Podróże podczas pandemii koronawirusa

W odpowiedzi na pandemię COVID-19 i ograniczenia podróży zastosowane w związku z nią przez państwa członkowskie w celu ochrony zdrowia publicznego, UE wprowadziła środki, które ułatwiać miały bezpieczne podróżowanie, a jednocześnie hamować rozprzestrzenianie się wirusa i zapewniać ochronę zdrowia i dobrostanu wszystkich Europejczyków:

Podczas pandemii COVID-19 państwa członkowskie UE wprowadziły różne ograniczenia w podróżowaniu, aby zahamować rozprzestrzenianie się koronawirusa. W celu zapewnienia koordynacji i jasnej komunikacji w całej UE Komisja starała się wspierać współpracę i wymianę informacji na temat takich ograniczeń.

13 października 2020 r. na podstawie wniosku Komisji Rada przyjęła zalecenie w sprawie skoordynowanego podejścia do ograniczania swobodnego przepływu w odpowiedzi na pandemię COVID-19. Zalecenie miało na celu zachowanie jedności i uniknięcie zakłóceń oraz zwiększenie przejrzystości i przewidywalności dla obywateli i przedsiębiorstw. W zaleceniu przedstawiono przede wszystkim wspólne podejście do następujących kluczowych kwestii:

• stosowanie wspólnych kryteriów i wartości krytycznych przy podejmowaniu decyzji o wprowadzeniu ograniczeń w podróżowaniu

• mapowanie obszarów ryzyka przenoszenia COVID-19 w oparciu o wspólne warunki i uzgodniony kod kolorystyczny i publikowanie takich map przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

• wspólne zasady wobec podróżujących z obszarów wysokiego ryzyka

• koordynacja działań przez państwa członkowskie oraz jasne i terminowe informowanie społeczeństwa o stosowanych ograniczeniach.

Zalecenie Rady było wielokrotnie aktualizowane w miarę, jak zmieniała się sytuacja. Aktualizacje dotyczyły m.in. ustanowienia standardowych okresów ważności testów w kierunku zakażenia COVID-19.

Innym ważnym elementem ułatwiającym bezpieczne podróżowanie po UE był system unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID wprowadzony rozporządzeniem, które weszło w życie 1 lipca 2021 r. Zaświadczenia COVID służyły jako dowód na to, że dana osoba została zaszczepiona przeciwko COVID-19, niedawno uzyskała ujemny wynik testu lub przeszła tę chorobę. Każdemu posiadaczowi zaświadczenia udającemu się w podróż do innego państwa członkowskiego przysługiwały takie same prawa jak obywatelom tego państwa, którzy zostali zaszczepieni, poddali się testowi lub powrócili do zdrowia po przebytej chorobie wywołanej COVID-19. Rozporządzenie miało ułatwić stopniowe znoszenie ograniczeń w podróżowaniu wprowadzonych przez państwa członkowskie.

Unijne cyfrowe zaświadczenie COVID było stosowane przez większość państw członkowskich od momentu wprowadzenia systemu w 2021 r. do połowy 2022 r. i stanowiło ważny element działań Europy na rzecz przeciwdziałania skutkom pandemii COVID-19 dla społeczeństwa i gospodarki oraz łagodzenia takich skutków. Wydano ponad 2,3 mld zaświadczeń, a system ten miał kluczowe znaczenie dla swobodnego przemieszczania się i europejskiej branży turystycznej, która znalazła się w trudnej sytuacji. W miarę poprawy sytuacji epidemiologicznej łagodzono wymogi dotyczące posiadania unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID na potrzeby podróży wewnątrz UE. 29 czerwca 2022 r., aby zapewnić ciągłość podróży na wypadek znacznego pogorszenia się sytuacji epidemiologicznej, okres obowiązywania rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID przedłużono do 30 czerwca 2023 r. Do sierpnia 2022 r. wszystkie państwa członkowskie zniosły wszystkie ograniczenia związane z podróżą w obrębie UE.

5 maja 2023 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła koniec pandemii COVID-19 jako stanu zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym. W związku z tym Komisja nie zaproponowała dalszego stosowania rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID w okresie po 30 czerwca 2023 r. Od 1 lipca 2023 r. rozporządzenie i towarzyszące mu zalecenie Rady już nie obowiązują.

Pozytywny wpływ systemu unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID wykraczał poza UE, ponieważ stał się on światowym standardem ściśle opartym na unijnych wartościach otwartości, bezpieczeństwa i ochrony danych. Z systemu korzystało w sumie 78 krajów na pięciu kontynentach. Sukces ten przyczynił się do przywrócenia bezpiecznych podróży międzynarodowych i odbudowy gospodarczej w skali światowej. Światowa Organizacja Zdrowia postanowiła wykorzystać unijny system certyfikacji cyfrowej COVID-19, aby ustanowić system o zasięgu ogólnoświatowym, który pomoże na całym świecie chronić – teraz i w przyszłości – społeczeństwo przed zagrożeniami dla zdrowia, w tym przed pandemiami.

Więcej informacji na temat możliwego wykorzystania technologii bazowej w przyszłości można znaleźć na stronie dotyczącej unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID.

W początkowym okresie pandemii, 16 marca 2020 r. Komisja przyjęła komunikat zalecający tymczasowe ograniczenie innych niż niezbędne podróży z państw trzecich na obszar UE. 17 marca 2020 r. państwa członkowskie zgodziły się wprowadzić tymczasowe ograniczenie, a cztery państwa stowarzyszone w ramach Schengen również je wdrożyły.

30 czerwca 2020 r., w następstwie wniosku Komisji z 11 czerwca, Rada przyjęła zalecenie w sprawie stopniowego znoszenia tymczasowych ograniczeń dotyczących innych niż niezbędne podróży do UE. Zalecenie Rady było wielokrotnie aktualizowane w miarę, jak zmieniała się sytuacja.

W okresie obowiązywania ograniczeń w podróżowaniu do UE wprowadzono pewne odstępstwa od wymogów, aby zapewnić swobodny przepływ obywateli, towarów i usług przy pełnym poszanowaniu zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Więcej informacji znajdziesz na stronie:

Zwolnienia z ograniczeń w podróżowaniu wprowadzonych z powodu pandemii koronawirusa

Jak stanowi zalecenie Rady (UE) 2022/2548 z dnia 13 grudnia 2022 r., państwa członkowskie nie powinny nakładać już żadnych ograniczeń w podróżowaniu, powołując się na ochronę zdrowia publicznego ze względu na pandemię COVID-19. Państwa UE wprowadziły jednak pewne zabezpieczenia na wypadek pogorszenia się sytuacji epidemiologicznej lub pojawienia się nowego wariantu budzącego obawy.

Po wybuchu pandemii COVID-19 Komisja Europejska oraz Europejska Służba Działań Zewnętrznych udzieliły pomocy w repatriacji obywateli Unii, którzy pozostawali poza granicami swojego kraju.

Informacje na temat praw obywateli Unii w zakresie ochrony dyplomatycznej i konsularnej poza granicami UE

^{Zastrzeżenie. Ostatnia aktualizacja strony: wrzesień 2023 r.}