γαλλική Σχολή ιδρύθηκε το 1846 με σκοπό τη διεξαγωγή ανασκαφών και την κλασική παιδεία, καθώς και την ενίσχυση του γαλλικού κύρους, ιδιαίτερα vis-à-vis με την Βρετανική αρχαιολογία. [37] Ο Μπελέ είχε ενταχθεί στη Γαλλική Σχολή το 1849, [38] και ανακάλυψε την πύλη κατά την ανασκαφή τής οδού προς τα Προπύλαια υπό τη διεύθυνση του Κυριάκου Πιττάκη, του Έλληνα Εφόρου Αρχαιοτήτων. [35] Ο ιστορικός Ζαν-Μισέλ Λενιώ αποκάλεσε την ανασκαφή «την πρώτη από τις μεγάλες αρχαιολογικές μεταμορφώσεις» που πραγματοποιήθηκε στην Ακρόπολη. [39] Ο Τανουλάς την περιγράφει ως το σημαντικότερο αρχαιολογικό έργο των μέσων του 19ου αι. στην τοποθεσία. [40]
Η ύπαρξη κατώτερης διαδρομής προς τα Προπύλαια είχε γίνει εμφανής κατά τις επιχειρήσεις εκκαθάρισης και επισκευής των μνημείων της Ακρόπολης μετά το τέλος της Ελληνικής Επανάστασης το 1829 [41]. Το 1846 ο αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος Ωγκύστ Τιτέ άρχισε να αποκαλύπτει τη σκάλα που οδηγούσε στα Προπύλαια, αλλά οι αρχαιολόγοι δεν θεώρησαν γενικά ότι υπήρχε μια δεύτερη πύλη κάτω από αυτήν. [41] Ο Τιτέ απεβίωσε το 1846 με το έργο του στη σκάλα ημιτελές: [41] το 1850 ο Πιττάκης ολοκλήρωσε το έργο τού καθαρισμού της [42] και της μερικής ανακατασκευής των σκαλοπατιών. [43]
Ο Πιττάκης στρατολόγησε τον Μπελέ για να βοηθήσει στην απομάκρυνση μεσαιωνικών και σύγχρονων κατασκευών από την υπόλοιπη περιοχή των Προπυλαίων το 1852. [35] Ο Μπελέ, ενάντια στην επικρατούσα επιστημονική άποψη τής εποχής του, πίστευε ότι ο Mνησικλής, ο αρχιτέκτονας των Προπυλαίων, είχε αρχικά κατασκευάσει μια δεύτερη πύλη και εξασφάλισε την κατάφαση του Πιττάκη, καθώς και την υποστήριξη από τον Aλεξάντρ ντε Φορ-Ρουέν, τον Γάλλο πρεσβευτή στην Ελλάδα, για να διερευνήσει την υπόθεσή του. [41] Στις 16 Mαΐου [Π.Η. 4 Μαΐου] οι ανασκαφείς ανακάλυψαν περισσότερα σκαλοπάτια που οδηγούσαν προς την πύλη, και στις 29 Mαΐου [Π.Η. 17 Μαΐου] είχε γίνει σαφές, ότι είχαν βρει την άκρη ενός οχυρωματικού τείχους γύρω από την Ακρόπολη, και μέσα σε αυτό μια πύλη. [44] Την τοποθεσία επισκέφθηκαν ο βασιλιάς Όθωνας και η βασίλισσα Αμαλία της Ελλάδας, και η ανακάλυψη έκανε διάσημο τον Μπελέ. [44]
Ο Μπελέ έφυγε από την Αθήνα για τη Γαλλία στις αρχές Ιουνίου, επιστρέφοντας τον Δεκέμβριο για να διευθύνει ανανεωμένες ανασκαφές, πλέον εστιασμένες στην πύλη. [44] Στις 5 Ιανουαρίου 1853 [Π/Η/ 24 Δεκεμβρίου 1852] οι εργασίες σταμάτησαν προσωρινά, όταν ο Έλληνας Υπουργός Πολέμου διέταξε τους ανασκαφείς να φύγουν, ανησυχώντας ότι η ανασκαφή θα κατέστρεφε την αμυντική αξία της Ακρόπολης σε περίπτωση μελλοντικής εισβολής. Ο Μπελέ, με την υποστήριξη της γαλλικής πρεσβείας, κατάφερε να πείσει τις ελληνικές αρχές ότι η Ακρόπολη είχε ούτως ή άλλως μικρή στρατιωτική αξία, και «δεν θα άντεχε για 24 ώρες ενάντια σε μια επίθεση». [45]
Όταν οι εργασίες μπόρεσαν να ξαναρχίσουν το 1853, οι ανασκαφείς συνάντησαν ένα ιδιαίτερα επίμονο κομμάτι κονιάματος, μέσα από το οποίο δεν μπορούσαν να διεισδύσουν τα εργαλεία τους. Ο Μπελέ εξασφάλισε μια παρτίδα εκρηκτικών από ναύτες του Station du Levant, [45] ενός στόλου του Γαλλικού Ναυτικού επιφορτισμένου με την περιπολία στο Αιγαίο, [46] και χρησιμοποίησε 68 κιλά πυρίτιδας για να εκραγεί το κομμάτι κονιάματος. Οι σύγχρονοι αρχαιολόγοι επέκριναν τις ενέργειές του, όπως και οι ελληνικές εφημερίδες, μία από τις οποίες είχε κατηγορήσει προηγουμένως τον Μπελέ ότι ήθελε να ανατινάξει τα πάντα στην Ακρόπολη. [47] Ο Πιττάκης, ο οποίος παρακολουθούσε την επιχείρηση, παραλίγο να χτυπηθεί από ένα θραύσμα από τα συντρίμμια, που τρύπησαν το καπέλο του: [48] κυκλοφόρησαν αναφορές στη συνέχεια ότι είχε σκοτωθεί. [45]
Μέχρι τις 12 Απριλίου [Π.Η. 31 Μαρτίου] 1853, οι δύο πύργοι είχαν αποκαλυφθεί πλήρως, ακολουθούμενοι από την ίδια την πύλη στις 13 Aπριλίου [Π.Η. 1 Απριλίου]. [45] Οι ανασκαφές τελείωσαν αυτόν τον μήνα, και το μνημείο άνοιξε επίσημα σε μια τελετή στις 11 Mαΐου [Π.Η. 28 Απριλίου]. Ο Μπελέ τοποθέτησε μια αναμνηστική πέτρα, που ανακτήθηκε κατά τις ανασκαφές, στα δεξιά τής εισόδου τής πύλης. Τη επιγραφή έγραψε στα αρχαία ελληνικά: [68]
- ↑ Haussoullier 1888, σελ. 41.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Rous 2019, σελ. 60.
- ↑ Lyons 2005, σελ. 131.
- ↑ Beulé 1862, σελ. 53.
- ↑ 5,0 5,1 Tanoulas 1997b, σελ. 307.
- ↑ Dinsmoor 1910, σελ. 479.
- ↑ Anderson, Spiers & Dinsmoor 1927, σελ. 149.
- ↑ Camp 2001, σελ. 161.
- ↑ Manakidou 2018.
- ↑ Hoppin 1897, σελ. 95.
- ↑ Graindor 1914; Frantz 1982, σελίδες 35–36; Sironen 1994, σελίδες 28–29; Camp 2001, σελίδες 224–226; Rous 2019, σελ. 58. For the dates of the late Roman period, see Cameron 1993, σελίδες 1–2.
- ↑ Dinsmoor 1973, σελ. 286.
- ↑ Dinsmoor 1910, σελ. 481.
- ↑ Dinsmoor 1910, σελ. 482: for the early acceptance of Dinsmoor's work, see Chase 1911, σελίδες 114–115, Πρότυπο:Harnvb, and later Hill 1953, σελ. 110.
- ↑ Dinsmoor 1910, σελ. 482.
- ↑ Rous 2019, σελ. 58; see e.g. Wycherley 1978, σελ. 184, Camp 2001, σελίδες 224–226.
- ↑ Haussoullier 1888, σελ. 42.
- ↑ Rous 2019, σελίδες 57–61. For the sack and its date, see Chioti 2021.
- ↑ 19,0 19,1 Rous 2019, σελ. 58.
- ↑ Mallan & Davenport 2015, σελ. 210.
- ↑ Sironen 1994, σελ. 28; IG II2 5206 = IG II2 13291
- ↑ Millar 2002, σελ. 362.
- ↑ Geagan 1967, σελίδες 132–135. For the use of the agonothetes title for the Dionysia, see also Wilson 1999, σελ. 324.
- ↑ Sironen 1994.
- ↑ Miller 1893, σελ. 539.
- ↑ Hurwit 1999, σελ. 284.
- ↑ Hurwit 1999.
- ↑ 28,0 28,1 Tanoulas 1997b.
- ↑ 29,0 29,1 Mark 1993, σελ. 7.
- ↑ Tanoulas 1997b, σελ. 311. For the dates of the de la Roche dynasty, see Setton 1975, σελ. 211.
- ↑ Lock 1986, σελ. 133.
- ↑ Makri, Tsakos & Vavylopoulou-Charitonidou 1989, σελ. 330.
- ↑ Tanoulas 1997b, σελ. 286. On Niccolò da Martoni, see Agrigoroaei 2020, particularly pp. 324–326.
- ↑ Haussoullier 1888, σελ. 41; Tanoulas 1997b, σελίδες 293–294. For the dates of the Ottoman period, see Kolovos 2021, σελ. 254.
- ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 St Clair 2022.
- ↑ Beulé 1862.
- ↑ Whitling 2019.
- ↑ Baelen 1958, σελ. 92.
- ↑ Leniaud 2002, σελ. 58.
- ↑ Tanoulas 1997b, σελ. 293.
- ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 Baelen 1958, σελ. 95.
- ↑ Dickins 2014, σελ. 1.
- ↑ Mallouchou-Tufano 2007, σελ. 44.
- ↑ 44,0 44,1 44,2 Baelen 1958, σελ. 97.
- ↑ 45,0 45,1 45,2 45,3 Baelen 1958, σελ. 98.
- ↑ Delis 2016, σελ. 41.
- ↑ Baelen 1958, σελ. 98. For the quantity of explosives, see Beulé 1854, σελ. 291.
- ↑ St Clair 2022, σελ. 491.
- ↑ Baelen 1958.
Ο Μπελέ ανέφερε επίσης ότι είχε αναγράψει μία γαλλική μετάφραση τής ίδιας επιγραφής κάτω από το ελληνικό κείμενο. [1] Η ανακάλυψη τής πύλης προκάλεσε ακαδημαϊκούς εορτασμούς στη Γαλλία, και αναφέρθηκε με ενθουσιασμό στον γαλλικό Τύπο. Ο διπλωμάτης και φιλέλληνας Ζαν Μπαιλάν έχει γράψει, ότι η ανασκαφή μετέτρεψε τον Μπελέ σε «σημαιοφόρο για την εθνική τιμή στον τομέα της αρχαιολογίας». [2] Σε αναγνώριση της ανακάλυψης του Μπελέ, η Ακαδημία της Γαλλίας έκανε την Ακρόπολη των Αθηνών θέμα για το Μεγάλο Βραβείο Ποίησής της το 1853, το οποίο κέρδισε η Λουίζ Κολέ. [3] Ο Βρετανός ιστορικός Tόμας-Χένρυ Ντάιερ εξήρε την ανακάλυψη του Μπελέ, αλλά σωστά αμφισβήτησε τον ισχυρισμό του ότι η πύλη είχε κτιστεί από τον Mνησικλή, και επέκρινε την αναμνηστική επιγραφή του Μπελέ, αποκαλώντας την "κάπως ματαιόδοξη". [4] Ο Λούντβιχ Ρος, ο οποίος είχε προηγηθεί του Πιττάκη ως Γενικός Έφορος, περιέγραψε την επιγραφή ως «παράδειγμα μικρής, εθνικής και προσωπικής, ματαιοδοξίας» και προέβλεψε ότι ήταν πιθανό να κλαπεί ή να αφαιρεθεί από τους Έλληνες. [5]
Μετά την ανασκαφή της, η Πύλη Μπελέ επανέλαβε την αρχική της λειτουργία ως μνημειακή πύλη για την Ακρόπολη. [6] Στη δεκαετία του 1960 η κύρια είσοδος μεταφέρθηκε στη νοτιοανατολική πλευρά, αφήνοντας την Πύλη Μπελέ ως κύρια έξοδο. [7]
Εικόνες
-
Φωτογραφία μεταξύ 1875 και 1893
-
Άποψη της πύλης από τα βορειοδυτικά
-
Το πίσω μέρος της πύλης, όπως φαίνεται από τα βορειοανατολικά
-
Γαλλικά στρατεύματα κατά την κατάληψη της Αθήνας το 1917
-
Μια πέτρα της πύλης, που έχει επανασχεδιαστεί από ένα παλαιότερο μνημείο: μια επιγραφή, τώρα ανάποδη, είναι ορατή
Σημείωση
Εξηγήσεις
Αναφορές
- ↑ Beulé 1862, σελ. 61.
- ↑ Baelen 1958, σελ. 99.
- ↑ Baelen 1958, σελ. 100.
- ↑ Dyer 1873.
- ↑ Ross 1861.
- ↑ Leniaud 2002, σελ. 58.
- ↑ Lyons 2005, σελ. 131.
Βιβλιογραφία