Трубаправодны транспарт
Трубаправодны транспарт — транспарціроўка па трубах сыравіны (вадкасцей ці газаў) і прадуктаў (любых хімічна стабільных рэчываў, якія магчыма перамяшчаць па трубаправодах)[1]. Актыўнае развіццё трубаправоднага транспарту ў Расіі пачалося ў канцы 1960-х гадоў. Па стане на канец 2012 года працягласць магістральных трубаправодаў (па дадзеных Расстата) склала 250 тыс. км, у тым ліку газаправодаў 175 тыс. км, нафтаправодаў 55 тыс. км і нафтапрадуктаў 20 тыс. км[2].
Нафтаправод
правіцьУ 1863 годзе рускі вучоны Д. І. Мендзялееў прапанаваў і пераканаўча аргументаваў ідэю выкарыстання трубаправода для перапампоўкі нафты і нафтапрадуктаў.
Нафтаправоды Расіі
правіць- Нафтаправод «Дружба» (рабочая магутнасць 66,5 млн тон у год) — найбуйнейшая экспартная магістраль Расіі (Альмецьеўск — Самара — Унеча — Мазыр — Брэст і далей у краіны Усходняй і Заходняй Еўропы);
- Альмецьеўск — Ніжні Ноўгарад — Разань — Масква;
- Ніжні Ноўгарад — Яраслаўль — Кірышы;
- Самара — Лісічанск — Крэмэнчук — Херсон, Снегіроўка — Адэса;
- Усць-Балык — Курган — Уфа — Альмецьеўск;
- Ніжнявартаўск — Курган — Куйбышаў;
- Туймазы — Омск — Новасібірск;
- Туймазы — Уфа;
- Калтасы — Моўна — Салават;
- Шкапава — Салават;
- Сургут — Полацк;
- Аляксандраўскае — Анжэра-Суджанск;
- Краснаярск — Ангарск;
- Сургут — Омск — Паўладар — Шымкент — Чарджоу;
- Балтыйская трубаправодная сістэма (рабочая магутнасць 74 млн тон у год);
- Усходні нафтаправод;
- Каспійскі трубаправодны кансорцыум (рабочая магутнасць 28,2 млн тон у год);
- Баку — Наварасійск;
- Узень — Атырау — Самара.
Газаправод
правіць
Газаправод — інжынернае збудаванне, прызначанае для транспартавання газу і яго прадуктаў (у асноўным прыроднага газу) з дапамогай трубаправода. Газ па газаправодах і газавых сетак падаецца пад некаторым залішнім ціскам. Газаправоды дзеляцца на:
- магістральныя — прызначаны для транспарціроўкі газу на вялікія адлегласці пад падвышаным ціскам;
- газаправоды размеркавальных сетак — прызначаны для дастаўкі газу ад газаразмеркавальных станцый да канчатковага спажыўца.
Пастаўкі прыроднага газу па трубаправодзе выціснулі ўсе астатнія спосабы транспарціроўкі ў Антарыё з Заходняй Канады ў правінцыі Альберта і Манітобы. Кошт дастаўкі газу па трубах апынулася значна танней у параўнанні з марскімі, аўтамабільнымі і чыгуначнымі перавозкамі, так як ажыццяўляецца па самым кароткім маршруце ад крыніцы газу да спажыўца, а таксама валодае больш нізкай сабекоштам транспарціроўкі газу. Колькасць задзейнічаных у трубаправодным транспарце супрацоўнікаў складае толькі 1 % ад штата аўтатранспартнай галіны[3].
Расійскія магістральныя газаправоды
правіць
У Расіі пераважаюць трубаправоды вялікага дыяметра (1 220 і 1 420 мм) і вялікі працягласці ў шыротным кірунку[4]:
- Саратаў — Масква — першы газаправод у Расіі (840 км);
- Стаўрапаль — Масква;
- Кальцавой газаправод Маскоўскай вобласці;
- Краснадарскі край — Растоў-на-Доне — Серпухаў — Санкт-Пецярбург;
- Сярэдняя Азія — Урал;
- Мядзведжае — Надым — Цюмень — Уфа — Таржок;
- Надым — Пунга — Перм;
- Урэнгой — Сургут — Табольск — Цюмень — Чэлябінск;
- Ніжняя Тура — Перм — Горкі — Цэнтр (больш за 1 700 км, 1974 г.);
- Урэнгой — Памары — Ужгарад — найбуйнейшая ў свеце сістэма газаправодаў[5], злучае газавыя радовішчы Заходняй Сібіры з канчатковымі спажыўцамі ў Еўропе (4 451 км, 1983 г.);
- «Саюз» — газаправод з Арэнбурга праз Украіну ў краіны Усходняй і Заходняй Еўропы (1979 г.);
- Блакітны паток (1 213 км, 2003 г., падводны);
- Ямал — Еўропа (2 000 км, 2006 г.);
- Паўночны паток (1 200 км, падводны);
- Дзуарыкаў — Цхінвал (175 км[6], 2009 г.);
- Джубга — Лазараўскае — Сочы (171,6 км, уключаючы марскі ўчастак — 159,5 км, 2011 г.);
- Сахалін — Хабараўск — Уладзівасток (які будуецца, першы ўчастак здадзены ў 2011 г.);
- Паўднёвы паток або Турэцкі паток (які будуецца, 900 км, падводны);
- Ямал — Еўропа 2 (праектаваны);
- Сіла Сібіры (праектаваны);
- «Алтай» (праектаваны, 6 700 км).
Прадуктаправод
правіцьАміякаправод
правіць
Аміякаправод — трубаправод, прызначаны для перапампоўкі аміяку.
У канцы 1970-х гадоў у СССР быў пабудаваны адзіны ў краіне і пяты па ліку ў свеце аміякаправод Тальяці — Адэса спецыяльна для транспарціроўкі асноўнай прадукцыі Тальяцінскага азотнага завода (цяпер ААТ «Тальяціазот») на экспарт. Першая чарга (800-кіламетровы трубаправод «Горлаўка — Адэса») ўведзена ў строй у кастрычніку 1979 года. Трубаправод агульнай даўжынёй 2 417 км (з іх 1 021 км праходзіць па тэрыторыі Украіны) цалкам скончаны ў 1981 годзе. Магутнасць аміякаправода дасягае 2,5 млн тон у год. Транспартуемы аміяк знаходзіцца пад ціскам да 35 атмасфер ў трубе дыяметрам 355 мм у вадкім стане пры тэмпературы +4 °C. У мэтах бяспекі траса аміякаправода не набліжаецца да населеных пунктаў бліжэй, чым на 1 000 метраў, а ў месцах павышанай небяспекі быў ужыты прынцып «двайной трубы». На такіх участках сценкі як унутранай (асноўнай), так і знешняй трубы (якая забяспечвае дадатковую абарону ад карозіі) здольныя вытрымліваць вельмі высокі ціск: таўшчыня труб павялічана да 13 мм, а паміж трубамі запампаваны азот[7].
Этанол
правіцьУ ліку іншага, трубаправоды выкарыстоўваюцца для транспарціроўкі этанолу ў Бразіліі, таксама існуе некалькі праектаў будаўніцтва этанолаправодаў у Бразіліі і ЗША[8]. У адрозненне ад транспарціроўкі нафты і газу пры транспарціроўцы этылавага спірту па трубах узнікае шэраг праблем, звязаных з агрэсіўным уздзеяннем на сценкі трубаправода, а таксама схільнасцю паглынаць ваду і прымешкі з трубы[9]. Будаўніцтва этанолаправодаў абмяжоўваюць адносна невялікія аб’ёмы транспарціроўкі, нізкая эфектыўнасць выдаткаў і іншыя меркаванні[10].
Гідратранспарт карысных выкапняў
правіцьГідратранспарт карысных выкапняў выкарыстоўваецца для транспарціроўкі вугалю ці руды з шахт. Перад падачай ў трубаправод, які перамяшчаецца матэрыял змешваецца з вадой, а пасля транспарціроўкі павінен быць высушаны. Першым у свеце трубаправодам для перамяшчэння карысных выкапняў лічаць пабудаваны ў 1967 годзе 85-ці кіламетровы трубаправод у Тасманіі (Аўстралія), які ўключае ў сябе 366-метровы мост з пралётам 167 метраў над ракой Саваж[11][12]. У якасці аднаго з прыкладаў гідратранспарта карысных выкапняў можна прывесці праект 525-ці кіламетровага трубаправода, які плануецца для транспарціроўкі жалезнай руды з шахты Minas-Rio (магутнасцю — 26,5 млн тон у год) у порт Асу (Бразілія)[13].
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Pipeline transport (англ.)(недаступная спасылка). pipeline101.com. Архівавана з першакрыніцы 11 лютага 2015. Праверана 11 лютага 2015.(англ.) . pipeline101.com. Праверана 11 лютага 2015.
- ↑ Росстат.(недаступная спасылка). 17.23. Протяжённость путей сообщения. gks.ru. Архівавана з першакрыніцы 4 ліпеня 2014. Праверана 11 лютага 2015.
- ↑ Jaime Cerdá (англ.). OIL PIPELINE LOGISTICS (21 жніўня 2011). Праверана 11 лютага 2015.(англ.) . OIL PIPELINE LOGISTICS (21.08.2011). Праверана 11 лютага 2015.
- ↑ Единая транспортная система / А. С. Николаев. — М.: Лицей, 2001.
- ↑ Транспорт за 100 лет//Россия в окружающем мире / В. Н. Лившиц. — М.: 2002.
- ↑ Осетия Квайса. «Газопровод „Дзуарикау-Цхинвал“ стал длиннее на 12 километров». kvaisa.ru (1 ліпеня 2009). Праверана 11 лютага 2015.
- ↑ Аммиакопровод «Тольятти-Одесса». shukach.com. Праверана 11 лютага 2015.
- ↑ James MacPherson (2007-11-18). "Ethanol makers consider coast-to-coast pipeline". USA Today. Праверана 2015-02-11. (англ.)
- ↑ John Whims (August 2002). "Pipeline Considerations for Ethanol" (PDF). Kansas State University. Праверана 2015-02-11.
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе|journal=(даведка); Пададзена больш чым адно значэнне|accessdate=і|access-date=specified (даведка) (англ.) - ↑ "Ethanol pipeline places the cart before the horse"(англ.). The Daily Iowan. 2008-08-24. Архівавана з арыгінала 6 кастрычніка 2008. Праверана 2015-02-11.
- ↑ The Savage River Slurry Pipeline - The Australian Pipeliner (англ.)(недаступная спасылка) (1 студзеня 2011). Архівавана з першакрыніцы 18 мая 2011. Праверана 11 лютага 2015.
- ↑ Savage River Pipeline Bridge - Highestbridges.com (17 снежня 2009). Праверана 7 мая 2011. (англ.)
- ↑ Project Profiles, Minas-Rio (12 снежня 2010). Праверана 11 лютага 2015. (англ.)
Спасылкі
правіць- Pipeline news and industry magazine Архівавана 16 студзеня 2013. (англ.)
- Pipeline Politics in Asia: The Intersection of Demand, Energy Markets, and Supply Routes, by Mikkal E. Herberg et al. (National Bureau of Asian Research, 2010) (англ.)
- The Dolphin Project: The Development of a Gulf Gas Initiative Архівавана 16 лютага 2008., by Justin Dargin, Oxford Institute for Energy Studies Jan 2008 Working Paper NG #22 (англ.)
- UK — Linewatch — a joint awareness initiative between 14 oil and gas pipeline operators (англ.)
- «Submarine Gas Pipe Line Taps Undersea Wealth» Лістапада 1951 article about first undersea gas pipeline constructed in the US and the problems encountered (англ.)
- «The Marvels Of Underground Oil Railroads» Popular Science Красавіка 1937 (англ.)
- Construction and delivery of compressor stations for a gas pipeline in the Soviet Union by AEG (company video from the 1970s with subtitles) (англ.)
- Gas Pipeline Safety: Guidance and More Information Needed before Using Risk-Based Reassessment Intervals: Report to Congressional Committees Government Accountability Office (англ.)