Kərkük mühafəzəsi
| mühafəza | |
| Kərkük mühafəzəsi | |
|---|---|
| ərəb. محافظة كركوك kürd. پارێزگای کەرکووک süry. ܟܪܟ ܣܠܘܟ türk. Kerkük ili | |
|
35°22′ şm. e. 44°08′ ş. u.HGYO |
|
| Ölkə | İraq |
| İnzibati mərkəz | Kərkük |
| Ən böyük şəhərləri | Kərkük |
| Qubernator | Nəcməddin Kərim |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi | 9,679 km² |
Hündürlük
|
|
| Saat qurşağı | +3 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 1,548,200[1] nəfər (2015) |
| Əhalinin sıxlığı | 15.995 nəfər/km² |
| Etnik tərkib |
Kürdlər Ərəblər Türkmanlar Aysorlar |
| Dini tərkib |
İslam Xristianlıq |
| Rəsmi dillər |
Kürd dili Ərəb dili Türk dili |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | IQ-KI |
| Telefon kodu | +(964) 50 |
| Poçt indeksi | 36001[2] |
 |
|
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kərkük mühafəzəsi (ərəbcə: محافظة كركوك) – İraqda inzibati-ərazi vahidi.
Coğrafiyası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Kərkük mühafəzəsi Ərbil, Səlahəddin və Süleymaniyyə mühafəzələri ilə həmsərhəddir. 1947-ci ildə 20,355 km² ərazisi olan Kərkük mühafəzəsi inzibati cəhətdən Çəmçəməl, Daquq, Kərkük və Kifri qəzalarına bölünürdü. 1962-ci ildə elin ərazi bölgüsünə dəyişiklik edildi və artıq o, Çəmçəməl, Həvicə, Kərkük, Kifri və Tuzxurmatu qəzalarından ibarət oldu. 1962-ci ildə yeni qəzaların yaradılmasına baxmayaraq mühafəzənin ümumi ərazisi dəyişikliyə məruz qalmamışdı. 1970-ci ildən başlayaraq Kərkük mühafəzəsindən bəzi qəzalar qoparılaraq qonşu mühafəzələrə birləşdirildi. 1975-ci ildə Kərkük elinin Çəmçəməl və Kalar qəzaları qoparılaraq Süleymaniyyə mühafəzəsinə, Kifri qəzası Diyala mühafəzəsinə, Tuzxurmatu qəzası isə Səlahəddin mühafəzəsinə birləşdirildi. 1976-cı ildə Kərkük mühafəzəsinin adı dəyişdirilərək Ət-Təmim adlandırıldı. 1997-ci ildə artıq Kərkük mühafəzəsinin ərazisi xeyli azalaraq 9,679 km²-ə qədər endi, hazırda mühafəzənin sahəsi 10,282 km² təşkil edir və inzibati mərkəzi Kərkük şəhəridir.
Əhalisi
[redaktə | vikimətni redaktə et]| İllər | Əhali[3] |
|---|---|
| 1935 sa. | 223,634[4] |
| 1947 sa. | 286,005[4] |
| 1957 sa. | 388,839[4] |
| 1965 sa. | 474,000[4] |
| 1977 sa. | 495,425[4] |
| 1987 sa. | 601,219[4] |
| 1997 sa. | 753,171[4][5] |
| 2003 r.t. | 839,121[5][6] |
| 2007 r.t. | 902,019[7] |
Etnik tərkib
[redaktə | vikimətni redaktə et]1957-ci ildə aparılmış rəsmi siyahıya almanın 1959-cu ildə açıqlanmış yekun nəticələrinə əsasən Kərkük mühafəzəsində əhalinin 45%-ni (təxminən 180 min nəfər) İraq türkmanları təşkil edirdi.[8][9][10][11]
| Etnik qrup |
Kərkük mühafəzəsi (1957) | Kərkük şəhəri (1957) | ||
|---|---|---|---|---|
| Əhali | % | Əhali | % | |
| kürd | 187 593 | 48.23% | 40 047 | 33.26% |
| ərəb | 109 620 | 28.18% | 27 127 | 22.53% |
| türkman | 83 371 | 21.44% | 45 306 | 37.63% |
| aysor | 1 605 | 0.41% | 1 509 | 1.25% |
| yəhudi | 123 | 0.03% | 101 | 0.08% |
| digər | 6 627 | 1.70% | 6 312 | 5.24% |
| cəmi | 388 939 | 100% | 120 402 | 100% |
İnzibati-ərazi bölgüsü
[redaktə | vikimətni redaktə et]| Qəzaları | Əhali, 2003 r.t. |
|---|---|
| Kərkük qəzası | 622,249[13] |
| Havicə qəzası | 151,267[13] |
| Daquq qəzası | 40,237[13] |
| Dibs qəzası | 34,254[13] |
| Cəmi | 848,007[13] |
Nahiyələr
[redaktə | vikimətni redaktə et]| Yaşayış məntəqəsi | Əhali (2008)[14] |
|---|---|
| Kərkük qəzası | 961 411 |
| Kərkük nahiyəsi | 702 809 |
| Qaraəncir nahiyəsi | 130 846 |
| Leylan nahiyəsi | |
| Multaqa nahiyəsi | 44 988 |
| Şivan nahiyəsi | 34 895 |
| Təzəxurmatu nahiyəsi | 27 359 |
| Yayçı nahiyəsi | 20 514 |
| Daquq qəzası | |
| Daquq nahiyəsi | |
| Dibs qəzası | 95 166 |
| Altınkörpü nahiyəsi | 53 472 |
| Dibs nahiyəsi | 29 696 |
| Sərgəran nahiyəsi | 11 998 |
| Həvicə qəzası | |
| Abbasi nahiyəsi | |
| Həvicə nahiyəsi | |
| Rəşad nahiyəsi | |
| Riyad nahiyəsi | |
| Zab nahiyəsi | |
| Kərkük mühafəzası |
Şəhərləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Qəsəbələri
[redaktə | vikimətni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ "Provinces, Cities and Urban Centers – Overview : Iraq". 2018-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-14.
- ↑ Kərkük şəhərinin poçt indeksi – Cybo Global Business Directory[ölü keçid] (ing.)
- ↑ Administrative Divisions of Countries ("Statoids") Arxivləşdirilib 2008-03-20 at the Wayback Machine 1935 , 1947 , 1957 , 1965 , 1977 , 1987 , 1997 census of İraq
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Statoids (Worldwide reference for states, provinces, governorates, counties, districts, and other subdivisions of countries.) :Provinces of Iraq Arxivləşdirilib 2022-09-01 at the Wayback Machine
- ↑ 1 2 World Gazetteer :Irak: divisions administratives (population et superficie) Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine
- ↑ Iraq's 2003 Official Census by Ministries of Trade and Planning for the Food Coupon Distribution for the UN Oil-for-Food Program
- ↑ Inter-Agency Information and Analysis Unit (İAU): Iraq Information Portal :Kirkuk Governorate Profile Arxivləşdirilib 2011-02-06 at the Wayback Machine
- ↑ "Statistical Compilation Relating to the Population Census of 1957 (in Arabic), I, Part IV, 170," Iraq, Ministry of the Interior, in Hanna Batatu, The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq (Princeton: Princeton University Press, 1989), p. 913; David McDowall. A modern history of the Kurds Arxivləşdirilib 2021-12-18 at the Wayback Machine. London: I.B. Tauris, 2007, p. 3. ISBN 9781850434160
- ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO) :The Turkmen of Iraq: Underestimated, Marginalized and exposed to assimilation Terminology Arxivləşdirilib 2017-10-18 at the Wayback Machine
- ↑ "Turkmen Nature of Kerkuk". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-21.
- ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO) :Iraqi Turkmen: Update on the Situation of Iraqi Turkmen Arxivləşdirilib 2021-11-29 at the Wayback Machine
- ↑ 1957-ci ildə aparılmış siyahıya almanın ilkin nəticələri
- ↑ 1 2 3 4 5 GeoHive (Global Statistics is a collection of tables and graphs providing a statistical look at countries, their population, area, capital, main cities, etc.) :Administrative units the Republic of Iraq — Kirkuk Arxivləşdirilib 2011-08-19 at the Wayback Machine
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2020-11-12 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-16.
 | Coğrafiya haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | İraq haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
