Франци
| Бүгэдэ Найрамдаха Франци Улас République française
| ||||||
|
||||||
| Уряа: фр. "Liberté, Égalité, Fraternité" «Эрхэ сүлөө, эрхэ тэгшэ байдал, аха дүүгэй холбоо» |
||||||
| Түрын дуулалай нэрэ: фр. "La Marseillaise" «Марселийн дуулал» |
||||||
 |
||||||
| Ниислэл |  Парис |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Албан хэлэн | Франци | |||||
| Арад түмэн | 82% - Герман үндэһэтэн 7% - бусад Европынхон 11% - бусад арад түмэн |
|||||
| Түрэ засаг | Арадшалһан гурим, хахад юрэнхылэгшын бүгэдэ найрамдаха засагтай |
|||||
| - | Юрэнхылэгшэ | Эмманюэль Макрон | ||||
| - | Юрэнхэй һайд | Эдуар Филипп | ||||
| Уласай хурал | франци Parlement français → «Франци уласай хурал» |
|||||
| - | Дээдэ танхим | франци Sénat → «Сенат» |
||||
| - | Доодо танхим | франци Assemblée nationale → «Үндэһэнэй хурал» |
||||
| Байгуулха | ||||||
| - | Вердунай хэрээ | 843 он | ||||
| - | Одоогын үндэһэн хуули | 1958 оной 10 һарын 5 | ||||
| Дэбиcхэр газар | ||||||
| - | Бүхэлидөө | 674,843 км2 | ||||
| Хүн зон | ||||||
| - | Тоосоо (2017) |  66.991.000[1] (20) |
||||
| ДНБ (ХАШТ) | 2016 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $2 733 ехэ наяд[2] (10) | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $38 128 (24) | ||||
| ДНБ (Нэрлэһэн) | 2016 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $2 463 ехэ наяд[2] | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $42 314 (28) | ||||
| ОТББЭ (2008) | 32.7 | |||||
| ХХИ (2016) | 0,897[3] (маша һайн) (21) |
|||||
| Мүнгэн тэмдэгтэ | [[Евро]] (EUR) | |||||
| Сагай бүһэ | +1 (Түб Европын саг) | |||||
| Интернет домэйн | .fr | |||||
| Телефоной код | +33 | |||||
Франци (француз: France) гү, али албан ёһоор Бүгэдэ Найрамдаха Франци Улас (француз: République française) — Европын болон Ехэ Найманай улас. Европо дахи үндэһэн оронһоо гадна далайн санаахи газар нютагтай. Францын үндэһэн орон урда зүгэй Газарай дундада тэнгисһээ, хойто зүгтэ Ла-Маншын хоолой, Хойто тэнгис, зүүн зүгэй Рейн мүрэнһөө баруун зүгэй Атлантын далай хүрэнэ. Францишууд эхэ ороноо геометриин дүрсэһөө шалгаалжа L’Hexagone гү, али «зургаалжа» гэһэн нэрлэхэ олонтоо. Франци — Хахад-юрэнхылэгшын засаглалтай бүгэдэ найрамдаха улас болоод хуули тогтоохо, гүйсэдхэхэ болон шүүхэ засаглал нэгэдэмэл. Ниислэл хото — Парис. Эхэ газарай Франци Бельги, Люксембург, Герман, Швейцари, Итали, Монако, Андорра, Испани уласуудтай хилэлэдэг. Мүн Францын газар нютаг болохо Франциин Гвианани Бразил, Суринам уласуудтай, Синт-Мартен Нидерландын Антилын аралнуудтай тус тус хилэ залгана. Ла-Маншын хоолойгоор Ехэ Британитай залгадаг. Франци гээшэ нютаг дэисхэрээрээ Европын холбооной эгээн томо улас орон болоод (Орос Украина хоёрой һүүлдэ) Европын гурбадахи томо улас орон мүн. Парис болбол Франциин ниислэл хото болон Лион, Марсель, Тулузэ ба Лилль урда оронойнгоо эгээн томо хото.
Франци XVII болон XVIII зуун жэлдэ Европодохи ударидалгын үүрэгтэй ба хэтэ хүсэрхэг томо гүрэн байгаа. Илангаяа Францин улас түрын бодолгын ба соёлой талаархи харизма удхатай байна: XIV Людовик хаанай ордон Европын абсолютис уласуудай үльгэр жэшээ байгаад, Франциин хубисхал ба Эрхэтэн хүнэй эрхын тухай тунхаглал олон улас оронуудта арадшалалай хүгжөөхые туһалба. Франци далайн саада хоёр удаа колониальна эзэнтэ гүрэниие байгуулба. Түрүүшын эзэнтэ гүрэниинь Хойто Америкын томо хубиие эзэлээ һэн ба XVIII зуунай дундада Долоон жэлэй дайнай үрэ дүндэ үгы болоһон байгаа; Африкада түблэрһэн хоёрдохи эзэнтэ гүрэн XIX зуун жэлһээ XX зуун жэлэй хүрэтэр дэлхэйн хоёрдохи томо эзэнтэ гүрэн байгаа. XXI зуун жэлдэ Франци Германитай зэргэлэн евроинтеграцилгын жолоогшо гүрэн гэгдэнхэй.
Франци үндэһэн хуулиин ёһоор хубаагдашагүй, шажанһаа амяарлаһан, арадшалһан ба ниигэмэй улас юм.[4] Үндэһэн хуулинь «арадай бэелүүлһэн, арадай түлөө арадай засаглалые» тунхагдана. Хүнэй хүгжөөлгын индексын талаар (2015), Франци дэлхэйдэ 21 һуури эримбэ дээрэ жагсана.[5] Нэрлэһэн дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүниие хэмжэбэл, Франци хадаа зургаадахи томо арадай ажахы мүн.[2] 2016 ондо Франциин нэгэ хүндэ худалдан абаха шадабари 19 254 евро байгаа (харисуулбал, Германи 21 879 евро, Ехэ Британи 21 141 евро).[6] Амидаралай түбшэн, болбосоролой түбшэн ба дундажа наһалалта үндэр байна[7]. Дэлхэйн эгээн аялан ябадаг улас гүрэн болоод жэл бүри 83 шахуу сая хари уласай туристнуудые угтана.[8][9]
Франци НАТО оронуудай дунда гурбадахи ехэ зэбсэгтэ хүсэниие даажа, Европын холбооной эгээн олон сэрэгтэй юм. НҮБ-ын Аюулгүй байдалай зүблэлэй табан байнга гэшүүдэй нэгэн болоод, 2010 байдалаар дэлхэйдэ гурбадахи олон сүмын зэбсэгтэй атом гүрэн юм.[10] Тус улас Европын холбооной ба Нэгэдэһэн Үндэһэтэнэй Байгуулгын үндэһэлэгшэ гэшүүн, Франкофониин, Ехэ Долооной, Ехэ Хориной, НАТО-гой, Эдэй засагай хамтын ажаллалгын ба хүгжэлтын байгуулгын (OECD), Дэлхэйн худалдаанай байгуулга (WTO) ба Латын холбооной гэшүүн мүн.
Парисай 2015 оной 11 һарын 13-ай терактын һүүлдэ эхэ газарай Францида онсогой байдал үнгэрнэ.
Зүүлтэ
- ↑ Bilan démographique 2016 (fr). Institut national de la statistique et des études économiques (2017-01-17).
- ↑ 2,0 2,1 2,2 [1] Уласхоорондын валютын сан.
- ↑ Human Development Report 2016. United Nations (2016).
- ↑ Article 1.
- ↑ Human Development Report 2016, S. 198 (PDF; 3 MB).
- ↑ GfK Kaufkraft Europa 2016
- ↑ World Population Prospects – The 2006 Revision (en) (PDF; 3 MB). UN.
- ↑ Die französischen Regionen. Französische Republik.
- ↑ „UNWTO“, abgerufen am 8. Januar 2015.
- ↑ Federation of American Scientists : Status of World Nuclear Forces (en). Fas.org.
| Ехэ Найман | ||
·  Франци ·  Итали · .svg){kind=small} Канада ·  Германи ·  Америкын Нэгэдэһэн Улас · .svg){kind=small} Ехэ Британи ·  Япон ·  Орос | ||
| Европо | ||
 | Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони | |
|
Энэ богони үгүүлэлые утадхажа болоно. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо Википеэдидэ туһалаарай. |