آزتکلر
 | بۇ صفحهده تاپیلان بعضی یازیلار تۆرک دیلی یازی قۇراللارینا اۇیغون دئییلدیر. |
== آزتئکلر، بوگونکو اورتا مکزیک بؤلگه سینده ۱۴. و ۱۶. یوز ایللر آراسین‌دا یاشامیش بیر اورتا آمئریکا خالقی‌دیر. زنگین بیر میتولوژی و کولتورل میراثا صاحیب آزتئکلرین باشکندی، گونوموزده مکزیکو'نون اولدوغو Texcoco گؤلو'نون اورتاسین‌دا یئر آلان Tenochtitlan شهری دی. آزتئکلر، بویوک بیر اویغارلیق ( تمدن ) قورموشلاردی. Hernan Cortes 'ین مکزیک'ی توپراغا قاتما سیراسین‌دا یاپیلان و Tenochtitlan محاصره سی اولاراق بیلینن ساواش سونوجوندا آزتئکلر یانیلمیش و گوجلرینی ایتیرمیشلردیر. آیریجا دونیانین اان بویوک پیرامیدی مکزیک'ده Cholula de Rivadabia 'دا بولونور. آزتئکلره عایید پیرامید ۱۸۲.۱۰۷ مئترمربع آلان اوزه رینه قورولموشدور و یوکسکلیگی ۵۴ مئتر‌دیر. ==
ایچینده کیلر
۱ آزتئک اویغارلیغی
2 Tenochtitlan شهری
3 آزتئک یازی‌سی
آزتئک اویغارلیغی
۱۳ میلیونلوق بیر نفوسدان اولوشان چوخ بویوک و زنگین بیر ایمپراتورلوق اولان آزتئکلر گلیشمیش کشاورزی یؤنتئم لرینه، اوزلرینه مخصوص بیر دینه، تقویمه، آلفابئته صاحیبدیلر. آزتئکلری کشف ائدنلر ایسپانیوللار اولدو. هئرنان کورتئس و اونون اؤزه ل اوردوسو آزتئک پایتختی اولان تئنوچتیتلان´آ گئدرکن Popocateptel وولکانیک داغینین یانیندان کئچدیلر و ایلک کز بیر وولکان گؤرموش اولدولار. آداملاری و کورتئس باشکنده چاتدیقلاریندا آزتئک ایمپراتورو مونتئزوما اونلاری قارشیلاماق ایچین گوزله ییردی. آزتئک ایمپراتورو گؤز قاماشدیریجی البسه لر گئیمیشدی. او، کورتئس و آداملارینین باشکنده گیرمه سینه اجازه وئردی. کورتئسین ساده جه ۶۰۰ سربازی واردی و آزتئک ایمپراتورو اونلاری راحاتجا یوخ ائتدیره بیلیردی. آنجاق آزتئک تقویمینه گؤره بو ایل چوخ اؤزه ل بیر ایل‌دی. اینانجلارینا گؤره بو ایلده Quetzalcoatl آدلی بیر تانری آزتئکلری یوخ ائده جک دی. بو تانرینین افسانه ده کی تعریف لری کورتئس-ه چوخ بنزه ییردی. بو اوزدن آزتئک ایمپراتورو، کورتئس'ین تانری اولدوغونا قرار وئردی. کورتئس باشکند ده بیرنئچه گون گئچیردیک دن سونرا گوونده اولمادیغینی سئزدی. حایات دا قالمالارینی ساغلایان تک شئیین ایمپراتورون وارلیغی اولدوغونو دوشوندو. بو ندنله آزتئکلری دانئتیم آلتینا آلابیلمک ایچین ایمپراتورو توتساق آلمایا قرار وئردیلر. کورتئس بیرنئچه آی داها شهرده قالدیقدان سونرا آیریلدی. او گئتدیک دن سونرا باشقا ایسپانیوللار آزتئک لره سالدیردیلار. کورتئس یئنی اوردوسویلا گئری گلدیگینده Cuitlahuac ایمپراتور اولموشدو. آنجاق بونو بیلمه ین کورتئس، آزتئکلری کونترول آلتینا آلماق ایچین مونتئزوما'یی اسیر توتدو و خالقی ائتکیله مک ایچین اونو شاهلیق سارایینین دامینا چیخاردی. آنجاق خالق اونلارا داش آتاراق تپکی‌سینی گؤستردی. آتیلان داشلاردان بیری مونتئزوما'نین اؤلومونه ندن اولدو. ۱۵۲۱'ده آزتئکلر تسلیم اولانا قدر ۴ آی ساواش اولدو .
Tenochtitlan شهری
آزتئک ایمپراتورلوغو'نون پایتختی اولان شهر ۱۳۰۰ ایللرین‌ده Texcoco گؤلو'نون اوزه رینده کی بیر دیزی آدایا آزتئک تانریلارین‌دان بیری اولان Huitzilopochtli 'نین تاپیناغی ( عبادتگاه ) اطرافینا قورولدو. شهرده بینالار Coatepantli آدین‌دا ۲،۵-۳ مئتره یوکسکلییینده کی دووارلارلا چئوریلیدی. بینالارا گیریشی ساغلایان ۴ قاپی بولونوردو. شهرین اورتاسین‌دا بویوک تاپیناق واردی. بو تاپیناق ایچینده ایکی عدد تاپیناق واریدی . بونلاردان بیری ساواش تانری‌سی Huitzilopochtli 'یه دیگری ده یاغمور تانری‌سی Tlaloc'آ عایدیدی . باشکند ۱۵۰۰'لره گلیندیگینده ۳۰۰.۰۰۰ کیشی‌لیک نوفوسا صاحیب اولدو.
آزتئک یازی‌سی
آزتئک یازی‌سی دا مایا یازی‌سی کیمی، ایدئوگراملارین و سسلری بلیردن فونئتیک سمبوللارین بیر قاریشیمین‌دان اولوشموشدور. یعنی بازی رسیم کاراکتئرلری نسنه لری و دوشونجه لری ایفاده ائدرکن، بعضی لری ده سسلری ایفاده ائدیردی . اؤرنه یین بیر مکزیک شهری اولان جواتلان ("ایلانلارین یئری") شهرینین آدی جواتل هئجه سینی دیله گتیرن ایلان رسمینین یعنی سیرا دیش ("تلان") ایشارتینین بلیردیلمه سیله یازیلیردی. عینی شکیلده Coatepec ("ایلان‌لی تپه نین یئری") آدی یینه ایلان هئجه‌سینی دیله گتیرن ایلان رسمینین یعنی سیرا تپه ("tepec") ایشارتینین بلیردیلم سیله یازیلیردی . الده کی موجود آزتئک ال یازمالارینین سایی‌سی ۵۰۰ جیواریندادیر.