Izvorni kôd stranice Svila

{{Infokutija nematerijalna kulturna baština
 | vrsta_baštine        = Tradicionalna proizvodnja svile
 | slika                = File:Court ladies pounding silk from a painting (捣练图) by Emperor Huizong.jpg
 | širina slike         = 80px
 | opis_slike           = Žene "lupaju" svilu (Hui Tsung, Kina, 12. vijek
 | regija               = [[Evropa]], [[Azija]]
 | institucija          = 
 | država               = {{ZID|Afganistan}}<br/>{{ZID|Azerbejdžan}}<br/>{{ZID|Iran}}<br/>{{ZID|Tadžikistan}}<br/>{{ZID|Turkmenistan}}<br/>{{ZID|Turska}}<br/>{{ZID|Uzbekistan}}
 | mjesto               = 
 | zajednica            = 
 | predlagač            = Ministarstvo kulture i turizma Turske
 | kriterij             = 
 | datum_upisa_u_nkb    = 
 | lista_upisa_elementa = Reprezentativna lista nematerijalne kulturne baštine čovječanstva
 | unesco_oznaka        = 01685
 | unesco_datum_upisa   = 2022.
 | lokacija_upisa       = [https://ich.unesco.org/en/RL/sericulture-and-traditional-production-of-silk-for-weaving-01890 UNESCO]
 | veb-sajt             = 
}}
'''Svila''' je fino [[tekstil]]no vlakno koje se dobija od čaure [[Svilena buba|svilene bube]] (''Bombyx mori''). Potiče iz [[Kina|Kine]] i bila je važna trgovačka [[roba]] koja je u [[Evropa|Evropu]] stizala [[put svile|putem svile]].

U Kini je pod prijetnjom smrtne kazne bilo zabranjeno iz zemlje iznijeti [[gusjenica|gusjenicu]] ili [[jaje|jaja]] svilene bube. Godine [[555.]] dva fratra su uspjela prokrijumčariti jajašca dudovog svilca [[Bizantijsko Carstvo|bizantskom]] caru [[Justinijan I|Justinijanu]]. S tim jajima i znanjem o načinu uzgoja svilenih buba koje su stekli za vrijeme svog boravka u Kini, sad je bilo moguće i izvan Kine proizvesti svilu. Svi dudovi svilci u Evropi i danas vode porijeklo od tih prokrijumčarenih jajašaca.<ref>[https://archive.today/20130626180730/http://traumwerk.stanford.edu/philolog/2011/08/byzantine_silk_smuggling_and_e.html Dr. Patrick Hunt, Stanford University - Krijumčarenje i špijunaža u 6. vijeku nove ere]{{en}}</ref>

== Osobine ==
Hemijski sastav sirove svile zavisi od vrste svilene bube, ishrane, [[Klima|klime]] i uslova gajenja. Svila je otporna na većinu mineralnih [[kiselina]], osim na [[Sumporna kiselina|sumpornu kiselinu]]. Požuti pod uticajem znoja, jer brzo i vrlo dobro upija znoj. Zbog svoje postojanosti na dejstvo mikroorganizama (gljivice i [[Bakterija|bakterije]]) koristi se kao tekstilni materijal.

Vrlo je prijatna za kožu, odvaja vrućinu ili suvišnu vlagu, s osobinama antialergika. Ima vrlo veliku zateznu tvrdoću (u istim dimenzijama jača je od [[čelik]]a), pa se koristi kod supersoničnih [[avion]]a, u proizvodnji guma za profesionalne bicikle. Čista svila je teško zapaljiva.

== Nematerijalna kulturna baština ==
Tradicionalna proizvodnja svile se nalazi na [[UNESCO]]-voj Reprezentativnoj listi [[Nematerijalna kulturna baština|nematerijalnog kulturnog nasljeđa]] čovječanstva kao zajednički element nematerijalnog kulturnog nasleđa u [[Afganistan]]u, [[Azerbejdžan]]u, [[Iran]]u, [[Tadžikistan]]u, [[Turkmenistan]]u, [[Turska|Turskoj]] i [[Uzbekistan]]u.<ref>[https://ich.unesco.org/en/state/azerbaijan-AZ UNESCO: Nematerijalna svjetska baština u Azerbejdžanu]{{en}}</ref> Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog naslijeđa na zasjedanju koje je održano od 28 novembra do 4. decembra 2022. god. u [[Rabat]]u, [[Maroko]]<ref name="svila">[https://ich.unesco.org/en/RL/sericulture-and-traditional-production-of-silk-for-weaving-01890 UNESCO Tradicionalna proizvodnja svile - ich.unesco.org, Pristupljeno, 17.12.2022]{{en}}</ref>
== Reference ==
{{Refspisak}}

{{Commonscat|Silk}}

{{Vlakna}}

[[Kategorija:Tekstil]]
[[Kategorija:Vlakna]]
[[Kategorija:Nematerijalna kulturna baština u Afganistanu]]
[[Kategorija:Nematerijalna kulturna baština u Azerbejdžanu]]
[[Kategorija:Nematerijalna kulturna baština u Iranu]]
[[Kategorija:Nematerijalna kulturna baština u Tadžikistanu]]
[[Kategorija:Nematerijalna kulturna baština u Turskoj]]
[[Kategorija:Nematerijalna kulturna baština u Turkmenistanu]]
[[Kategorija:Nematerijalna kulturna baština u Uzbekistanu]]