Gwelet an tarzh evit Kastell Brest

{{Infobox Kastell
| anv = Kastell Brest
| skeudenn = Brest - Le Château - PA00089847 - 013.JPG
| anv all = ''Osismis'' ({{IIIe}} k.),<br>''Brest sur chevrette'' ({{Xvet}} k.),<br>''Fort-la-Loi'' ({{XVIIIvet}} k.)
| yezh1 = [[galleg|gallek]]
| anv yezh1 = ''Château de Brest''
| doare = [[Oppidum]], kêr gloz, [[Kastell-kreñv]]
| tisavour = [[Pierre de Massiac|Sainte-Colombe]] (ijinour milourel), [[Philibert de L'Orme]] (tisavour), Pietro Fredance (ijinour), [[Vauban]] (ijinour milourel), [[Amédée François Frézier]] (ijinour milourel), [[André de Fautras d'Andreuil|André de Fautras]] (ijinour milourel), Robelin (ijinour milourel), Niermans et Gutb (tisavour).
| deroù sevel = {{IIIe}} kantved
| dibenn sevel = {{XXvet}} kantved
| implij orin = Kamp Roman
| perc'henn bremañ = [[Morlu Frañs]]
| implij bremañ = Prefeti-mor, mirdi, gourc'hemennerezh an Nerzh-Meurvor Strategel
| gwarez = {{Monumant istorel rummet|deiziad=1923}}
| ledred = 48° 22′ 53″ N
| hedred = 4° 29′ 41″ K
| liamm = https://www.openstreetmap.org/relation/2443750
| rannvro1 = {{Breizh}}
| seurt rannvro1 = Bro
| rannvro3 = {{Bro-Leon}}
| seurt rannvro3 = [[Broioù hengounel Breizh|Bro hengounel]]
| rannvro4 = {{Penn-ar-Bed}}
| seurt rannvro4 = [[Departamant gall|Departamant]]
| kumun = [[Brest]]
| lec'hienn = [https://www.musee-marine.fr/nos-musees/brest.html musee-marine.fr/brest]
}}
Emañ '''Kastell Brest''' er gêr a zo hec'h anv [[Brest]] ivez, e [[departamant gall|departamant]] [[Penn-ar-Bed]], e [[Breizh]] e [[Bro-C'hall]]. Lec'hiet eo e genoù ar [[stêr]] [[Penfell]] war riblenn unan eus al [[lenn-vor|lennoù-mor]] ledanañ er bed, [[lenn-vor Brest|hini Vrest]]. Staliet eo en e greiz ar [[prefeti]] ar mor evit [[Mor Atlantel]] hag ur rann eus Mirdi ar Verdeadurezh gall. Meur a velioù diabarzh ha diavaez a zo bet test eus pouez ar [[kastell-kreñv|c'hastell-kreñv-mañ]] evit seveniñ ar galloud milourel, ken e veze kredet, er [[Krennamzer|Grennamzer]] e oa dibosupl kemer anezhañ hag ur bomm a veze distaget : "N'eo ket mestr Breizh neb n'eo ket mestr Brest". Ar [[kronik|c'hronikour]] [[Jean Froissart]], er {{XIVvet kantved}}, en doa merzet e oa aze "ur "moult fort chastiel" (ur c'hastell kreñv-tre).

== Istor ==
Ur perzh a-bouez bras a zo bet gant kastell Brest p'emañ en ul lec'h bet evit ar wech ur plas kreñv pe sez ur veli vilourel a-hed triwec'h [[kantved]].

Tu zo da grediñ zoken e oa dija ul lec'h kreñv pell a-raok ma voe savet ar c'hastell galian-roman a weler un tamm [[moger]] anezhañ ensterniet e-barzh [[moger-difenn]] an [[Norzh]].

Lec'hiet eo ar c'hastell war ur grec'hienn difennet gant an dour mor war dri zu, war skouer ar seurt lec'hioù kreñv a veze savet e penn al [[ledenez|ledenezi]] e-kerz [[Oadvezh an Houarn]]. Diouzh tu an douar e veze savet ur voger gant mein ha prenn. Anvet e vez al lec'hioù-mañ [[oppidom stanket|oppidomoù stanket]].

Kavet ez eus bet war meur a [[ledenez]] roudoù eus ar savadurioù-se, e [[Beuzeg-ar-C'hab]] da skouer (ledenez ar C'hastell-kozh) pe e [[Ploulec'h]] (lec'hienn ar Yeoded, houmañ e genoù ar [[Leger]], dres evel m'emañ hini Brest e genoù ar [[Penfell]]).

Deiziet eo bet bezañs ar C'halianed-Romaned diwar [[pezh-moneiz|pezhioù-moneiz]] dindan anv an [[impalaer]] [[Postumus]] ([[193]]-[[211]] goude [[Jezuz-Krist|Krist]])) hag e klot mat gant neuz ar voger c'halian-roman hag a zo bet adkavet a bep eil gant liveoù mein greunek (pe gneiss) ha brikennoù kempennet diwar patrom an drein-pesk, ur patrom na weler ket implijet a-raok penn an eil kantved.

Ar c'hastell galian-roman a seblant bezañ bet unan eus ar re vrasañ er mare-se pa oa graet gant ur voger bevarc'hornek hag un daouzek tour bennak a-bep tu.

Hervez [[Léon Fleuriot]] (gwelet "Origines de la Bretagne, Payot, [[1987]]), ment ar c'hastell galian-roman a c'hell diskouez e oa Brest al lec'h kreñvañ e Keoded an [[Osismied]] betek fin an impalaerouriezh roman e Breizh. E div pe deir destenn savet war-dro an 8vet hag an 9vet kantved e seblant eo bet dilec'hiet sez ar galloud lec'hel evit kas anezhañ da Gastell-Paol. N'ouzer ket re vat perak eo bet divizet an dra-se, met marteze e poueze kreñv [[morlaer|morlaeron]] Iwerzhon pe Skandinavia war bastell-vro Brest pe c'hoazh e oa bet kemeret ar c'hastell gant ar Vandaled pe ar C'hoted pe an Huned war-dro 452.

Marteze ur seurt degouezh en deus rediet an [[eskob]] [[sant Paol Aurelian]] da gas sez relijiel ha politikel ar gêr anvet "Legio" (pa vije bet Brest goudor ul [[lejion roman]]) da Castrum Pauli, da lavaret eo [[Kastell-Paol]]. Un toull a zo en testennoù istorel ha 4 c'hantved pelloc'h e lenner e [[Kronik an Naoned]] e oa bet muntret Roue Breizh [[Salaun]] e [[875]] pa oa o tont eus un "oppidom anvet Bresta".

E [[1064]] pe [[1065]], [[kontelezh Leon|kont Leon]], Morvan II, e bennlec'h e [[Lesneven]], a zeu evit adsevel mogerioù ar c'hastell ha sevel evit e lojeiz un tour-meur war unan eus ar c'hognoù. Er gêr gloz endalc'het er c'hastell e sav ivez ur [[chapel]] dindan anv Itron an Drugarez.

E 1194, p'emañ ar c'hastell dindan beli konted Leon c'hoazh, eo bet lakaet e goudor ar priñs yaouank, [[Arzhur Iañ a Vreizh]], mab da Jefrez Plantagenet ha pennhêr an [[dugelezh Breizh|dugelezh]], a-raok ma vo-eñ muntret gant e eontr, [[Yann Dizouar]], roue [[Bro-Saoz]]. 

== Liammoù diavaez ==
{{Commonscat|Château de Brest}}{{patrom:Kestell Breizh}}
[[Rummad:Kestell Bro-Leon|Brest]]
[[Rummad:Brest]]
[[Rummad:Kestell Penn-ar-Bed]]