آذربایجان میلی دیرنیش تشکیلاتی
آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی (لاتین تورکجه: Azərbaycan Milli Dirəniş Təşkilatı ، فارسجا: تشکیلات مقاومت ملی آذربایجان) — مارچ آیی‌نین ۱۹و ۲۰۰۶-اینجی میلادی ایلینده گؤنئی آذربایجاندا یارادیلمیشدیرو رسمن وار اولدوغونو بیلدیریش یایاراق اعلان ائتمیشدیر. آذربایجان وطنی و تورک میلّیتی تمل اولاراق اؤز آنا خطلری کیمی مرامنامه سینده منیمسه‌ییر.
گونئی آذربایجان تورک میلّتی اۆچون میلّی سیاسی موقدراتینی بلیرلمه حاققینی الده ائتمک اۆچون فعالیت آپارماقدادیر. آراز نیوز وئب سیته سی تشکیلاتین رسمی خبر اورگانی اولاراق ۱۲ شهریور ۱۳۸۹ گونش ایلینده بابک چلبیانلی طرفیندن یارادیلمیشدیر.[۱]
دیرنیش تشکیلاتی ایرقچیلیغا و تروریسمه قارشی فعالیت ائتمکده دیر. همچنین گونئی آذربایجان دا دینی آزلیق لارین ایران ایسلام حاکیمیتی طرفیندن پوزولدوغونا رغمن حاقلارینی موافیعه ائتمه‌یه چالیشیر.[۲][۳]
2016-جی ایلده دیرنیش تشکیلانی گونئی آذربایجان دا گیزلی اولاراق 10-جو ایلدونومو موناسیبت ایله باغلی مراسیم کئچیریبدیر. بیر ایل سونرا 2017-حی ایلده ایسه آنکارا و واشینگتن شهرلرینده 11-جی ایلدونومونو قئید ائتمیشدیر.[۴][۵]
دیرنیش تشکیلاتینین سوزچوسو چلبیانلی اسرائیل دولتی نین اورتادوغودا یئنی بیر کوردستان دولتی‌نین یارانماسیندان حمایه ائتمه‌سی و بو یئنی اؤکله نین سینیرلاری ایچینده گونئی آذربایجان اورمیه شهریده یئرلشمه‌سینه اعتراض اولاراق اسرائیل خارجی ایشلر باخانینا مکتوب یازمیشدیر.[۶]
مرامنامه
گیریش
آذربایجان تورک میلّتی” بؤیوک و اسکی تورک مدنیتی‌نین اؤنملی بیر پارچاسی اولوب تاریخی بویونجا اونلارجا ایمپراتورلوق، دؤولت و یؤنتیم قوران تورک بودونونون دوغرودان و واسطه‌سیز واریثی دیر.
بو گون ایران آدلانان جوغرافیا ایسلام اؤنجه‌سی و سونراسی دؤورلرده یوز ایللرجه تورکلر طرفیندن ایداره اولونوبدور. اؤزللیکله ایسلام سونراسی دؤنمینده عرب ایستیلاسی سونراسیندان قاجار ایمپراتورلوغونون سونونا دک مین ایلی آشغین بیر سوره بو جوغرافیا کسینتی‌سیز شکیلده تورکلر طرفیندن یؤندیلیبدیر. شوبهه یوخدور کی بوگون ایران دؤولتی آدلانان یؤنتیم آذربایجان تورکلری‌نین دؤولتچی‌لیک عنعنه‌سی و میراثی نین اوزرینه قورولوبدور.
سون ۲۰۰ ایل
نه یازیق کی آذربایجان تورک میلّتی معاصیر تاریخده ان قانلی فاجعه‌لره معروض قالمیش میلّت‌لردن ساییلیر. قاجار-تئزار ایمپراتورلوقلارینین آراسیندا باش وئرن ساواش‌لار و ۱۸۱۳ “گولوستان موقتویله سی” ایله ۱۸۲۸ “تورکمنچای موقاویله سی” سونوجوندا “بوتؤو آذربایجان”ین گؤوده‌سینه ان درین یارا وورولدو. آذربایجان تورک میلّتی و تاریخی آذربایجان تورپاق‌لارینین بیرلیگی و بوتؤولوگو “تورکمنچای” آنلاشماسی ایله ایکی حیسه‌یه بؤلوندو. آذربایجانین گونئی و قوزئی اولماق اوزره ایکییه بؤلوندوگو و بوتؤو آذربایجان اؤزلمی‌نین باشلادیغی او گوندن بری اولوسوموزون آزادلیغی و موستقیل‌لیگی اوغروندا ساواش آپاران آزادلیق حرکتلری ده ایشغالچی‌لارا قارشی باشلاندی.
- ۱۹۰۷جی ایلده “مشروطه حرکاتی” ایله “گونئی آذربایجان” قیسمی سیاسی اؤزرکلیک حاقی قازاندی [قاجار ایمپراتورلوغونون نین سونلاری].
- ۱۹۱۸جی ایلده “محمد امین رسول‌زاده”نین باشچیلیغی ایله “قوزئی آذربایجان”دا میلّی دئموکراتیک دؤولتیمیز باغیمسیزلیغینی قازاندی [بولشئویک دئوریمی‌نین ایلک چاغ‌لاریندا].
- ۱۹۲۰جی ایلده “شیخ محمد خیابانی” اؤندرلیگینده گونئی آذربایجاندا میلّی–دئموکرات اؤزرک حاکیمیت قازانیلدی [قاجار ایمپراتورلوغونون سونلاری].
- ۱۹۴۵جی ایلده شهید “سید جعفر پیشه‌وری”نین اؤندرلیگی ایله تبریز باشکند اولماق اوزره گونئی آذربایجاندا “میلّی حکومت” قورولدو و “تورک دیلی” گونئی آذربایجاندا رسمی دؤولت دیلی اولدو [پهلوی شاه‌لیغی دؤورو[.
- ۱۹۸۰جی ایلده میلّی-لیبئرال گؤروشلو “خالقی موسلمان” حرکاتی دینچی و میلّیتچی مرکزیتچی گوجلر اتفاقی الی ایله باسدیریلدی [ایسلام جومهوریتی دؤنمی].
- ۱۹۹۱جی ایلده “آذربایجان خالق جبهه‌سی” و “ابولفضل ائلچی بی” باشچیلیغی ایله قوزئی آذربایجانین باغیمسیزلیغی گئری قازانیلدی [سوویتلر دؤورو].
- ۷- گونئی آذربایجاندا اون ایللرجه باسدیریلان میلّی اؤزگورلوک داعواسی ۱۹۹۰لی ایللردن اعتبارا یئنیدن یایغینلاشاراق کوتلوی بیر حال آلماغا باشلادی و “آذربایجان میلّی حرکتی” آدی ایله دونیا سیاست صحنه‌سینه چیخدی.
سون ایکی یوز ایچینده آذربایجاندا باش توتان آزادلیق و باغیمسیزلیق حرکتلری و دئوریملرینه توتالیتر ایران-فارس ایرقچی‌لیگی و روس امپئریالیزمی، بعضا ائرمنی ایرقچی‌لرینی ده خیدمتلرینه آلاراق قارشی قویوب مینلرله آذربایجان تورکو شهید ائدیلیب میلّتیمیزه آغیر ضربه‌لر وورولوبدور. تؤکولن بو قان‌لارین سایه‌سینده و میلّتیمیزین دیرنیشی ایله قوزئی آذربایجاندا قورولان قوتسال باغیمسیز “قوزئی آذربایجان جومهوریتی” واسطه‌سی ایله میلّتیمیز بوگون دونیادا و بیرلشمیش میلّتلر تتشکیلاتیندا تمثیل اولماقدادیر. آذربایجانین کئچیردیگی قانلی قارا گونلر و بنده چکیلدیگی بونجا ایللره رغما میلّی ایراده‌سی هئچ بیر زامان اؤلمه‌دی و میلّی دیرنیش هر زامان دوام ائتدی. گونوموزده اولوسوموزون میلّی قورتولوش و بوتؤولوگونو یئنیدن تأسیس ائتمک اۆچون دئموکراتیک موجادیله‌سی گونئی آذربایجاندا دوام ائتمکده‌دیر.
بو گون
شوبهه‌سیز گونوموزده میلّی تاریخیمیزین ان حساس چاغلاریندان بیرینی کئچیریریک. بو حساس گونلرده آنا یوردوموز آذربایجان گلن گونلری‌نین یازغیسینی یازاجاق کیمی گؤرونمکده‌دیر.
– بوگون ایران آدلانان جوغرافیادا قاجار دؤورونون سونونا دک آذربایجان هر زامان اکونومی، کولتور، بیلیم و صنعت ساحه‌لرینده اؤنجول و ان باشاریلی بؤلگه اولوبدور. یالنیز پهلوی شاهلیغینین باشلاماسیندان بو گونونه قدر آذربایجان بیلینجلی و سیستملی بیر شکیلده گئری ساخلانیلیب هر چئشید گلیشمه اؤزللیکله اکونومیک ایره‌لیلمه انگللنیبدیر. فارس اتنیک کیملیگی اوزرینه قورولو شاهلیق و شریعت رئژیملری آذربایجانداکی تاریخی دؤولتچی‌لیک و ظلمه قارشی عصیان روحونو بوغماق اۆچون خالقیمیزی بیلگیسیزلیک، یوخسوللوق، سفالت و مجبوری کؤچه محکوم ائدیبلر.
– ایران حاکیمیتی بو گون ده دینی اویونجاق ائده‌رک امتچیلیک آدی آلتیندا آذربایجان تورک میلّتینی فارسلاشدیرماغی و ایران-فارس سیستمی ایچینده ائریتمگی پلانلاشدیریر و اؤز آرت نیتلرینی گرچکلشدیرمک اۆچون دورمادان چالیشیر. فقط اولو و آییق اولوسوموزون بو خوصوصدا موکمل دوشوندوگونه و داوراندیغینا گؤره میلّی دوشمنلریمیزین قوردوغو پلان‌لار هئچ بیر نتیجه وئرمه‌ییبدیر.
– اؤتن سکسن ایلده ایران آدلانان اؤلکه‌ده حاکم اولان ایرقچی سیستم گونئی آذربایجان تورکلوگونو باشدا قوزئی آذربایجان اولماق اوزره بوتون تورک دونیاسیندان آییرماق اۆچون الیندن گلنی اسیرگمه‌ییب، هر تورلو یالان، اینکار، ساختاکارلیق، اویدورما و جایدیرمانی روا گؤروبدور. فارس شووئنیزمی بو هدفه وارماق اۆچون میلّتیمیزه ساختا و اویدورما کیملیک دوزلتمگه قالخیشیب “آذری” دیلی و کیملیگی یالانینی اورتایا آتیبدیر کی میلّتیمیزین تاریخی شعور و بیلینجینین سایه‌سینده هئچ بیر سونوج الده ائده بیلمه‌ییبدیرلر.
– ایران آدلانان اؤلکه‌ده “میلّی مسله” باش‌لیجا سورون اولوب “محکوم میلّتلر و خالق‌لار”ین اویانیشی ایله فارس ایرقچیلیگینین سیاسی سیستمی یوخ اولماغا اوز قویوبدور.
– آذربایجان میلّی حرکتی گئریچی-ایرقچی فارس حاکیمیتی‌نین باسغیلارینا رغما آذربایجان تورک میلّتینین میلّی دیرچلیشینی بسلمکده و چاغداش میلّی ایستکلر زمینینده و دئموکراتیک پرنسیپلر اساسیندا سیاسی، اکونومیک، کولتورل و توپلومسال آلانلاردا بیر گوج مرکزی حالینا گلرک گونئی آذربایجانی تمثیل حاقینی الده ائتمکده‌دیر.
– بو گون ایرانی بیر آرادا توتماق و مملکتین اراضی بوتونلوگونو قوروماق آدینا فارس ایرقچیلیگینین یوروتدوگو فارس اولمایان هر شئیی اریتمه و یوخ ائتمه سیاستی سونوجوندا میلّی-مدنی وارلیغیمیز یوخ اولماق تهلوکه‌سی ایله قارشی قارشییادیر. آذربایجان تورک میلّتی میلّی ظلمه معروض قالمیش بیر میلّت کیمی کئچن سکسن ایلده یورودولن شؤونیست حاکمیتدن آغیر ضربه‌لر آلیب کولتورل و معنوی آلت یاپیلاری جدی ضررلر گؤروبدور. بو وضعیت میلّتیمیزی اؤزونو مۆدافیعه ائتمک مجبوریتینده بوراخیب، میلّتیمیزه “مشروع مودافعه” حاقینی دوغوروبدور. بو دوروما ایستیناداً، دئموکراتیک و مدنی موجادیله یولونو سئچن میلّتیمیزین، دونیالیق اینسان حاق‌لاری بیاننامه سینده و اولوس‌لار آراسی حوقوقدا تانینان “سلف دترمیناسیون- اؤز موقدراتینی تعیین ائتمه حاقی”ندان ایستیفاده ائتمه شرطلری ساغلانیبدیر.
آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتینین اینانج‌لاری و دوشونجه آلت یاپیسی آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتینا گؤره، آذربایجانین میلّی چیخارلارینی مرکزده گؤرن میلّی مفکوره، موجادله میزین تملینی اولوشدورماقدادیر. آذربایجاندا میلّی حرکت دوشونجه‌سینین اؤزلوگو اولان “تورکلوک”، “آذربایجانلیلیق” ایله بیرلیکده میلّی بیلینجیمیزین جؤوهری دیر. بئله‌لیکله “آذربایجان وطنی” و “تورک میلّتی” اینانجیمیزین ایکی تمل داشی اولوب، “میلّت‌لشمک، دؤولت‌لشمک و بوتؤولشمک” قورامی یولوموزون ایشغیدیر.
آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی آذربایجانین میلّی وارلیغنا قارشی آپاریلان یاغما و تالانی دوردورماغین تک یولونون ایره‌لی سویه‌ده تشکیلاتلانما و اوزمانلاشمادا گؤرور و آشاغیدا ساییلان ایلکه و اینانج‌لاری منیمسه ییر؛
– آذربایجان تورک میلّتی ایشسیزلیک، یوخسوللوق، مجبوری کؤچ و هر تورلو مادی و معنوی بحران و باسغیدان قورتولاراق سعادت و ریفاها قووشمالیدیر.
– آذربایجان تورک میلّتی هر تورلو صینیف، جینسیت، اینانج و باشقا آیریملاردان اوزاق و چاغداش دونیا استانداردلارینا اویغون، ائشیلدیک و موساوات ایچینده بیر یاشام سورمه لیدیر.
– آذربایجان وطنی و تورک میلّیتی اساسیندا، میلّی مفکوره و دوشونجه زمینینینده آذربایجان تورک میلّتینین اؤز گلجگینی و میلّی موقددراتینی تعیین ائتمک حاقی گئری قازانیلمالیدیر.
– پارچالانمیش یوردوموزون بوتؤولشمه‌سینه ایمکان و زمین یارادیلمالیدیر.
آ م د ت مرامنامه‌سی مای ۲۰۱۱ ده یئنیدن گؤزدن کئچیریلیبدیر.
تاکتیک و استراتئژی
ایستراتژیلر
یوخاریدا قئید اولان خوصوصلاری دیقته آلاراق آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی آذربایجان تورک میلّتینین میلّی چیخارلاری اوغروندا موجادیله‌سینی دوام ائدهجکدیر. بو یولداکی ایستراتئژیسی ایسه آشاغیدا قئید اولونانلاردان عیبارتدیر؛
- آذربایجان تورک میلّتینین ایچینده میلّی اویانیش سورجینی ایره‌لی سوردورمک.
- آذربایجان تورک میلّتینین بوتون قاتمانلاریندا میلّی غرور و میلّی بیرلیک روحو یاراتماق.
- میلّتیمیزه قارشی یورودولن شؤونیست پولیتیکالاری انگللمک و دوردورماق اۆچون چالیشماق.
- آذربایجان تورک میلّتینین میلّی موقددراتینی تعیین ائتمک حاقینی قورامساللاشدیرماق و دوزنه کئچیرمک.
- گرکلی بوتون اورگانلاری ایله بیرلیکده مودئرن و چاغداش بیر میلّت اولماق موجادیله سی اۆچون تجروبه‌لی و اؤن گؤروشلو کادرلار یئتیشدیرمک.
- گونون دورومونا باغلی اولاراق آلتئرناتیو و دینامیک میلّی دیرنیشینی یوروتمک.
تاکتیکلر
- آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی سیویل و مدنی موجادیله‌یه اینانماقدا و هر تورلو شدت و گوبودلوقدان اوزاق دورماقدادیر. یالنیز بونونلا بیرلیکده میلّتیمیزین مشروع ساوونما حاقینین دا هر زامان قوروندوغونا قایلدیر.
- آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی، آذربایجان تورک میلّتی نین ایچینده و قوینوندا و خالقیمیزلا چیگین چیگینه دیرنیش اؤزک‌لری (حجره‌لری) یاراتماقلا سیاسی، اکونومیک، اجتماعی و کولتورل دیرنیش و موجادیله نی اورگانیزه ائتمه‌یه چالیشماقدادیر.
- گونون شرطلرینی دقته آلاراق آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی یورد ایچینده گیزلی شکیلده اورگانیزه اولوب چالیشماقدادیر.
- میلّی موجادیله‌نین یولوندان جایدیریلماسینا انگل اولماق اۆچون آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی دواملی شکیلده بیلگی و اینفورماسیا توپلاییب اونلاری آنالیز ائدهجکدیر.
- آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی اؤزونو گئنل آذربایجان میلّی حرکتینین بیر پارچاسی اولاراق گؤرمکده و بوتون میلّی حرکت قوروم، قورولوش و قاتمانلارین بیرلیکده و کووردینه‌لی حرکت ائده بیلمه‌سی اۆچون آکتیو چالیشما یورودجکدیر.[۷]
خاریجده‌کی نوماینده‌لر
آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی گیزلین و یاری گیزلین موباریزهیه ایناندیغی اۆچون ایللر بویو هر هانسی‌سا عوضوونو تانیتدیرماقدان وازگئچیب. ایلک سؤزچوسو داوود توران اولوبدور. تشکیلات ایلک سؤزچوسونو تانیتدیردیقدان سونرا تام گیزلی تشکیلات‌دان یاری گیزلی موباریزهیه یؤنلندیریلمیشدیر. سؤزچو؛ سایین بابک چلبییانلی بین‌الخلق علاقه لر سوروملوسو؛ سایین کریم اصغری آراشدیرما کومیته‌سی صدری و تشکیلات خبر اورقانی باش کاتیبی؛ سایین بابک شاهید خاریجی دیللر سرویسی سوروملوسو؛ سایین آیدین سلیمی گنجلر قولو صدری؛ سایین وحید بهادری [۸]
قایناقلار
- ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-01-07. یوْخلانیلیب2015-12-26.
- ^ ANRO Condemned Harassment of Religious Minorities in South Azerbaijan[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ The Azerbaijan National Resistance Organization (ANRO)’s manifesto about terrorist incidents in Turkey and its impacts on South Azerbaijan. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-09-07. یوْخلانیلیب2017-09-05.
- ^ The Tenth Anniversary of “Azerbaijan National Resistance Organization ” Was Commemorated. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-09-08. یوْخلانیلیب2017-09-05.
- ^ AMDT’nın 11.Kuruluş Yıldönümü Toplantıları Gerçekleşti
- ^ İran Türklerinden İsrail Devletine İtiraz Mektubu. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-09-07. یوْخلانیلیب2017-09-06.
- ^ آذربایجان میلّی دیرنیش تشکیلاتی نین اینانج‌لار تمه‌لی (مرامنامه)[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ آذربایجان میلی دیرنیش تشکیلاتی خاریج قولو یؤنتیم یئنیلنمه‌سی ایله باغلی بیلدیری[دائمی اولو باغلانتیلی]