Marsel Prust: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
k →İstinadlar: Qaralama şablonunda düzəliş
 
(15 istifadəçi tərəfindən edilmiş 35 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Yazıçı}}
{{vikiləşdirmək}}
⚫
1871-ci ildə, Fransa-Rusiya müharibəsinin "Frankfurt" müqaviləsi əsasında rəsmən bitdiyi gün [[Paris]]də dünyaya gəlir. Atası əslən fransız, anası isə kübar yəhudi nəslindən idi.


'''Valentin Lui Jorj Ejen Marsel Prust''' ({{lang-fr| Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust}}; {{DVTY}}) — [[Fransa]] romançısı, esseçisi və tənqidçisi. Onun ən məşhur əsəri 1913-1927-ci illər aralığında yazdığı, yeddi cilddən ibarət ''[[İtirilmiş zamanın axtarışında]]'' ({{lang-fr|À la recherche du temps perdu}}) romanıdır. O, 20-ci əsrin ən nüfuzlu yazıçı və tənqidçilərindən biri kimi qəbul edilir.<ref>Harold Bloom, ''Genius'', pp. 191–225.</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/books/first/w/white-proust.html|title=Marcel Proust|work=New York Times|access-date=13 October 2016|archive-date=16 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161116033343/http://www.nytimes.com/books/first/w/white-proust.html|url-status=live}}</ref>
Asma xəstəliyi onu ömrünün sonuna qədər təsiri altında saxlayır. 11 yaşlı Prust liseyə yazılır, lakin təhsili də xəstəliyi üzündən yarı qalır.

Foto fransız yazarı Paul Nadar tərəfindən 1887-ci ildə çəkilib.


==Həyatı==
⚫
Marsel Prust 1871-ci ildə, Fransa-Rusiya müharibəsinin "Frankfurt" müqaviləsi əsasında rəsmən bitdiyi gün [[Paris]]də dünyaya gəlir. Atası əslən fransız olub, anası isə kübar yəhudi nəslindən idi. Asma xəstəliyi onu ömrünün sonuna qədər təsiri altında saxlayır. 11 yaşlı Prust liseyə yazılır, lakin təhsili də xəstəliyi üzündən yarımçıq qalır.
Bunlara baxmayaraq, Prust ədəbiyyat bacarığı ilə önə çıxmağı bacarır və təhsilinin son ilində mükafat alır.
Bunlara baxmayaraq, Prust ədəbiyyat bacarığı ilə önə çıxmağı bacarır və təhsilinin son ilində mükafat alır.
⚫
Anasına son dərəcə bağlı olan bu zəif oğlan ana quzusu görünüşü ilə atasının əsəblərinə toxunur.
Atasının karyera sahibi olması istəkləri səbəbiylə Prust işləməyə başlayır. Lakin ömürlük xəstəliyə məhkum adı aldıqdan sonra bu işi də buraxır. Əslində, Prust çox tənbəl və kifayət qədər səbirli insan olub. Günlərlə otağından bayıra çıxmayan yazıçı, anasının vəfatından sonra daxili mühacirətə gedir. Marsel dərin fəlsəfi düşüncəli insan idi. Onu sağlığında ədəbiyyat dünyasının yarısı parlaq bir yazar, digəri isə dərk edilməyəcək qədər dərin yazıçı hesab edirdi. Prust Avropada ən çox sitat gətirilən romançıdır. Çox fərqli bir həyat tərzi yaşayan Prust gündüzlər yatar, gecələr isə romanlarını tamamlayardı. Bəzən hər hansısa bir əsərinə görə aylarla evdən bayıra çıxmazmış. Onun əlyazması fransız dilində yazılmış "[[İtirilmiş zamanın axtarışında]]" adlı 7 cilddən ibarət romanı Prustun ölümünə qədər özü tərəfindən fasiləsiz olaraq dəyişdirilib. 4800 səhifəlik bu romanı oxumaq, həqiqətən də, səbir tələb edir. Ona görə də, britaniyalıların oxumadıqlarını etiraf etməyə utandıqları kitablar arasında "İtirilmiş zamanın axtarışında" kitabı da var. 1900-1905-ci illərdə ailəsi və bütün həyatı dəyişdi. 1903-cü ilin fevral ayında Prustun böyük qardaşı Robert evləndi. Həmin ilin noyabr ayında atası öldü. Amma bununla bitmədi. 1905-ci ilin sentyabr ayında anası da öldü. Anası ölümündən öncə ona miras qoymuşdu. (6 milyon dollar və aylıq 15.000 dollarlıq sabit gəlir.) Ancaq Prust bu illərdə xəstəliyi səbəbindən ciddi şəkildə zəifləmişdi.
[[Fayl: Marcel Proust (Père Lachaise).jpg|thumb|Right|200px|Marsel Prustun məzarı]]


=== Ölümü ===
⚫
Anasına son dərəcə bağlı olan bu zəif oğlan ana quzusu görünüşü ilə atasının zəhləsini tökür.
⚫
Prust son üç ilinin demək olar ki hər gününü yataq otağında keçirdi. Gündüzlər yatar, gecələr romanını tamamlamaq üçün çalışırdı.1922-ci ildə plevmaniya xəstəliyi tutan bu tənha insan elə ənənəsinə sadiq şəkildə - evdə tək yazı yazarkən dünyasını dəyişib.


==İstinadlar==
Atasının karyera sahibi olması istəkləri nədəniylə Prust işləməyə başlayır.
{{istinad siyahısı}}


⚫
{{Xarici istinadlar}}
Lakin ömürlük xəstəliyə məhkum adı aldıqdan sonra bu işi də buraxır.


{{Qaralama}}
Əslində, Prust çox tənbəl və kifayət qədər səbrli insan olub. Günlərlə otağından bayıra çıxmayan yazıçı anasının vəfatından sonra daxili mühacirətə gedir.


⚫
[[Kateqoriya:Per-Laşez qəbiristanlığında dəfn olunanlar]]
Xəstə olmasına baxmayaraq əsgər getmək istəyi onu ordu sıralarına qatır.
[[Kateqoriya:Fransada LGBT şəxslər]]

Həyatının dönüş nöqtəsi də elə əsgərlikdən başlayır.

O düşünürdü ki, hərbi xidmətin məhdudiyyətləri olsa da, bu heç də həzz almaq imkanının əlindən alınması demək deyil.

Onun ilk sevgilisi [[Venesuela]]dan 19 yaşlı yəhudi musiqiçi və bəstəkarı [[Reynaldo Han]] olur. Marselin o vaxt 22 yaşı var idi.

Han yaraşıqlı və ekzotik, xüsusi dəbdəbəli və yüksək cəmiyyətin diqqətini özünə cəlb edən biri idi.

Marsel özü də yoxsul ailənin övladı deyildi. Hətta anası vəfat edəndə Prusta "yəhudiyə layiq" miras da qoymuşdu (2006-cı ilin qaydalarıyla 6 milyon Amerikan dollarına yaxın bir məbləğ və aylıq 15.000 dollarlıq sabit bir gəlir).
Han və Marsel eşqi onların hər ikisinə şöhrət gətirir. Prustun bir neçə böyük işlər görməyə məhz elə sevgilisi Han məcbur edir. Onlar bir müddət eşq macərası yaşayır.

Handan sonra Prust öz katibi Alfred Agostinelliyə vurulur. Alfred cavan və kifayət qədər yaraşıqlı oğlan idi.

O, qadınlarla seksə üstünlük verməsinə baxmayaraq Prustun da arzusunu ürəyində qoymurdu.

Lakin Marsel sevgililərinə qarşı çox qısqanc olduğundan onun digər qadınlarla münasibətini istəmirdi.

Elə Prustun kişilər tərəfindən ən cəlbedici xüsusiyyəti də "sevgililərini" dəli kimi qısqanması və onlara olan ehtiyacı idi.

Bir müddətdən sonra isə Alfred Prustun itaəti altında olmaqdan imtina edir və qadınlarla görüşməyə başlayır.

Bu dəlicəsinə sevən, qısqanc roman yazıçısı üçün emosional əzab ilə nəticələnir.

Prust bu qısqanclıqdan can qurtarmağın yollarını axtarır. Və nəhayət Alfred Marsel tərəfindən öldürülür.

Kişilərlə münasibətindən öncə Prustun həyatında bir neçə qız olur.

Amma o özü də xatirələrində qeyd edirdi ki, qadınlar onun ürəyincə deyil.

O, özünün homoseksual olmasını qətiyyən inkar etmirdi, əksinə öz əsərlərində uzun - uzadı bu haqda yazırdı.

O, ilk münasibətini hamıdan gizləməyə çalışsa da, bunu bacarmadı.

İllər sonra [[Adre Gid]]eyə "Nəyi bacarmasam da, homoseksualizm haqda yazmağı bacardım" deyir.

Marsel dərin fəlsəfi düşüncəli insan idi. Onu sağlığında ədəbiyyat dünyasının yarısı parlaq bir yazar, digəri isə dərk edilməyəcək qədər dərin yazıçı hesab edirdi.

Prust Avropada ən çox sitat gətirilən romançıdır. Çox fərqli bir həyat tərzi yaşayan Prust gündüzlər yatar, gecələr isə romanlarını tamamlayardı. Bəzən hər hansısa bir əsərinə görə aylarla evdən bayıra çıxmazmış.

Onun əlyazması fransız dilində yazılmış "[[İtirilmiş zamanın axtarışında]]" adlı 6 cilddən ibarət romanı Prustun ölümünə qədər özü tərəfindən fasiləsiz olaraq dəyişdirilib.

4800 səhifəlik bu romanı oxumaq, həqiqətən də, səbr tələb edir. Ona görə də, britaniyalıların oxumadıqlarını etiraf etməyə utandıqları kitablar arasında "İtirilmiş zamanın axtarışında" kitabı da var.

⚫
1922-ci ildə plevmaniya xəstəliyi tutan bu tənha insan elə ənənəsinə sadiq şəkildə - evdə tək yazı yazarkən dünyasını dəyişib.
⚫
{{Xarici istinadlar}}
⚫
[[Kateqoriya:Per-Laşez məzarlığında dəfn olunanlar]]

Səhifəsinin 07:00, 7 dekabr 2024 tarixinə olan son versiyası

Marsel Prust
fr. Marcel Proust
Doğum adı Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust
Doğum tarixi 10 iyul 1871(1871-07-10)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 18 noyabr 1922(1922-11-18)[3][4][…] (51 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi güm. ağciyər iltihabı[5]
Dəfn yeri
Təhsili
Fəaliyyəti romançı, esseist, yazıçı, ədəbi tənqidçi, şair, nasir
Əsərlərinin dili fransız dili
Janrlar esse
Tanınmış əsərləri
Mükafatları "Fəxri legion" ordeni kavaleri
İmza
Vikimənbənin loqosu Marsel Prust Vikimənbədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Valentin Lui Jorj Ejen Marsel Prust (fr. Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust; 10 iyul 1871[1][2][…], Parisin 16-cı dairəsi[d][4] – 18 noyabr 1922[3][4][…], Parisin 16-cı dairəsi[d][4]) — Fransa romançısı, esseçisi və tənqidçisi. Onun ən məşhur əsəri 1913-1927-ci illər aralığında yazdığı, yeddi cilddən ibarət İtirilmiş zamanın axtarışında (fr. À la recherche du temps perdu) romanıdır. O, 20-ci əsrin ən nüfuzlu yazıçı və tənqidçilərindən biri kimi qəbul edilir.[6][7]

Həyatı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Marsel Prust 1871-ci ildə, Fransa-Rusiya müharibəsinin "Frankfurt" müqaviləsi əsasında rəsmən bitdiyi gün Parisdə dünyaya gəlir. Atası əslən fransız olub, anası isə kübar yəhudi nəslindən idi. Asma xəstəliyi onu ömrünün sonuna qədər təsiri altında saxlayır. 11 yaşlı Prust liseyə yazılır, lakin təhsili də xəstəliyi üzündən yarımçıq qalır. Bunlara baxmayaraq, Prust ədəbiyyat bacarığı ilə önə çıxmağı bacarır və təhsilinin son ilində mükafat alır. Anasına son dərəcə bağlı olan bu zəif oğlan ana quzusu görünüşü ilə atasının əsəblərinə toxunur. Atasının karyera sahibi olması istəkləri səbəbiylə Prust işləməyə başlayır. Lakin ömürlük xəstəliyə məhkum adı aldıqdan sonra bu işi də buraxır. Əslində, Prust çox tənbəl və kifayət qədər səbirli insan olub. Günlərlə otağından bayıra çıxmayan yazıçı, anasının vəfatından sonra daxili mühacirətə gedir. Marsel dərin fəlsəfi düşüncəli insan idi. Onu sağlığında ədəbiyyat dünyasının yarısı parlaq bir yazar, digəri isə dərk edilməyəcək qədər dərin yazıçı hesab edirdi. Prust Avropada ən çox sitat gətirilən romançıdır. Çox fərqli bir həyat tərzi yaşayan Prust gündüzlər yatar, gecələr isə romanlarını tamamlayardı. Bəzən hər hansısa bir əsərinə görə aylarla evdən bayıra çıxmazmış. Onun əlyazması fransız dilində yazılmış "İtirilmiş zamanın axtarışında" adlı 7 cilddən ibarət romanı Prustun ölümünə qədər özü tərəfindən fasiləsiz olaraq dəyişdirilib. 4800 səhifəlik bu romanı oxumaq, həqiqətən də, səbir tələb edir. Ona görə də, britaniyalıların oxumadıqlarını etiraf etməyə utandıqları kitablar arasında "İtirilmiş zamanın axtarışında" kitabı da var. 1900-1905-ci illərdə ailəsi və bütün həyatı dəyişdi. 1903-cü ilin fevral ayında Prustun böyük qardaşı Robert evləndi. Həmin ilin noyabr ayında atası öldü. Amma bununla bitmədi. 1905-ci ilin sentyabr ayında anası da öldü. Anası ölümündən öncə ona miras qoymuşdu. (6 milyon dollar və aylıq 15.000 dollarlıq sabit gəlir.) Ancaq Prust bu illərdə xəstəliyi səbəbindən ciddi şəkildə zəifləmişdi.

Marsel Prustun məzarı

Ölümü

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Prust son üç ilinin demək olar ki hər gününü yataq otağında keçirdi. Gündüzlər yatar, gecələr romanını tamamlamaq üçün çalışırdı.1922-ci ildə plevmaniya xəstəliyi tutan bu tənha insan elə ənənəsinə sadiq şəkildə - evdə tək yazı yazarkən dünyasını dəyişib.

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 Valentin Louis Georges Eugène M Proust (fr.). ministère de la Culture.
  3. ↑ 1 2 Le Figaro, Figaro (fr.). / A. Brézet Paris: Société du Figaro, 1922. P. 1. ISSN 0182-5852; 2496-8994
  4. ↑ 1 2 3 4 5 6 Пруст Марсель // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ https://books.google.ru/books?id=5QVCAQAAQBAJ&pg=PA124.
  6. ↑ Harold Bloom, Genius, pp. 191–225.
  7. ↑ "Marcel Proust". New York Times. 16 November 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 October 2016.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Marsel_Prust&oldid=7879591"