Ridhima Pandey
| Ridhima Pandey | |
|---|---|
| Ganwyd | 2008, Hydref 2007  |
| Dinasyddiaeth |  India |
| Galwedigaeth | ymgyrchydd hinsawdd, ymgyrchydd |
| Gwobr/au | Gwobr 100 Merch y BBC |
Mae Ridhima Pandey (ganwyd 2009) yn actifydd amgylcheddol o India sy'n eiriol dros weithredu yn erbyn newid hinsawdd. Mae hi wedi cael ei chymharu â Greta Thunberg.[1] Pan oedd hi'n naw oed, fe gymerodd achos yn erbyn Llywodraeth India am beidio â chymryd digon o gamau yn erbyn newid hinsawdd.[2] Roedd hi hefyd yn un o achwynwyr yn y Cenhedloedd Unedig, ynghyd â sawl gweithredwr hinsawdd ifanc arall, yn erbyn methiant sawl gwlad i weithredu yn erbyn yr argyfwng hinsawdd.[3]
Cefndir
[golygu | golygu cod]Mae Pandey yn byw yn Uttarakhand, talaith yng Ngogledd India. Mae ei thad, Dinesh Pandey, hefyd yn ymgyrchydd hinsawdd sydd wedi gweithio yn Uttarkhand lle bu'n ymgyrchu ers 16 mlynedd.[4]
Effeithiwyd ar gartref Pantay yn Uttarakhand gan dywydd garw dros y deng mlynedd diwethaf. Yn 2013, bu farw dros 1,000 o bobl mewn llifogydd a thirlithriadau yn ei hardal.[5] Bu'n rhaid symud bron i 100, 000 o bobl o'r rhanbarth.[6] Yn ôl Banc y Byd, mae newid hinsawdd yn debygol o gynyddu'r pwysau ar y cyflenwad dŵr yn India yn ddifrifol.[7]
Gweithredu
[golygu | golygu cod]Achos cyfreithiol yn erbyn Llywodraeth India
[golygu | golygu cod]- Prif: Cyfreitha newid hinsawdd
Yn naw oed, fe ffeiliodd Pandey siwt yn erbyn Llywodraeth India ar y sail nad oeddent wedi cymryd camau sylweddol yn erbyn newid hinsawdd er iddynt gytuno i wneud hynny yng Nghytundeb Paris yn 2016. Cyflwynwyd yr achos llys hwn yn y Tribiwnlys Gwyrdd Cenedlaethol (NGT), llys a sefydlwyd yn 2010 sy'n delio ag achosion amgylcheddol yn unig. Gofynnodd Pandey hefyd i'r Llywodraeth baratoi cynllun i leihau allyriadau carbon a chynllun ledled y wlad i ffrwyno effaith newid yn yr hinsawdd, gan gynnwys lleihau defnydd India o danwydd ffosil.[4] Mewn cyfweliad â'r Independent, nododd Pandey:
“Mae fy Llywodraeth wedi methu â chymryd camau i reoleiddio a lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr, sy’n achosi amodau hinsawdd eithafol. Bydd hyn yn effeithio arnaf i a chenedlaethau'r dyfodol. Mae gan fy ngwlad botensial enfawr i leihau’r defnydd o danwydd ffosil, ac oherwydd diffyg gweithredu’r Llywodraeth es i at y Tribiwnlys Gwyrdd Cenedlaethol.” [4]
Gwrthododd yr NGT ei deiseb, gan nodi ei bod 'wedi'i chynnwys o dan asesiad cytundeb yr amgylchedd'.[8]
Cwyn i'r Cenhedloedd Unedig
[golygu | golygu cod]Yn ystod ei chais am fisa Norwyaidd i fynd i Oslo, clywodd am sefydliad ar gyfer gweithredwyr hinsawdd ifanc. Aeth at y sefydliad, a chafodd ei dewis i fynd i Efrog Newydd ar gyfer Uwchgynhadledd Gweithredu Hinsawdd y Cenhedloedd Unedig 2019.[9] Yn ystod yr uwchgynhadledd, ar 23 Medi 2019 ffeiliodd Pandey gyda 15 o blant eraill, gan gynnwys Greta Thunberg, Ayakha Melithafa ac Alexandria Villaseñor, gwyn i Bwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn, gan gyhuddo'r Ariannin, Brasil, yr Almaen, Ffrainc a Thwrci i fynd yn groes i'r Confensiwn ar Hawliau'r Plentyn trwy fethu â mynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd yn ddigonol.[10][11]
Gweithgaredd pellach
[golygu | golygu cod]Mae Pandey wedi galw am waharddiad llwyr ar blastig, gan ddadlau bod ei gynhyrchu parhaus yn ganlyniad i alw gan ddefnyddwyr. Mae hi hefyd wedi galw ar lywodraeth India ac awdurdodau lleol i wneud mwy i lanhau Afon Ganga.[8] Dywedodd, er bod y llywodraeth yn honni ei bod yn glanhau'r afon, ni fu llawer o newid yng nghyflwr y dwr.[12]
Dyfynnir Pandey ar ei bywgraffiad ar Blant yn erbyn Newid Hinsawdd fel un sy'n nodi ei nod:
“Rydw i eisiau achub ein dyfodol. Rwyf am achub dyfodol holl blant a holl bobl cenedlaethau'r dyfodol ” [13]
Gwobrau
[golygu | golygu cod]Roedd Pandey ar y rhestr o 100 o Fenywod y BBC a gyhoeddwyd ar 23 Tachwedd 2020.[14]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Who Is Ridhima Pandey". Business Standard India. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "Meet the nine-year-old girl who is suing the Indian Government over climate change". The Independent (yn Saesneg). 1 April 2017. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "earthjustice.org". Cyrchwyd 26 Ebrill 2020.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 "Meet the nine-year-old girl who is suing the Indian Government over climate change". The Independent (yn Saesneg). 1 April 2017. Cyrchwyd 23 April 2020."Meet the nine-year-old girl who is suing the Indian Government over climate change". The Independent. 1 April 2017. Retrieved 23 April 2020.
- ↑ "India's death toll in aftermath of floods reaches 1,000". The Guardian (yn Saesneg). Associated Press. 24 Mehefin 2013. ISSN 0261-3077. Cyrchwyd 2020-04-23.
- ↑ "Many still stranded in India floods". BBC News (yn Saesneg). 28 Mehefin 2013. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "India: Climate Change Impacts". World Bank (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ 8.0 8.1 "Who Is Ridhima Pandey". Business Standard India. Cyrchwyd 23 April 2020."Who Is Ridhima Pandey". Business Standard India. Retrieved 23 April 2020.
- ↑ DelhiSeptember 27, Press Trust of India New; September 27, 2019UPDATED; Ist, 2019 18:34. "India's Greta Thunberg: All about 11-year-old climate activist Ridhima Pandey". India Today (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-20.CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ↑ "#ChildrenVsClimateCrisis". childrenvsclimatecrisis.org. Cyrchwyd 23 April 2020.
- ↑ "earthjustice.org". Cyrchwyd 26 April 2020."earthjustice.org". Retrieved 26 April 2020.
- ↑ DelhiSeptember 27, Press Trust of India New; September 27, 2019UPDATED; Ist, 2019 18:34. "India's Greta Thunberg: All about 11-year-old climate activist Ridhima Pandey". India Today (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-20.CS1 maint: numeric names: authors list (link)DelhiSeptember 27, Press Trust of India New; Medi 27, 2019UPDATED; Ist, 2019 18:34. "India's Greta Thunberg: All about 11-year-old climate activist Ridhima Pandey". India Today. Retrieved 2021-04-20.CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ↑ "#ChildrenVsClimateCrisis". childrenvsclimatecrisis.org. Cyrchwyd 23 April 2020."#ChildrenVsClimateCrisis". childrenvsclimatecrisis.org. Retrieved 23 April 2020.
- ↑ "BBC 100 Women 2020: Who is on the list this year?". BBC News (yn Saesneg). 2020-11-23. Cyrchwyd 2020-11-23.