Віскі: розьніца паміж вэрсіямі

Зьмест выдалены Змесціва дададзена

Лінейны

Цяперашняя вэрсія на 14:50, 6 студзеня 2020

Ві́скі (ірл. Uisce — вада) — моцны алькагольны напой, які атрымліваецца шляхам перагонкі зброджанага сусла са збожжа (ячменнага соладу альбо зерня) з наступнай вытрымкай сьпірту ў дубовых бочках. Падчас вытрымкі мае моцнасьць 60—80%, прадаецца разбаўленым да 40—50%. Упершыню згадвадваецца ў 15 стагодзьдзі ў Ірляндыі і Шатляндыі.

Гісторыя

Як і ўсе моцныя эўрапейскія напоі, віскі ўзыходзіць да часоў Крыжовых паходаў (XII стагодзьдзе). У манастырах Брытанскіх астравоў «ваду жыцьця» (акавіту) пачалі вырабляць пад уплывам італьянскіх тэхнічных дасягненьняў. На Раство Хрыстова 1405 г. у Ірляндыі віскі ўпершыню пісьмова згадваецца ў Летапісе Клонмакнойса(en) 1627 году (цяпер графства Офалі(ga), правінцыя Ленстэр), дзе апісваецца сьмерць правадыра ад «празьмернага прыёму акавіты» (ірл. uisce beatha — вада жыцьця). У 1494 г. у Шатляндыі першае пісьмовае сьведчаньне аб вытворчасьці віскі ўпершыню сустракаецца ў «Скарбавых ведамасьцях»(en), дзе апісваецца пасылка соладу «брату Джону Кору, паводле загаду караля, для вырабу акавіты» (гэльск. uisge beatha — вада жыцьця) аб’ёмам на 500 пляшак.

Спачатку напой выкарыстоўваўся як лекавы сродак, але зь цягам часу ўжываньне віскі пашыралася, ды ў XVI—XVII стагодзьдзях набыло велізарныя памеры. У 1579 годзе шатляндзкі парлямэнт дазволіў гнаць віскі толькі дваранству, а ў 1642 годзе кароль увёў манаполію на вытворчасьць алькаголю. Віскі афіцыйна выраблялі толькі 8 буйных перагонных заводаў, але ў вёсках узьнікалі падпольныя вінакурні. Якасьць віскі падпольнае вытворчасьці паступова ўзрастала, як і попыт на яго, і ў 1823 годзе дробныя вінакурні былі ўзаконеныя. У Амэрыцы вытворчасьць віскі (анг. whisky) пачалася фактычна з узьнікненьнем брытанскіх калёніяў (амэрыканскі віскі часьцей называюць словам бурбон), зь цягам часу ствараюцца буйныя перагонныя заводы. Сёньня большасьць вінакурняў Шатляндыі належаць амэрыканскім алькагольным канцэрнам, якія ў сваёй краіне вырабляюць бурбоны невысокае якасьці. Для ірляндзкага віскі можа выкарыстоўвацца адрознае напісаньне па-ангельску: whiskey.

Клясыфікацыя

аднасоладавы (сынгл-молт; анг. single malt) — выраблены толькі зь ячменнага соладу на адной вінакурні (лічацца найлепшымі);
чыстасоладавы (п’юэ-молт; анг. pure malt) — сумесь аднасоладавых з розных вінакурняў;
адназерневы (сынгл-грэйн; анг. single grain) — выраблены на адной вінакурні з ужыцьцем зерня (ячмень, жыта, кукуруза);
сумесевы (блэнд; анг. blend) — сумесь аднасоладавых ды адназерневых;
сумесева-раскошны (блэнд-дэлюкс; анг. blend-delux) — сумесевы, які ўтрымлівае больш за 60% соладавага віскі.

У Шатляндыі вылучаюцца чатыры рэгіёны з істотна адрознымі тыпамі віскі: Гайлэнд, Лоўлэнд, Спэйсайд ды Айлэй.

Беларусь

У 2011 г. у Беларусі выпусьцілі 20,3 тыс. дэкалітраў віскі^[1].

Крыніцы

^ Ганна Сяргеева. Будзем вырабляць і тэкілу // Зьвязда : газэта. — 31 студзеня 2012. — № 19 (27134). — С. 3. — ISSN 1990-763x.

Вонкавыя спасылкі

Віскі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Амбасада віскі ў Беларусі

[1] Ганна Сяргеева. Будзем вырабляць і тэкілу // Зьвязда : газэта. — 31 студзеня 2012. — № 19 (27134). — С. 3. — ISSN 1990-763x.

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 [[Файл:Scotch Whisky (aka).jpg|міні|200пкс|Шатляндзкі віскі]]
-'''Ві́скі''' ({{мова-en|whisky, whiskey}}, ад [[шатляндзкая мова|шатляндзкага]]: ''uisque baugh'' ды [[ірляндзкая мова|ірляндзкага]]: ''uisce beatha'' — вада жыцьця) — нацыянальны [[алькагольны напой]] [[Шатляндыя|Шатляндыі]] ды [[Ірляндыя (востраў)|Ірляндыі]], які атрымліваецца шляхам [[перагонка|перагонкі]] ячменнага [[солад]]у альбо зерня з наступнай вытрымкай [[сьпірт]]у ў дубовых бочках. Падчас вытрымкі мае моцнасьць 60—80%, прадаецца разбаўленым да 40—50%.
+'''Ві́скі''' ({{мова-ga|Uisce|скарочана}} — [[вада]]) — [[Моцныя сьпіртныя напоі|моцны]] [[алькагольны напой]], які атрымліваецца шляхам [[перагонка|перагонкі]] зброджанага [[сусла]] са [[збожжа]] (ячменнага [[солад]]у альбо зерня) з наступнай вытрымкай [[сьпірт]]у ў [[дуб]]овых бочках. Падчас вытрымкі мае моцнасьць 60—80%, прадаецца разбаўленым да 40—50%. Упершыню згадвадваецца ў 15 стагодзьдзі ў [[Ірляндыя (востраў)|Ірляндыі]] і [[Шатляндыя|Шатляндыі]].
 == Гісторыя ==
-Як і ўсе моцныя [[Эўропа|эўрапейскія]] напоі, віскі ўзыходзіць да часоў [[Крыжовыя паходы|Крыжовых паходаў]] ([[12 стагодзьдзе]]). У манастырах [[Брытанскія астравы|Брытанскіх астравоў]] «ваду жыцьця» ([[акавіта|акавіту]]) пачалі вырабляць пад уплывам італьянскіх тэхнічных дасягненьняў. Дагэтуль шатляндцы ды ірляндцы спрачаюцца, у якой з краінаў віскі зьявіўся ўпершыню (ангельская назва шатляндзкага віскі — ''whisky'', ірляндзкага — ''whiskey''). Спачатку напой выкарыстоўваўся як лекавы сродак, але зь цягам часу ўжываньне віскі пашыралася, ды ў [[16 стагодзьдзе|XVI]]—[[17 стагодзьдзе|XVII стагодзьдзях]] набыло велізарныя памеры. У [[1579]] годзе шатляндзкі парлямэнт дазволіў гнаць віскі толькі дваранству, а ў [[1642]] годзе брытанскі кароль увёў [[манаполія|манаполію]] на вытворчасьць алькаголю. Віскі афіцыйна выраблялі толькі 8 буйных перагонных заводаў, але ў вёсках узьнікалі падпольныя вінакурні. Якасьць віскі падпольнае вытворчасьці паступова ўзрастала, як і попыт на яго, і ў [[1823]] годзе дробныя вінакурні былі ўзаконеныя. У [[Амэрыка|Амэрыцы]] вытворчасьць віскі пачалася фактычна з узьнікненьнем брытанскіх [[калёнія (залежная тэрыторыя)|калёніяў]] (амэрыканскі віскі часьцей называюць словам ''[[бурбон]]''), зь цягам часу ствараюцца буйныя перагонныя заводы. Сёньня большасьць вінакурняў Шатляндыі належаць амэрыканскім алькагольным канцэрнам, якія ў сваёй краіне вырабляюць бурбоны невысокае якасьці.
+Як і ўсе моцныя [[Эўропа|эўрапейскія]] напоі, віскі ўзыходзіць да часоў [[Крыжовыя паходы|Крыжовых паходаў]] (XII стагодзьдзе). У манастырах [[Брытанскія астравы|Брытанскіх астравоў]] «ваду жыцьця» ([[акавіта|акавіту]]) пачалі вырабляць пад уплывам італьянскіх тэхнічных дасягненьняў. На [[Раство]] Хрыстова 1405 г. у [[Ірляндыя|Ірляндыі]] віскі ўпершыню пісьмова згадваецца ў {{Артыкул у іншым разьдзеле|Летапіс Клонмакнойса|Летапісе Клонмакнойса|en|Annals of Clonmacnoise}} 1627 году (цяпер графства {{Артыкул у іншым разьдзеле|Офалі (графства)|Офалі|ga|Contae Uíbh Fhailí}}, правінцыя [[Ленстэр]]), дзе апісваецца [[сьмерць]] правадыра ад «празьмернага прыёму акавіты» ({{мова-ga|uisce beatha|скарочана}} — вада жыцьця). У 1494 г. у [[Шатляндыя|Шатляндыі]] першае пісьмовае сьведчаньне аб вытворчасьці віскі ўпершыню сустракаецца ў {{Артыкул у іншым разьдзеле|Аўдытар скарбу Шатляндыі|«Скарбавых ведамасьцях»|en|Auditor of the Exchequer in Scotland}}, дзе апісваецца пасылка [[солад]]у «брату Джону Кору, паводле загаду караля, для вырабу акавіты» ({{мова-gd|uisge beatha|скарочана}} — вада жыцьця) аб’ёмам на 500 [[Пляшка|пляшак]].
+Спачатку напой выкарыстоўваўся як лекавы сродак, але зь цягам часу ўжываньне віскі пашыралася, ды ў XVI—XVII стагодзьдзях набыло велізарныя памеры. У 1579 годзе шатляндзкі парлямэнт дазволіў гнаць віскі толькі дваранству, а ў 1642 годзе кароль увёў [[манаполія|манаполію]] на вытворчасьць алькаголю. Віскі афіцыйна выраблялі толькі 8 буйных перагонных заводаў, але ў вёсках узьнікалі падпольныя вінакурні. Якасьць віскі падпольнае вытворчасьці паступова ўзрастала, як і попыт на яго, і ў 1823 годзе дробныя вінакурні былі ўзаконеныя. У [[Амэрыка|Амэрыцы]] вытворчасьць віскі ({{мова-en|whisky|скарочана}}) пачалася фактычна з узьнікненьнем брытанскіх [[калёнія (залежная тэрыторыя)|калёніяў]] (амэрыканскі віскі часьцей называюць словам ''[[бурбон]]''), зь цягам часу ствараюцца буйныя перагонныя заводы. Сёньня большасьць вінакурняў Шатляндыі належаць амэрыканскім алькагольным канцэрнам, якія ў сваёй краіне вырабляюць бурбоны невысокае якасьці. Для ірляндзкага віскі можа выкарыстоўвацца адрознае напісаньне па-ангельску: whiskey.
+== Клясыфікацыя ==
+* ''аднасоладавы'' (сынгл-молт; анг. single malt) — выраблены толькі зь ячменнага соладу на адной вінакурні (лічацца найлепшымі);
+* ''чыстасоладавы'' (п’юэ-молт; анг. pure malt) — сумесь аднасоладавых з розных вінакурняў;
+* ''адназерневы'' (сынгл-грэйн; анг. single grain) — выраблены на адной вінакурні з ужыцьцем зерня (ячмень, жыта, кукуруза);
+* ''сумесевы'' (блэнд; анг. blend) — сумесь аднасоладавых ды адназерневых;
+* ''сумесева-раскошны'' (блэнд-дэлюкс; анг. blend-delux) — сумесевы, які ўтрымлівае больш за 60% соладавага віскі.
-== Клясыфікацыя шатляндзкіх віскі ==
-* ''сынгл-молт'' — выраблены толькі зь ячменнага соладу на адной вінакурні (лічацца найлепшымі);
-* ''п'юэ-молт'' — сумесь сынгл-молтаў з розных вінакурняў;
-* ''сынгл-грэйн'' — выраблены на адной вінакурні з ужыцьцем зерня (ячмень, жыта, кукуруза);
-* ''блэнд'' — сумесь сынгл-молтаў ды сынгл-грэйнаў;
-* ''блэнд-дэлюкс'' — блэнд, які ўтрымлівае больш за 60% соладавага віскі.
 У Шатляндыі вылучаюцца чатыры рэгіёны з істотна адрознымі тыпамі віскі: Гайлэнд, Лоўлэнд, Спэйсайд ды Айлэй.
+== Беларусь ==
+У 2011 г. у Беларусі выпусьцілі 20,3 тыс. дэкалітраў віскі<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Ганна Сяргеева]].|загаловак=Будзем вырабляць і тэкілу|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=92534|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=31 студзеня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-01-31 19 (27134)]|старонкі=3|issn=1990-763x}}</ref>.
+== Крыніцы ==
+{{Крыніцы}}
 == Вонкавыя спасылкі ==
 {{Commons|Category:Whisky}}
-* [http://whisky.ru сайт пра віскі]{{ref-ru}}
+* [http://whiskey.by/ Амбасада віскі ў Беларусі]
-* [http://www.wineworld.ru/interes/history/appearance/article1105.html старонка на сайце «Сьвет віна»]{{ref-ru}}
-* [http://londoneng.e-inet.ru/gb/whisky/catalogue/ Каталёг гатункаў віскі]{{ref-ru}}
 [[Катэгорыя:Алькагольныя напоі]]
-{{Link FA|sl}}