Народная гаспадарка СССР

Наро́дная гаспада́рка СССР — сукупнасьць прадпрыемстваў СССР, вытворчасьці, якія былі заснаваныя на сацыялістычнае ўласнасьці на сродкі вытворчасьці. Слова народнае па мысьлі савецкага партыйнага начальства павінна было ўказываць на тое, што ўласьнік у СССР — савецкі народ.

Народная гаспадарка СССР дзялілася на дзьве вялікія галіны дзейнасьці:

• вытворчая
  • прамысловасьць
  • сельская гаспадарка
  • будаўніцтва
  • перавозкі грузаў, сувязь па абслугоўваньню вытворчасьці
  • збор, забясьпячэньне, раздача, рынак
• невытворчая
  • ахова здароўя, грамадзкая апека
  • навука, культура, навучаньне, мастацтва
  • жыльлёва-камунальная гаспадарка, побытавае абслугоўваньне насельніцтва
  • перавозкі людзей, сувязь па абслугоўваньню насельніцтва
  • кіраваньне, страхаваньне

Невытворчая

Невытворчая дзейнасьць народнае гаспадаркі ўключала галіны, якія чынілі лякарскае культурна-бытавое абслугоўваньне насельніцтва, кіраваньне, задумваньне і іншая грамадзка неабходная дзейнасьць. Невытворчая дзейнасьць мела вялікае значэньне для паляпшэньне ўмоваў работы, павышэньня ўзроўню жыцьця савецкага народу.

Вытворчая

Вытворчая дзейнасьць народнае гаспадаркі ўключае ўсе галіны гаспадаркі, якія ствараюць і даюць насельніцтву рэчы (вырабы). У прамысловасьці, сельскае гаспадарцы, будаўніцтве ствараліся неабходныя для грамадзтва сродкі вытворчасьці (сыравіна, машыны, збудаваньні і інш.) і прадметы спажываньня (ежа, адзеньне, абутак і інш.). Перавозкі грузаў, сувязь па абслугоўваньню вытворчасьці, збор, забясьпячэньне, раздача, рынак таксама адносіцца да вытворчае дзейнасьці, бо яны дапамагаюць перадаваць вырабы іх спажыўцам.

Вядучая галіна вытворчае дзейнасьці — прамысловасьць. Аснову магутнасьці СССР складала цяжкая прамысловасьць. Яе разьвіцьцё ў СССР ставілася вышэй за іншыя галіны гаспадаркі СССР. Напрыклад, сельская гаспадарка была ніжэй за цяжкую прамысловасьць, што было прычынаю голаду (у 1930-ыя гады) і пастаяннага недахопу харчаваньня ў СССР.

Цяжкая прамысловасьць савецкае дзяржавы была адна з самых разьвітых у сьвеці. Яна забясьпечвала вытворчасьць сродкаў вытворчасьці (сыравіны, машын, рухавікоў, прыладаў). У лёгкае і харчовае прамысловасьці ствараліся прадметы спажываньня (ежа, тканіны, адзеньне, абутак і г. д.). Стварэньне розных тавараў культурна-бытавога і гаспадарчага прызначэньня займалася меншая частка прадпрыемстваў, чым цяжкаю прамысловасьцю.

Сельская гаспадарка

Сельская гаспадарка СССР забясьпечвала прамысловасьць сыравінаю, а насельніцтва — ежаю. Яна ўключала наступныя галіны:

• расьлінагадоўля
  • вядзеньне садоў
  • вядзеньне агародаў
  • кормагадоўля
• жывёлагадоўля
  • сьвінагадоўля
  • скотагадоўля
  • авечкагадоўля
  • птушкагадоўля
  • рыбагадоўля і інш.

Будаўніцтва

Будаўніцтва СССР мела задачы будаваньня і перабудовы вытворчых будаў, збудаваньняў, жылых дамоў, дарог, бальніцаў, школаў і іншых нерухомасьцяў.

Перавозкі

Возы (машыны) у СССР забясьпечвалі перавозкі безь перапынку і своечасовае задавальненьне патрэбаў народнае гаспадаркі і насельніцтва СССР.

Сувязь

Сувязь СССР з дапамогаю новых для таго часу ведаў і дасягненьняў навукі змагло разьвіць новыя спосабы сувязі:

• радыё
• тэлеграф
• тэлебачаньне
• тэлефон
• пошта

З дапамогаю сувязі СССР і КПСС змагло аб’яднаць краіну ў адно цэлае. Простыя людзі змаглі ведаць, чуць навіны з усіх канцоў СССР.

Злука

Гаспадарка СССР складаную будову і мноства галінаў. Яны разьвіваліся і зьмяняліся з-за патрабаваньняў часу. Усе галіны народнае гаспадаркі СССР былі шчыльна зьвязаныя і рабілі разам для вытворчасьці, забясьпячэньня СССР патрэбнымі вырабамі. Усе галіны былі злучаныя ў Адзіную народнагаспадарчу злуку СССР. Сярод злукаў можна выдзяліць:

• машынабудаўнічая
• па вытворасьці будаўнічых матэрыялаў
• паліўна-энэргетычная
• зямельнапрамысловая

Машынабудаўнічая злука

Машынабудаўнічая злука забясьпечвала сродкамі работы ўсе галіны народнае гаспадаркі СССР, што ў сваю чаргу ўплывала на разьвіцьцё ўсяго СССР. Машынабудаўнічая злука складалася з наступных галінаў:

• энэргетычнае
• цяжкае
• вознае
• хімічнае і нафтавае
• будаўнічае
• дарожнага і камунальнага машынабудаваньня
• станкабудаўнічае і інструмэнтальнае
• электратэхнічнае
• электроннае прамысловасьці
• прыладабудаваньня
• аўтамабільнае прамысловасьці і інш.

КПСС і ўрад СССР разьвіваў перад усім машынабудаўнічую злуку па-над іншымі галінамі народнае гаспадаркі СССР. Асабліва разьвівалі станкабудаваньне, вытворчасьць вылічальных машынаў, прыладабудаваньня, электратэхнічнае і электроннае прамысловасьці. Ад узроўню іх разьвіцьця перад усім залежала навукова-тэхнічнае разьвіцьцё СССР.

Злука па вытворчасьці будаўнічых матэрыялаў

Злука па вытворчасьці будаўнічых матэрыялаў ўключае наступныя галіны:

• чорная мэталюргія
• каляровая мэталюргія
• хімічная і нафтахімічная
• лясная
• папяровая і дзераваапрацоўчая
• прамысловасьць будаўнічых матэрыялаў

Паліўна-энэргетычная злука

Паліўна-энэргетычная злука — сукупнасьць зьвязаных галінаў (вугальная, газавая, нафтавая, нафтапераапрацоўчая, электраэнэргетыка), дзе дзейнічаюць прадпрыемствы, якія дазваляюць здабываць, перавозіць і хаваць паліўна-энэргетычныя запасы (вугаль, нафта, газ і інш.), вырабляць і перадаваць да карыстальнікаў электраэнэргію.

Зямельнапрамысловая злука

Зямельнапрамысловая злука — складаная міжгаліновая злука, якая мае тры падгаліны:

1. Першая — вытворчасьць сродкаў вытворчасьці, якая мае ў сваім складзе вытворчасьць трактараў, сельскагаспадарчае будаўніцтва, машынабудаваньне для жывёлагадоўлі і кормавытворчасьці, машынабудаваньня для лёгкае і харчовае прамысловасьці, камбікармовая і мікрабіялягічная прамысловасьць і іншыя падгаліны прамысловасьці СССР. Тут уключалася будаўніцтва ў вёсках СССР.
2. Другая — сапраўдная вясковая вытворчасьць (галіна расьлінагадоўлі і жывёлагадоўлі, аграхімічная і вэтэрынарна-санітарныя службы, асабістыя гаспадаркі калгасьнікаў).
3. Трэцьцяе — галіны вытворчасьці, якія забясьпечваюць збор, захаваньне, пераапрацоўку сельскагаспадарчае сыравіны (харчовая, мяса-малочная, мукамольна-крупяная і інш.), а таксама грамады зьвязаныя з продажам тых вырабаў. Асноўная задача зямельнапрамысловае злукі — забясьпячэньне росту вытворчасьці сельскагаспадарчае вытворчасьці, забясьпячэньне насельніцтва харчаваньнем.

Вонкавыя спасылкі

• СССР и страны мира в цифрах