Итали эрехĕсем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п Bot: Migrating 18 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1125341 (translate me) |
|||
(8 хутшӑнаканӑн 27 ҫирӗплетмен версине кӑтартман) | |||
1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
[[Ӳкерчĕк:Dioniso del tipo Madrid-Varese (M. Prado) 01.jpg|thumb|150px|right|Дионис]] |
[[Ӳкерчĕк:Dioniso del tipo Madrid-Varese (M. Prado) 01.jpg|thumb|150px|right|Дионис]] |
||
[[Итали]] 2010 çулта эрех |
[[Итали]] 2010 çулта эрех туса илнин калапăшĕпе тĕнчере пĕрремĕш вырăна йышăннă. Çапах та иçĕм лартнă çĕр лаптăкĕ чакса пырать: |
||
* 1985 çул - 1 227 пин га |
* 1985 çул - 1 227 пин га; |
||
* 2002 çул - яхăн 800 пин га |
* 2002 çул - яхăн 800 пин га; |
||
* 2010 çул - яхăн 700 пин га. |
* 2010 çул - яхăн 700 пин га. |
||
== Итали эрех туни кун-çулĕ == |
== Итали эрех туни кун-çулĕ == |
||
Италире авалхи самантсенченех [[эрех]] тума тытăннă. Авалхи грексем Италие "[[Энотри]]" ( "эрех çĕрĕ" ) ячĕпе палăртнă. |
|||
== Классификаци == |
== Классификаци == |
||
Италире |
Италире тăвакан мĕнпур эрехе тăваттă класа пайланă: |
||
* '''DOCG''' ( Denominazione di Origina Controllata e Garantita ) - чи паллă, чи паха эрехсем ; |
* '''DOCG''' ( Denominazione di Origina Controllata e Garantita ) - чи паллă, чи паха эрехсем ; |
||
* '''DOC''' ( Denominazione di Origina Controllata ) - паха эрехсем ; |
* '''DOC''' ( Denominazione di Origina Controllata ) - паха эрехсем ; |
||
* '''IGT''' ( Indicazione Gepgrafica Tipica ) - вырăнти эрехсем ; |
* '''IGT''' ( Indicazione Gepgrafica Tipica ) - вырăнти эрехсем ; |
||
* '''Vino di Tavola''' - апатлану |
* '''Vino di Tavola''' - апатлану эрехĕсем. |
||
== Эрехтăвакан облаçĕсем == |
== Эрехтăвакан облаçĕсем == |
||
[[Ӳкерчĕк:Regionen in Italien beschriftet.png|thumb|right|440px|Итали облаçĕсем]] |
[[Ӳкерчĕк:Regionen in Italien beschriftet.png|thumb|right|440px|Итали облаçĕсем]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Италире кашни 20 |
Италире кашни 20 облаçре эрех тăваççĕ (пин гл): |
||
! Вырăн !! |
! Вырăн !! Облаç !! 2000 çул !! 2010 çул |
||
|- |
|- |
||
| 1 || Венето || 7 800 || 8 174 |
| 1 || [[Венето]] || 7 800 || 8 174 |
||
|- |
|- |
||
| 2 || Эмилия-Романья || 6 800 || 6 952 |
| 2 || [[Эмилия-Романья]] || 6 800 || 6 952 |
||
|- |
|- |
||
| 3 || |
| 3 || [[Сицили]] || 9 500 || 6 175 |
||
|- |
|- |
||
| 4 || |
| 4 || [[Апули]] || 9 500 || 5 920 |
||
|- |
|- |
||
| 5 || Абруццио || 4 000 || 3 054 |
| 5 || [[Абруццио]] || 4 000 || 3 054 |
||
|- |
|- |
||
| 6 || Пьемонт || 3 100 || 2 858 |
| 6 || [[Пьемонт]] || 3 100 || 2 858 |
||
|- |
|- |
||
| 7 || [[Тоскана]] || 2 800 || 2 772 |
| 7 || [[Тоскана]] || 2 800 || 2 772 |
||
|- |
|- |
||
| 8 || |
| 8 || [[Кампани]] || 2 100 || 1 830 |
||
|- |
|- |
||
| 9 || Лацио || 3 300 || 1 797 |
| 9 || [[Лацио]] || 3 300 || 1 797 |
||
|- |
|- |
||
| 10 || |
| 10 || [[Ломбарди]] || 1 500 || 1 277 |
||
|- |
|- |
||
| 11 || |
| 11 || [[Умбри]] || 900 || 987 |
||
|- |
|- |
||
| 12 || Марке || 1 900 || 870 |
| 12 || [[Марке]] || 1 900 || 870 |
||
|- |
|- |
||
| 13 || Фриули- |
| 13 || [[Фриули-Венеци-Джули]] || 1 100 || 752 |
||
|- |
|- |
||
| 14 || Трентино-Альто-Адидже || 1 100 || 550 |
| 14 || [[Трентино-Альто-Адидже]] || 1 100 || 550 |
||
|- |
|- |
||
| 15 || [[Сардини]] || 1 000 || 550 |
| 15 || [[Сардини]] || 1 000 || 550 |
||
|- |
|- |
||
| 16 || Базиликата || 500 || 500 |
| 16 || [[Базиликата]] || 500 || 500 |
||
|- |
|- |
||
| 17 || |
| 17 || [[Калабри]] || 800 || 392 |
||
|- |
|- |
||
| 18 || |
| 18 || [[Лигури]] || 200 || 120 |
||
|- |
|- |
||
| 19 || Молизе || 400 || 57 |
| 19 || [[Молизе]] || 400 || 57 |
||
|- |
|- |
||
| 20 || Валле |
| 20 || [[Валле д'Аоста]] || 30 || 40 |
||
|} |
|} |
||
65-мĕш йĕрке: | 66-мĕш йĕрке: | ||
Италире чи пысăк паха эрехтăвакан енĕсем ( DOC тата DOCG ) : |
Италире чи пысăк паха эрехтăвакан енĕсем ( DOC тата DOCG ) : |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
! |
! Ен !! Облаç !! Эрех !! Иçĕм сорчĕсем |
||
|- |
|- |
||
| Chianti DOC || [[Тоскана]] || Пылаксăр хĕрлĕ |
| Chianti DOC || [[Кьянти (эрехтăвакан тăрăх)|Кьянти]] || [[Тоскана]] || Пылаксăр хĕрлĕ эрех || [[Санджовезе]], [[Канайоло]], [[Треббьяно]] |
||
|- |
|- |
||
| Asti DOCG || Пьемонт || |
| Asti DOCG || [[Асти|Асти]] || Пьемонт || Чашкăракан пылак шурă эрех || [[Мускат]] |
||
|- |
|- |
||
| Soave DOC || Венето || Пылаксăр шурă |
| Soave DOC || [[Соаве (эрехтăвакан тăрăх)|Соаве]] || Венето || Пылаксăр шурă эрех || [[Гарганега]] |
||
|- |
|- |
||
| Gavi DOC || Пьемонт || Пылаксăр шурă |
| Gavi DOC || [[Гави (эрехтăвакан тăрăх)|Гави]] || Пьемонт || Пылаксăр шурă эрех || [[Кортезе]] |
||
|- |
|- |
||
| Barolo DOCG || [[Пьемонт]] || Пылаксăр хĕрлĕ |
| Barolo DOCG || [[Бароло (эрехтăвакан тăрăх)|Бароло]] || [[Пьемонт]] || Пылаксăр хĕрлĕ эрех || [[Неббиоло]] |
||
|- |
|- |
||
| Barbaresco DOCG || Пьемонт || Пылаксăр хĕрлĕ |
| Barbaresco DOCG || [[Барбареско (эрехтăвакан тăрăх)|Барбареско]] || Пьемонт || Пылаксăр хĕрлĕ эрех || [[Неббиоло]] |
||
|- |
|- |
||
| Brunello di Montalciano DOCG || [[Тоскана]] || Пылаксăр хĕрлĕ |
| Brunello di Montalciano DOCG || [[Брунелло ди Монтальчино]] || [[Тоскана]] || Пылаксăр хĕрлĕ эрех || [[Санджовезе]] |
||
|- |
|- |
||
| Vino Nobile di Montepulciano DOCG || [[Тоскана]] || Пылаксăр хĕрлĕ |
| Vino Nobile di Montepulciano DOCG || [[Вино Нобиле ди Монтепульчано]] || [[Тоскана]] || Пылаксăр хĕрлĕ эрех || [[Санджовезе]] |
||
|- |
|- |
||
| Prosecco di Valdobbiadene DOCG || Венето || Пылаксăр, |
| Prosecco di Valdobbiadene DOCG || [[Просекко ди Вальдоббядене]] || Венето || Пылаксăр, çурма пылак чашкăракан шурă эрех || [[Просекко]] |
||
|} |
|} |
||
== [[Иçĕм]] сорчĕсем == |
== [[Иçĕм]] сорчĕсем == |
||
Италире яхăн |
Италире 500 яхăн иçĕм сортне ӳстереççĕ. Чи анлă сарăлнă иçĕм сорчĕсем (га) {2004 çул}: |
||
* [[Треббьяно]] ( 96 000 ), [[Санджовезе]] ( 86 000 ), [[Катаратто]] ( |
* [[Треббьяно]] ( 96 000 ), [[Санджовезе]] ( 86 000 ), [[Катаратто]] (74 000), [[Барбера]] (47 000), [[Итали (апатлану сорт)|Италия]] - апатлану иçĕм сорчĕ (37 000), [[Мерло]] (32 000), [[Монтепульчано]] (31 000), [[Мальвазия]] (30 000), [[Негроамаро]] (30 000), [[Регина (иçĕм сорчĕ)|Регина]] - апатлану иçĕм сорчĕ (19 000). |
||
* Италире |
* Италире вырăнти иçĕм сорчĕ питĕ нумай: |
||
** шурă |
** шурă: [[Арнеис]], [[Инзоли]], [[Веспайоло]], [[Верментино]], [[Грекетто]] т.ыт. ; |
||
** хĕрлĕ |
** хĕрлĕ: [[Корвина]], [[Молинара]], [[Неро д'Авола]], [[Примитиво]] т.ыт. |
||
== Вырăнти иçĕм сорчĕсем == |
|||
Паян Италире 1 500 иçĕм сорчĕ шутланать. Чылайăшĕ авалхи вырăнти паллăсăр сортсем. 1709 çулта питĕ хаяр, сивĕ хĕл пулнипе нумай иçĕм сорчĕ шăнса пĕтрĕ. Вĕсен вырăнне çĕр ĕçтешĕсем сивве тӳсекен, пысăк тухăçлă сортсене лартрĕç. Ку вăхăтран чăн итал иçĕм сорчĕсен шучĕ чакса пырать. 1970-мĕш çулсенчен пуçласа Италире тăван иçĕм сорчĕсене чĕрĕлетес ĕçе пырать : |
|||
* Иçĕм сорчĕсем аталану хуçалăхсем ( {{lang-it|Vitiarium}} ) никĕсленĕ : Azienda Agricola San Felice ( [[Тоскана]] ), Librandi ( [[Калабри]] ) ; |
|||
* Пĕчĕк эрехтăвакансем вырăнти иçĕм сорчĕсемчен тĕлĕнтерес паха эрехсем кăларма тытăннă ; |
|||
* Авалхи итальян сорчĕсем тĕнчĕре паллăрах пулаççĕ : |
|||
** [[Фриули]] : Пиньоло, Риболла Джала, [[Скьоппеттино]], Таццеленге ; |
|||
** [[Венето]] : Озелета ; |
|||
** [[Пьемонт]] : [[Фрейза]], Тиморассо, Эрбалуче ; |
|||
** [[Лацио]] : Чезанезе ; |
|||
** [[Тоскана]] : Горготтеско, [[Маммоло]], Саламано, Тенероне ; |
|||
** [[Калабри]] : Гальоппо, Мантонико, Мальокко ; |
|||
** [[Сицили]] : [[Катаратто]], Фраппато ; |
|||
** [[Сардини]] : Бовале т.ыт. |
|||
== Паллă эрехтăвакансем == |
== Паллă эрехтăвакансем == |
||
* Antinori, Gaja, Frescobaldi, Querciabella, Vietti. |
* Antinori, Gaja, Frescobaldi, Querciabella, Vietti. |
||
[[Категори:Эрехтăвакан çĕршывĕсем]] |
|||
[[Категори:Итали эрехĕсем]] |
|||
[[Категори:Итали]] |
[[Категори:Итали]] |
||
[[Категори:Эрех]] |
[[Категори:Эрех]] |
||
[[ca:Vi d'Itàlia]] |
|||
[[de:Weinbau in Italien]] |
|||
[[en:Italian wine]] |
|||
[[es:Vino de Italia]] |
|||
[[fr:Viticulture en Italie]] |
|||
[[it:Viticoltura in Italia]] |
|||
[[ja:イタリアワイン]] |
|||
[[lt:Itališkas vynas]] |
|||
[[nl:Lijst van wijnstreken in Italië]] |
|||
[[no:Italiensk vin]] |
|||
[[pl:Wina włoskie]] |
|||
[[ru:Виноделие в Италии]] |
|||
[[simple:Italian Wine]] |
|||
[[sv:Italienska viner]] |
|||
[[uk:Італійське вино]] |
|||
[[zh:意大利葡萄酒]] |
18:32, 9 Пуш уйӑхӗн 2013 чухнехи хальхи верси
Итали 2010 çулта эрех туса илнин калапăшĕпе тĕнчере пĕрремĕш вырăна йышăннă. Çапах та иçĕм лартнă çĕр лаптăкĕ чакса пырать:
- 1985 çул - 1 227 пин га;
- 2002 çул - яхăн 800 пин га;
- 2010 çул - яхăн 700 пин га.
Итали эрех туни кун-çулĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Италире авалхи самантсенченех эрех тума тытăннă. Авалхи грексем Италие "Энотри" ( "эрех çĕрĕ" ) ячĕпе палăртнă.
Классификаци
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Италире тăвакан мĕнпур эрехе тăваттă класа пайланă:
- DOCG ( Denominazione di Origina Controllata e Garantita ) - чи паллă, чи паха эрехсем ;
- DOC ( Denominazione di Origina Controllata ) - паха эрехсем ;
- IGT ( Indicazione Gepgrafica Tipica ) - вырăнти эрехсем ;
- Vino di Tavola - апатлану эрехĕсем.
Эрехтăвакан облаçĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Вырăн | Облаç | 2000 çул | 2010 çул |
---|---|---|---|
1 | Венето | 7 800 | 8 174 |
2 | Эмилия-Романья | 6 800 | 6 952 |
3 | Сицили | 9 500 | 6 175 |
4 | Апули | 9 500 | 5 920 |
5 | Абруццио | 4 000 | 3 054 |
6 | Пьемонт | 3 100 | 2 858 |
7 | Тоскана | 2 800 | 2 772 |
8 | Кампани | 2 100 | 1 830 |
9 | Лацио | 3 300 | 1 797 |
10 | Ломбарди | 1 500 | 1 277 |
11 | Умбри | 900 | 987 |
12 | Марке | 1 900 | 870 |
13 | Фриули-Венеци-Джули | 1 100 | 752 |
14 | Трентино-Альто-Адидже | 1 100 | 550 |
15 | Сардини | 1 000 | 550 |
16 | Базиликата | 500 | 500 |
17 | Калабри | 800 | 392 |
18 | Лигури | 200 | 120 |
19 | Молизе | 400 | 57 |
20 | Валле д'Аоста | 30 | 40 |
Пысăк эрехтăвакан енĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Италире чи пысăк паха эрехтăвакан енĕсем ( DOC тата DOCG ) :
Ен | Облаç | Эрех | Иçĕм сорчĕсем | |
---|---|---|---|---|
Chianti DOC | Кьянти | Тоскана | Пылаксăр хĕрлĕ эрех | Санджовезе, Канайоло, Треббьяно |
Asti DOCG | Асти | Пьемонт | Чашкăракан пылак шурă эрех | Мускат |
Soave DOC | Соаве | Венето | Пылаксăр шурă эрех | Гарганега |
Gavi DOC | Гави | Пьемонт | Пылаксăр шурă эрех | Кортезе |
Barolo DOCG | Бароло | Пьемонт | Пылаксăр хĕрлĕ эрех | Неббиоло |
Barbaresco DOCG | Барбареско | Пьемонт | Пылаксăр хĕрлĕ эрех | Неббиоло |
Brunello di Montalciano DOCG | Брунелло ди Монтальчино | Тоскана | Пылаксăр хĕрлĕ эрех | Санджовезе |
Vino Nobile di Montepulciano DOCG | Вино Нобиле ди Монтепульчано | Тоскана | Пылаксăр хĕрлĕ эрех | Санджовезе |
Prosecco di Valdobbiadene DOCG | Просекко ди Вальдоббядене | Венето | Пылаксăр, çурма пылак чашкăракан шурă эрех | Просекко |
Иçĕм сорчĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Италире 500 яхăн иçĕм сортне ӳстереççĕ. Чи анлă сарăлнă иçĕм сорчĕсем (га) {2004 çул}:
- Треббьяно ( 96 000 ), Санджовезе ( 86 000 ), Катаратто (74 000), Барбера (47 000), Италия - апатлану иçĕм сорчĕ (37 000), Мерло (32 000), Монтепульчано (31 000), Мальвазия (30 000), Негроамаро (30 000), Регина - апатлану иçĕм сорчĕ (19 000).
- Италире вырăнти иçĕм сорчĕ питĕ нумай:
- шурă: Арнеис, Инзоли, Веспайоло, Верментино, Грекетто т.ыт. ;
- хĕрлĕ: Корвина, Молинара, Неро д'Авола, Примитиво т.ыт.
Вырăнти иçĕм сорчĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Паян Италире 1 500 иçĕм сорчĕ шутланать. Чылайăшĕ авалхи вырăнти паллăсăр сортсем. 1709 çулта питĕ хаяр, сивĕ хĕл пулнипе нумай иçĕм сорчĕ шăнса пĕтрĕ. Вĕсен вырăнне çĕр ĕçтешĕсем сивве тӳсекен, пысăк тухăçлă сортсене лартрĕç. Ку вăхăтран чăн итал иçĕм сорчĕсен шучĕ чакса пырать. 1970-мĕш çулсенчен пуçласа Италире тăван иçĕм сорчĕсене чĕрĕлетес ĕçе пырать :
- Иçĕм сорчĕсем аталану хуçалăхсем ( итал. Vitiarium ) никĕсленĕ : Azienda Agricola San Felice ( Тоскана ), Librandi ( Калабри ) ;
- Пĕчĕк эрехтăвакансем вырăнти иçĕм сорчĕсемчен тĕлĕнтерес паха эрехсем кăларма тытăннă ;
- Авалхи итальян сорчĕсем тĕнчĕре паллăрах пулаççĕ :
Паллă эрехтăвакансем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Antinori, Gaja, Frescobaldi, Querciabella, Vietti.