Kurdische Sprochn: Unterschied zwischen den Versionen
Keine Bearbeitungszusammenfassung Markiarunga: Visuelle Bearbeitung Mobile Beorwatung Mobile Web-Beorwatung |
Keine Bearbeitungszusammenfassung Markiarunga: Visuelle Bearbeitung Mobile Beorwatung Mobile Web-Beorwatung |
||
Zein 1: | Zein 1: | ||
{{Infobox Sprache|Sprache=Kurdische Sprochn|Länder=[[Tiakei]], [[Iran]], [[Irak]] und [[Syrien]]|Sprecher=20 - 40 milliona|Klassifikation=* [[Indogermanische Sprochn]] |
{{Infobox Sprache|Sprache=Kurdische Sprochn|Länder=[[Tiakei]], [[Iran]], [[Irak]] und [[Syrien]]|Sprecher=20 - 40 milliona|Klassifikation=* [[Indogermanische Sprochn]] |
||
*: [[Iranische Sprochn]] |
*: [[Iranische Sprochn]] |
||
*:: [[Westiranische Sprochn]]|KSprache=Kurdî|Amtssprache=|ISO1=kr|ISO2=krd|ISO3=}}De '''Kurdische Sprochn''' san a zaumansetzung aus 3 Hauptsprochn, drunter kehrt des [[Kurmandschi]], [[Sorani]] des [[Kelhuri]].<ref> https://ceus.indiana.edu/about/languages/kurdish.html</ref> A poar akademika zöhn de [[Zaza Sproch|Zaza]] und des [[Gorani]] mit dazua, wos oba umstritten is, wos oba kloar is dos olle sprochvarianten vo ethnischen [[Kurden|kurdn]] gsprochn wiad.<ref> https://thekurdishproject.org/history-and-culture/kurdish-culture/kurdish-language/</ref> Dej sproch wiad in de länder wie der [[Tiakei]], [[Iran]], [[Irak]] und im [[Syrien]] gsprochn.<ref> https://www.institutkurde.org/en/language/</ref> De zoi der sprecha verlaft si auf zirka 25 - 40 milliona.<ref> https://www.britannica.com/topic/Kurdish-language</ref> |
*:: [[Westiranische Sprochn]]|KSprache=Kurdî|Amtssprache=|ISO1=kr|ISO2=krd|ISO3=}}De '''Kurdische Sprochn''' san a zaumansetzung aus 3 Hauptsprochn, drunter kehrt des [[Kurmandschi]], [[Sorani]] und des [[Kelhuri]].<ref> https://ceus.indiana.edu/about/languages/kurdish.html</ref> A poar akademika zöhn de [[Zaza Sproch|Zaza]] und des [[Gorani]] mit dazua, wos oba umstritten is, wos oba kloar is dos olle sprochvarianten vo ethnischen [[Kurden|kurdn]] gsprochn wiad.<ref> https://thekurdishproject.org/history-and-culture/kurdish-culture/kurdish-language/</ref> Dej sproch wiad in de länder wie der [[Tiakei]], [[Iran]], [[Irak]] und im [[Syrien]] gsprochn.<ref> https://www.institutkurde.org/en/language/</ref> De zoi der sprecha verlaft si auf zirka 25 - 40 milliona.<ref> https://www.britannica.com/topic/Kurdish-language</ref> |
||
[[Datei: Kurdish languages map.svg|thumb|Kortn vo de verbreitung kurdischa sprochn.]] |
[[Datei: Kurdish languages map.svg|thumb|Kortn vo de verbreitung kurdischa sprochn.]] |
Version vom 22. Mäerz 2023, 15:43 Uhr.
Kurdische Sprochn | ||
---|---|---|
Gredd in |
Tiakei, Iran, Irak und Syrien | |
Sprecha | 20 - 40 milliona | |
Linguistische Klassifikation |
||
Sprochcodes | ||
ISO 639-1: |
kr | |
ISO 639-2: |
krd |
De Kurdische Sprochn san a zaumansetzung aus 3 Hauptsprochn, drunter kehrt des Kurmandschi, Sorani und des Kelhuri.[1] A poar akademika zöhn de Zaza und des Gorani mit dazua, wos oba umstritten is, wos oba kloar is dos olle sprochvarianten vo ethnischen kurdn gsprochn wiad.[2] Dej sproch wiad in de länder wie der Tiakei, Iran, Irak und im Syrien gsprochn.[3] De zoi der sprecha verlaft si auf zirka 25 - 40 milliona.[4]
Gschicht
De erstn schriftn in kurdischer sproch is vom 7. joahrhundat auf gorani sproch. Hinzugedessn hod kurdisch in ihra region an großn eifluss kopt und woa ana dea omtsprochn vo fü reiche und dynastien abseits kurdische entitäten oda ned.
Im Osmanischen Reich
Oanige der Sultane und hohe offiziere sprochn kurdisch. Zumoi dos de kurdn ana de wichtigsten allierten der Osmanen woan, hod die kurdische identität und sproch an großn Wert bekumman. Üba de Jahrhunderte hobn kurdische Firstentümer, in osmanische obahaund, kurdisch ois verwoitungssproch kopt. Ebenso hobn de Sultane um ihre chemie mit de kurdn zu verstärkan kurdisch gelern und gsprochn. Gaunz vü der Osmanischen Offiziere woan söba ethnische kurdn und kurdischsprochig.
Bekaunte kurdische schriftstöla
9. joahhundat
- Balool
10. - 15. joahhundat
- Evdilsemedê Babek (972–1019)
- Ali Hariri (1009–1079/80)
- Mele Perîşan (1356–1431)
- Mela Huseynê Bateyî (1417–1495)
16. joahhundat
- Sherefxan Bidlisi (1543–1599)
- Şêx Şemsedînê Exlatî (1558–1674)
- Melayê Cizîrî (1570–1640)
- Asenath Barzani (1590–1670)
- Feqiyê Teyran (1590–1660)
- Yusuf Yaska (1592–1636)
- Elî Teremaxî
17. joahhundat
- Mistefa Bêsaranî (1642–1701)
- Ahmad Khani (1651–1707)
- Shaykh Mustafa Takhtayi
18. joahhundat
- Khana Qubadi (1700–1759)
- Almas Khan-e Kanoule'ei (1706-1777),
- Marif Nodeyi (1753–1838/9)
- Xelîlê Sêrtî (1754–1843)
- Khulam Rada Khan Arkawazi (1765-1834)
- Khâlid-i Shahrazuri (1779–1827)
- Şeyda Hewramî (1784–1852)
- Mahmud Bayazidi (1797–1859)
- Nalî (1797/1800–1855/6)
- Yaqub Maydashti (1799–1871)
19. joahhundat
- Mastoura Ardalan (1805–1848)
- Mawlawi Tawagozi (1806–1882)
- Haji Qadir Koyi (1817–1897)
- Mahwi (1830–1906)
- Sheikh Rezza Talabani (1835–1910)
- Wafaei (1844–1902)
- Edeb (1860–1918)
20. joahhundat
- Piramerd (1867–1950)
- Muhamed Amin Zaki (1880–1948)
- Taufiq Wahby (1891–1984)
- Celadet Bedir Khan (Celadet Alî Bedirxan), (1893–1951)
- Nuri Barzinji (1896–1958)
- Arab Shamilov (Erebê Şemo) (1897–1978)
- Rafiq Hilmi (1898–1960)
- Muhammad Wali Kermashani (1901-?)
- Cigerxwîn (Cegerxwîn), (1903–1984)
- Abdulla Goran (1904–1962)
- Osman Sabri (1905–1993)
- Emînê Evdal (1906–1964)
- Alaaddin Sajadi (1907–1984)
- Hecîyê Cindî (1908–1990)
- Qanate Kurdo (1909–1985)
- Qedrîcan (1911–1972)
- Ibrahim Ahmad (1914–2000)
- Dildar, (Yonis Reuf), (1917–1948)
- Nûredin Zaza (1919-1988)
- Hejar (Abdurrahman Sharafkandi), (1920–1990)
- Hemin Mukriyani (Hêmin Mukriyanî), (1921–1986)
- Ahmad Hardi (1922–2006)
- Karim Hisami (1926–2001)
- Muhamad Salih Dilan (1927–1990)
- Shamil Asgarov (1928–2005)
- Emerîkê Serdar (1935-2018)
- Mahmud Baksi (1944–2001)
- Abdulla Pashew (1946- )
- Shami Kermashani (1927-1984)
- Faryad Shiri (1971- )
- Malak Jân Nemati (1906-1993)
- Khider Kosari (1969–1993)
21. joahhundat
- Bachtyar Ali, (1960)
- Sara Omar, (1986-)
- Abdullah Öcalan
- Selahattin Demirtaş
Beleg
- ↑ https://ceus.indiana.edu/about/languages/kurdish.html
- ↑ https://thekurdishproject.org/history-and-culture/kurdish-culture/kurdish-language/
- ↑ https://www.institutkurde.org/en/language/
- ↑ https://www.britannica.com/topic/Kurdish-language