Марцін Матушэвіч: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена

Зьмест выдалены Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразьметка

Вэрсія ад 23:54, 30 красавіка 2014 рэдагаваць TetrixBot (гутаркі \| унёсак) Робаты 8744 праўкі д дэкатэгарызацыя ← Папярэдняя зьмена		Цяперашняя вэрсія на 22:17, 29 жніўня 2023 рэдагаваць скасаваць InternetArchiveBot (гутаркі \| унёсак) Робаты 39 428 правак Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
(не паказаныя 9 прамежных вэрсіяў аўтарства 6 удзельнікаў)
Радок 1: {{Шляхціч}} '''~~Марцін~~Ма́рцін ~~Матушэвіч~~Матушэ́віч''' ([[11 лістапада]] [[1714]], в.[[Мала-Ельня]] — [[1773]]) — ~~пасол~~паэт і мэмуарыст, дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, [[кашталяны берасьцейскія\|кашталян берасьцейскі]]~~, паэт~~. == Сям’я == Навучаўся ў [[езуіты\|Езуітаў]] у [[Камянец\|Камянцы]], [[Берасьце\|Берасьці]], [[Драгічын]]е, [[Варшава\|Варшаве]]. Пісар, [[падстолі]] берасьцейскі, [[стольнік]] берасьцейскі. У [[1765]] — судзьдзя земскі берасьцейскі, пасол на сойм [[1767]]. З [[1768]] — [[кашталяны берасьцейскія\|кашталян берасьцейскі]]. Бацька Марціна Матушэвіча Юзаф Матушэвіч у 1722 годзе атрымаў у якасьці кампэнсацыі за даўгі Сапегаў мястэчка [[Расна]], куды пераехала яго сям’я. Належаў да незаможнай шляхты гэрбу Лебядзь, але дзякуючы ўласным здольнасьцям і апецы заможных і ўплывовых пратэктараў здолеў заняць высокія пасады. Пасьля сьмерці бацькі ўспадкаваў [[Расна\|Расну]], дзе жыў, зь яшчэ 6 вёскамі і мястэчкам [[Рагачы (Польшча)]], [[Войнаўка\|Войнаўку]] з уваходамі ў [[Белавеская пушча\|Белавескую пушчу]], а таксама закладныя Чамяры. ~~Набыў у Сапегаў вёску [[Расна]], куды пераехала яго сям'я.~~ 1 студзеня 1756 году ўзяў шлюб з Ганнай з роду Неміровічаў-Шчытоў, кашталянкай амсьціслаўскай, якая да яго была замужам за мечнікам ковенскім Ігнатам Хэлхоўскім. У шлюбе ў іх нарадзіліся дзеці: Бэнэдыкта Канстанцыя (1761) і Тадэвуш (1765). Пісаў на польскай і лацінскіх мовах. Перакладаў [[Гарацый\|Гарацыя]] (выданьне [[1784]], [[Варшава]]). ▼ Яго сын — [[Тадэвуш Матусевіч]] — стаў дзяржаўным дзеячам Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага, быў міністрам скарбу Варшаўскага княства, браў удзел у падрыхтоўцы Канстытуцыі 3 траўня і ўдзельнічаў у паўстаньні 1794 г. як адзін з кіраўнікоў. Дачка — Бэнэдыкта Канстанцыя Матушэвіч выйшла замуж за Міхала Залескага, войскага літоўскага. На прыканцы жыцьця напісаў ўспаміны, якія ахопліваюць [[1714]]–[[1764]], дзе шырока асьвяціў мясцовае жыцьцё (“''Wspomnienia''”, т. 1-4. [[Варшава]], [[1876]]). Частка яго мэмуараў ''Дыярыюш майго жыцьця'' перакладзена на беларускую мову і друкавалася ў [[Спадчына\|Спадчыне]] [[1996]]-[[1997]].▼ == Навучаньне, кар’ера і дзяржаўная дзейнасьць == ~~Меў сына [[Тадэвуш Матусевіч\|Тадэвуша Матушевіча]].~~ Навучаўся ў парафіяльнай школе ў [[Камянец\|Камянцы]], затым у [[Езуіты\|езуітаў]] [[Берасьце\|Берасьці]], [[Дарагічын]]е, [[Варшава\|Варшаве]]. У Варшаве ён меў таксама настаўнікаў у малюнку і францускай мове. Быў мушкецёрам караля польскага і вялікага князя літоўскага [[Аўгуст Моцны\|Аўгуста II Моцнага]]. Пасьля яго сьмерці ў 1733 г. змагаўся на баку прэтэндэнта на каралеўскі пасад [[Станіслаў Ляшчынскі\|Станіслава Ляшчынскага]], якога падтрымлівала Францыя, намагаючыся спыніць расейскія ўплывы. Сваю кар’еру дзяржаўнага дзеяча Марцін Матушэвіч распачаў у 1738 як берасьцейскі пісар гродзкі. З 1740 — [[падстолі]] берасьцейскі, затым з 1746 — [[стольнік]] берасьцейскі. У 1743 на берасьцейскім дэпутацкім сойміку быў абраны маршалкам, што сьведчыла пра ягоны аўтарытэт сярод берасьцейцаў. З 1752 — берасьцейскі земскі пісар. Быў паслом на сойм элекцыйны 1764 году ад Берасьцейскага ваяводзтва. У лютым 1765 заняў пасаду берасьцейскага земскага судзьдзі.<ref>[http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/marcin-matuszewicz-h-labedz Marcin Matuszewicz h. Łabędź]</ref> У 1767 годзе ён стаў генэральным сакратаром [[Радамская канфэдэрацыя\|Радамскай канфэдэрацыі]], якая была створана зь інсьпірацыі расейскага пасла Мікіты Рапніна і дзейнічала пад прыкрыцьцём расейскіх войскаў палкоўніка Васіля Кара для абароны старога ладу Рэчы Паспалітай. Пасол на сойм 1767. Быў таксама соймавым сакратаром. Дзякуючы падтрымцы Чартарыйскіх, з 28 лістапада 1768 стаў [[кашталяны берасьцейскія\|кашталянам берасьцейскім]]. Шматразова быў дэпутатам на [[Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага\|Літоўскі трыбунал]]. Браў пэўны ўдзел і [[Барская канфэдэрацыя\|Барскай канфэдэрацыі]]. == Літаратурная творчасьць == ▲У гісторыю ўвайшоў перш за ўсё дзякуючы сваім мэмуарам. Пісаў на польскай і лацінскіх мовах. Перакладаў [[Гарацый\|Гарацыя]] (выданьне [[1784]], [[Варшава]]). ▲~~На прыканцы~~Напрыканцы жыцьця напісаў ўспаміны, якія ахопліваюць ~~[[1714]]–[[1764]]~~1714–1764, дзе шырока асьвяціў мясцовае жыцьцё (“''Wspomnienia''”, т. 1-4. [[Варшава]], [[1876]]). Частка яго мэмуараў ''Дыярыюш майго жыцьця'' перакладзена на беларускую мову і друкавалася ў часопісе „[[Спадчына (часопіс)\|~~Спадчыне~~Спадчына]]“ ~~[[1996]]-[[1997]]~~1996—1997. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20190402201503/http://bp21.org.by/ru/art/a050811a.html Літаратурная Камянеччына] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Матушэвіч, Марцін}} [[Катэгорыя:Матушэвічы\|Марцін]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся 11 лістапада]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1714 годзе]]