Gweld cod am Antonín Dvořák

{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= cenedl dinasyddiaeth | dateformat = dmy }}

Cyfansoddwr o [[Bohemia|Fohemia]] (rhan o [[Ymerodraeth Awstria]] bryd hynny; rhan o [[Tsiecia]] bellach) oedd '''Antonín Leopold Dvořák'''' ({{Sain|Cs-Antonin Dvorak.ogg|ynganiad}}) ([[8 Medi]] [[1841]] – [[1 Mai]] [[1904]]). Gwnaeth ddefnydd helaeth o gerddoriaeth werin [[Morafia]] a'i ardal enedigol [[Bohemia]], yn enwedig eu rhythmau cyfoethog.<ref>Clapham (1995), 765</ref> Ei waith enwocaf, mae'n debyg, yw ei Nawfed Symffoni ('Symffoni'r Byd Newydd' a adnabydir hefyd fel 'O'r Byd Newydd'). <ref>{{Cite web|title=Antonin Dvorak {{!}} Biography, Music, & Facts|url=https://www.britannica.com/biography/Antonin-Dvorak|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2021-05-03|language=en}}</ref>

Cychwynodd ganu'r [[ffidil]] yn chwech oed ac yn 1872 perfformiwyd ei waith yn gyhoeddus am y tro cyntaf ym [[Prag|Mhrag]]. Deisyfodd gydnabyddiaeth a chynulleidfa ehangach, felly cystadleuodd mewn cystadleuaeth yn [[Berlin]], ond nid enillodd (gyda'i symffoni cyntaf) a chollwyd y llawysgrif am rai blynyddoedd. Yn 1874 enillodd gystadleuaeth gyfansoddi Awstraidd ac eto yn 1876 ac 1877, gyda [[Johannes Brahms|Brahms]] yn un o'r beirniaid. Rhoddodd Brahms eirda drosto i'w gyhoeddwr, Simrock, a aeth ati'n ddiymdroi i gomisiynnu'r 'Dawnsfeydd Slavonig Dances, Op. 46.

Yn ystod ei oes sgwennodd gyfanswm o ddeg opera, pob un gyda libreto yn yr iaith Tsiec, gydag ysbryd genedlaetholgar Tsiecaidd yn llifo drwyddynt. Ei opera mwyaf poblogaidd yw ''[[Rusalka]]''.

Disgrifiwyd Dvořák fel "o bosib ... cyfansoddwr mwyaf ei oes".<ref name="Taruskin 2010, 754">Taruskin (2010), 754</ref>

== Cefndir ==
Ganed Dvořák yn [[Nelahozeves]], ger [[Prag|Prague]], yn [[Ymerodraeth Awstria]]. Roedd yn fab hynaf i František Dvořák (1814–94) a'i wraig, Anna, née Zdeňková (1820–82). <ref name="Clap66p295">Clapham 1966, tud. 295; sydd hefyd yn rhoi cart achau rhannol esgynnol a disgynol </ref> Gweithiodd František fel tafarnwr, chwaraewr proffesiynol y [[sither]], a chigydd. Roedd Anna yn ferch i Josef Zdeněk, beili Tywysog Lobkowicz . {{Sfn|Hughes|1967|pp=22–23}} Dvořák oedd y cyntaf o 14 o blant, wyth ohonynt wedi goroesi babandod. {{Sfn|Hughes|1967}} Bedyddiwyd Dvořák yn Eglwys Gatholig ei bentref genedigol. Fe wnaeth blynyddoedd Dvořák yn Nelahozeves feithrin ei ffydd Gristnogol gref a'r cariad at ei dreftadaeth Bohemaidd a ddylanwadodd mor gryf ar ei gerddoriaeth. {{Sfn|Clapham|1979a}} Ym 1847, aeth Dvořák i'r ysgol gynradd a chafodd ei ddysgu i chwarae ffidil gan ei athro Joseph Spitz. Dangosodd dawn a gallu cynnar, gan chwarae mewn band pentref ac yn yr eglwys. {{Sfn|Burghauser|1960|1}}   Yn 13 oed, trwy ddylanwad ei dad, anfonwyd Dvořák i Zlonice i fyw gyda'i ewythr Antonín Zdenĕk er mwyn dysgu'r [[Almaeneg|iaith Almaeneg]] . Ysgrifennwyd ei gyfansoddiad cyntaf, y ''Polka pomněnka'' o bosibl mor gynnar â 1855. {{Sfn|harvid|Burghauser|1960}}

Derbyniodd Dvořák wersi organ, [[piano]], a ffidil gan ei athro Almaeneg Anton Liehmann. Bu Liehmann hefyd yn dysgu theori cerddoriaeth iddo a'i gyflwyno i gyfansoddwyr yr oes. Cymerodd Dvořák wersi theori organ a cherddoriaeth bellach yn Česká Kamenice gyda Franz Hanke. {{Sfn|Burghauser|1960|2}}  Yn 16 oed, trwy annog Liehmann a Zdenĕk, caniataodd František i'w fab ddod yn gerddor, ar yr amod y dylai'r bachgen weithio tuag at yrfa fel organydd. {{Sfn|Honolka|2004}} Ar ôl gadael am Prague ym mis Medi 1857, aeth Dvořák yn fyfyriwr i Ysgol Organ y ddinas, gan astudio canu gyda Josef Zvonař, theori gyda František Blažek, ac organ gyda Joseph Foerster. Roedd Blažek nid yn unig yn athro yng Nghonservatoire Prague, ond hefyd yn gyfansoddwr i'r organ. <ref>{{Citation|title=Kasika|contribution=Foerster|contribution-url=http://czechmusic.net/klasika/foerster_e.htm|publisher=Czech music}}.</ref> <ref>Smaczny, Jan, "Foerster, Josef Bohuslav", in ''Oxford Companion to Music'', Alison Latham, Ed., Oxford University Press, 2002, pp. 468–69.</ref> Cymerodd Dvořák gwrs iaith ychwanegol i wella ei Almaeneg a gweithiodd fel feiolydd "ychwanegol" mewn nifer o fandiau a cherddorfeydd, gan gynnwys cerddorfa Cymdeithas St Cecilia. {{Sfn|Schönzeler|1984}} Graddiodd Dvořák o'r Ysgol Organ ym 1859, gan ddod yn ail yn ei ddosbarth. <ref>Smaczny 2002, p. 391.</ref> Gwnaeth gais aflwyddiannus am swydd fel organydd yn Eglwys Sant Harri, ond arhosodd yn ddigymell wrth ddilyn gyrfa gerddorol. {{Sfn|Schönzeler|1984|2}}

==Gyrfa==
Ym 1858, ymunodd Dvořák â cherddorfa Karel Komzák, y bu’n perfformio gyda hi ym mwytai Prague ac mewn dawnsfeydd {{Sfn|Clapham|1979b|p=20}} {{Sfn|Clapham|1979a|p=5}} Denodd lefel broffesiynol uchel yr ensemble sylw Jan Nepomuk Maýr, a oedd yn gyfrifol am gyflogi aelodau cerddorfa Theatr Daleithiol Bohemia. Chwaraeodd Dvořák [[fiola]] yn y gerddorfa gan ddechrau ym 1862. Prin y gallai Dvořák fforddio tocynnau cyngerdd, a rhoddodd chwarae yn y gerddorfa gyfle iddo glywed cerddoriaeth, operâu yn bennaf. {{Sfn|Clapham|1979b}} Ym mis Gorffennaf 1863, chwaraeodd Dvořák mewn rhaglen wedi'i neilltuo i'r cyfansoddwr Almaeneg [[Richard Wagner]]. Wagner ei hun arweiniodd y gerddorfa. Roedd Dvořák wedi bod yn edmygydd mawr i Wagner er 1857. {{Sfn|Clapham|1979b|p=17}} Ym 1862, roedd Dvořák wedi dechrau cyfansoddi ei [[Pedwarawd llinynnol|bedwarawd llinynnol]] cyntaf. {{Sfn|Clapham|1979b|p=21}} Ym 1864, cytunodd Dvořák i rannu rhent fflat wedi'i leoli yn ardal Žižkov, Prague gyda phum person arall, a oedd hefyd yn cynnwys y feiolinydd Mořic Anger a Karel Čech, a ddaeth yn gantores yn ddiweddarach. {{Sfn|Hughes|1967|p=35}} {{Sfn|Clapham|1979b|p=23}} Ym 1866, disodlwyd Maýr fel y prif arweinydd gan [[Bedřich Smetana]]. {{Sfn|Clapham|1979b|p=24}} Roedd Dvořák yn ennill tua $ 7.50 y mis. Fe wnaeth yr angen cyson i ychwanegu at ei incwm ei orfodi i roi gwersi piano. Trwy'r gwersi piano hyn y cyfarfu â'i ddarpar wraig. Yn wreiddiol, fe syrthiodd mewn cariad â'i ddisgybl a'i gydweithiwr o'r Theatr Daleithiol, Josefína Čermáková, y mae'n debyg iddo gyfansoddi'r cylch caneuon "Coed Cedrwydd" iddi hi. {{Sfn|Clapham|1979b|p=23}} Fodd bynnag, ni ddychwelodd ei gariad ac aeth ymlaen i briodi dyn arall.

== Bywyd personol ==
Ym 1873 priododd Dvořák â chwaer iau Josefina, Anna Čermáková (1854–1931). Bu iddynt naw o blant - Otakar (1874–1877), Josefa (1875–1875), Růžena (1876-1877), Otýlie (1878–1905), Anna (1880–1923), Magdalena (1881–1952), Antonín (1883 –1956), Otakar (1885–1961) ac Aloisie (1888–1967). <ref name=":0">{{Cite book|last=Dvořák, Otakar.|title=Můj otec Antonín Dvořák|date=2004|publisher=Knihovna Jana Drdy|isbn=978-80-86240-78-7|edition=Vyd. 1|location=Příbram|oclc=56724472}}</ref> Yn 1898 priododd ei ferch Otýlie disgibyl i'w thad, y cyfansoddwr Josef Suk. Ysgrifennodd ei fab Otakar lyfr amdano. <ref name=":0" />

== Gyrfa bellach ==
Ym 1871 gadawodd Dvořák gerddorfa'r Theatr Daleithiol i gael mwy o amser i gyfansoddi {{Sfn|Clapham|1979b}} ac aeth yn organydd i eglwys St. Vojtěch, <ref>Smaczny 2002, p. 391.</ref>  ym Mhrâg o dan Josef Foerster, ei gyn-athro yn yr Ysgol Organ. Talodd y swydd cyflog bitw, ond roedd yn "ychwanegiad i'w groesawu i'r cwpl ifanc". {{Sfn|Clapham|1979b|p=30}} Er gwaethaf yr amgylchiadau hyn, llwyddodd Dvořák i gyfansoddi corff sylweddol o gerddoriaeth yn yr adeg hon. Ym 1874 gwnaeth gais am ac enillodd Wobr Wladwriaethol Awstria ("Stipendium") am gyfansoddi, a ddyfarnwyd ym mis Chwefror 1875 gan reithgor yn cynnwys y beirniad Eduard Hanslick, Johann Herbeck, cyfarwyddwr Opera'r Wlad, a [[Johannes Brahms]]. {{Sfn|Clapham|1979b}} Pwrpas y wobr oedd rhoi cefnogaeth ariannol i gyfansoddwyr talentog mewn angen yn [[Awstria-Hwngari|Ymerodraeth Awstria-Hwngari]]. Ymgeisiodd am y wobr eto ym 1875, ond yn aflwyddiannus ond fe'i hennillwyd eto ym 1876 a 1877. Rhoddodd y gwobrau arianol y rhyddid iddo ymadael a'i waith fel organydd er mwyn ddod yn gyfansoddwr llawn amser.

Ar ôl dyfarnu gwobr 1877 iddo, addawodd Brahms a Hanslick rhoi cymorth iddo i wneud ei gerddoriaeth yn hysbys y tu allan i'w famwlad Tsiec.{{Sfn|Clapham|1979b|p=42}} Arweiniodd eu cymorth at lwyddiant i'w gwaith yn yr Almaen  Ffrainc, Lloegr, a'r Unol Daleithiau. Derbyniodd gwahoddiadau i arwain ei waith ei hun yn [[Llundain]], {{Sfn|Steinberg|1995|p=140}} [[Fienna]], [[Moscfa|Moscow]] a [[St Petersburg]] . <ref name="Russia">Burghauser 1960 "Survey of the life of" A.D.</ref> 

Ym 1891, derbyniodd Dvořák radd anrhydeddus gan [[Prifysgol Caergrawnt|Brifysgol Caergrawnt]], a chynigiwyd swydd iddo yng Nghonservatoire Prague fel athro cyfansoddi ac offeryniaeth. Rhwng 1892 a 1895, Dvořák oedd cyfarwyddwr y Conservatoire Cerdd Genedlaethol yn [[Dinas Efrog Newydd|Ninas Efrog Newydd]]. Dechreuodd ar gyflog blynyddol syfrdanol o $15,000. <ref name="Deal">{{Citation|last=Cooper|first=Michael|title=The Deal that Brought Dvorak to New York|date=23 August 2013|url=https://www.nytimes.com/2013/08/24/arts/music/the-deal-that-brought-dvorak-to-new-york.html|periodical=The New York Times}}.</ref> Mae Emanuel Rubin <ref>Rubin, Emanuel, Chapter 6. Dvořák at the National Conservatory in {{Harvard citation no brackets|Tibbets|1993}}</ref> disgrifio y Conservatoire ac amser Dvořák yno. Roedd contract gwreiddiol Dvořák yn darparu am dair awr y dydd o waith, gan gynnwys addysgu ac arwain, chwe diwrnod yr wythnos, gyda phedwar mis o wyliau bob haf. <ref name="Deal" /> Achosodd Panic Ariannol 1893 dirwasgiad economaidd difrifol, gan roi pwysau ar noddwyr cefnog y Conservatoire. Ym 1894, torrwyd cyflog Dvořák i $8,000 y flwyddyn ac ar ben hynny fe'i talwyd yn afreolaidd. <ref name="Deal" /> Dychwelodd Dvořák o’r Unol Daleithiau ar 27 Ebrill 1895 ac ym mis Tachwedd 1895, ailgydiodd yn ei swydd fel athro yng Nghonservatoire Prague.{{Sfn|Burghauser|1960|p=574}}

Ym mis Tachwedd penodwyd Dvořák yn aelod o'r rheithgor ar gyfer Stipendiwm Artistiaid Fienna. <ref>"Austrian State Committee for Music", according to Hughes 1967, p. 229</ref> {{Sfn|Burghauser|1960a|p=590}} Fe'i hysbyswyd ym mis Tachwedd 1898 y byddai'r Ymerawdwr [[Franz Joseph I, Ymerawdwr Awstria|Franz Joseph I]] o [[Awstria-Hwngari]] yn dyfarnu medal aur iddo am ''Litteris et Artibus'', mewn seremoni a gynhelir gerbron cynulleidfa ym mis Mehefin 1899. <ref>{{Harvard citation no brackets|Clapham|1979b|p=154}} he calls the medal "an outstanding honour".</ref> Ar 4 Ebrill 1900 arweiniodd Dvořák ei gyngerdd olaf gyda’r Ffilharmonig Tsiec, gan berfformio Agorawd Drasig Brahms, Symffoni “Anorffenedig” Schubert, 8fed Symffoni Beethoven, a cherdd symffonig Dvořák ei hun ''Y Golomen Ddof''. {{Sfn|Burghauser|1960|p=590}} Ym mis Ebrill 1901, penododd yr Ymerawdwr ef yn aelod o Dŷ Arglwyddi Awstria-Hwngari. Olynodd Dvořák Antonín Bennewitz fel cyfarwyddwr Conservatoire Prague o fis Tachwedd 1901 hyd ei farwolaeth. <ref>{{Harvard citation no brackets|Honolka|2004}}</ref>

== Marwolaeth ==
[[Delwedd:DvorakTomb.jpg|bawd|Bedd Dvořák]]
Ar 25 Mawrth 1904 bu’n rhaid i Dvořák adael ymarferiad o ''Armida'' oherwydd salwch. {{Sfn|Burghauser|1960|p=603}} Roedd gan yr Ŵyl Gerdd Tsiec gyntaf, ym mis Ebrill 1904, raglen a oedd yn cynnwys, bron yn gyfan gwbl, cerddoriaeth Dvořák. {{Sfn|Burghauser|1960|p=603}} Gorfodwyd Dvořák ei hun gan salwch i orffwys yn ei wely ac felly nid oedd yn gallu bod yn bresennol.

Cafodd Dvořák ymosodiad o’r [[Y ffliw|ffliw]] ar 18 Ebrill {{Sfn|Burghauser|1960|page=604}} a bu farw ar 1 Mai 1904 yn dilyn pum wythnos o salwch, yn 62 oed. Cynhaliwyd ei gynhebrwng ar 5 Mai, {{Sfn|Schönzeler|3|1984|page=194}} a chladdwyd ei weddillion ym mynwent Vyšehrad ym Mhrâg, o dan benddelw gan y cerflunydd Tsiec Ladislav Šaloun.

== Gwaddol ==
Mae ffilm 1980 ''Concert at the End of Summer'' yn seiliedig ar fywyd Dvořák. Chwaraewyd Dvořák gan Josef Vinklář. <ref>{{Cite web|title=Koncert na konci léta (1979)|url=https://www.csfd.cz/film/9340-koncert-na-konci-leta/komentare/|website=Czech and Slovak Film Database|access-date=9 February 2018|language=cs}}</ref> Mae ffilm deledu 2012 ''The American Letters'' yn canolbwyntio ar fywyd carwriaethol Dvořák. Chwaraeir Dvořák gan Hynek Čermák<ref name="Americké dopisy (TV film) (2015)">{{Cite web|title=Americké dopisy (TV film) (2015)|url=https://www.csfd.cz/film/371074-americke-dopisy/galerie/?type=1|website=Czech and Slovak Film Database|access-date=9 February 2018|language=cs}}</ref> Mae Ian Krykorka wedi ysgrifennu nifer o lyfrau plant yn seiliedig ar rai o operâu Dvořák. Ysgrifennodd Josef Škvorecký ''Dvorak in Love'' am ei fywyd yn America fel Cyfarwyddwr y Conservatoire Cenedlaethol ar gyfer Cerddoriaeth.

==Oriel lluniau==
<gallery mode = packed heights = 200px>
Nelahozeves, Dvořákův dům - celek.jpg|Y tŷ lle ganwyd Dvořák
Dvorak 1868.jpg| Dvořák yn ŵr ifanc ym 1868 (tua 26 oed)
Kostel sv. Vojtěcha v Praze na Novém Městě.jpg| Roedd Dvořák yn organydd yn Eglwys St Adalbert ym Mhrâg rhwng 1874 a 1877.
Antonín Dvořák with his wife Anna in London, 1886.jpg| Dvořák gyda'i wraig Anna yn Llundain, 1886
Stuyvesant Square Dvorak statue.jpg| Cerflun o Antonín Dvořák yn Sgwâr Stuyvesant yn Manhattan, Dinas Efrog Newydd, wedi'i wneud gan y cerflunydd Croateg Ivan Meštrović.
Praga1.jpg| Cerflun o Antonín Dvořák ym Mhrâg.
Dvorak Antonin rodina USA.jpg| Dvořák gyda'i deulu a'i ffrindiau yn Efrog Newydd ym 1893. O'r chwith: ei wraig Anna, mab Antonín, Sadie Siebert, Josef Jan Kovařík (ysgrifennydd), mam Sadie Siebert, merch Otilie, Antonín Dvořák
Jan Langhans Antonin Dvorak 1904 (cropped).jpg|Dvořák ym 1904, blwyddyn ei farwolaeth
Dvořák's funeral026.jpg|Cynhebrwng Dvořák

</gallery>

==Gweithiau cerddorol==
{{listen
|filename=Dvorak_S9M2_100501.ogg
|title= Largo – yr ail symudiad o Symffoni rhif 9 Dvořák
|description= Perfformiad gan ''Virtual Philharmonic Orchestra'' (Reinhold Behringer) a rhannau digidol gan ''Garritan Personal Orchestra 4''.
|url= http://www.virtualphilharmonic.co.uk/Dvorak_S9M2.php
| format       = [[Ogg]]
}}
"B1", "B2", "B3" ac ati = rhifau yng nghatalog Jarmil Burghauser o weithiau Dvořák<ref>Jarmil Burghauser, ''Antonin Dvořák: Thematický Katalog'' (Prag, 1960)</ref>

===Opera===
*''Alfred'', B16 (1870) <ref>{{Cite web|title=Dvořák: Alfred, B. 16 (Live) – Primephonic|url=https://play.primephonic.com/album/8594029811409|website=play.primephonic.com|access-date=2021-05-03|language=en|archive-date=2021-05-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20210504060200/https://play.primephonic.com/album/8594029811409|url-status=dead}}</ref>
*''Král a uhlíř'' ("Brenin a llowsgwr golosg") [fersiwn cyntaf], Op. 12, B21 (1871)<ref>{{Cite web|title=Opera Today : DVOŘÁK: Král a uhlíř (The King and the Charcoal Burner)|url=http://www.operatoday.com/content/2009/07/antonin_dvorak_.php|website=www.operatoday.com|access-date=2021-05-03}}</ref>
*''Král a uhlíř'' [ail fersiwn], Op. 14, B42, B151 (1874, 1887)
*''Tvrdé palice'' ("Y cariadon styfnig"), Op. 17, B46 (1874, 1887)<ref>{{Cite web|title=Opery Antonína Dvořáka V: Tvrdé palice {{!}} OperaPlus|url=https://operaplus.cz/opery-antonina-dvoraka-v-tvrde-palice/|access-date=2021-05-03|language=cs|last=admin}}</ref>
*''Vanda'', Op. 25, B55 (1875)<ref>{{Cite web|title=Review|url=https://www.gramophone.co.uk/reviews/review|website=Gramophone|access-date=2021-05-03|language=en}}{{Dolen marw|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
*''Šelma sedlák'' (Y gwerinwr cyfrwys"), Op. 37, B67 (1877)<ref>{{Cite web|title=Opera Today : Antonin Dvořák: The Cunning Peasant (Šelma Sedlák)|url=http://www.operatoday.com/content/2014/11/antonin_dvorak_.php|website=www.operatoday.com|access-date=2021-05-03}}</ref>
*''Balada Krále Matyáše'' ("Baled Brenin Mathéus"), Op. 14, B115 (1881) <ref>{{Cite web|title=Opery Antonína Dvořáka IV: Král a uhlíř podruhé {{!}} OperaPlus|url=https://operaplus.cz/opery-antonina-dvoraka-iv-kral-a-uhlir-podruhe/|access-date=2021-05-03|language=cs|last=admin}}</ref>
*''Dimitrij'', Op. 64, B127 (1881–2; 1894–5) <ref>{{Cite web|title=Dvořák: Dimitrij. Opera in 4 Acts, op. 64 – Czech Philharmonic Orchestra, Gerd Albrecht|url=https://www.supraphon.com/album/295146-dvorak-dimitrij-opera-in-4-acts-op-64|website=supraphon.com|access-date=2021-05-03|language=en|first=SUPRAPHON|last=a.s}}</ref>
*''Jakobin'' ("Y Jacobin"), Op. 84, B159, B200 (1888, 1897)<ref>{{Cite web|title=en/jacobin {{!}} antonin-dvorak.cz|url=http://www.antonin-dvorak.cz/en/jacobin|website=www.antonin-dvorak.cz|access-date=2021-05-03}}</ref>
*''Čert a Káča'' ("Y diafol a Cadi"), Op. 112, B201 (1898–9)<ref>{{Cite web|title=Antonín Dvořák: Čert a Káča (1899)|url=https://philsoperaworld.music.blog/2019/05/26/antonin-dvorak-cert-a-kaca-1899/|website=Phil's Opera World|date=2019-05-26|access-date=2021-05-03|language=en}}</ref>
*''Rusalka'', Op. 114, B203 (1900)<ref>{{Cite web|title=Rusalka - synopsis|url=https://www.glyndebourne.com/opera-archive/explore-our-operas/explore-rusalka/rusalka-synopsis/|website=Glyndebourne|access-date=2021-05-03|language=en-US}}</ref>
*''Armida'', Op. 115, B206 (1902–3)<ref>{{Cite web|title=Armida (opera by Dvořák)|url=https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-5000900196|website=Grove Music Online|access-date=2021-05-03|doi=10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-5000900196|language=en}}</ref>

===Corawl===
*''Stabat Mater'', Op. 58, B71 (1876–7)
*''Svatební košile'' ("Crysau priodas"; Saesneg: ''The Spectre's Bride''), Op. 69, B135, cantata dramatig (1884)
*Requiem, Op. 89, B165 (1890)
*''Svatá Ludmila'' ("Santes Ludmila"), Op. 71, B144, oratorio (1901)
*''Te Deum'', Op. 103, B176 (1892)

===Cerddorfaol===
====Symffonïau====
*Symffoni rhif 1 yn C leiaf, "Zlonické zvony" ("Clychau Zlonice"), Op. 3, B9 (1865)
*Symffoni rhif 2 yn B{{music|b}}, Op. 4, B12 (1865)
*Symffoni rhif 3 yn E{{music|b}}, Op. 10, B34 (1873)
*Symffoni rhif 4 yn D leiaf, Op. 13, B41 (1874)
*Symffoni rhif 5 yn F, Op. 76, B54 (1875)
*Symffoni rhif 6 yn D, Op. 60, B112 (1880)
*Symffoni rhif 7 yn D leiaf, Op. 70, B141 (1884–5)
*Symffoni rhif 8 yn G, Op. 88, B163 (1889)
*Symffoni rhif 9 yn E leiaf, " Z nového světa" ("O'r Byd Newydd"), Op. 95, B178 (1893)

====Concerti====
*Concerto i Biano yn G leiaf, Op. 33, B63 (1876)
*Concerto i Feiolin yn A leiaf, Op. 53, B108 (1879, 1880)
*Concerto i Sielo yn B leiaf, Op. 104, B191 (1894–5)

====Eraill====
*Serenâd yn E i gerddorfa linynnol, Op. 22, B52 (1875)
*''Symfonické variace'' ("Amrywiadau symffonig"), Op. 78, B70 (1877)
*''Slovanské rapsodie'' ("Rhapsodi Slafonig"), Op. 45, B86 (1878)
*''Slovanské tance'' I ("Dawnsiau Slafonig"), Op. 46, B 83 (1878)
*''Česká suita'' ("Cyfres Tsiecaidd"), Op. 39, B93 (1879)
*''Domov můj'' ("Fy nghartref"), Op. 62, B125a, agorawd (1881–2)
*''Slovanské tance'' II ("Dawnsiau Slafonig"), Op. 72, B147 (1887)
*''V přírodě'' ("Yn natur"), Op. 91, B168, agorawd (1891)
*''Karneval" ("Carnifal"), Op. 92, B169, agorawd (1891)
*''Othello'', Op. 93, B174, agorawd (1892)
*''Vodník'' ("Yr ysbryd dŵr"), Op. 107, B195, cathl symffonig (1896)
*''Polednice'' ("Dewines canolddydd"), Op. 108, B196, cathl symffonig (1896)
*''Zlatý kolovrat'' ("Y droell aur"), Op. 109, B197, cathl symffonig (1896)
*''Holoubek'' ("Colomen y coed"), Op. 110, B198, cathl symffonig (1896)
*''Píseň bohatýrská'' ("Cân arwrol") Op. 111, B199, cathl symffonig (1897)

=== Cerddoriaeth siambr===
====Offeryn unawd====
*Rhamant yn F leiaf i feiolin a phiano, Op. 11, B38 (1873–7)
*Noctwrn yn B i feiolin a phiano, Op. 40, B 48 (1875–83)
*Sonata i Feiolin yn F, Op. 57, B106 (1880)

====Triawdau====
*Triawd Piano rhif 1 yn B{{music|b}}, Op. 21, B51 (1875)
*Triawd Piano rhif 2 yn G leiaf, Op. 26, B56 (1876)
*Triawd Piano rhif 3 yn F leiaf, Op. 65, B130 (1883)
*Triawd Piano rhif 4 yn E leiaf, "Dumky", Op. 90, B166 (1890–1)

====Pedwarawdau ====
*Pedwarawd Llinynnol rhif 1 yn A, Op. 2, B8 (1862)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 2 yn B{{music|b}}, B17 (1869)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 3 yn D, B18 (1869–70)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 4 yn E, B19 (1870)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 5 yn F leiaf, Op. 9, B37 (1873)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 6 yn A leiaf, Op. 12, B40 (1873)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 7 yn A leiaf, Op. 16, B45 (1874)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 8 yn E, Op. 80, B75 (1876)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 9 yn D leiaf, Op. 34, B75 (1877)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 10 yn E{{music|b}}, "Slovanský" ("Slafonig"), Op. 51, B92 (1878–9)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 11 yn C, Op. 61, 121 (1881)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 12 yn F, "Americký" ("Americanaidd"), Op. 96, B179 (1893)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 13 yn G, Op. 106, B192 (1895)
*Pedwarawd Llinynnol rhif 14 yn A{{music|b}}, Op. 105, B193 (1895)
*Pedwarawd Piano rhif 1 yn D, Op. 23, B53 (1875)
*Pedwarawd Piano rhif 2 yn E{{music|b}}, Op. 87, B162 (1875)

====Pumawdau====
*Pumawd Llinynnol rhif 1 yn A leiaf, Op. 1, B7 (1861)
*Pumawd Llinynnol rhif 2 yn G, Op. 77, B49 (1875)
*Pumawd Llinynnol rhif 3 yn E{{music|b}}, "Americký" ("Americanaidd"), Op. 97, B180 (1893)
*Pumawd Piano rhif 1 yn A, Op. 5, B28 (1872)
*Pumawd Piano rhif 2 yn A, Op. 81, B155 (1887)

====Eraill====
*Chwechawd Llinynnol yn A, Op. 48, B80 (1878)
*Serenâd yn D leiaf i offerynnau chwyth, Op. 44, B77 (1877)

===Piano===
*''Humoresky'' ("Hiwmoresgau"), Op. 101, B187 (1894)
*
==Cyfeiriadau==
{{Commons}}

===Llyfryddiaeth===
 
{{refbegin}}
* {{cite book | last= Beckerman|first=Michael B.|title= Dvořák and His World | year= 1993|publisher= Princeton University Press| location = Princeton | isbn= 978-0-691-03386-0}}
* {{cite book | last= Beckerman|first=Michael B.|title= New Worlds of Dvořák: Searching in America for the Composer's Inner Life| url= https://archive.org/details/newworldsofdvora0000beck| year = 2003 | publisher = W.W. Norton & Co |location = New York| isbn = 978-0-393-04706-6 | author-mask = 3}}
* {{cite journal |last= Beckerman |first= Michael |date= 1 December 1992 |title = Henry Krehbiel, Antonín Dvořák, and the Symphony 'From the New World' |url= https://archive.org/details/sim_music-library-association-notes_1992-12_49_2/page/447 |jstor=897884 |journal= Notes |volume=49 |issue=2 |pages=447–73 |doi=10.2307/897884 |ref={{harvid|Beckerman|1992}}}}
* {{cite book|first=A. Peter|last=Brown|title=The Second Golden Age of the Viennese Symphony: Brahms, Bruckner, Dvořák, Mahler, and Selected Contemporaries|location=Bloomington|publisher=Indiana University Press|date=2003a}}
* {{cite book | last= Brown|first= A. Peter| year= 2003b| title= The Symphonic Repertoire | volume = 3 | chapter = Part 1| publisher = Indiana University Press|location=Bloomington|isbn= 978-0-253-33488-6 | pages = 410–36 | chapter-url= https://books.google.com/books?id=vRI_PGC_IBEC&pg=PA411}}
* {{cite book | last= Burghauser|first=Jarmil| year=2006| title= Antonín Dvořák | publisher =Bärenreiter Supraphon; Koniasch Latin Press| location = Prague | isbn=978-80-86791-26-5|language= cs}}
* {{cite book |last=Burghauser | first = Jarmil | year = 1960 | orig-year = Export Artia 1960, Bārenreiter Supraphon 1966, 1996 | title = Antonin Dvořák Thematický Katalog |trans-title=Thematic Catalogue | publisher = Bārenreiter Supraphon | place = Prague | language = cs | author-mask = 3}}, notes in German and English.  Bibliography co-edited by Dr. John Clapham and Dr. W. Pfannkuch, and a Survey of Life and Work. If there is a reference to one edition and the reader has access only to another edition, the catalogue numbers such as B.178 for the New World Symphony will be more useful than page numbers.  In the chronology of Dvořák's life, one may search by year (and date) rather than page number.
* {{cite book | last= Butterworth|first=Neil| year= 1980| title = Dvořák, his life and times | url= https://archive.org/details/dvorakhislifetim0000butt| publisher=Midas Books|isbn = 978-0-859-36142-2}}
* {{cite book | last = Clapham | first = John | year = 1979a | title = Antonín Dvořák, Musician and Craftsman | url = https://archive.org/details/dvorak00clap | place = London | publisher = Newton Abbot (England), David & Charles | isbn = 978-0-7153-7790-1}} (St. Martin's Press or Faber & Faber 1966, MacMillan reprint {{ISBN|978-0-333-23111-1}} or St. Martin's, {{ISBN|978-0-312-04515-9}}, 1969)
* {{Citation| last = Clapham| first = John| year = 1979b| title = Dvořák| publisher = W. W. Norton| location = New York| isbn = 978-0-393-01204-0| author-mask = 3| url = https://archive.org/details/dvorak00clap}}
* {{Citation | last = Clapham | first = John | year = 1980 | author-mask = 3 | contribution = Dvořák, Antonín (Leopold) | title = The New Grove Dictionary of Music and Musicians | editor-first = Stanley | editor-last = Sadie | place = London | publisher = MacMillan | isbn = 978-0-333-23111-1 | volume = 5 | pages = 765–92| title-link = New Grove Dictionary of Music and Musicians }}.
* {{cite book | editor1-last = Černušák | editor1-first=Gracián | editor2-last = Štědroň | editor2-first = Bohumír | editor3-last = Nováček | editor3-first = Zdenko |year=1963 | title= Československý hudební slovník I. A-L | publisher=Státní hudební vydavatelství | location = Prague |language= cs|ref={{Harvid|Černušák|1963}}}}
* {{cite book | last = Dvořák|first=Antonín| year=2009| others= Šourek, Otakar (preface) | title = Biblické písně| publisher = Editio Bärenreiter | location = Prague | isbn=978-80-7058-008-0|language = cs, de, en, fr}}
* {{cite book | last = Gál | first = Hans | year = 1971 | title = Johannes Brahms: His Work and Personality | translator = Joseph Stein | publisher = Knopf | place = New York}}
* {{cite book | last = Goepp|first=Philip Henry| year=1913| title = Symphonies and Their Meaning | series = Third Series: Modern Symphonies | publisher = J. B. Lippincott Co |location=Philadelphia|url= https://archive.org/details/symphoniesandth00goepgoog| page = [https://archive.org/details/symphoniesandth00goepgoog/page/n204 195]}}
* {{cite book | last = Hughes|first = Gervase|title = Dvorak: His Life and Music| year = 1967 | publisher = Cassell  |location = London}}
* {{cite book|last=Honolka |first=Kurt |author-link=Kurt Honolka|title=Dvořák |year=2004 |publisher=Haus Publishing |location=London |isbn=978-1-904341-52-9 |url=https://books.google.com/books?id=kAVSQlZr-i4C }}{{dead link|date=July 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{cite book| last = Horowitz| first = Joseph| author-link = Joseph Horowitz| year = 2003| title = Dvořák in America: In Search of the New World| publisher = Cricket Books| isbn = 978-0-812-62681-0| url = https://archive.org/details/dvorkinamericain00horo}}
* {{cite book | last = Hurwitz|first=David|year=2005| title= Dvořák: Romantic Music's Most Versatile Genius | url = https://archive.org/details/dvorakromanticmu0000hurw| series = Unlocking the Masters | publisher =Amadeus Press|location=Milwaukee|isbn= 978-1-574-67107-0}}
* {{cite book|first=Robert|last=Layton|title=Dvořák Symphonies and Concertos|url=https://archive.org/details/dvoraksymphonies0000layt|location=Seattle|publisher=University of Washington Press|date=1978}}
* {{cite book|last=Peress|first=Maurice|title=Dvorák to Duke Ellington: A Conductor Explores America's Music and Its African American Roots|year=2004|publisher=Oxford University Press|location=New York|isbn=978-0-19-509822-8|url=https://archive.org/details/dvoraktodukeelli00pere}}
* {{cite book | title = Heritage of Music | volume = III: The Nineteenth Century Legacy | editor1-first = Michael | editor1-last = Raeburn | editor2-first = Alan | editor2-last = Kendall | publisher = Oxford University Press | orig-year = 1989 | year = 1990 | url = https://books.google.com/books?id=QMsiAQAAIAAJ|ref={{harvid|Raeburn|1990|p=257}}| isbn = 978-0-19-505372-2 }}
* {{Cite book|title=The Lives of the Great Composers|publisher=W. W. Norton & Company|location=New York|edition=revised|date=1980|first=Harold C.|last=Schonberg|author-link=Harold C. Schonberg}}
* {{cite book| last = Schönzeler| first = Hans-Hubert| title = Dvořák| year = 1984| publisher = Marion Boyars Publishers| location = London, New York| isbn = 978-0-7145-2575-4| url = https://archive.org/details/dvorak0000scho}}
*Smaczny, Jan (1999), ''Dvořák: Cello Concerto'', Cambridge University Press.
*Smaczny, Jan (2002), "Antonín Dvořák", in ''Oxford Companion to Music'', ed. Alison Latham, Oxford University Press, 2002, pp.&nbsp;391–92.
* {{cite book|last=Smaczny|first=Jan|date=2003|title=The Cambridge Companion to Grand Opera|chapter=Grand Opera Amongst the Czechs|series=[[Cambridge Companions to Music]]|editor-first=David|editor-last=Charlton|pages=366–82|location=Cambridge|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-64683-3}}
* {{cite book|editor1-last=Šourek|editor1-first=Otakar|editor2-last=Bartos|editor2-first=František|editor3-last=Hanuš|editor3-first=Jan|editor4-last=Berkovec|editor4-first=Jiři|editor5-last=Čubr|editor5-first=Anton|editor6-last=Pokorný|editor6-first=Antonín|editor7-last=Šolc|editor7-first=Karel|others=Antonín Dvořák (composer)|title=Requiem [Score]|edition=Supraphon|publisher=Artia|location=Prague|date=1976|ref={{harvid|Šourek et al.|1976}}}}
* {{cite book|last=Steinberg|first=Michael|title=The Symphony: A Listener's Guide|year=1995|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|isbn=978-0-19-506177-2|url=https://archive.org/details/symphonylistener00stei}}
* {{cite book | last = Taruskin|first=Richard|title=Music in the Nineteenth Century|year=2010|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|isbn=978-0-19-538483-3}}
* {{cite book|editor-last=Tibbets|editor-first=John C.|date=1993|title=Dvořák in America|location=Portland, OR|publisher=Amadeus Press|isbn=978-0-931340-56-7|ref={{harvid|Tibbets|1993}}}}
* {{cite book|last=Yoell|first=Jćohn H.|date=1991|title=Antonín Dvořák on Records|location=New York|publisher=Greenwood Press|isbn=978-0-313-27367-4}}
* {{cite book | title = Janáček: A Composer's Life | first = Mirka | last = Zemanová | place = Boston | publisher = Northeastern University Press | year = 2002 | page = 112}}
{{refend}}

===cyfeiriadau pennodol===
{{cyfeiriadau}}

== Dolenni allanol ==

* [[scores:Category:Dvořák,_Antonín|Sgoriau rhad ac am ddim gan Antonín Dvořák yn y Prosiect Llyfrgell Sgoriau Cerddoriaeth Rhyngwladol (IMSLP)]]

* [https://web.archive.org/web/20080123165617/http://www.antonin-dvorak.cz/ Safle cynhwysfawr Dvořák]

* [https://www.britannica.com/biography/Antonin-Dvorak Antonín Dvořák yng Ngwyddoniadur Britannica]

* [https://www.gutenberg.org/ebooks/authors/search/?query=Dvor%c3%a1k,+Anton%c3%adn Gweithiau gan Antonín Dvorák ar Project Gutenberg]

* [https://archive.org/search.php?query=Dvo%C5%99%C3%A1k Gweithiau gan neu am Antonín Dvořák yn Internet Archive]

* [https://web.archive.org/web/20091018201111/http://geocities.com/WestHollywood/Park/4586/aldfr.html Rhestr o weithiau Dvořák]

* [https://www.bbc.co.uk/programmes/p01lfvnd "Darganfod Dvořák".Gwasanaeth Radio 3 y BBC.]]

* [https://collections.library.cornell.edu/moa_new/index.html Dvořák ar Schubert "The Century", Cyfrol 0048 Rhifyn 3 (Gorffennaf 1894)]

* [https://web.archive.org/web/20060208031217/http://homepage.mac.com/rswinter/DirectTestimony/home.html Casgliad o erthyglau newyddion a gohebiaeth am arhosiad Dvořák yn America]

* [https://archive.org/search.php?query=Dvorak%20AND%20mediatype:audio Recordiadau Antonín Dvořák ar Internet Archive]

* [https://www.mutopiaproject.org/cgibin/make-table.cgi?Composer=DvorakA Mae gan y Prosiect Mutopia gyfansoddiadau gan Antonín Dvořák]

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Dvorak, Antonin}}
[[Categori:Cyfansoddwyr o Fohemia]]
[[Categori:Genedigaethau 1841]]
[[Categori:Marwolaethau 1904]]