Jajnici
| Jajnik | |
|---|---|
 Jajnici su dio ženskog reproduktivnog sistema koji je prikopčan za Falopijeve tube | |
 Opskrba krvlju ženskih reproduktivnih organa. Lijevi jajnik je gornja ovalna struktura, označena kao "ovarian arteries". | |
| Detalji | |
| Sistem | Ženski reproduktivni sistem |
| Arterija | Jajnička arterija, materična arterija |
| Vena | Jajnička vena |
| Živac | Jajnički splet |
| Limfa | Paraaortni limfni čvor |
| Identifikatori | |
| Latinski | 'Ovarium' |
| MeSH | D010053 |
| TA98 | A09.1.01.001 |
| TA2 | 3470 |
| FMA | 7209 |
| Anatomska terminologija | |
Jajnici su parni organi koji su dio unutrašnjeg reproduktivnog sistema žene. Imaju i endokrinu funkciju. Ovalnog su oblika, sličan bademu. Najčešće su dugi 3 - 5 i široki 1,5 – 3 cm.[1]
Struktura
[uredi | uredi izvor]Jajnici se smatraju ženskim gonadama. Svaki jajnik je bjelkaste boje i nalazi se uz bočni zid maternice u području koje se naziva fosa jajnika. Fosa jajnika je regija koja je omeđena vanjskom ilijumskom arterijom i ispred ureterom i unutrašnjom ilijumskom arterijom. Ovo područje je veličine otprilike 4 cm x 3 cm x 2 cm.[2]
Funkcija
[uredi | uredi izvor]Smješteni su na krajevima jajovoda ili fallopijan tuba, odnosno neposredno uz nihov otvor, na bočnim stranama gornjeg dijela male karlice u plitkim jamicama (lat.fossa ovarica) na dnu trbušne duplje, s obje strane materice. Homologni su testisima kod muškaraca.[3]
Formiraju se već u sedmoj sedmici intrauterinog razvoja. U sebi sadrže određeni broj primordijalnih (prvobitnih) jajnih ćelija (od 300.000 do 400.000) smještenih u vezivnom tkivu, stromi jajnika, od kojih samo oko 10 posto ostaje, tako da ih u vrijeme puberteta ima oko 30.000 što je njihov konačan broj. Veličina primordijalnog folikula iznosi oko 50 do 100 mikrometara, a u vrijeme ovulacije doseže obim od 1.5 cm. Primordijalna jajna ćelija (primarni folikul) je pod uticajem hormona FSH i LH koji podstiču rast nekoliko primarnih folikula istovremeno,ali od petog do sedmog dana ciklusa odabira se samo jedan folikul, a ostali propadaju. Oko četrnaestog dana menstrulnog ciklusa zrela jajna ćelija biva oslobođena iz jajnika (ovulacija) da bi mogla biti oplođena. Jajna ćelija po pucanju folikularne opne dospijeva u jajovod iz kojeg uz pomoć horionskih resica biva istisnuta u materičnu šupljinu. Zreo folikul se naziva Grafov folikul. Ovaj proces traje tokom fertilnog preioda žene, odnosno od puberteta do menopauze.[4]
Pored ove funkcije, jajnik također ima i endokrinu funkciju. Njihov zadatak je da tokom cijelog života žene proizvode i dva specifična hormona ( steroidni hormoni ): Estrogen i Progesteron. Estogen kontinuirano tokom čitavog života žene i progesteron u drugoj fazi menstrualnog ciklusa i u toku trudnoće.
U klimakteriju jajnik prekida svoju funkciju proizvođača jajnih ćelija čime se završava fertilni perod žene. Jajnici u kasnijim godinama postepeno zakržljaju,i na kraju budu veličine košpice šljive. Uporedo s time smanjuje se i lučenje polnih hormona u njima.
Oboljenja
[uredi | uredi izvor]- Ektopična trudnoća
- Sindrom policističnih jajnika
- Karcinom jajnika
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Colvin, Caroline Wingo; Abdullatif, Hussein (1. 1. 2013). "Anatomy of female puberty: The clinical relevance of developmental changes in the reproductive system". Clinical Anatomy (jezik: engleski). 26 (1): 115–129. doi:10.1002/ca.22164. ISSN 1098-2353. PMID 22996962.
- ^ Daftary, Shirish; Chakravarti, Sudip (2011). Manual of Obstetrics, 3rd Edition. Elsevier. pp. 1-16. ISBN 9788131225561.
- ^ "Dorlands Medical Dictionary". www.mercksource.com (jezik: engleski). Pristupljeno 20. 11. 2017.
- ^ "Ovaries". Pristupljeno 12. 12. 2019.
