Koryo-saram: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
8 mənbə arxivləşdirildi və 0 keçid ölü olaraq işarələndi.) #IABot (v2.0.9.5
Sətir 8: Sətir 8:
|ərazi1 = {{UZB}}
|ərazi1 = {{UZB}}
|sayı1 = 174.200
|sayı1 = 174.200
|ref1 = <ref>{{Cite web|url=https://www.gazeta.uz/ru/2021/08/20/ethnic-groups/|title = Опубликованы данные об этническом составе населения Узбекистана|date = 20 August 2021}}</ref>
|ref1 = <ref>{{Cite web|url = https://www.gazeta.uz/ru/2021/08/20/ethnic-groups/|title = Опубликованы данные об этническом составе населения Узбекистана|date = 20 August 2021|access-date = 2 May 2024|archive-date = 23 August 2021|archive-url = https://web.archive.org/web/20210823170555/https://www.gazeta.uz/ru/2021/08/20/ethnic-groups/|url-status = live}}</ref>
|ərazi2 = {{RUS}}
|ərazi2 = {{RUS}}
|sayı2 = 153.156
|sayı2 = 153.156
|ref2 = <ref name="этнорф2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010]</ref>
|ref2 = <ref name="этнорф2010">{{Cite web |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |title=Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010 |access-date=2024-05-02 |archive-date=2021-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211223052305/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |url-status=live }}</ref>
|ərazi3 = {{KAZ}}
|ərazi3 = {{KAZ}}
|sayı3 = 102.804
|sayı3 = 102.804
Sətir 17: Sətir 17:
|ərazi4 = {{KGZ}}
|ərazi4 = {{KGZ}}
|sayı4 = 17.094
|sayı4 = 17.094
|ref4 = <ref>{{cite web |title=Total population by nationality - Open Data - Statistics of the Kyrgyz Republic |url=http://www.stat.kg/en/opendata/category/312/ |website=www.stat.kg}}</ref>
|ref4 = <ref>{{cite web |title=Total population by nationality - Open Data - Statistics of the Kyrgyz Republic |url=http://www.stat.kg/en/opendata/category/312/ |website=www.stat.kg |access-date=2024-05-02 |archive-date=2017-06-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170616085728/http://www.stat.kg/en/opendata/category/312/ |url-status=live }}</ref>
|ərazi5 = {{UKR}}
|ərazi5 = {{UKR}}
|sayı5 = 12.711
|sayı5 = 12.711
|ref5 = <ref>{{Cite web|url=http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/nationality_population/nationality_popul1/select_5/?botton=cens_db&box=5.1W&k_t=00&p=50&rz=1_1&rz_b=2_1%20%20%20%20%20%20%20&n_page=3|title=сеукраїнський перепис населення 2001 - Результати - Національний склад населення, мовні ознаки, громадянство - Розподіл населення за національністю та рідною мовою - корейці|website=www.2001.ukrcensus.gov.ua}}</ref>
|ref5 = <ref>{{Cite web|url=http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/nationality_population/nationality_popul1/select_5/?botton=cens_db&box=5.1W&k_t=00&p=50&rz=1_1&rz_b=2_1%20%20%20%20%20%20%20&n_page=3|title=сеукраїнський перепис населення 2001 - Результати - Національний склад населення, мовні ознаки, громадянство - Розподіл населення за національністю та рідною мовою - корейці|website=www.2001.ukrcensus.gov.ua|access-date=2024-05-02|archive-date=2015-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518141328/http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/nationality_population/nationality_popul1/select_5/?botton=cens_db&box=5.1W&k_t=00&p=50&rz=1_1&rz_b=2_1%20%20%20%20%20%20%20&n_page=3|url-status=live}}</ref>
|ərazi6 = {{TKM}}
|ərazi6 = {{TKM}}
|sayı6 = 2.500
|sayı6 = 2.500
Sətir 29: Sətir 29:
|ərazi8 = {{BLR}}
|ərazi8 = {{BLR}}
|sayı8 = 400
|sayı8 = 400
|ref8 = <ref>{{cite web|url=https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/345/34515eeb3bb5f4ea5ca53b72290e9595.pdf|language=ru|title=НАЦИОНАЛЬНЫЙ СТАТИСТИЧЕСКИЙ КОМИТЕТ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ|page=32}}</ref>
|ref8 = <ref>{{cite web|url=https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/345/34515eeb3bb5f4ea5ca53b72290e9595.pdf|language=ru|title=НАЦИОНАЛЬНЫЙ СТАТИСТИЧЕСКИЙ КОМИТЕТ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ|page=32|access-date=2024-05-02|archive-date=2021-02-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20210203043104/https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/345/34515eeb3bb5f4ea5ca53b72290e9595.pdf|url-status=live}}</ref>
|ərazi9 = {{EST}}
|ərazi9 = {{EST}}
|sayı9 = 208
|sayı9 = 208
|ref9 = <ref>{{cite web|url=https://andmed.stat.ee/en/stat/rahvaloendus__rel2021__rahvastiku-demograafilised-ja-etno-kultuurilised-naitajad__rahvus-emakeel/RL21428/table/tableViewLayout2|title=POPULATION, 31 DECEMBER 2021 by Year, Ethnic nationality, Place of residence and Sex}}</ref>
|ref9 = <ref>{{cite web|url=https://andmed.stat.ee/en/stat/rahvaloendus__rel2021__rahvastiku-demograafilised-ja-etno-kultuurilised-naitajad__rahvus-emakeel/RL21428/table/tableViewLayout2|title=POPULATION, 31 DECEMBER 2021 by Year, Ethnic nationality, Place of residence and Sex|access-date=2 May 2024|archive-date=11 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190611131932/http://pub.stat.ee/px-web.2001/Dialog/varval.asp?ma=PO0222U&ti=POPULATION+BY+SEX%2C+ETHNIC+NATIONALITY+AND+COUNTY%2C+1+JANUARY.+ADMINISTRATIVE+DIVISION+AS+AT+01.01.2018&path=..%2FI_Databas%2FPopulation%2F01Population_indicators_and_composition%2F04Population_figure_and_composition%2F&lang=1|url-status=live}}</ref>
|dili = [[Rus dili|Rusca]], [[Koryo-mar dili|Koryo-mar]]
|dili = [[Rus dili|Rusca]], [[Koryo-mar dili|Koryo-mar]]
|dini = [[Şərqi Ortodoks Kilsəsi]], [[Protestantlıq]], [[Buddizm]], [[Roma-Katolik kilsəsi]] və [[İslam]] {{sfn|Schlyter|2004|loc=Footnote 10}}
|dini = [[Şərqi Ortodoks Kilsəsi]], [[Protestantlıq]], [[Buddizm]], [[Roma-Katolik kilsəsi]] və [[İslam]] {{sfn|Schlyter|2004|loc=Footnote 10}}
Sətir 52: Sətir 52:
assimilyasiya prosesi sürətlə getsə də, [[Koreya mədəniyyəti]]nin bəzi elementlərini, o cümlədən Koreya adlarını qoruyub saxlamışlar. Koryo-saram mətbəxi bütün keçmiş [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]] ərazisində populyarlaşmış, morkovka yeməyi indi də yerli ərzaq mağazalarında geniş şəkildə satılmaqdadır.
assimilyasiya prosesi sürətlə getsə də, [[Koreya mədəniyyəti]]nin bəzi elementlərini, o cümlədən Koreya adlarını qoruyub saxlamışlar. Koryo-saram mətbəxi bütün keçmiş [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]] ərazisində populyarlaşmış, morkovka yeməyi indi də yerli ərzaq mağazalarında geniş şəkildə satılmaqdadır.


Koryo-saramların əhəmiyyətli bir hissəsi iqtisadi və ya mədəni səbəblərə görə ya müvəqqəti, ya da daimi olaraq [[Cənubi Koreya]]ya köçüb. [[Rusiya–Ukrayna müharibəsi]], xüsusilə 2022-ci ilin [[qış]]ında başlamış [[Rusiya–Ukrayna müharibəsi (2022–hal-hazırda)|Rusiyanın Ukraynanı işğalı]] [[Ukrayna]]da məskunlaşmış bir necə min etnik koreyalını təhlükəsizlik baxımından [[Cənubi Koreya]]ya köçməyə sövq etmişdir.<ref name=":9">{{Cite web |last= |first= |date=March 28, 2023 |title=Ukrainian Refugees of Korean Descent Seek Fresh Start in South Korea |url=https://www.asiapacific.ca/publication/ukrainian-refugees-korean-descent-seek-fresh-start-south |access-date=2023-10-08 |website=Asia Pacific Foundation of Canada |language=en}}</ref><ref name=":3">{{Cite web |last=Rinna |first=Anthony |date=2022-08-17 |title=A Land They Never Knew: Ethnic Koreans From Ukraine Seeking Help in the ROK |url=https://sinonk.com/2022/08/17/a-land-they-never-knew-ethnic-koreans-from-ukraine-seeking-help-in-the-rok/ |access-date=2023-10-08 |website=Sino-NK |language=en-US}}</ref>
Koryo-saramların əhəmiyyətli bir hissəsi iqtisadi və ya mədəni səbəblərə görə ya müvəqqəti, ya da daimi olaraq [[Cənubi Koreya]]ya köçüb. [[Rusiya–Ukrayna müharibəsi]], xüsusilə 2022-ci ilin [[qış]]ında başlamış [[Rusiya–Ukrayna müharibəsi (2022–hal-hazırda)|Rusiyanın Ukraynanı işğalı]] [[Ukrayna]]da məskunlaşmış bir necə min etnik koreyalını təhlükəsizlik baxımından [[Cənubi Koreya]]ya köçməyə sövq etmişdir.<ref name=":9">{{Cite web |last= |first= |date=March 28, 2023 |title=Ukrainian Refugees of Korean Descent Seek Fresh Start in South Korea |url=https://www.asiapacific.ca/publication/ukrainian-refugees-korean-descent-seek-fresh-start-south |access-date=2023-10-08 |website=Asia Pacific Foundation of Canada |language=en |archive-date=2023-10-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007080736/https://www.asiapacific.ca/publication/ukrainian-refugees-korean-descent-seek-fresh-start-south |url-status=live }}</ref><ref name=":3">{{Cite web |last=Rinna |first=Anthony |date=2022-08-17 |title=A Land They Never Knew: Ethnic Koreans From Ukraine Seeking Help in the ROK |url=https://sinonk.com/2022/08/17/a-land-they-never-knew-ethnic-koreans-from-ukraine-seeking-help-in-the-rok/ |access-date=2023-10-08 |website=Sino-NK |language=en-US |archive-date=2023-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231013045910/https://sinonk.com/2022/08/17/a-land-they-never-knew-ethnic-koreans-from-ukraine-seeking-help-in-the-rok/ |url-status=live }}</ref>


[[Saxalin adası]]nda adətən [[Saxalin koreyalıları]] olaraq adlandırılan ayrıca etnik [[koreyalılar|Koreya]] icması da var. Bəziləri özünü Koryo-saram mənsubiyyətində olduğunu qəbul etsə də, əksəriyyəti bununla razılaşmır və ayrı icma olduqlarını ifadə edirlər.
[[Saxalin adası]]nda adətən [[Saxalin koreyalıları]] olaraq adlandırılan ayrıca etnik [[koreyalılar|Koreya]] icması da var. Bəziləri özünü Koryo-saram mənsubiyyətində olduğunu qəbul etsə də, əksəriyyəti bununla razılaşmır və ayrı icma olduqlarını ifadə edirlər.

13:59, 5 may 2024 tarixinə olan versiya

Koyro-saram
kor. 고려사람
rus. Корё сарам
Ümumi sayı
500.000
Yaşadığı ərazilər
Özbəkistan Özbəkistan 174.200 [1]
Rusiya Rusiya 153.156 [2]
Qazaxıstan Qazaxıstan 102.804 [3]
Qırğızıstan Qırğızıstan 17.094 [4]
Ukrayna Ukrayna 12.711 [5]
Türkmənistan Türkmənistan 2.500 [6]
Tacikistan Tacikistan 634 [7]
Belarus Belarus 400 [8]
Estoniya Estoniya 208 [9]
Dili

Rusca, Koryo-mar

Dini

Şərqi Ortodoks Kilsəsi, Protestantlıq, Buddizm, Roma-Katolik kilsəsi və İslam [10]

Daxildir
Koreyalılar
Əhatə edir
Keçmiş Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının torpaqları və həmin ərazilərə qonşu bölgələr


Koyro-saram (kor. 고려사람; rus. Корё сарам) - Əsas hissəsi Rusiya Federasiyasının Uzaq Şərq federal dairəsində yaşayan etnik koreyalı toplum. Koyro-saramlar tarixən keçmiş Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının müxtəlif müttəfiq dövlətlərində yaşamışdılar.

1937-ci ildə SSRİ-nin uzaq şərq regionunda yaşayan etnik koreyalı əhali Orta Asiyaya köçmək məcburiyyətində qalıblar. Bir sıra koyro-saram mənsubiyyətində olan şəxslər Koreyanın azadlığı üçün mübarizə aparmış və həmin dövrdə Yaponiyanın hakimiyyəti altında olan vətənlərini azadlıq mübarizəsinə qoşulub. Bu şəxslərə misal olaraq Honq Beom-donu və ya Çonq Sanq-Çini misal göstərmək olar.

1937-ci ildən etibarən koyro-saramlar Sibir, Özbəkistan, Ukrayna, Özbəkistan, Tacikistan, Estoniya və Belarus kimi keçmiş SSRİ ərazilərinə səpələniblər. Təxminən 500.000 etnik koreyalı hal-hazırda keçmiş Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı ərazisində yaşamaqdadır. Rusiya Federasiyasının cənubunda (Volqoqrad ətrafında) Uzaq Şərq federal dairəsində (Vladivostok ətrafında) Qafqazda və Ukraynanın cənubunda böyük etnik koreya icmaları hələ də mövcuddur.

Hal-hazırda koyro-saramlar arasında koreya dilində danışan şəxslərin sayı sürətlə azalmaqdadır. Orta və gənc nəslin çox kiçik bir hissəsi öz ana dillərini bilirlər. Dil baxımından assimilyasiya prosesi sürətlə getsə də, Koreya mədəniyyətinin bəzi elementlərini, o cümlədən Koreya adlarını qoruyub saxlamışlar. Koryo-saram mətbəxi bütün keçmiş Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı ərazisində populyarlaşmış, morkovka yeməyi indi də yerli ərzaq mağazalarında geniş şəkildə satılmaqdadır.

Koryo-saramların əhəmiyyətli bir hissəsi iqtisadi və ya mədəni səbəblərə görə ya müvəqqəti, ya da daimi olaraq Cənubi Koreyaya köçüb. Rusiya–Ukrayna müharibəsi, xüsusilə 2022-ci ilin qışında başlamış Rusiyanın Ukraynanı işğalı Ukraynada məskunlaşmış bir necə min etnik koreyalını təhlükəsizlik baxımından Cənubi Koreyaya köçməyə sövq etmişdir.[11][12]

Saxalin adasında adətən Saxalin koreyalıları olaraq adlandırılan ayrıca etnik Koreya icması da var. Bəziləri özünü Koryo-saram mənsubiyyətində olduğunu qəbul etsə də, əksəriyyəti bununla razılaşmır və ayrı icma olduqlarını ifadə edirlər.

Mənşə

Tarixi

Rusiyanın Uzaq Şərqinə və Sibirə immiqrasiya

Orta Asiyaya deportasiya

border=none Əsas məqalə: Sovet İttifaqında koreyalıların deportasiyası

Koreyanın azad edilməsi və bölünməsi

Mövcud vəziyyət

Rusiya

Ukrayna

Mərkəzi Asiya

Cənubi Koreyaya qayıdış

Mədəniyyət və mətbəx

Turizm

İstinadlar

  1. ↑ "Опубликованы данные об этническом составе населения Узбекистана". 20 August 2021. 23 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 May 2024.
  2. ↑ "Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010". 2021-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-02.
  3. ↑ "Republic of Kazakhstan population by ethnic origin in 2020". Statistics Committee of Ministry of National Economy of Republic of Kazakhstan.
  4. ↑ "Total population by nationality - Open Data - Statistics of the Kyrgyz Republic". www.stat.kg. 2017-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-02.
  5. ↑ "сеукраїнський перепис населення 2001 - Результати - Національний склад населення, мовні ознаки, громадянство - Розподіл населення за національністю та рідною мовою - корейці". www.2001.ukrcensus.gov.ua. 2015-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-02.
  6. ↑ "今話題のニュース配信サービス". 2016-06-24 tarixində arxivləşdirilib.
  7. ↑ "Archived copy" (PDF). stat.tj. 16 January 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 June 2022.
  8. ↑ "НАЦИОНАЛЬНЫЙ СТАТИСТИЧЕСКИЙ КОМИТЕТ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ" (PDF) (rus). səh. 32. 2021-02-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-05-02.
  9. ↑ "POPULATION, 31 DECEMBER 2021 by Year, Ethnic nationality, Place of residence and Sex". 11 June 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 May 2024.
  10. ↑ Schlyter, 2004, Footnote 10
  11. ↑ "Ukrainian Refugees of Korean Descent Seek Fresh Start in South Korea". Asia Pacific Foundation of Canada (ingilis). March 28, 2023. 2023-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-08.
  12. ↑ Rinna, Anthony. "A Land They Never Knew: Ethnic Koreans From Ukraine Seeking Help in the ROK". Sino-NK (ingilis). 2022-08-17. 2023-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-08.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Koryo-saram&oldid=7607938"