Izvorni kôd stranice Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine

{{Infokutija parlament
| ime                 = Parlamentarna skupština<br>Bosne i Hercegovine
| izvorno_ime         = 
| ime_transkripcija   = 
| boja_pozadine       = royalblue
| saziv               = [[Deveti saziv Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|IX saziv]]
| logo                = Logo of the Parliamentary Assembly of Bosnia and Herzegovina.png
| logo_širina         = 200px
| logo_opis           = Logo Parlametarne skupštine BiH
| vrsta               = [[Dvodomni sistem]]
| domovi              = [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavnički dom]]<br>[[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Dom naroda]]
| ograničenje_mandata = 2 godine <small>(1996-2002)</small><br>4 godine <small>(od 2002)</small>
| osnovano            = 14. decembar 1995. {{Small|([[Dejtonski sporazum]])}}
| raspušteno          = 
| prethodnik          = [[Skupština Republike Bosne i Hercegovine|Skupština Republike BiH]]
| sljedbenik          = 
| početak_saziva      = 3. januar 1997.<ref>{{Cite web|url=https://www.parlament.ba/session/SessionDetails?id=2411&ConvernerId=1|title=1. sjednica Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|website=www.parlament.ba|access-date=24. 1. 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.parlament.ba/session/SessionDetails?id=2537&ConvernerId=2|title=1. sjednica Doma naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|website=www.parlament.ba|access-date=24. 1. 2024}}</ref>
| lider1_vrsta        = Predsjedavajući Predstavničkog doma
| lider1              = [[Nebojša Radmanović]]
| stranka1            = [[Savez nezavisnih socijaldemokrata|SNSD]]
| datum_izbora1       = 1. aprila 2024.
| lider2_vrsta        = Predsjedavajući Doma naroda
| lider2              = [[Dragan Čović]]
| stranka2            = [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|HDZ BiH]]
| datum_izbora2       = 16. juna 2024.
| lider3_vrsta        = 
| lider3              = 
| stranka3            = 
| datum_izbora3       = 
| lider4_vrsta        = 
| lider4              = 
| stranka4            = 
| datum_izbora4       = 
| lider5_vrsta        = 
| lider5              = 
| stranka5            = 
| datum_izbora5       = 
| lider6_vrsta        = 
| lider6              = 
| stranka6            = 
| datum_izbora6       = 
| zastupnici          = 57 (ukupno)
| dom1                = [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavnički dom]]
| dom2                = [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Dom naroda]]
| struktura1          = BiH HoR 2022.svg
| struktura1_rez      = 200px
| struktura1_alt      = 
| struktura2          = BiH HoP 2022.svg
| struktura2_rez      = 200px
| struktura2_alt      = 
| političke_grupe1    = '''Vlada (20):'''
* {{Color box|#C40000|border=darkgray}} [[Savez nezavisnih socijaldemokrata|SNSD]] &nbsp;(6)
* {{Color box|#FF0000|border=darkgray}} [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|SDP BiH]] &nbsp;(5)
* {{Color box|#0064AA|border=darkgray}} [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|HDZ BiH]] &nbsp;(4)
* {{Color box|#000080|border=darkgray}} [[Narod i pravda|NiP]] &nbsp;(3)
* {{Color box|#FA451F|border=darkgray}} [[Naša stranka|NS]] &nbsp;(2)
'''Podržavaju (3):'''
* {{Color box|#ED1C24|border=darkgray}} [[Demokratski savez|DEMOS]] &nbsp;(1)
* {{Color box|#00008B|border=darkgray}} [[Ujedinjena Srpska|US]] &nbsp;(1)
* {{Color box|#1520A6|border=darkgray}} [[Bosanskohercegovačka inicijativa|BHI]] &nbsp;(1)
'''Opozicija (19):'''
* {{Color box|#00A859|border=darkgray}} [[Stranka demokratske akcije|SDA]] &nbsp;(8)
* {{Color box|#FF6600|border=darkgray}} [[Demokratska fronta|DF]]–[[Građanski savez (Bosna i Hercegovina)|GS]] &nbsp;(3)
* {{Color box|#38659C|border=darkgray}} [[Srpska demokratska stranka|SDS]]&nbsp;(2)
* {{Color box|#343399|border=darkgray}} [[Partija demokratskog progresa|PDP]]&nbsp;(2)
* {{Color box|#87B030|border=darkgray}} [[Narodni evropski savez|NES]]&nbsp;(2)
* {{Color box|#024EB0|border=darkgray}} [[Za pravdu i red|ZPR]] &nbsp;(1)
* {{Color box|#FFFF00|border=darkgray}} [[Naprijed|NPD]] &nbsp;(1)
| političke_grupe2    = '''Klub Bošnjaka (5)''':
*{{Color box|#00A859|border=darkgray}} [[Stranka demokratske akcije|SDA]] &nbsp;(2)
*{{Color box|#FF6600|border=darkgray}} [[Demokratska fronta|DF]] &nbsp;(1)
*{{Color box|#000080|border=darkgray}} [[Narod i pravda|NiP]] &nbsp;(1)
*{{Color box|#FFD900|border=darkgray}} [[Stranka za Bosnu i Hercegovinu|SBiH]] &nbsp;(1)
'''Klub Hrvata (5)''':
*{{Color box|#0064AA|border=darkgray}} [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|HDZ BiH]] &nbsp;(3)
*{{Color box|#A3DCFF|border=darkgray}} [[Hrvatska demokratska zajednica 1990|HDZ 1990]] &nbsp;(1)
*{{Color box|#00FF00|border=darkgray}} [[Za nove generacije|ZNG]] &nbsp;(1)
'''Klub Srba (5)''':
*{{Color box|#C40000|border=darkgray}} [[Savez nezavisnih socijaldemokrata|SNSD]] &nbsp;(3)
*{{Color box|#38659C|border=darkgray}} [[Srpska demokratska stranka|SDS]] &nbsp;(1)
*{{Color box|#343399|border=darkgray}} [[Partija demokratskog progresa|PDP]] &nbsp;(1)
| odbori1             = 
| odbori2             = 
| zajednički_odbori   = 
| izborni_sistem1     = 
| izborni_sistem2     = 
| posljednji_izbori1  = 
| posljednji_izbori2  = 
| posljednji_izbori3  = [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2022.|2. oktobar 2022.]]
| sljedeći_izbori1    = 
| sljedeći_izbori2    = 
| sljedeći_izbori3    = [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2026.|2026.]]
| prostor_zasjedanja  = Flags of Bosnia and herzegovina.JPG
| zasjedanja_rez      = 200px
| zasjedanja_alt      = 
| mjesto_zasjedanja   = [[Zgrada Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Zgrada Parlamenta]]<br>Trg Bosne i Hercegovine 1, [[Sarajevo]], [[Bosna i Hercegovina]]
| web-stranica        = {{URL|https://www.parlament.ba/}}
| fusnote             = 
}}
{{Politika Bosne i Hercegovine}}
'''Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine''' jest najviše zakonodavno tijelo [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]]. Sastoji se od dva doma: [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Doma naroda]] sa 15 delegata i [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavničkog doma]] sa 42 poslanika.<ref>{{Cite web |url=https://www.parlament.ba/sadrzaj/about/general_info/default.aspx?id=20333&langTag=bs-BA&pril=b |title=Opći podaci na službenoj web stranici Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine |access-date=13. 1. 2013 |archive-date=15. 5. 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130515072936/https://www.parlament.ba/sadrzaj/about/general_info/default.aspx?id=20333&langTag=bs-BA&pril=b |url-status=dead }}</ref>

==Historija==
Ustanovljena je [[Dejtonski sporazum|Općim okvirnim sporazumom za mir u Bosni i Hercegovini]] (poznatijim kao Dejtonski sporazum), parafiranim u [[Dayton (Ohio)|Dejtonu]] ([[Ohio]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]), a svečano potpisan 14. decembra 1995. u [[Pariz]]<nowiki/>u. Aneks 4. Sporazuma je [[Ustav Bosne i Hercegovine]] kojim je utvrđeno da je Parlamentarna skupština najviši zakonodavni organ države, sa [[Dvodomni sistem|dvodomnom strukturom]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.parlament.ba/data/dokumenti/pdf/Monografijabs.pdf|title=Monografija Bosne i Hercegovine|year=2010|website=parlament.ba|publisher=Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine|publication-place=[[Sarajevo]]|access-date=26. 3. 2024}}</ref>

Posljedna sjednice [[Skupština Republike Bosne i Hercegovine|Skupštine Republike Bosne i Hercegovine]] bila je 27. augusta 1996, a [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 1996.|prvi poslijeratni opći izbori]] održani su par sedmica kasnije, 13. i 14. septembra 1996, u skladu sa Aneksom 3. sporazuma.<ref name="parlament.ba">{{Cite web|url=https://www.parlament.ba/istorija/default.aspx?id=28030&langTag=bs-BA&pril=b|title=Zvanična stranica PS BiH - historijat|archive-url=https://web.archive.org/web/20130515071352/https://www.parlament.ba/istorija/default.aspx?id=28030&langTag=bs-BA&pril=b|archive-date=15. 5. 2013|url-status=dead|access-date=8. 4. 2012}}</ref> Nakon održanih izbora i početka zasijedanja [[Prvi saziv Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|prvog saziva]] 3. januara 1997, Parlamentarna skupština službeno zamijenjuje Skupštinu Republike BiH, te ponovno postaje najviše zakonodavno tijelo čitave države.

Prva tri saziva Parlamentarne skupštine su birana svake dvije godine, da bi od 2002. izbori za poslanike bili održavani svake četiri godine. Sjednice prvog saziva su održavane u [[Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine|Zemaljskom muzeju]] i zgradi Elektrotehničkog fakulteta u [[Lukavica (Istočno Novo Sarajevo)|Lukavici]], a od 26. novembra 1998. zasjedanja su se počela održavati u [[Zgrada Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|parlamentarnoj zgradi]] na [[Marijin Dvor|Marindvoru]] u [[Sarajevo|Sarajevu]] (što je i zvanično sjedište ove institucije). Trenutni saziv delegata (poslije [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2022.|izbora 2022]]) je ujedno i [[Deveti saziv Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|deveti saziv]] u ovom formatu od 1996. Značajnu ulogu u radu Parlamentarne skupštine BiH imao je [[Ured visokog predstavnika za Bosnu i Hercegovinu|Ured visokog predstavnika]] <ref name="parlament.ba" /> koji je, u skladu sa Dejtonskim mirovnim sporazumom, nametnuo dio esencijalnih državnih zakona, oko kojih parlamentarci nisu postigli saglasnost.

==Nadležnosti==
Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine nadležna je za:

*Donošenje zakona koji su potrebni za provođenje odluka [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva BiH]] ili za vršenje ustavnih funkcija parlamenta; 
*Odlučivanje o izvorima i iznosu sredstava (budžet) za rad [[Spisak agencija i institucija Bosne i Hercegovine|institucija BiH]] i za međunarodne obaveze Bosne i Hercegovine;
*Odlučivanje o saglasnosti za ratifikaciju ugovora i za ostala pitanja koja su potrebna da se provedu njene dužnosti ili koja su joj dodijeljena zajedničkim sporazumom entiteta;
*Potvrđivanje imenovanja [[Predsjedavajući Vijeća ministara Bosne i Hercegovine|predsjedavajućeg]] i članova [[Vijeće ministara Bosne i Hercegovine|Vijeća ministara BiH]].
Najznačajnija aktivnost koju obavlja Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine jest [[Zakonodavna vlast|zakonodavna]]. Ona donosi zakone u oblastima koje su iz nadležnosti državnog nivoa vlasti, a to su: [[Vanjska politika Bosne i Hercegovine|vanjska politika]], vanjskotrgovinska, carinska, monetarna politika, finansiranje institucija i međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine, regulisanje pitanja imigracije, izbjeglica i azila, provođenje međunarodnih i međuentitetskih krivičnopravnih propisa, uključujući i odnose s [[Interpol]]<nowiki/>om, uspostavljanje i funkcioniranje zajedničkih i međunarodnih komunikacija, reguliranje međuentitetskog transporta, te kontrola zračnog saobraćaja.<ref name=":1" />

Ustavom je ostavljena mogućnost da Parlamentarna skupština može preuzeti dodatne nadležnosti dodijeljene od entiteta u svim pitanjima o kojima se o tome postigne saglasnost entiteta.

==Struktura==
Sve zakonodavne odluke koje donosi Parlamentarna skupština BiH moraju biti odobrene od strane oba doma. Sve odluke u oba doma donose se većinom glasova onih koji su prisutni i glasaju, s tim da ta većina uključuje najmanje jednu trećinu glasova delegata ili poslanika s teritorije svakog entiteta.

U slučaju kada se većina delegata jednog naroda usprotivi donošenju neke odluke, s ciljem zaštite vitalnog nacionalnog interesa, one mogu biti proglašene destruktivnim, te odmah se saziva zajednička komisija koju čine tri delegata, po jedan iz svakog naroda, kako bi ona riješila to pitanje. Ako komisija u roku od pet dana ne uspije donijeti rješenje, predmet se upućuje [[Ustavni sud Bosne i Hercegovine|Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine]] koji će po hitnom postupku razmotriti da li ima nepravilnosti u toj proceduri.<ref name=":1" />

Ustavom je predviđeno da poslanici i delegati neće i ne mogu biti krivično ili građanski odgovorni za bilo koji postupak izvršen u okviru njihovih dužnosti.<ref name=":1" />

===Predstavnički dom===
{{Glavni|Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine}}

[[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavnički dom]] se sastoji od 42 poslanika od kojih se dvije trećine (28) biraju sa teritorije [[Federacija Bosne i Hercegovine|Federacije Bosne i Hercegovine]], a jedna trećina (14) sa teritorije [[Republika Srpska|Republike Srpske]] i koji se biraju neposredno na izborima. Većina (22) svih članova izabranih u Predstavničkom domu čine [[kvorum]].

Na čelu Predstavničkog doma se nalazi Predsjedavajući s dva zamjenika, koji ne mogu biti iz istog [[Konstitutivni narod|konstitutivnog naroda]] i koji se rotiraju svakih 8 mjeseci u periodu od 4 godine. Da bi se određeni zakon usvojio u Predstavničkom domu potrebno je najmanje dvije trećine ukupnih glasova (28 glasova), a od toga mora biti najmanje jedna polovina iz svakog entiteta (14 iz Federacije BiH i 7 iz Republike Srpske). Ovakav način glasanja se zove entitetsko glasanje i utvrđen je članom 4. [[Ustav Bosne i Hercegovine|Ustava Bosne i Hercegovine]] i bio je jedna od tačaka [[Dejtonski sporazum|Dejtonskog sporazuma]].

====Trenutni sastav====
{{Glavni|Deveti saziv Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine#Predstavnički dom}}

===Dom naroda ===
{{Glavni|Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine}}

[[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Dom naroda]] čini 15 delegata od kojih se 10 (pet [[Bošnjaci|Bošnjaka]] i pet [[Hrvati u Bosni i Hercegovini|Hrvata]]) bira sa teritorije [[Federacija Bosne i Hercegovine|Federacije BiH]], a 5 [[Srbi u Bosni i Hercegovini|Srba]] sa teritorije [[Republika Srpska|Republike Srpske]]. Bošnjačke i hrvatske delegate u Domu naroda biraju delegati navedenih naroda u [[Dom naroda Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Domu naroda Parlamenta Federacije BiH]], a srpske delegate bira [[Narodna skupština Republike Srpske]]. Devet članova Doma čini kvorum, pod uslovom da su prisutna najmanje tri bošnjačka, tri hrvatska i tri srpska delegata. Dom naroda također ima mogućnost da raspusti [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine]] ili sam Dom.<ref name=":1" /><ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.parlament.ba/sadrzaj/about/ustav/docs/default.aspx?id=27892&langTag=bs-BA&pril=b|title=Ustav Bosne i Hercegovine|archive-url=https://web.archive.org/web/20130515073144/https://www.parlament.ba/sadrzaj/about/ustav/docs/default.aspx?id=27892&langTag=bs-BA&pril=b|archive-date=15. 5. 2013|url-status=dead|access-date=13. 1. 2013}}</ref>

Na čelu Doma naroda nalazi se Predsjedavajući s dva zamjenika i oni čine kolegij. Oni ne mogu biti iz istog [[Konstitutivni narod|konstitutivnog naroda]] i rotiraju se svakih 8 mjeseci u periodu od 4 godine.

====Trenutni sastav====
{{Glavni|Deveti saziv Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine#Dom naroda}}

== Komisije ==
Komisije imaju veoma značajnu ulogu i doprinose racionalnijem i efikasnijem radu domova. Ukupno ima 16 komisija, od kojih su 7 stalne komisije Predstavničkog doma, 3 stalne komisije Doma naroda, i 6 zajedničke komisije oba doma. Svaki dom može, na prijedlog poslanika, odnosno delegata ili kluba, osnovati privremene komisije doma ili, na prijedlog drugog doma, privremene zajedničke komisije za realizaciju ili pripremanje određenog akta ili pitanja, kao i istražne komisije.<ref name=":1" />
[[Datoteka:Komisije Parlamentarne skupštine BiH.png|centar|bez_okvira|574x574piksel|Organizaciona shema komisija Parlamentarne skupštine BiH.]]

==Također pogledajte==
*[[Politika Bosne i Hercegovine]]
*[[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine]]
*[[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine]]
*[[Parlament Federacije Bosne i Hercegovine]]
*[[Narodna skupština Republike Srpske]]
*[[Skupština Brčko distrikta]]
*[[Šablon:Parlamenti Bosne i Hercegovine|Prethodna zakonodavna tijela]]:
**[[Stanak|Bosanski stanak]] (1354–1463)
**[[Bosanski sabor]] (1878–1918)
**[[ZAVNOBiH]] (1943–1945)
**[[Narodna skupština Bosne i Hercegovine|Narodna skupština BiH]] (1945–1963)
**[[Skupština Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine|Skupština SR BiH]] (1963–1992)
**[[Skupština Republike Bosne i Hercegovine|Skupština Republike BiH]] (1992–1996)

==Reference==
{{Refspisak}}

==Vanjski linkovi==
{{Commonscat|Parliamentary Assembly of Bosnia and Herzegovina}}
* {{Službeni sajt|https://www.parlament.ba|Službeni sajt Parlamentarne skupštine BiH}}

{{Teme o BiH}}
{{Parlamenti u Evropi}}
{{Parlamenti Bosne i Hercegovine}}
{{Sazivi Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine}}

[[Kategorija:Institucije Bosne i Hercegovine]]
[[Kategorija:Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine|*]]
[[Kategorija:Skupštine po državama|Bosna i Hercegovina]]
[[Kategorija:Dvodomni sistem]]
[[Kategorija:Državne institucije]]