Renk (stêr)
 Renk
| |
|---|---|
 Ar Renk e Dinan | |
| Statud | stêr |
| Hirder | 104[1] km |
| Uhelder an eienenn | 260 m |
| Kas keitat | 12 m³/s |
| Gorread an diazad | 1195 km² |
| Bro(ioù) douret | Breizh |
| Diazad stêrioù |
ar Renk |
| En em daol e | Mor Breizh |
| Ledander er genoù | 750 m |
| Andon | e Gorre (bro ar Menez) |
| Adstêrioù | Linon, Gwazh Milin ar Bouvet, Gwenfroud, Fremeur |
Ur stêr e Biz Breizh eo ar Renk[2], hag a red dre vras eus ar c'hreisteiz d'an hanternoz, da vont da aberiñ e Mor Breizh.
Emañ hec'h andon e bro ar Menez, e kumun Gorre (e Bro-Sant-Brieg, etre Loudieg ha Lambal) hag e tiruilh war 104 c'hilometrad[3]. N'eus nemet stërioù bihan o vont enni : en o zouez, al Linon hag ar Gwenfroud (Guinefort).
Treuziñ a ra Dinan hag hec'h aber a ya d'ober an harz etre Dinarzh ha Sant-Servan (bet teuzet gant kêr Sant-Maloù). Just a-raok dezhi tizhout ar mor bras eo bet staliet e 1967 stankell vordredan ar Renk evit produiñ tredan diwar monedone ar mor.
Bez' ez eus ur ganol a zo bet kleuziet evit liammañ traoñienn an Il gant hini ar Renk.
Tarzh anv ar stêr
E taolenn Peutinger e weler ur gêr Reginca[4] hec'h anv hag e vije a-walc'h hini Kêr Aled e Sant-Servan hag hini ar stêr asambles. Tostaet eo bet Reginca eus ar wrizienn c'halianek, enni ster un trouz graet gant ar strap. Trouz an dourioù o tiruilh gant an tre e vije enklozet e anv ar Renk neuze.
- Stummoù kozh
- Renc e 869
- Rinctus en Xvet kantved
- Rentium en XIvet kantved
- Rence ha Rance e galleg en XIIvet kantved
Gourel e oa an anv gallek gwechall.
Inizi ar Renk
Annezet eo inizi an Renk gant laboused-mor ha laboused-douar. Bez ez eus teir enezenn war tiriad kumun Sant-Yowan-an-Havreg :
- Enez Chevret
- Enez Itron-Varia pe enez ar menec'h, 4 hektar enni, e-tal Sant-Servan hag an Tour Solidor, warni delwenn ar Werc'hez
- Enez Harteau (prevez)
Inizi all zo, evel enezig Chalibert hag enezig Bizeux.
Endro
Rummataet eo bet "lec'hienn natur" an hanter eus an aber.
Kumunioù douret gant ar Renk
Gorre, Koedlinez, Sant-Yagu-ar-Menez, Langourlae, Sant-Vran, Merelieg, Sant-Laoueneg, Erieg, Lanrelaz, Pluvaelgad,Sant-Yowan-an-Enez, Ar Chapel-Wenn, Kaon, Gwitei, Gwenroc'h, Plouan, Sant-Maden, Trefermael, Sant-Yuvad, Ar C'haeoù, Sant-Andrev-an-Dour, Evrann, Kerorgen, Maez-Geraod, Lanvalae, Sant-Karneg, Lehon, Dinan, Taden, Sant-Haelen, Kerveskont, Sant-Samzun ha Plouhern ;
Kastell-Noez (daou bont bras), Kedilieg, Sant-Suliav, Minic'hi-Poudour, Pleurestud, Sant-Yowan-an-Havreg, Kerricharzh-an-Arvor, Dinarzh ha Sant-Maloù.
Savadurioù
Stankell ha skluzioù
Stanket eo aber ar Renk gant ar stankell vordredan hag a brodu tredan dre an treoù hag al lanvioù kreñv a vez en he genoù.
Merket eo an harz etre ar stêr dour dous hag an aber dour damsall gant skluz ar Châtelier, etre Sant-Samzun ha Kerveskont.
Dre skluzioù all e c'haller mont d'ar ganol Il-ha-Renk.
Fardellañ a ra stankell Rofemel, e Gwenroc'h e-kichen Kaon, 7 milion m3 a zour.
Pontoù
Kalz pontoù a dreuz ar Renk, en o-zouez, etre Sant-Maloù ha Lehon :
- stankell ar Renk hag a zoug enni an hent-departamant D 168 abaoe ar 1añ a viz Gouere 1967,
- ar pont Châteaubriand (1991) hag a zoug ennañ an hent broadel 176,
- ar pont Sant-Huberzh (1928, adsavet e 1959), un nebeud degadoù metr eus an hini kent, o tougen ennañ an hent-departamant 366,
- meurbont hent-houarn Lessard (1879, adsavet e 1950) hag a zoug ennañ hent-houarn Lambal Dol,
- skluz ar Châtelier,
- pont kozh Dinan,
- karrbont Dinan (1858),
- pont kozh Lehon.
-
Pont Lehon, XVIIvet kantved. -
Pont kozh Dinan. -
Meurbont hent-houarn Lessard. -
Pont Sant-Huberzh.
Pennadoù kar
Notennoù
- ↑ Fichenn ar Renk war lec'hienn SANDRE, gwelet d'an 26 a viz Eost 2021.
- ↑ Renz, e Geriadur Hemon-Huon, 1978.
- ↑ Fichenn ar Renk war lec'hienn SANDRE, gwelet d'an 26 a viz Eost 2021.
- ↑ E-pad pell eo bet kredet ha Reginca e oa memes tra gant Rheginea, ha gerdarzh anv Erge-ar-Mor. (cf. Ogée, 1779; Marteville & Varin, 1843). Loïc Langouët en eus disfaziet an dra se.
| ||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}